Hellada okresu klasycznego

Tematy do egzaminu:
1/ Metodologia przedmiotu /rozdz. I/
2/ Idealizm Platona /rozdz. II/
3/ Realizm Arystotelesa /rozdz. IV/
4/ Doktryny polityczne starożytnego Rzymu /rozdz. VI/
5/ Wczesne Chrześcijaństwo /rozdz. VII/
6/ Doktryna Św. Augustyna /rozdz. VIII/
7/ Akwinata /rozdz. IX/
8/ Marsyliusz z Padwy i Ockham /rozdz. X/
9/ Doktryny Renesansu: Machiavelli, Bodinus, Modrzewski, Reformacja w Polsce i Europie
/rozdz. XI/
10/ Doktryny polityczne XVII wieku: Grocjusz, Pufendorf, Hobbes i Locke /rozdz. XII/
11/ Doktryny wieku Oświecenia: Monteskiusz, Rousseau, Oświecenie w Polsce /rozdz. XIII/
12/ Szkoła historyczna /rozdz. XIV/
13/ Idealizm heglowski /rozdz. XV/
14/ Liberalizm XIX w. /rozdz. XVI/
15/ Pozytywizm prawniczy /rozdz. XX/
16/ Darwinizm społeczno-polityczny /rozdz. XXI/
17/ Szkoła rasowo-antropologiczna /rozdz. XXII/
18/ Psychologizm Petrażyckiego /rozdz. XXIX/
19/ Normatywizm H.Kelsena /rozdz. XXXII/
20/ Demokratyczne państwo prawne /rozdz. XXXIX/
Metodologia przedmiotu
1/ Tradycje przedmiotu od XIX w. Francja napoleońska. Księstwo Wwskie – konstytucja
1807 r., Królestwo Polskie – konstytucja 1815 r., Uniwersytet Warszawski, II RP – Kraków,
Lwów, Wilno, Warszawa, Lublin. Polska po II wojnie. III RP.
2/ Nazwy przedmiotu: a/ doktryny polityczne, b/ prawne /jurysprudencja/, c/ politycznoprawne. Filozofia państwa/prawa.
3/ Powiązania doktryn z innymi dziedzinami prawa;
a/ prawo konstytucyjne: pojęcie konstytucji, suwerenność, podział władz, obywatel, kościół,
forma państwa;
b/ prawo międzynarodowe: filozofia pokoju, wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe;
c/ prawo cywilne; filozofia własności – teorie skolektywizowane i rzymskie prawo własności;
d/ prawo karne: antropologia, Lombroso, szkoła rasowa, resocjalizacja – Beccaria, tortury.
4/ Główne postawy metodologiczne: a/ metodologia historyczna /chronologia/; b/ metody
problemowe.
5/ Definicja doktryny: a/ teoria, b/ metodologia, c/ przedmiot badań – państwo i prawo.
Doktryny ekonomiczne, etyczne /moralne/, religijne, estetyczne.
6/ Klasyfikacja doktryn;
a/ doktryny w sensie szerokim i wąskim – sensu largo i stricto; szkoła doktrynalna i
indywidualny przedstawiciel;
b/ doktryny teoretyczne i praktyczne np. liberałowie, rasowe, doktryna papieska; c/ /1/
rewolucyjne np. marksizm, anarchizm, faszyzm; /2/ konserwatywne np. liberalizm, /3/
reakcyjne – kontrrewolucyjne,
d/ doktryny starożytności, średniowiecza, nowożytne, współczesne.
7/ Funkcje doktryn; a/ genetyczna – tłumaczenie, b/ opozycyjna, c/ prognostyczna, d/
integracyjna /socjologiczna/.
8/ Pojęcie rewolucji doktrynalnej. Kolejność – RE-RD-RS-RP-KonrRew.
9/ Teoria źródeł prawa: a/ materialistyczna i b/ idealistyczna.
Materia-doktryna-ustawodawca-państwo-prawo-materia
Idea-doktryna-ustwodawca-państwo i prawo-materia-idea.
Hellada okresu klasycznego
1/ Renesans “cud” helleński,
2/ Niewolnictwo /20% Ateny/, elitaryzm,
3/ Wpływ wiedzy przyrodniczej na naukę o państwie. Organiczne teorie państwa: harmonia,
degeneracja,
4/ Fenomen „polis” państwa-miasta. Zróżnicowanie ustrojów,
5/ Czynnikiem twórczym eleutheria /libertas/: polis – suwerenność, polites – jednostki,
6/ Przeciwstawienie polis /organizacja/ i anarchii /anarchos/,
7/ Filozofia polis: a/ polis eunomos i b/ polis anamos,
8/ Polis eunomos cechy: a/ sprawiedliwość – Dike, dikaiosyne, b/ praca – ergon, c/ wiedza –
sophia, d/ umiarkowanie – sophrosine, e/ dzielność – andreia, f/ bezpieczeństwo rozwoju –
ataraxia.
9/ Dialektyka: polis-anarchia, tyrania-demokracja, harmonia-dysharmonia, pokój-wojna.
Sokrates /469-399pne/
1/ Osobowość Sokratesa. Filozofia i proces. Dwie szkoły: Platon i Ksenofont.
2/ Poznaj samego siebie,
3/ Kalos-kagatos, kalokagatia,
4/ teoria umowy społecznej,
Platon /427-347 pne/. Arystokles
1/ Idealizm /Platon/ - materializm /realizm Arystotelesa/,
2/ Osobowość. Olimpiada. Syrakuzy. Akademia.
3/ Dzieła, dialogi: Państwo i Prawa,
4/ Metoda idealizmu obiektywnego,
5/ Uniwersalizm polis. Teoria Demiurga. Indywidualizm,
6/ Klasyfikacja ustrojów. Idealna polis i państwa realne.
7/ Ustroje realne sklasyfikowane na zasadzie degradacji: a/ timokracja /odwaga – Sparta/, b/
oligarchia /bogactwo – Ateny/, c/ demokracja – anarchia /Ateny V pne/, d/ tyrania,
8/ Historiozofia i dynamika ustrojów,
9/ Sofokratia. Organiczna teoria państwa: a/ racjonalizm, b/ równouprawnienie kobiet, c/
organizacja szkolnictwa – do 17 zawód, 17-20 wykształcenie ogólne, 20-35 Akademia
Platońska, d/ elita wiedzy – elitą władzy,
10/ Utopia i uchronia.
Aristoteles /384-322/. Realizm. Obraz Akademia Platońska-Rafael Santi
1/ Pochodzenie. Stagira. Tradycje medyczne. Podróż do Aten. 18-letni pobyt w Akademii.
Testament Platona. Amicus Plato, set magis amica veritas. Podróż po Helladzie. 158
ustrojów. Assos w Troadzie. Najazd Persów. Powrót do Aten. Lykeion. Aleksander
Macedoński. Proces. Eubea-Haliks.
2/ Twórca wielu nauk. Anatomii, ekonomii, meteorologii, moralności-etyki, psychologii,
poetyki, logiki, poetyki-teatrologii.
3/ Podstawowe prace: Logika, Etyka Wielka, Etyka Nikomachejska, Ustrój polityczny Aten,
Polityka.
4/ Metodologia: a/ realizm F-M-Substancja hiles-morphos; b/ wnioskowanie: indukcjadedukcja; indukcja: niepełna /prawidłowa, arystotelesowska/ - pełna /nieprawidłowa/; c/
umiarkowanie „złoty środek”, d/ peripatetikos.
5/ Teoria podziału władz: rady-urzędy-sądy.
6/ Klasyfikacja ustrojów. Kryteria – podmiotowe /kto/ i przedmiotowe /jak/. Tabela ustrojów.
Monarchia-tyrania Plus ratio, quam vis. Arystokracja-oligarchia. Politea-demokracja. Politea
– wpływ na ustroje.
7/ Idea sprawiedliwości. Dynamika ustroju poprzez sprawiedliwość. Sprawiedliwość:
naturalna-stanowiona. Sprawiedliwość: Formalna-Moralna. Moralna: Równość i
proporcjonalność. Sprawiedliwość polityczna – praworządność.
8/ Prawo natury a prawo pisane. Starożytność, chrześcijaństwo i Oświecenie, pozytywizm i
normatywizm, szkoły neonaturalistyczne.
8/ Idea piękna i sztuki: mimesis-katharsis.
9/ Quidquid agis, prudenter agas et respice finem.
10/ Akademie starożytności: a/ Akademia Platońska ok. 380 pne, b/ Lykeion 355 pne, c/
Museion Aleksandryjski ok. 337 pne, d/ Orchideon Epikura 337 pne.
Wczesne Chrześcijaństwo II-VIII wiek
1/ Gminy chrześcijan greckich w Rzymie.
2/ Filozofia wolności – potępienie niewolnictwa. Misja wolności w cywilizacji europejskiej.
3/ Caritas Christiana – pokój i sprawiedliwość.
4/ Pojęcia teologii w służbie wolności: epiklesis – rozwój, parusis – wspólnota, apokatastasis
– połączenie z Bogiem.
5/ Uformowanie Patrystyki – Patres: Ojcowie Kościoła, podziały: a/ wschodnia – grecka i
zachodnia – rzymska łacińska, b/ apologeci: obrońcy od zewnątrz i polemicy – walka ze
schizmą, schizmatycy biskup Ariusz-herezjarcha, c/ chrześcijaństwo przed-augustiański i
post-augustiańskie.
6/ Szkoła Aleksandryjska: Klemens Aleksandryjski, Orygenes: wiedza i wiara – wzajemne
inspiracje, prawo natury od Boga, Tertulian /162-220/: latynizacja, kościół walczący,
organizacja.
7/ Ojcowie Kapadoccy IV w. bracia Bazyli bp. Kapadocji i Grzegorz bp. Nyssy, Grzegorz z
Nazjanzu: a/ równość i wolność, powszechność pracy, rozdział kościoła od państwa.
8/ Trzej Doktorzy Kościoła: Jan Chryzostom, Ambroży i Euzebiusz /IV-V/: a/ ogólnoludzka
jedność, b/ prawa natury o treściach boskich – chrystianizacja prawa natury, c/ prawa ludzkie,
d/ nurt komunistyczny.
Augustyn Aureliusz /354-430/, św. Augustyn
/chrystianizacja Platona/
1/ Średniowiecze: Augustyn – chrystianizacja Platona, Akwinata – chrystianizacja
Arystotelesa.
2/ Osobowość; Tagasta, studia, biskup Hippony, upadek Rzymu 410 r..
3/ Prace „De Civitate Dei” XII, “Conffessiones”.
4/ Metodologia: a/ teocentryzm – jedność wiedzy i wiary; nie odróżniał filozofii od teologii,
b/ wolność: formalna i materialna, przygotowanie człowieka do wolności, c/ dialektyka:
materialistyczna i idealistyczna; Civitas Dei-Civitas terrena; optymizm i pesymizm
augustiański, d/ zasada pokoju: Pax Romana-Pax Christiana. Pax Christiana: individuun,
familliae, cummunio, civitas, universum. Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Pax romanis
– imperium.
Teoria państwa:
A/ boska jest sama zasada władzy – Non est potestas nihil ac Deo
B/ Państwo – poczucie ładu i bezpieczeństwa
C/ Nie ma formy idealnej – tyrania: prawo oporu; ius oppsitionis
D/ Odrzucenie rozdziału kościoła i państwa: cogite intrare!
Teoria prawa:
1/ Lex Aeterna
2/ Lex Naturialis
3/ Lex Temporalis
Nauka społeczna:
A/ Współnota dóbr; B/ Rodzina – De matrimonii perfecta,
C/ Praca; postawy człowieka a/ pasywna, b/ aktywna – opera servilia i opera salutis, c/
kontemplacyjna.
Sprawiedliwość: a/ boska, b/ aksjologiczna, c/ społeczna, d/ prawna.
Św. Tomasz z Akwinu /1225-1274/ Akwinata
/chrystianizacja Arystotelesa/
Pochodzenie arystokratyczne. Dominis Canis. 1212. Neapol. Monte Cassino. Kolonia –
Albert Wielki. Monte Fossano.
732 r. Poitiers – Karol Młot. Islam Hiszpański. Awerroes. Aristoteles Latinus. Corpus
Aristotelicum. Papież Urban IV.
Summa Theologica XXIV. De Iustitia XVIII. Tomasz a uniwersytety.
Metodologia Akwinaty:
A/ Dualizm: Wiedza i wiara /hiles-morphos/
Filozofia i teologia
Państwo i Kościół
B/ Teologia: 5 dowodów istnienia Boga; Bóg /essentia/ istota istnienia /egsistentia/
C/ Idea hierarchii i harmonii
Teoria państwa:
A/ Monarchia. 3 zasady: a/ porządek /ordo/, b/ sprawiediwość /iustitia/, c/ pokój /pax/
B/ Sprawiedliwość: a/ commutativa – jednostka, b/ distributiva – państwo a jednostka, c/
legalis – jednostka a państwo.
C/ Nowy podział społeczny: a/ Optimes, b/ Populus honorabilis, c/ Villis populus.
D/ Teoria powszechności pracy – salariat. Teoria sprawiedliwej płacy: a/ utrzymanie
pracownika, b/ jego rodziny, c/ rozsądne oszczędności. Funkcja.
E/ Zasada rozdziału kościoła od państwa.
Teoria prawa: hierarchiczna, idealistyczna, dynamiczna.
A/ Lex Aeterna
B/ Lex Naturalis
C/ a/ Lex Humana lub lex gentium b/ lex divine, ecclesia,
D/ Sinderesa: authotelica i procedura
E/ Dynamika prawa natury /lex naturalis nihil aliud est, quam participatio legis Aeternae in
rationali creatura/
F/ Przewaga prawa natury.
G/ Diatryba.
H/ Teoria osobowości człowieka /personalizm tomistyczny/: a/ organiczna, b/ społeczna, c/
mistyczna.
Marsyliusz z Padwy /1275-1343/
/suwerenność ludu i suwerenność jednostki W.Ockham/
Lekarz. Rektor w Paryżu. Defensor Pacis /1324/. Jan XXII – Awinion. Ekskomunika. Ludwik
Bawarski. Zajęcie Rzymu. Defensor Minus.
A/ Filozofia i teologia; rozdział kościoła od państwa. Przewaga państwa.
B/ Dwie władze: regnum i ecclesia.
C/ Rządy jednostki i elity przeciwstawione rządom ludu /legislator/.
D/ Idea suwerenności ludu.
E/ Teoria delegacji władzy na rząd.
F/ Divinum: a/ legislator-regnum-teoria reprezentacji i reprezentatywności- prawo oporu; b/
kościół /ecclesia/-suwerenność gmin-prareformacja.
G/ kościół częścią państwa: a/ suwerenność gmin wiernych, b/ kościół federacją gmin
wiernych, c/ gminy powołują hierarchię-kaznodziejów /Luter/. Konsyliaryzm /consilium/.
H/ Prekursor nowoczesnego konstytucjonalizmu i pozytywizmu prawniczego.
William by Ockham /1290-1350/
/suwerenność jednostki/
Franciszkanin. Preceptor Oxonniensis. Summa Logica. 1324 wezwany do Awinionu.
Ekskomunika. Ludwik Bawarski. Katedra w Monachium.
Metodologia:
A/ Nominalizm – nomina: byty jednostkowe – prawa obywatelskie;
B/ „brzytwa Ockhama”;
C/ Indywidualizm – wolność, własność, suwerenność jednostki;
D/ boskość samej zasady władzy;
E/ Wolność: a/ filozoficzna /potencjalna/, b/ polityczna, c/ teoria odpowiedzialności.
F/ Państwo a kościół. Kościół Boga – Communio Fidelium: a/ ecclesia Christina i b/ ecclesia
Romana. Prareformacja.
G/ Konsyliaryzm.
Odrodzenie – Renesans XVI wieku
A/ Odkrycie Ameryki przez Kolumba 1492. Chrystianizacja Ameryki. Proces.
B/ Kopernik: De revolutionibus /1543/, Guttenberg 1455.
C/ Klasyfikacja doktryny Odrodzenia; a/ idea monarchy – Erazm, Machiavelli, Bodinus, b/
utopia – T.Morus, c/ myśl polska – A.F.Modrzewski, d/ reformacja.
D/ Nawiązanie do antyku. Arystoteles.
E/ Państwo a kościół – a/ papalizm /hierokratyzm-monizm/ teokratyzm augustiański, John z
Salisbury Policraticus 1155, b/ dualizm; Akwinata, Bodinus, c/ reformacja /prareformacja/;
Luter, Zwingli, Calivin, Műnzer.
Nocolo Machiavelli /1469-1529/
A/ Florencja. Praktyk i polityk. Proces i zesłanie.
B/ W Casciano napisał prace Książę i Historie florenckie. Zjednoczenie Włoch.
C/ Metoda indukcji: realizm polityczny;
D/ Teoria cyklicznego rozwoju państw;
E/ Dialektyka: a/ virtu, b/ fortuna;
F/ Moralność powszechna i moralność polityczna;
G/ Mit księcia.
H/ Republica mista: ustrój Polibiusza.
Jean Bodin - Johannes Bodinus /1530-1596/
Odrodzenie we Francji. Wojny religijne. Studia w Tuluzie. Paryż. Adwokat. Sześć ksiąg o
Rzeczypospolitej /1576/.
Metodologia:
A/ Indukcja: stopnie uogólnienia – ogólne założenia filozoficzne a/ zmysły /libido/, b/
klasyfikacje rozumowe /ratio/, c/ pierwsze uogólnienie roztropność /prudentia/, d/ wiedza
/scientia/, e/ religio, f/ sapientia.
B/ Metoda historyczna w prawie i metoda prawno-porównawcza. Międzynarodowe
Towarzystwo Prawa Porównawczego im. Bodina.
Teoria państwa
A/ Definicja suwerenności – mistycyzm definicji;
B/ Suwerenność – suweren. Monarchia-arystokracja-demokracja.
C/ Suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna.
D/ Monarchia instytucjonalizuje suwerenność.
E/ Ograniczenia suwerena: a/ prawo boże i b/ prawo natury
Teoria prawa
A/ prawo pozytywne zgodne z prawami idealistycznymi;
B/ Filozofia sprawiedliwości: a/ arytmetyczna, b/ geometryczna, c/ harmoniczna /monarchia/.
Reformacja XVI w. Europa. Polska
A/ 1492 r. odkrycie Ameryki – 1517 r. Luter.
B/ Reformacja – państwo narodowe, państwo a kościół – a/ papalizm /hierokratyzm-monizm/
teokratyzm augustiański, John z Salisbury Policraticus 1155, b/ dualizm; Akwinata, Bodinus,
c/ reformacja /prareformacja/; Luter, Zwingli, Calivin, Műnzer.
C/ Pokój augsburski 1555 r. Cuius regio, eius religio.
D/ Klasyfikacja reformacji: a/ szlachecka – Luter, b/ mieszczańska – Calvin, c/ ludowa –
Műnzer.
Martin Luter /1483-1546/
A/ Pochodzenie, studia, pielgrzymka do Rzymu, augustianin.
B/ Wittenberga 31 X 1517 r. Tłumaczenie tekstów świętych.
C/ Augustiańska metodologia Civitas terrena.
D/ Teologia pracy.
Jean Calvin /1509-1564/
A/ Post tanebras Lux. Genewa. 1536 I wersja Institutio religionis christianae.
B/ Nowa etyka. Dyscyplina społeczna. Teologia pracy. Prawo własności.
C/ Republika Genewska – dyktatura religijna /1541-1564/.
Tomasz Műnzer 1490—1525/
A/ Wojna chłopska w Niemczech. Wspólnota dóbr.
Reformacja w Polsce
A/ Arianie, program i klasyfikacja ruchu.
B/ Synod rozłamowy 1565.
C/ Raków 1569. Akademia Rakowska 1602. Czołowi przedstawiciele.
D/ Wygnanie Arian 1658. Kontrreformacja 1640. jezuici.
Doktryny polityczne XVII w.
Ogólna charakterystyka: a/ empiryzm-matematyka, b/ racjonalizm, c/ burżuazja i kolonializm,
d/ klasyfikacja: 1/ empiryzm F.Bacon, 2/ utopia Campanella, 3/ racjonalizm Grotius,
Pufendorf, 4/ liberalizm Spinoza, Hobbes, Locke.
Hugo Grotius /1583-1643/
A/ Burżuazja holenderska. Kolonializm. Teoria morza zamkniętego – Hiszpania, Portugalia i
Anglia. De mere clausum. Teoria morza otwartego Grotius De mare libero /1609/. O prawie
wojny i pokoju /1625/.
B/ Racjonalizm prawa natury. Prawo natury a bóg. Dechrystianizacja prawa natury. Aksjomat
prawa natury. Zachowanie rozsądne człowieka /appetitus societatis/.
C/ Racjonalny katalog prawa natury: 1/ obowiązek poszanowania cudzej własności, 2/
obowiązek wynagrodzenia szkód, 3/ obowiązek dotrzymywania umów /pacta sunt servanda/,
4/ obowiązek poniesienia kary za przestępstwo.
D/ Teoria prawa. Prawo narodów. Prawo wojny – humanitaryzacja. Klasyfikacja prawa
podmiotowego: 1/ władza względem siebie /potestas in se – libertas/, 2/ władza względem
innych /potestas in alios/, 3/ władza nad rzeczami /potestas in res/.
Samuel Pufendorf /1632-1694/
A/ Pochodzenie Górna Saksonia z rodziny od trzech pokoleń duchownych luterańskich.
Studia w Lipsku i Jenie. Wykładał w Lund. Dzieło De iure naturae et gentium libri octo /Lund
1672/.
B/ Dwa podstawowe prawa natury: obrona osoby własnej i zakaz szkodzenia społeczeństwu.
Racjonalizm prawa natury. Poznanie prawa natury: 1/ analiza wartości moralnych, 2/
uogólnienie w postaci prawa natury, 3/ instrumentem badawczym jest rozum.
C/ Teoria umowy społecznej w trzech aktach zawartej: 1/ zrzeszenie jednostek w
społeczeństwo, b/ umowa nadająca społeczeństwu akt konstytucyjny, 3/ umowa poddania się
społeczeństwa konstytucyjnemu suwerenowi.
D/ Małżeństwo i prawo rodzinne aktem państwowym. Reakcja duchownych luterańskich.
Tomasz Hobbes /1588-1679/
1/ Pochodzenie plebejskie. Oxford. Rewolucja Angielska. Pobyt w Paryżu. De Cive /1640/ i
Leviathan /1651/. Liberalizm gospodarczy i wizja liberalizmu politycznego.
2/ Metodologia: a/ sensualizm – Nihil est in intelectu, quod non erat in sensu, b/ materializm
mechanistyczny.
3/ Teoria stanu natury; anarchia i agresja – a/ bella omnium contra omnes, b/ homo homini
lupus est.
4/ Teoria umowy społecznej: Leviatan i zbiorowość. Cromwell. A/ suwerenność Leviatana, b/
nieograniczoność władzy, c/ postawa obywatelska, d/ wymóg lojalności, e/ suweren
gwarantuje rozsądne rządy; pokój i bezpieczeństwo, f/ gwarancje poszanowania prawa.
5/ Teoria sprawiedliwości: a/ dystrybutywna /polityczna/ i b/ komutatywna /gospodarcza/.
Podstawowym bogactwem praca ludzka.
6/ Podległość kościoła państwu.
John Locke /1632-1704/
1/ Syn adwokata, lekarz i filozof. Londyn. Kompromis rewolucji 1688 r. Bill of Rights 1689.
Liberalizm polityczny. Dwa Traktaty o rządzie. List i tolerancji.
2/ Teoria stanu natury. Polemika z Hobbesem.
3/ Teoria dwóch umów społecznych; a/ o powstaniu społeczeństwa i b/ o powstaniu państwa
/rządu/.
4/ System parlamentarno-gabinetowy.
5/ Teoria dwu i trójpodziału władz: a/ władza ustawodawcza, b/ władza wykonawcza, c/
władza federacyjna /foedera/. Przewaga legislatywy.
6/ Apologia własności, wolności, wolności słowa i prasy.
7/ Rozdział kościoła od państwa.
Oświecenie. Ogólna charakterystyka
1/ Racjonalizm przeciw feudalizmowi.
2/ Empiryzm. Materializm mechanistyczny. Condorcet. Holbach.
Oświecenie. Ogólna charakterystyka
1/ Racjonalizm przeciw feudalizmowi.
2/ Empiryzm. Materializm mechanistyczny. Condorcet. Holbach.
3/ Filozofia „stanu trzeciego”; biurokracja, etobiurokracja.
4/ Prawo natury. Indywidualizm;
a/ racjonalizm prawa natury – odrzucenie dogmatów w ocenie państwa,
b/ przewaga prawa natury nad prawem pozytywnym.
5/ Tzw. światopogląd prawniczy;
a/ legalność i legitymność władzy i konstytucji,
b/ twórcza rola konstytucji, idealizm konstytucyjny,
c/ pierwsze teorie „państwa prawnego” i podstawy pozytywizmu.
6/ Teorie umowy społecznej tzw. kontraktualistyczne;
a/ demokratyczne podstawy hipotez kontraktualistycznych,
b/ cel: rewolucja społeczna i antyfeudalna.
7/ Filozoficzne przygotowanie do Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
8/ Klasyfikacja doktryny oświeceniowej: a/ oświecenie angielskie, b/ amerykańskie, c/
polskie. Oświecenie francuskie: a/ fizjokratyzm – Smith, Quesney, b/ liberalizm
arystokratyczny – Monteskiusz, c/ skrajny liberalizm – Rousseau, c/ materialzm i utopia
komunistyczna – Holbach, Mesilier, d/ absolutyzm aświecony – Voltaire, Diderot,
encyklopedia.
9/ Oświecenie polskie: Leszczyński, Konarski, Kołłątaj, Kuźnica Kołłątajowska, Staszic,
Jezierski, Ustawa Rządowa 3 V 1791 r.
Monteskiusz /1689-1755/
1/ Charles de Secondat de la Bréde et de Montesquieu. L’homme des lettres. Turystyka.
Anglomania. “Listy perskie” /1721/, “O Duchu Praw” /1748/.
2/ Metodologia:
a/ relatywizm, indukcja;
b/ konstytucja: geograficzna i prawna;
c/ wolność: a/ bierna i b/ czynna;
d/ komparatystyka, porównywalność: a/ historyczna i b/ geograficzna,
a/ mikro i makro;
3/ liberalizm arystokratyczny.
4/ Systematyzacja ustrojów: kryteria a/ natury rządu /organizacja/ i b/ zasady rządu
/organizacja/: wyróżnia ustroje: republikańskie, monarchistyczne i despotyczne.
5/ Monarchia: podział władz. Propozycja trójpodziału władz. Ustrój angielski.
6/ Teoria hamowania władz:
a/ dwuizbowość parlamentu, b/ kontrola sądowa /incompatibilitas/
b/ odpowiedzialność polityczna rządu – polityczna i konstytucyjna
c/ system parlamentarny, angielski.
7/ Zasada trójpodziału władz w konstytucjonalizmie polskim; ustawa rządowa z 3 V 1791 r.,
Konstytucja RP z 17 III 1921 r., tzw. mała konstytucja z 19 II 1947 r., tzw. mała konstytucja z
17 X 1992 r., Konstytucja RP z 1997 r. Odrzucały zasadę podziału władz Konstytucja RP z
1935 r. i Konstytucja PRL z 1952 r.
Grupa I: litery: C-D-F-G-K-N-S
Grupa II: pozostałe litery
Grupa I: A/ dwie teorie prawa natury - porównanie
B/ Marsyliusz z Padwy i pozytywizm
Grupa II: A/ wolność i odpowiedzialność w doktrynie
B/ dwie teorie sprawiedliwości