Układ limbiczny

Układ limbiczny
Przetwarzanie informacji przez mózg
Jacek Salamon
Tomasz Starczewski
kognitywistyka III
Układ limbiczny
Co to takiego?
Inaczej układ rąbkowy lub układ brzeżny. Jest
zbiorczą nazwą dla różnych struktur korowych
i podkorowych.
Układ limbiczny
Układ limbiczny
funkcje
- Koordynacja czynności układu somatycznego
i autonomicznego,
- Powstawanie stanów emocjonalnych,
- Kierowanie zachowaniem motywacyjnym,
- Koordynacja rytmów biologicznych,
- Nadrzędny selekcjoner w zakresie reakcji obronnych,
agresji i czynności pobierania pokarmów,
- Sterowanie wydzielaniem hormonów i gospodarką
wodno – mineralną,
- Zapamiętywanie i procesy uczenia się,
- Neurogeneza.
Układ limbiczny
Anatomia
Struktury korowe:
- węchomózgowie,
- zakręt przykraocowy.
Układ limbiczny
Anatomia
Węchomózgowie
odpowiada za recepcja i percepcja
wrażeo węchowych, konsolidacja śladów pamięciowych,
regulowanie
reakcji
neurohormonalnych,
sterowanie
zachowaniami instynktowo-popędowymi. Znajdują się w nim
ośrodki związane z regulacją emocji oraz odpowiadające za
pobieranie wody i soli mineralnych z przewodu pokarmowego
i nerek.
Układ limbiczny
Anatomia
Struktury korowe młodsze:
- zakręty oczodołowe,
- biegun skroniowy,
- płat limbiczny (zakręt obręczy, hipokamp,
zakręt zębaty).
Układ limbiczny
Anatomia
Zakręt obręczy - Biegnie od dolnej powierzchni
dzioba ciała modzelowatego, będąc
przedłużeniem pola podspoidłowego.
Zewnętrznie ograniczony przez bruzdę obręczy
i bruzdę podciemieniową Od wewnątrz
ograniczenie stanowi bruzda ciała
modzelowatego.
Układ limbiczny
Anatomia
Układ limbiczny
Anatomia
Kora zakrętu obręczy ma bardzo rozległe
połączenia z innymi obszarami mózgu.
Ekspresja emocji wymaga koordynacji wielu
funkcji organizmu, kora zakrętu obręczy jest
centrum kontroli. Przedni zakręt obręczy pełni
rolę monitorującą bieżącą aktywnośd,
hamującą niewłaściwe i inicjującą właściwe
reakcje.
Układ limbiczny
Anatomia
Hipokamp odpowiada głównie za pamięd. Jest
drobną struktura nerwowa, umieszczoną w
płacie skroniowym kory mózgowej
kresomózgowia.
Układ limbiczny
Anatomia
Układ limbiczny
Anatomia
Hipokamp odgrywa ważną rolę w przenoszeniu
(konsolidacji) informacji z pamięci
krótkotrwałej do pamięci długotrwałej oraz
orientacji przestrzennej. Stwierdzono
doświadczalnie, że uszkodzenie hipokampu w
znacznym stopniu upośledza u zwierząt
zdolności uczenia się.
Układ limbiczny
Anatomia
Badania dowiodły, że hipokamp może ulec
uszkodzeniu pod wpływem dużego stresu.
Zbyt silny stres, którego następstwem jest
zespół stresu pourazowego, doprowadza do
wzrostu aktywności osi podwzgórzeprzysadka-nadnercza, powodujący do
wydzielania m.in. kortyzolu, uszkadzającego
hipokamp.
Układ limbiczny
Anatomia
Zakręt zębaty jest położony w przyśrodkowej
części płata skroniowego.
Układ limbiczny
Anatomia
Zakręt zębaty znany jest jako jedno z dwóch
dobrze udokumentowanych źródeł nowych
neuronów w dorosłym mózgu ssaków. Nowe
neurony powstają w wyniku podziału komórek
progenitorowych rezydujących w warstwie
podziarnistej zakrętu zębatego. Później te
młode komórki zostają dodane do warstwy
ziarnistej i tam zostają wbudowane w
normalne obwody funkcjonalne.
Układ limbiczny
Anatomia
Struktury podkorowe:
- wzgórze (jądra przednie wzgórza, jądro
przyśrodkowe wzgórza),
- podwzgórze (ciało suteczkowate),
- ciało migdałowate,
- jądro półleżące.
Układ limbiczny
Anatomia
Wzgórze - częśd międzymózgowia znajdująca się pod
spoidłem wielkim. Przylega do niego podwzgórze.
Odpowiada za wstępną ocenę bodźców zmysłowych i
przesyłanie ich do kory mózgowej (oprócz węchu). Pełni
kluczową rolę w integracji informacji czuciowych i
ruchowych, w procesach uwagi i kontrolowania dostępu
do danych czuciowych. Stanowi największą ilośd istoty
szarej międzymózgowia. Wzgórze tworzą skupienia
istoty szarej (jądra) pooddzielane przez pasma istoty
białej. Stanowi ograniczenie komór: komory bocznej
oraz komory trzeciej.
Układ limbiczny
Anatomia
Wzgórze
Układ limbiczny
Anatomia
Podwzgórze - częśd podkorowa mózgowia zaliczana do
międzymózgowia, która nadzoruje reakcje bezwiedne
organizmu. Od podwzgórza zależy homeostaza
organizmu.
Jest
to
ośrodek
podkorowy
autonomicznego układu nerwowego. Jego masa w
mózgu człowieka wynosi około 4,5 /g (co stanowi około
1/300 masy mózgu)
Układ limbiczny
Anatomia
Ciało migdałowate - częśd układu limbicznego, ośrodek
mózgowy, znajdujący się między biegunem skroniowym
półkuli mózgu a rogiem dolnym komory bocznej
(anatomia i zależności między poszczególnymi częściami
są jak dotąd sprawą sporną).
Układ limbiczny
Anatomia
Jądro półleżące - jedno z jąder podstawnych mózgu.
Składa się z kilkudziesięciu tysięcy neuronów o
charakterze dopaminergicznym. Jądro półleżące jest
częścią układu nagrody człowieka, głównego
systemu motywującego zachowanie. Równocześnie
układ ten stanowi podstawę biologiczną takich
zjawisk jak natręctwa i uzależnienia.
Dziękujemy za uwagę
Adam Bochenek: Anatomia człowieka – Tom IV: Układ nerwowy
ośrodkowy. Warszawa:, 2009. ISBN 978-83-200-4025-8.
Stanisław Konturek: Fizjologia człowieka. Wrocław: ELSEVIER URBAN &
PARTNER, 2007.
Władysław Traczyk: Fizjologia człowieka w zarysie. Warszawa: PZWL,
2002