Prezentacja prof. dr hab. Filipa Rybakowskiego 1,1 MB PPTX File

Filip Rybakowski

Skala problemu w świetle zadań NPZ

Model docelowy opieki nad
psychicznym dzieci i młodzieży
zdrowiem

Psychiatria szkolna – przykład
systemów– możliwości dla NPZ
integracji

Psychiatria dziecięco-młodzieżowa
zadania NPZ
i
inne





Otyłość
Aktywność fizyczna
Uzależnienia
Zaburzenia psychiczne
Środowisko
GUS 2013

Zaburzenia psychiczne – główna przyczyna
niepełnosprawności zarówno w krajach o
wysokich, jak i średnio-niskich dochodach

7.4% obciążenia chorobami (DALY’s)

¼ wszystkich lat przeżytych z niesprawnością –
więcej niż nowotwory i choroby sercowonaczyniowe

Koszty od 2010r. do 2030r. zwiększą się 2.5krotnie

Około ¼ populacji pediatrycznej poważne
zaburzenia emocjonalno-behawioralne

Główne przyczyny umieralności dzieci i
młodzieży: samobójstwa; urazy

U 50% dorosłych pacjentów psychiatrycznych
– zaburzenia przed 15 rokiem życia, u 75%
przed 20-ym
Średni wiek śmierci w latach dla
chorych na schizofrenię i populacji
ogólnej, z wyłączeniem zachowań
autoagresywnych jako przyczyny
zgonu
René Ernst Nielsen, Anne Sofie Uggerby, Signe Olrik Wallenstein Jensen, John Joseph McGrath
Increasing mortality gap for patients diagnosed with schizophrenia over the last three decades — A Danish nationwide
study from 1980 to 2010
Schizophrenia Research, Volume 146, Issues 1–3, 2013, 22–27
http://dx.doi.org/10.1016/j.schres.2013.02.025

Liczba porad w lecznictwie ambulatoryjnym –
wzrost ze 100 tys. (2012r.) do 110 tys. (2014r.)
- 0.5 X 110 tys. = 55 tys. pacjentów

Rozpowszechnienie zaburzeń 0.2X 6 mln =
1.2 mln
Wymagających leczenia 0.5 X 1.2 mln = 600
tys.
Stosunek obecnych możliwości do potrzeb:
1:10!



Opieka opiera się na ciągłej (uzdrawiającej)
relacji

Opieka zależy od wartości i potrzeb pacjenta

Źródłem kontroli jest pacjent

Przepływ wiedzy nie jest zakłócony

Działania są całkowicie przejrzyste
Czynniki wspierające opiekę szpitalną
Czynniki wspierające opiekę
środowiskową
Finansowanie
Ponowna analiza kosztów
Stygmatyzacja
Akceptacja dla zaburzeń psychicznych i
ich leczenia
Medykalizacja
Ruchy konsumenckie
Strategia interwencjonistyczna
Strategia otaczania „wraparound”
Brak pośrednich form opieki
Pośrednie formy opieki
Farmakoterapia
Farmakoterapia

Dostępność w środowisku – (dom, szkoła, ośrodki)

Współpraca z innymi systemami opieki nad osobami
młodymi – opieka społeczna, sprawiedliwość,
kształcenie specjalne, zdrowie somatyczne

Odpowiedzialność pacjentów/ rodzin – opieka zgodna
z ich celami i wartościami

Opieka półprofesjonalna oraz indywidualne plany
leczenia

Umacnianie rodzin, aby mogły budować
w oparciu o mocne strony własnych dzieci dla
osiągnięcia większej samowystarczalności

Umiejscowienie rodziny/ jej wartości i celów
w centrum leczenia aby w pełni zaangażować
ją w proces opieki i leczenia pacjenta

Uczestnictwo w wielodyscyplinarnym zespole

Cele i zadania
priorytetem

Wyjście poza świat interwencji klinicznej do
rzeczywistego świata pacjentów i ich rodzin
pacjenta/
rodziny
są
Opieka
nad
dziećmi
z
zaburzeniami
rozwojowymi/ niesprawnością intelektualną
 Szkoła
 Ośrodki wychowawcze dla nieletnich
 Domy dziecka i rodziny zastępcze
 Dzieci i młodzież z uzależnieniami
 Młodzież wchodząca w okres dorosłości


Główny cel – rzeczywista prewencja i wczesna
interwencja
lepsze funkcjonowanie pacjentów
poprawa osiągnięć szkolnych
większa stabilność miejsca pobytu/ zamieszkania
mniejsze ryzyko hospitalizacji/ pobytu w ośrodku
mniejsze obciążenie opiekunów
większe zatrudnienie opiekunów
większe zadowolenie pacjentów i opiekunów





Depresja
Samobójstwa
Promocja zdrowia psychicznego
Zaburzenia odżywiania
Program wczesnego wykrywania
– współpraca z
pielęgniarkami/higienistkami/
pracownikami socjalnymi

Narodowy Instytut Zdrowia
Psychicznego
Psychiatria
szkolna

Cykl zaburzenia psychiczne – trudności
szkolne – wtórne zaburzenia psychiczne

Konsekwencje – zachowania ryzykowne –
zachowania niezgodne z prawem

Dzieci
i
młodzież
z
zaburzeniami
psychicznymi nie stanowią wyodrębnionej
grupy – interwencja może pomóc także
dzieciom zdrowym

4-10 lat: ADHD, lęk separacyjny, zaburzenia
opozycyjno – buntownicze, ASD?

11-18 lat: lęk uogólniony, depresja, zaburzenia
zachowania

Od adolescencji szybko zwiększa się liczba
przypadków zaburzeń odżywiania i psychoz

Zaburzenia zachowania – predyktor większości
zaburzeń psychicznych w dorosłości

Depresja w szkole: dziecko niezmotywowane,
z niską samooceną, z trudnościami
intelektualnymi

Źródło specjalistów?

Czy szkolni psycholodzy powinni skupiać się
na ocenie gotowości szkolnej, czy
konsultować i interweniować w innych
przypadkach problemów psychicznych?

Szkoła zatrudnia profesjonalistę z zewnątrz/
współpraca z higienistką/ pielęgniarką szkolną

Szkoła posiada ośrodek zdrowia psychicznego
(psycholog, terapeuta zajęciowy, pracownik
społeczny)

Szkoła posiada ośrodek zdrowia z
podspecjalnością – zdrowie psychiczne

Włączenie nauczycieli – tylko w przypadku
odpowiedniego szkolenia i czasu

Powszechna: np. programy zmniejszenia
objawów stresu – promocja zdrowia
psychicznego

Wybiórcza: np. programy zapobiegania
używaniu substancji przez osoby z wysokim
ryzykiem

Ze wskazań: np. lęk i depresja,
samouszkodzenia, samobójstwa, PTSD

Umiejętności społeczno-emocjonalne
 Rozumienie i radzenie sobie z emocjami, stresem,
komunikowaniem się




Pozytywne zachowania
Włączanie społeczne
Skuteczne rozwiązywanie problemów
Postawy obywatelskie




Narzędzie skriningowe
Ocena wyniku przez profesjonalistę
Wywiad/ badanie osób z wynikami dodatnimi
Dostępność interwencji dla osób
z potwierdzonymi wynikami dodatnimi

1637/8372 szkół - program Skills for Life (n=47,539)

U każdego 1- i 3- klasisty skrining przez nauczycieli (TOCA)
i rodziców (PSC) (n=26,429)

Dzieci z ryzykiem (TOCA)– 10 sesji interwencji
prewencyjnej

16.4% (n=3,935) wymagało interwencji

Zależność pomiędzy udziałem w sesjach i poprawą
objawów behawioralnych i osiągnięć szkolnych

Konieczność badań randomizowanych
 Guzman i wsp. 2015
 U 8000 uczniów skrining –
samoocena depresji
 421 dodatni wynik i podpisana
zgoda; 45 wyłączonych ze
względu na stwierdzenie
epizodu depresji – dalsze
leczenie
 378 zrandomizowanych do 3
grup
Interwencja CB
Biblioterapia
Gr. Kontrolna
Rhode et al. 2013





Otyłość
Aktywność fizyczna
Uzależnienia
Zaburzenia psychiczne
Środowisko
Stres
Alkohol
 Alkoholizm
 Palenie
tytoniu
 Uzależnienia
behawioralne
 Otyłość
Nikotyna
Czynniki
rodzinne
Nadmiernie
stymulująca
aktywność
Słodkie i tłuste
pokarmy
Rówieśnicy
Impulsywność
Potrzeba pobudzenia
Poszukiwanie nowości





Otyłość
Aktywność fizyczna
Uzależnienia
Zaburzenia psychiczne
Środowisko
Stres
Ćwiczenia
fizyczne i sport
Rówieśnicy
Czynniki
rodzinne
Regularna
aktywność
fizyczna
Impulsywność
Potrzeba pobudzenia
Poszukiwanie nowości
Ota i Duman 2013
Aktywność fizyczna działa u
dzieci z ADHD korzystnie na:
-dokładność odpowiedzi
-czas reakcji
-czytanie
-liczenie
The Journal of Pediatrics, Volume 162, Issue 3, 2013, 543 - 551
Matthew B. Pontifex , Brian J. Saliba , Lauren B. Raine , Daniel L. Picchietti , Charles H. Hillman




Częstotliwość – ile dni w tygodniu?
Intensywność – wysiłek tlenowy, progowy,
beztlenowy?
Czas trwania – 30 – 120 min. ?
Typ aktywności
Zalecenia- 5X30 (130/’)- czy to wystarczy?

Psychologiczne:
samoocena, poczucie
kompetencji, zdolność
do samokontroli

Biochemiczne: BDNF,
IGF-1, anandamid ….

Jak skłonić do rozpoczęcia aktywności?

Jak podtrzymać aktywność?

Skuteczność naukowa (efficacy) vs.
Skuteczność praktyczna (effectiveness)





Otyłość
Aktywność fizyczna
Uzależnienia
Zaburzenia psychiczne
Środowisko




ADHD – rozpowszechnienie 5%, tylko częściowo
ustępuje z wiekiem
Około 2 mln osób z duńskich rejestrów w tym 32
tys. z ADHD
Umieralność na 10 tys.: u osób z ADHD 5.85, w
populacji ogólnej 2.21; MRR=2.07
W zależności od wieku rozpoznania:
 <6 lat: MRR=1.86
 6-18 lat: MRR=1.58
 >18 lat: MRR=4.25
Dalsgaard i wsp. 2015

Skala problemów psychiatrii rozwojowej
powoduje, że obecny system opieki nawet
stopniowo rozwijany będzie niewydolny

Docelowy system zdrowia psychicznego dla
dzieci i młodzieży musi opierać się na integracji
z innymi agendami

Zadania NPZ w zakresie psychiatrii dzieci
i młodzieży można wykonywać poprzez rozwój
opieki nad zdrowiem psychicznym w szkołach

Skuteczna realizacja „pozapsychiatrycznych” zadań
NPZ wymaga badań nad neurobiologicznym
podłożem uzależnienia

Celowość promowania aktywności fizycznej nie budzi
wątpliwości – pytanie jak takie zachowania utrwalić

W zmniejszaniu ryzyka zagrożeń środowiskowych
należy uwzględniać nie tylko okoliczności, ale
osobnicze predyspozycje w tym zaburzenia uwagi,
impulsywność i nadruchliwość
Narodowy Program Zdrowia może w istotny
sposób wpłynąć na zdrowie psychiczne dzieci
i młodzieży a w konsekwencji całej populacji
pod warunkiem strategicznego
ukierunkowania badań podstawowych oraz
ciągłej weryfikacji skuteczności
prowadzonych oddziaływań