Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału
advertisement
Załącznik nr 1 do Uchwały Zarządu GBS Bank w Strzelinie nr /2017 z dnia .2017r. INFORMACJA Z ZAKRESU PROFILU RYZYKA I POZIOMU KAPITAŁU GOSPODARCZEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W STRZELINIE WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2016 ROKU 1 Wstęp 1. Bank zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (zwanego dalej „Rozporządzeniem”) w Części Ósmej dokonuje ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji w niniejszym dokumencie zwanym dalej „Ujawnieniem” według stanu na 31 grudnia 2016 r. 2. Bank w zakresie ujawnianych informacji: 1) nie stosuje pominięcia informacji uznanych za nieistotne - informacje nieistotne to w opinii Banku informacje, których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych, 2) nie stosuje pominięcia informacji uznanych za zastrzeżone lub poufne – Bank uznaje informacje za zastrzeżone, jeżeli ich podanie do wiadomości publicznej w opinii Banku osłabiłoby jego pozycję konkurencyjną. Bank uznaje informacje za poufne, jeśli Bank zobowiązał się wobec klienta lub innego kontrahenta do zachowania poufności. 3. Bank informuje, że niniejszy dokument obejmuje cały zakres ujawnianych informacji, określonych w Części Ósmej Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 CRR. Ujawnienie informacji w innych dokumentach przez Bank wynika z art. 434 ust. 2 CRR. 4. Wszelkie dane liczbowe zostały wyrażone w złotych. I. Informacje ogólne o Banku 1. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie z siedzibą w Strzelinie ul. Kilińskiego 2/4, przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące profilu ryzyka i poziomu kapitału wg stanu na dzień 31.12.2016 roku. 2. W 2016 roku GBS Bank w Strzelinie prowadził działalność poprzez: Oddziały: Miejscowość ulica kod miejscowość województwo telefon Strzelin T. Kościuszki 46 57-100 Strzelin dolnośląskie 71 39 27 900 Borek Strzeliński Strzelińska 1 57-160 Borów dolnośląskie 71 392 81 11 Lądek Zdrój Przeworno Kościuszki 8 Strzelińska 5 57-540 57-130 Lądek Zdrój Przeworno dolnośląskie dolnośląskie 74 811 77 70 74 810 20 40 Stronie Śląskie Kościuszki 31 57-550 Stronie Śląskie dolnośląskie 74 811 65 50 Kłodzko Rodzinna 81 57-300 Kłodzko dolnośląskie 74 867 03 97 Filie: Miejscowość ulica kod miejscowość województwo telefon Ziębice Kolejowa 17 57-220 Ziębice dolnośląskie 74 819 29 13 Bystrzyca Kłodzka Borów Osiedle Szkolne 10B/17 Wrocławska 3a 57-500 Bystrzyca Kłodzka dolnośląskie 74 811 01 24 57-160 Borów dolnośląskie 71 39 27 940 2 Punkty Obsługi Klienta: Miejscowość ulica kod Strzelin Kondratowice Kamienna 10 Nowa 1 57-100 57-150 Strzelin Prusy dolnośląskie dolnośląskie 71 392 81 13 71 392 81 10 Henryków Henryka Brodatego 51 Kolejowa 4 57-220 Ziębice dolnośląskie 74 810 53 07 57-130 Przeworno dolnośląskie 74 810 25 89 57-100 Strzelin dolnośląskie 71 392 10 97 Stronie Śląskie Bolka I Świdnickiego14 Kościuszki 55 57-550 Stronie Śląskie dolnośląskie 74 814 13 38 Kłodzko Stefana Okrzei 1 57-300 Kłodzko dolnośląskie 74 867-73-00 Kłodzko Szczytna Pl. Chrobrego 1,2,3 Wolności 7 57-300 57-330 Kłodzko Szczytna dolnośląskie dolnośląskie 74 814 34 32 74 865 62 30 Paczków Rynek 14 48-370 Paczków opolskie 77 455-30-43 Przeworno Strzelin miejscowość województwo telefon Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem banku internetowego oraz strefy samoobsługowej w Oddziale Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie oraz Lądku Zdroju. II. Cele i strategie w zakresie zarządzania ryzykiem – art. 435 Rozporządzenia 1. Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się zgodnie z długofalową Strategią zarządzania ryzykiem w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie przygotowaną przez Zarząd i zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą Banku. Jest ona zgodna z założeniami strategii działania Banku i podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu i weryfikacji. Przegląd i weryfikacja dokonywana jest również w przypadku występowania znaczących zmian wewnątrz lub w otoczeniu Banku. 2. Strategia zarządzania ryzykiem w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie jest powiązana również z innymi regulacjami o charakterze strategicznym np. Planem finansowym, a także zasadami w zakresie zarządzania ryzykiem. 3. Strategia zarządzania ryzykiem zawiera cele definiujące apetyt na ryzyko Banku, rozumiany jako maksymalny, akceptowalny poziom ryzyka jaki Bank może ponosić. 4. Cele definiujące apetyt na ryzyko mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limitów wewnętrznych, a także założeń dotyczących zasad zarządzania ryzykiem o charakterze jakościowym. Raport z realizacji apetytu na ryzyko ustalonego przez Radę Nadzorczą przestawia zał. nr 3. 5. Informacja dotycząca art. 435. ust. 1 lit a-d Rozporządzenia, tzn. strategii i procesów zarządzania tymi rodzajami ryzyka; struktury i organizacji odpowiedniej funkcji zarządzania ryzykiem, w tym informacji na temat jej uprawnień i statutu, lub innych odpowiednich rozwiązań w tym względzie; zakresu i charakteru systemów raportowania i pomiaru ryzyka; strategii w zakresie zabezpieczenia i ograniczenia ryzyka, a także strategii i procesów monitorowania stałej skuteczności instrumentów zabezpieczających i czynników łagodzących ryzyko – zawarte są w Załączniku nr 1 do niniejszego dokumentu. Załącznik nr 1 zawiera jednocześnie informacje objęte art. 111 a ust. 3 ustawy – Prawo bankowe. 6. Zatwierdzone przez Zarząd oświadczenie na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku, dające pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku wymagane przez Art. 453 ust.1 lit. e zawarte jest w Załączniku nr 2. 7. Informacja na temat ryzyka, zgodna z art. 435 ust 1. lit f. w której omówiono ogólny profil ryzyka Banku związany ze strategią działalności, zawierająca kluczowe wskaźniki i dane liczbowe dotyczące ryzyka zawarta jest w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. 3 8. W zakresie art. 435 ust 2 Bank informuje, że: 1) Zarząd Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie składa się z czterech Członków Zarządu. Członkowie Zarządu Banku nie pełnią stanowisk dyrektorskich poza Bankiem. Przez stanowisko dyrektorskie należy rozumieć funkcje członka zarządu lub rady nadzorczej pełnione w podmiotach objętych tym samym instytucjonalnym systemem ochrony spełniającym warunki, o których mowa w art. 113 ust. 7 rozporządzenia nr 575/2013, lub podmiotach, w których bank posiada znaczny pakiet akcji, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 36 rozporządzenia nr 575/2013. 2) Członków Zarządu powołuje zgodnie z przepisami prawa Rada Nadzorcza, działając wg Regulaminu działania Rady Nadzorczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie biorąc pod uwagę wyniki oceny wstępnej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji kandydata. Oceny następczej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji Członków Zarządu dokonuje Rada Nadzorcza zgodnie z Procedurą oceny kwalifikacji członków Zarządu oraz Zarządu Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie. 3) Bank, z uwagi na skalę działalności nie stosuje strategii zróżnicowania w zakresie wyboru członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej. 4) Bank z uwagi na skalę działania nie tworzy w obrębie Rady Nadzorczej komitetu ds. ryzyka zgodnie z art. 9cb ustawy – Prawo bankowe. 5) Przepływ informacji dotyczącej ryzyka kierowanej do Zarządu oraz Rady Nadzorczej w Banku jest sformalizowany i objęty całościowo w „Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie” definiującą: częstotliwość, zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów i sprawozdań dotyczących ryzyka. Systemem informacji zarządczej są objęte wszystkie rodzaje ryzyka uznawane przez Bank za istotne. Zakres i częstotliwość raportowania jest dostosowana do skali narażenia na ryzyko, a także zmienności ryzyka zapewniając możliwość podejmowania decyzji, oraz odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany ekspozycji na ryzyko. III. Zakres stosowania – art. 436 Nie dotyczy Bank nie dokonuje konsolidacji do celów rachunkowości i regulacji ostrożnościowych. IV. Fundusze własne – art. 437 1. Dane liczbowe obrazujące strukturę funduszy własnych Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie na dzień 31 grudnia 2016 r. Strukturę funduszy własnych na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela Nr identyfikac yjny Pozycja Kwota 1 FUNDUSZE WŁASNE 29 275 114,48 1.1 KAPITAŁ TIER I 23 982 347,35 1.1.1 KAPITAŁ PODSTAWOWY TIER I 23 269 964,85 1.1.1.1 Instrumenty kapitałowe kwalifikujące się jako kapitał podstawowy Tier I 4 1.1.1.1.1 Opłacone instrumenty kapitałowe 1.1.1.1.2 Pozycja uzupełniająca: nieuznane instrumenty kapitałowe 1.1.1.1.3 Ażio 1.1.1.1.4 (–) Instrumenty własne w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.1.4.1 (–) Bezpośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.1.4.2 (–) Pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.1.4.3 (–) Syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.1.5 (–) Faktyczne lub warunkowe zobowiązania do zakupu instrumentów własnych w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.2 Zyski zatrzymane 0 1.1.1.2.1 Zyski zatrzymane w poprzednich latach 1.1.1.2.2 Uznany zysk lub uznana strata 1.1.1.2.2.1 Zysk lub strata możliwe do przypisania właścicielom jednostki dominującej 1.1.1.2.2.2 (–) Część nieuznanego zysku z bieżącego okresu lub nieuznanego zysku rocznego 1.1.1.3 Skumulowane inne całkowite dochody 1.1.1.4 Kapitał rezerwowy 1.1.1.5 Fundusze ogólne ryzyka bankowego 1.1.1.6 Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale podstawowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych 1.1.1.7 Udział mniejszości ujęty w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.8 Korekty w okresie przejściowym z tytułu dodatkowych udziałów mniejszości 1.1.1.9 Korekty w kapitale podstawowym Tier I z tytułu filtrów ostrożnościowych 1.1.1.9.1 (–) Zwiększenia kapitału własnego z tytułu aktywów sekurytyzowanych 1.1.1.9.2 Rezerwa z tytułu instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne 1.1.1.9.3 Skumulowane zyski i straty spowodowane zmianami własnego ryzyka kredytowego w zakresie zobowiązań wycenionych według wartości godziwej 1.1.1.9.4 Zyski i straty wycenione według wartości godziwej, wynika jące z własnego ryzyka kredytowego instytucji związanego z zobowiązaniami będącymi instrumentami pochodnymi 1.1.1.9.5 2 464 063,60 -2 464 063,60 904 840,46 20 750 897,36 1 607 510,00 378 600,00 (–) Korekty wartości z tytułu wymogów w zakresie ostrożnej wyceny 1.1.1.10 (–) Wartość firmy 1.1.1.10.1 (–) Wartość firmy rozliczana jako aktywa niematerialne i prawne 1.1.1.10.2 (–) Wartość firmy uwzględniona w wycenie znacznych inwestycji 1.1.1.11 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane z wartością firmy 1.1.1.11 (–) Inne wartości niematerialne i prawne -16 577,99 1.1.1.11.1 (–) Inne wartości niematerialne i prawne -16 577,99 1.1.1.11.2 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane z innymi aktywami niematerialnymi i prawnymi 1.1.1.13 (–) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności i niewynikające z różnic przejściowych po odliczeniu powiązanych rezerw z tytułu podatku dochodowego (–) Niedobór korekt ryzyka kredytowego wobec oczekiwanych strat według metody IRB 1.1.1.14 (–) Aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami 1.1.1.14.1 (–) Kwota brutto aktywów funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami 1.1.1.12 5 1.1.1.14.2 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane z aktywami funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami 1.1.1.14.3 Aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami, które instytucja może wykorzystywać w nieograniczony sposób 1.1.1.15 1.1.1.16 (–) Krzyżowe powiązania kapitałowe w kapitale podstawowym Tier I (–) Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier I ponad kapitał podstawowy Tier I 1.1.1.17 (–) Znaczne pakiety akcji poza sektorem finansowym, które alternatywnie mogą podlegać stosowaniu wagi ryzyka 1 250 % 1.1.1.18 (–) Pozycje sekurytyzacyjne, które alternatywnie mogą podlegać stosowaniu wagi ryzyka 1 250 % 1.1.1.19 (–) Dostawy z późniejszym terminem rozliczenia, które alternatywnie mogą podlegać stosowaniu wagi ryzyka 1 250 % 1.1.1.20 (–) Pozycje w koszyku, w odniesieniu do których instytucja nie może określić wagi ryzyka przy zastosowaniu metody IRB oraz które alternatywnie mogą podlegać stosowaniu wagi ryzyka 1 250 % 1.1.1.21 (–) Ekspozycje kapitałowe przy zastosowaniu metody modeli wewnętrznych, które alternatywnie mogą podlegać stosowaniu wagi ryzyka 1 250 % 1.1.1.22 (–) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty 1.1.1.23 (–) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności iwynikające z różnic przejściowych 1.1.1.24 (–) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty 1.1.1.25 (–) Kwota przekraczająca próg 17,65 % 1.1.1.26 Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier I 1.1.1.27 (–) Dodatkowe odliczenia od kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 3 CRR 1.1.1.28 Elementy kapitału podstawowego Tier I lub odliczenia od kapitału podstawowego Tier I – inne 1.1.2 KAPITAŁ DODATKOWY TIER I 1.1.2.1 Instrumenty kapitałowe kwalifikujące się jako kapitał dodatkowy Tier I 1.1.2.1.1 Opłacone instrumenty kapitałowe 1.1.2.1.2 Pozycja uzupełniająca: nieuznane instrumenty kapitałowe 1.1.2.1.3 Ażio 1.1.2.1.4 (–) Instrumenty własne w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.1.4.1 (–) Bezpośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.1.4.2 (–) Pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.1.4.3 (–) Syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.1.5 (–) Faktyczne lub warunkowe zobowiązania do zakupu instrumentów własnych w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.3 Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale dodatkowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych Instrumenty emitowane przez jednostki zależne ujmowane w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.4 Korekty w okresie przejściowym z tytułu dodatkowego ujęcia instrumentów emitowanych przez jednostki zależne w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.5 (–) Krzyżowe powiązania kapitałowe w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.6 (–) Instrumenty w kapitale dodatkowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty 1.1.2.2 -355 304,98 712 382,50 719 013,70 6 1.1.2.7 (–) Instrumenty w kapitale dodatkowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty 1.1.2.8 (–) Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier II ponad kapitał Tier II 1.1.2.9 Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale dodatkowym Tier I 1.1.2.10 Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier I ponad kapitał dodatkowy Tier I (odliczenie w kapitale podstawowym Tier I) 1.1.2.11 1.1.2.12 1.2 1.2.1 1.2.1.1 -6 631,20 (–) Dodatkowe odliczenia od kapitału dodatkowego Tier I zgodnie z art. 3 CRR Elementy kapitału dodatkowego Tier I lub odliczenia od kapitału dodatkowego Tier I – inne KAPITAŁ TIER II Instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane kwalifikujące się jako kapitał Tier II 1.2.1.2 Opłacone instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane Pozycja uzupełniająca: nieuznane instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane 1.2.1.3 Ażio 1.2.1.4 (–) Instrumenty własne w kapitale Tier II 1.2.1.4.1 (–) Bezpośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II 1.2.1.4.2 (–) Pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II 1.2.1.4.3 (–) Syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II 1.2.1.5 (–) Faktyczne lub warunkowe zobowiązania do zakupu instrumentów własnych w kapitale Tier II 1.2.2 Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale Tier II oraz pożyczek podporządkowanych podlegających zasadzie praw nabytych 1.2.3 Instrumenty emitowane przez jednostki zależne uznane w kapitale Tier II 1.2.4 Korekty w okresie przejściowym z tytułu dodatkowego uznania instrumentów emitowanych przez jednostki zależne w kapitale Tier II 1.2.5 Nadwyżka rezerw ponad oczekiwane uznane straty według metody IRB 1.2.6 Korekty z tytułu ogólnego ryzyka kredytowego według metody standardowej 1.2.7 (–) Krzyżowe powiązania kapitałowe w kapitale Tier II 1.2.8 (–) Instrumenty w kapitale Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji 1.2.9 (–) Instrumenty w kapitale Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji 1.2.10 Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale Tier II 1.2.10 Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier II ponad kapitał Tier II (odliczenie w kapitale dodatkowym Tier I) 1.2.12 (–) Dodatkowe odliczenia od kapitału Tier II zgodnie z art. 3 CRR 1.2.13 Elementy kapitału Tier II lub odliczenia od kapitału Tier II – inne 5 292 767,13 3 313 424,66 479 342,47 1 500 000,00 Współczynnik kapitału podstawowego Tier I 11,97% Współczynnik kapitału Tier I 12,34% Łączny współczynnik kapitałowy 15,06% 7 2. Opis podstawowych składników funduszy własnych (art. 437 ust. 1 Rozporządzenia). 1.1.1.2.2.1 Zysk lub strata możliwe do przypisania właścicielom jednostki dominującej 2 464 063,60 Pozycja ta równa jest wypracowanemu zyskowi netto za 2016 rok. 1.1.1.2.2.2 (–) Część nieuznanego zysku z bieżącego okresu lub nieuznanego zysku rocznego -2 464 063,60 Jest to kwota zysku netto, która nie może być jeszcze zaliczona do funduszy własnych na potrzeby wyliczania norm ostrożnościowych. Kwota ta zasili fundusze własne po zatwierdzeniu przez Zebranie Przedstawicieli. 1.1.1.3 Skumulowane inne całkowite dochody 904 840,46 Na pozycję tą składa się fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego oraz fundusz z z aktualizacji instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela "dostepne do sprzedaży". 1.1.1.4 Kapitał rezerwowy 20 750 897,36 Kapitał ten obejmuje: fundusz zasobowy tworzony z podziału zysku netto oraz wpisowego członków, fundusz rezerwowy tworzony z podziału zysku netto. 1.1.1.5 Fundusz ogólnego ryzyka bankowego 1 607 510,00 Fundusz ogólnego ryzyka bankowego tworzony z zysku po opodatkowaniu zgodnie z przepisami ustawy Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku z późniejszymi zmianami. Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale podstawowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych 1.1.1.6 378 600,00 Pozycja ta to wartość zadeklarowanych i wpłaconych udziałów do dnia 31.12.2011 r. na poczet funduszu udziałowego Banku ujęta zgodnie z art. 484 oraz art. 486 Rozporządzenia. Od 2014 roku wartość wpłaconych udziałów amortyzowana jest odpowiednio: 20% w 2014r., po 10% od 2015r. do 2022r. Bank do umniejszania ww. składnika funduszy stosuje amortyzacje roczną. 1.1.1.11.1 (–) Inne wartości niematerialne i prawne -16 577,99 Jest to wartość netto wartości niematerialnych i prawnych znajdujących się w posiadaniu Banku. 1.1.1.26 Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier I -355 304,98 Korekta ta to kwota funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego oraz funduszu z aktualizacji instumentów dłuznych lub kapitałowych zakwalifikowanych do poftfela "dostepne do sprzedaży" ujętego w pozycji 1.1.1.3 „Skumulowane inne całkowite dochody” i w 2016 roku zgodnie z art. 468 ust. 2 Rozporządzenia jest w 40% odejmowana oraz określona wartość procentowa (tj 60%) wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej. Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale dodatkowym Tier I podlegających zasadzie praw nabytych 1.1.2.2 719 013,70 W ramach korekt okresu przejściowego – obligacje zaliczone do funduszy własnych Banku na podstawie Uchwały KNF nr 314/2009 z dnia 14 października 2009 r. w sprawie innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy podstawowych banku, ich wysokości, zakresu i warunków ich zaliczania do funduszy podstawowych banku. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie w dniu 29.12.2010 r. wyemitował obligacje serii A w kwocie 3 000 000,00 zł. Komisja Nadzoru Finansowego decyzją z dnia 30-12-2010 r. DBS/WO1/7100/25/3/10/WP wyraziła zgodę na zaliczenie do funduszy podstawowych środków pieniężnych pozyskanych z obligacji długoterminowych. 1.1.2.9 Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale dodatkowym Tier I -6 631,20 Określona wartość procentowa (tj. 40%) wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej 8 1.2.1 IInstrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane kwalifikujące się jako kapitał Tier II 3 313 424,66 Bank w tej pozycji ujmuje pożyczkę podporządkową, którą Bank pozyskał w ramach realizacji umowy o pożyczkę podporządkowaną NR 6/2014 zawartej w dniu 26.03.2014 z Fundacją "Europejski Fundusz Rozwoju Wsi PolskiejCounterpart Fund" na podstawie zgody KNF nr DBS/DBS_W1/7100/4/2/2014/MS z dnia 18.04.2014 roku oraz pożyczkę podporządkowaną, którą Bank pozyskał w ramach realizacji umowy pożyczki długoterminowej na warunkach zobowiązań podporządkowanych nr 2/2015 zawartej w dniu 07.12.2015r. z "Poręczenie Kredytowe" Sp. z o.o.na podstawie zgody KNF nr DBS/DBS_W1/7100/6/3/2015/MS z dnia 07.01.2016 r. Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale Tier II oraz pożyczek podporządkowanych podlegających zasadzie praw nabytych 1.2.2 479 342,47 Bank w tej pozycji ujmuje zamortyzowaną kwotę obligacji. Bank stosuje amortyzację roczną 1.2.6 Korekty z tytułu ogólnego ryzyka kredytowego według metody standardowej 1 500 000,00 Bank w tej pozycji ujmuje wartość rezerwy na ryzyko ogólne zgodnie z art. 62 pkt c Rozporządzenia 3. Fundusze własne zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym komisji UE nr 1423/2013 z dnia 20.12.2013r. ustanawiającym wykonawcze standardy techniczne w zakresie wymogów dotyczących ujawniania informacji na temat funduszy własnych instytucji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 575/2013 Bank ujawnia informacje na temat funduszy własnych na zasadzie indywidualnej w okresie przejściowym Kapitał podstawowy Tier 1: instrumenty i kapitały rezerwowe 1 Kwota w dniu ujawnienia Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne w tym: instrument typu 1 w tym: instrument typu 2 w tym: instrument typu 3 2 3 3a 3b 4 5 5a Zyski zatrzymane Skumulowane inne całkowite dochody (i pozostałe kapitały rezerwowe, z uwzględnieniem niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości) Fundusze ogólne ryzyka bankowego Kapitał rezerwowy Kwota kwalifikujących się pozycji, o których mowa w art. 484 ust. 3, i powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału podstawowego Tier I Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego, podlegające zasadzie praw nabytych do dnia 1 stycznia 2018 r. Udziały mniejszości (kwota dopuszczona w skonsolidowanym kapitale podstawowym Tier I) Niezależnie zweryfikowane zyski z bieżącego okresu po odliczeniu wszelkich możliwych do przewidzenia obciążeń lub dywidend 6 Kapitał podstawowy Tier I przed korektami regulacyjnymi 7 8 Dodatkowe korekty wartości (kwota ujemna) Wartości niematerialne i prawne (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodo- 0,00 Odniesienie do CRR art. 26 ust. 1, art. 27, 28 i 29, wykaz EUNB, o którym mowa w art. 26 ust. 3 wykaz EUNB, o którym mowa w art. 26 ust. 3 wykaz EUNB, o którym mowa w art. 26 ust. 3 wykaz EUNB, o którym mowa w art. 26 ust. 3 art. 26 ust. 1 lit. c) art. 26 ust. 1 542 904,28 1 607 510,00 20 750 897,36 art. 26 ust. 1 lit. f) art. 486 ust. 2 378 600,00 art. 483 ust. 2 art. 84, 479, 480 art. 26 ust. 2 23 279 911,64 -9 946,79 art. 34, 105 art. 36 ust. 1 lit. b), art. 37 i art. 472 ust. 4 9 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 20a 20b 20c 20d 21 22 23 wego) (kwota ujemna) Zbiór pusty w UE Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności z wyłączeniem aktywów wynikających z różnic przejściowych (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3) (kwota ujemna) Kapitały rezerwowe odzwierciedlające wartość godziwą związane z zyskami lub stratami z tytułu instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne Kwoty ujemne będące wynikiem obliczeń kwot oczekiwanej straty Każdy wzrost kapitału własnego z tytułu aktywów sekurytyzowanych (kwota ujemna) Zyski lub straty z tytułu zobowiązań, wycenione według wartości godziwej, które wynikają ze zmian zdolności kredytowej instytucji Aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami (kwota ujemna) Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier 1 (kwota ujemna) Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna) Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) Posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) Zbiór pusty w UE Kwota ekspozycji następujących pozycji kwalifikujących się do wagi ryzyka równej 1 250 %, jeżeli instytucja decyduje się na wariant odliczenia w tym: znaczne pakiety akcji poza sektorem finansowym (kwota ujemna) w tym: pozycje sekurytyzacyjne (kwota ujemna) w tym: dostawy instrumentów z późniejszym terminem rozliczenia (kwota ujemna) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z różnic przejściowych (kwota przekraczająca próg 10 %, po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3) (kwota ujemna) Kwota przekraczająca próg 15 % (kwota ujemna) w tym: posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie instrumenty w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty 24 Zbiór pusty w UE 25 w tym: aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z różnic przejściowych 25a Straty za bieżący rok obrachunkowy (kwota ujemna) 25b 26 Możliwe do przewidzenia obciążenia podatkowe związane z pozycjami kapitału podstawowego Tier I (kwota ujemna) art. 36 ust. 1 lit. c), art. 38, art. 472 ust. 5 art. 33 lit. a) art. 36 ust. 1 lit. d), art. 40, 159, art. 472 ust. 6 art. 32 ust. 1 art. 33 lit. b) art. 36 ust. 1 lit. e), art. 41, art. 472 ust. 7 art. 36 ust. 1 lit. f), art. 42, art. 472 ust. 8 art. 36 ust. 1 lit. g), art. 44, art. 472 ust. 9 art. 36 ust. 1 lit h), art. 43, 45, 46, art. 49 ust. 2 i 3, art. 79, art. 472 ust. 10 art. 36 ust. 1 lit. i), art. 43, 45, 47, art. 48 ust. 1 lit. b), art. 49 ust. 1-3, art. 79, 470, art. 472 ust. 11 art. 36 ust. 1 lit. k) art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (i), art. 89-91 art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (ii) art. 243 ust. 1 lit. b) art. 244 ust. 1 lit. b) art. 258 art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (iii), art. 379 ust. 3 art. 36 ust. 1 lit c), art. 38, art. 48 ust. 1 lit. a), art. 470, art. 472 ust. 5 art. 48 ust. 1 art. 36 ust. 1 lit. i), art. 48 ust. 1 lit. b), art. 470, art. 472 ust. 11 art. 36 ust. 1 lit c), art. 38, art. 48 ust. 1 lit. a), art. 470, art. 472 ust. 5 art. 36 ust. 1 lit. a), art. 472 ust. 3) art. 36 ust. 1 lit. I) Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału 10 26a 26b 27 28 podstawowego Tier I pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR. Korekty regulacyjne dotyczące niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z art. 467 i 468; w tym: ...filtr dla niezrealizowanej straty 1 art. 467 w tym: ...filtr dla niezrealizowanej straty 2 art. 467 w tym: ...filtr dla niezrealizowanego zysku 1 art. 468 w tym: ...filtr dla niezrealizowanego zysku 2 Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału podstawowego Tier I w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed przyjęciem CRR art. 468 art. 481 w tym: ... art. 481 Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale dodatkowym Tier I, które przekraczają wartość kapitału dodatkowego Tier I instytucji (kwota ujemna) Całkowite korekty regulacyjne w kapitale podstawowym Tier 1 art. 36 ust. 1 lit. j) 29 Kapitał podstawowy Tier 1 30 31 Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne w tym: zaklasyfikowane jako kapitał własny zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości w tym: zaklasyfikowane jako zobowiązania zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości Kwota kwalifikujących się pozycji, o których mowa w art. 484 ust. 4, i powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału dodatkowego Tier 1 Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego, podlegające zasadzie praw nabytych do dnia 1 stycznia 2018 r. Kwalifikujący się kapitał Tier 1 uwzględniony w skonsolidowanym kapitale dodatkowym Tier 1 (w tym udziały mniejszości nieuwzględnione w wierszu 5) wyemitowany przez jednostki zależne i będący w posiadaniu stron trzecich w tym: przeznaczone do wycofania instrumenty wyemitowane przez jednostki zależne Kapitał dodatkowy Tier 1 przed korektami regulacyjnymi Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier 1 (kwota ujemna) Udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna) Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału dodatkowego Tier I pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w okresie przejściowym przeznaczonych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR) Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 41 a -9 946,79 23 269 964,85 art. 51, 52 art. 486 ust. 3 719 013,70 art. 483 ust. 3 art. 85, 86, 480 art. 486 ust. 3 719 013,70 art. 52 ust. 1 lit. b), art. 56 lit. a), art. 57, art. 475 ust. 2 art. 56 lit. b), art. 58 i art. 475 ust. 3 art. 56 lit. c), art. 59, 60, 79, art. 475 ust. 4 art. 56 lit. d), art. 59, 79, art. 475 ust. 4 -6 631,20 art. 472, art. 472 ust. 3 lit. a), art. 472 ust. 4, art. 472 ust. 6, art. 472 ust. 8 lit. a), art. 472 ust. 9, art. 472 ust. 10 lit. a), 11 art. 472 ust. 11 lit. a) 41 b W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. istotne straty netto w bieżącym okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na pokrycie oczekiwanych strat itd. Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier II w okresie przejściowym zgodnie z art. 475 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. - 6 631,20 art. 477, art. 477 ust. 3, art. 477 ust. 4 lit. a) W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd. 41c 42 43 44 Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed przyjęciem CRR w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych strat w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków w tym: ... Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale Tier II, które przekraczają wartość kapitału Tier II instytucji (kwota ujemna) Całkowite korekty regulacyjne w kapitale dodatkowym Tier 1 Kapitał dodatkowy Tier 1 50 Kapitał Tier 1 (kapitał Tier 1 = kapitał podstawowy Tier 1 + kapitał dodatkowy Tier 1) Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne Kwota kwalifikujących się pozycji, o których mowa w art. 484 ust. 5, i powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału Tier II Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego, podlegające zasadzie praw nabytych do dnia 1 stycznia 2018 r. Kwalifikujące się instrumenty funduszy własnych uwzględnione w skonsolidowanym kapitale Tier II (w tym udziały mniejszości i instrumenty dodatkowe w kapitale Tier I nieuwzględnione w wierszach 5 lub 34) wyemitowane przez jednostki zależne i będące w posiadaniu stron trzecich w tym: przeznaczone do wycofania instrumenty wyemitowane przez jednostki zależne Korekty z tytułu ryzyka kredytowego 51 Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi 52 Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane (kwota ujemna) Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna) Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) w tym: nowe udziały kapitałowe niebędące przedmiotem uzgodnień dotyczących okresu przejściowego w tym udziały kapitałowe istniejące przed dniem 1 stycznia 2013 r. i będące przedmiotem uzgodnień dotyczących okresu przejściowego Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (po odliczeniu kwalifikowalnych pozycji krótkich) (kwota ujemna) Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału Tier II pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w okresie przejściowym, przeznaczo- 45 46 47 48 49 53 54 54a 54 b 55 56 art. 467, 468, 481 art. 467 art. 468 art. 481 art. 56 lit. e) -6 631,20 712 382,50 23 982 347,35 3 313 424,66 art. 62, 63 art. 486 ust. 4 art. 483 ust. 4 art. 87, 88, 480 art. 486 ust. 4 1 500 000,00 art. 62 lit. c) i d) 4 813 424,66 art. 63 lit. b) ppkt (i), art. 66 lit. a), art. 67, art. 477 ust. 2 art. 66 lit. b), art. 68 i art. 477 ust. 3 art. 66 lit. c), art. 69, 70, 79, art. 477 ust. 4 art. 66 lit. d), art. 69, 79, art. 477 ust. 4 479 342,47 12 56a 56b 56c nych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR) Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. istotne straty netto w bieżącym okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na pokrycie oczekiwanych strat itd. Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do odliczeń od kapitału dodatkowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 475 rozporządzenia (UE) nr 575/2013. W tym pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania kapitałowe w dodatkowych instrumentach w kapitale Tier I, bezpośrednie udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach dokonywanych w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd. Kwota, którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału Tier II w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed przyjęciem CRR art. 472, art. 472 ust. 3 lit. a), art. 472 ust. 4, art. 472 ust. 6, art. 472 ust. 8 lit. a), art. 472 ust. 9, art. 472 ust. 10 lit. a), art. 472 ust. 11 lit. a) 479 342,47 art. 467, 468, 481 w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych strat art. 467 w tym: ...możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków art. 468 w tym: ... art. 481 57 Całkowite korekty regulacyjne w kapitale Tier II 58 Kapitał Tier II 5 292 767,13 Łączny kapitał (łączny kapitał = kapitał Tier I + kapitał Tier II) 29 275 114,48 59 59a 60 61 62 63 art. 475, art. 475 ust. 2 lit. a), art. 475 ust. 3, art. 475 ust. 4 lit. a) Aktywa ważone ryzykiem pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w okresie przejściowym, przeznaczonych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR) w tym: pozycje nieodliczone od kapitału podstawowego Tier I (kwoty rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013) (pozycje, które należy wyszczególnić, np. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier I itd.) w tym: pozycje nieodliczone od kapitału dodatkowego Tier I (kwoty rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013) (pozycje, które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd.) w tym: pozycje nieodliczone od kapitału Tier II (kwoty rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) nr 575/ 2013) (pozycje, które należy wyszczególnić, np. pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale Tier II, pośrednie udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego, pośrednie udziały kapitałowe w istotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego itd.) Aktywa ważone ryzykiem razem Kapitał podstawowy Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) Kapitał Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) Łączny kapitał (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) 479 342,47 194 386 681,47 art. 472, art. 472 ust. 5, art. 472 ust. 8 lit. b), art. 472 ust. 10 lit. b), art. 472 ust. 11 lit. b) art. 475, art. 475 ust. 2 lit. b), art. 475 ust. 2 lit. c), art. 475 ust. 4 lit. b) art. 477, art. 477 ust. 2 lit. b), art. 477 ust. 2 lit. c), art. 477 ust. 4 lit. b) 194 386 681,47 11,97% 12,34% art. 92 ust. 2 lit. a), art. 465 art. 92 ust. 2 lit. b), art. 465 art. 92 ust. 2 lit. c) 15,06% 13 64 65 Wymóg bufora dla poszczególnych instytucji (wymóg dotyczący kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 92 ust. 1 lit. a) powiększony o wymogi utrzymywania bufora zabezpieczającego i antycyklicznego, jak również bufor ryzyka systemowego oraz bufor instytucji o znaczeniu systemowym (bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym lub bufor innych instytucji o znaczeniu systemowym) wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) w tym: wymóg utrzymywania bufora zabezpieczającego 66 w tym: wymóg utrzymywania bufora antycyklicznego 67 67a w tym: wymóg utrzymywania bufora ryzyka systemowego w tym: bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym lub bufor innych instytucji o znaczeniu systemowym Kapitał podstawowy Tier I dostępny w celu pokrycia buforów (wyrażony jako odsetek łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko) 68 69 [nieistotne w przepisach unijnych] 70 [nieistotne w przepisach unijnych] 71 [nieistotne w przepisach unijnych] 72 Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota poniżej progu 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowalnych pozycji krótkich) 73 Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota poniżej progu 10 % oraz po odliczeniu kwalifikowalnych pozycji krótkich) Zbiór pusty w UE Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z różnic przejściowych (kwota poniżej progu 10 %, po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3) Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II w odniesieniu do ekspozycji objętych metodą standardową (przed zastosowaniem pułapu) Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale Tier II zgodnie z metodą standardową Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II w odniesieniu do ekspozycji objętych metodą wewnętrznych ratingów (przed zastosowaniem pułapu) Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale Tier II zgodnie z metodą wewnętrznych ratingów Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale podstawowym Tier I będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania Kwota wyłączona z kapitału podstawowego Tier I ze względu na pułap (nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności) Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów dodatkowych w kapitale Tier I będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania Kwota wyłączona z kapitału dodatkowego Tier I ze względu na pułap (nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności) Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale Tier II będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania Kwota wyłączona z kapitału Tier II ze względu na pułap (nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności) 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych, art. 128, 129, 130 dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych, art. 131 dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych, art. 128 0, 00 art. 36 ust. 1 lit. h), art. 45, 46, art. 472 ust. 10 art. 56 lit. c), art. 59, 60, art. 475 ust. 4 art. 66 lit. c), art. 69, 70, art. 477 ust. 4 art. 36 ust. 1 lit. i), art. 45, 48, 470, art. 472 ust. 11 art. 36 ust. 1 lit. c), art. 38, 48, 470, art. 472 ust. 5 art. 62 1 500 000,00 art. 62 2 099 734,27 art. 62 art. 62 378 600,00 art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2 i 5 302 400,00 art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2 i 5 art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3 i 5 art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3 i 5 art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4 i 5 art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4 i 5 14 V. Wymogi kapitałowe – art. 438 1. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych : 1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego; 2) metodę wskaźnika bazowego w zakresie ryzyka operacyjnego; 3) metodę de minimis w zakresie ryzyka walutowego. Bank stosuje współczynnik wsparcia, o którym mowa w art. 501 Rozporządzenia CRR. Wartość aktywów ważonych ryzykiem obliczonych dla ekspozycji wobec małego lub średniego przedsiębiorcy (MŚP), zaliczonych do ekspozycji wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych lub ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach, Bank dodatkowo mnoży przez współczynnik wsparcia równy 0,7619. Bank oblicza wewnętrzny wymóg kapitałowy na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej; 6) ryzyko płynności, 7) ryzyko kapitałowe. Uznane za istotne ryzyko braku zgodności Bank pokrywa wewnętrznym wymogiem kapitałowym obliczonym dla ryzyka operacyjnego. Przy obliczaniu dodatkowych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka przyjmuje się następujące założenia: 1) kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka będzie obliczany jako koszt lub utracony przychód (za wyjątkiem ryzyka koncentracji i ryzyka operacyjnego), który może się pojawić w wyniku zaistnienia sytuacji nieoczekiwanej; 2) koszt lub utracony przychód, o którym mowa w ust. 1, obliczany jest na podstawie testów warunków skrajnych, które Bank przeprowadza dla poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne; 3) część lub całość kwoty, o której mowa w ust. 2, Bank może zabezpieczyć z wyniku finansowego zaplanowanego na dany rok obrotowy; 4) poziom akceptowalnej straty lub utraconego przychodu Bank wyznacza na poziomie 7% funduszy własnych w oparciu o następujące przesłanki: a) wysokość planowanego wyniku finansowego na rok obrotowy, b) poziom współczynnika wypłacalności, c) plany kapitałowe; 5) dodatkowym wymogiem kapitałowym dla poszczególnych rodzajów ryzyka będzie kwota, o jaką koszt lub utracony przychód przekroczy akceptowalny poziom ryzyka, o którym mowa w ust. 4. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe z tytułu wzrostu udziału portfela kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym. Bank przeprowadza test warunków skrajnych dla czynników, opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku Zasadach identyfikacji, pomiaru i i monitorowania ryzyka kredytowego z uwzględnieniem ryzyka koncentracji oraz ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych. Wynikiem przeprowadzonego testu jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia sytuacji skrajnej. Dodatkowym wymogiem kapitałowym na ryzyko kredytowe jest kwota, o jaką wynik testu warunków skrajnych przekracza 2% funduszy własnych Banku. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko kredytowe jest suma regulacyjnego wymogu kapitałowego oraz kwoty obliczonej w wyniku przeprowadzenia testu. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne jest regulacyjny wymóg kapitałowy, obliczony zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami wyznaczania łącznej 15 kwoty ekspozycji na ryzyko. Kapitałem regulacyjnym zabezpieczona została znaczna część ryzyka wynikająca ze skali prowadzonej przez Bank działalności. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko operacyjne z tytułu zagrożenia związanego z jednoczesnym zrealizowaniem się potencjalnych zdarzeń operacyjnych, dla których, w procesie samooceny, spełnione są łącznie poniższe warunki: 1) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka jest średnie lub wysokie; 2) skutki ekonomiczne są wysokie. Bank przeprowadza test warunków skrajnych opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku Zasadach zarządzania ryzykiem operacyjnym. W wyniku tego testu obliczana jest strata, która wystąpiłaby w Banku w wyniku zrealizowania się scenariusza. Bank tworzy dodatkowy wymóg kapitałowy, jeżeli strata przewyższy poziom regulacyjnego wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne. Wymogiem kapitałowym jest różnica pomiędzy obliczoną stratą a regulacyjnym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne jest suma regulacyjnego wymogu kapitałowego oraz kwoty obliczonej w wyniku przeprowadzenia testu. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko walutowe jest regulacyjny wymóg kapitałowy obliczony zgodnie z obowiązującymi w Banku Zasadami wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko walutowe z tytułu zagrożenia związanego ze skrajną zmianą kursów walutowych o 30% zgodnie z obowiązującymi w Banku Zasadami zarzadzania ryzykiem walutowym jeżeli obliczona strata przewyższy poziom 0,5% funduszy własnych Banku. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko walutowe jest suma regulacyjnego wymogu kapitałowego oraz kwoty obliczonej w wyniku przeprowadzenia testu. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w przypadku przekroczenia limitów koncentracji, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem koncentracji, w zakresie: 1) koncentracji dużych zaangażowań; 2) koncentracji w ten sam sektor gospodarczy; 3) koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji dużych zaangażowań jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji dużych zaangażowań, średnioważonej wagi ryzyka dla dużych zaangażowań i wskaźnika 8%. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam sektor gospodarczy jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam sektor gospodarczy, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko koncentracji jest suma kwot obliczonych zgodnie z powyższymi założeniami. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej z tytułu zagrożenia związanego ze skrajną zmianą poziomu stóp procentowych. Bank przeprowadza test warunków skrajnych dla: 1) ryzyka przeszacowania i bazowego łącznie; opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku Zasadach zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko stopy procentowej jest kwota, o jaką suma wyniku testu warunków skrajnych przekracza 4,5% funduszy własnych Banku. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko płynności z tytułu zagrożenia związanego z nagłym wypływem znaczącej kwoty depozytów, wynikającym głównie z utraty zaufania klientów do Banku Bank przeprowadza test warunków skrajnych dla czynników, o których mowa wyżej przy jednoczesnej konieczności utrzymania wskaźnika LCR na wymaganym przepisami prawa poziomie, opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. Wynikiem przeprowadzonego testu jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia w/w sytuacji. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko płynności jest koszt jaki poniósłby Bank na skutek sytuacji skrajnej. 16 Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko kapitałowe z tytułu zagrożenia związanego ze spadkiem funduszu udziałowego oraz skrajnym wzrostem kapitału wewnętrznego. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla czynników opisanych powyżej przy jednoczesnej konieczności utrzymania adekwatności kapitałowej na poziomie określonym w kapitałowych celach strategicznych opisanych szczegółowo w obowiązującej w Banku strategii zarządzania i planowania kapitałowego. Wynikiem przeprowadzonych testów jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia sytuacji skrajnej. Wewnętrznym wymogiem kapitałowym na ryzyko kapitałowe jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia sytuacji skrajnej. Kapitał wewnętrzny jest sumą wymogów kapitału na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka, wyliczonych w ramach Filaru I i Filaru II. Zestawienie sumaryczne kapitału regulacyjnego i kapitału wewnętrznego z tytułu poszczególnych ryzyk wg. stanu na 31.12.2016 r. Rodzaj ryzyka Ryzyko kredytowe Ryzyko rynkowe Ryzyko operacyjne Ryzyko koncentracji zaangażowań, w tym: Wewnętrzny wymóg kapitałowy 13 438 299,36 Alokacja dodatkowego kapitału według wymagań dla Filaru II 14 438 299,36 0 0 0 0 2 112 635,16 2 112 635,16 0 0 x 0 koncentracji dużych zaangażowań 0 x 0 koncentracji w ten sam sektor gospodarczy 0 x 0 koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia 0 x 0 Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej 2 471 452,92 x 2 471 452,92 Ryzyko płynności 0 x 0 Ryzyko kapitałowe 0 x 0 Kapitał regulacyjny 15 550 934,52 Kapitał wewnętrzny 2. Alokacja kapitału według wymagań dla Filaru I 18 022 387,44 Całkowity współczynnik kapitałowy 15,06 Wewnętrzny współczynnik kapitałowy 12,99 Rezultaty stosowanego przez instytucję wewnętrznego procesu oceny adekwatności kapitałowej, w tym skład dodatkowych wymogów w zakresie funduszy własnych określonych na podstawie procesu przeglądu nadzorczego, o których mowa w art. 104 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2013/36/UE Nie dotyczy. 3. Kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem zgodnie z przepisami części trzeciej tytuł II rozdział 2 Rozporządzenia – 8 % kwot ekspozycji ważonych ryzykiem dla każdej kategorii ekspozycji określonej w art. 112: 17 L.p. Klasa ekspozycji 1. 3. Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 4. Ekspozycje wobec instytucji 5. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 6. Ekspozycje detaliczne 1 625 580,90 7. Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 8 560 659,35 8. Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 163 301,70 9. Ekspozycje w postaci jednostek uczestnictwa lub udziałów w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania 270 657,58 10. Ekspozycje kapitałowe 172 080,00 11. Inne pozycje 2. 0,00 657 183,77 5 071,25 3,47 557 514,74 1 426 246,60 13 438 299,36 Razem 4. Wymóg kapitałowy Wymogi w zakresie funduszy własnych obliczone zgodnie z art. 92 ust. 3 lit. b) i c); L.p. 1. 2. Rodzaj wymogu Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit b. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit c. – ryzyko walutowe Wymóg kapitałowy nie dotyczy 0,00 VI. Ekspozycja na ryzyko kontrahenta – art. 439 Nie dotyczy. Bank nie posiada portfela handlowego VII. Bufory kapitałowe – art. 440 Kwota specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego 1 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko 2 Specyficzny dla instytucji wskaźnik bufora antycyklicznego 3 Wymóg w zakresie specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego 194 386 681,47 0 0 VIII. Wskaźniki globalnego znaczenia systemowego - art. 441 Nie dotyczy Bank nie jest bankiem istotnym systemowo. 18 IX. Korekty z tytułu ryzyka kredytowego – art. 442 Cele strategiczne w zakresie ryzyka kredytowego obejmują 1) wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego; 2) dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych, zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku; 3) utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w kredytach ogółem na poziomie nie wyższym niż 5%; 4) ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów Banku. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) stosowanie odpowiednich standardów zawartych w regulacjach kredytowych, w szczególności dotyczących oceny zdolności kredytowej klientów Banku oraz prowadzenia monitoringu kredytów; 2) ustanawianie skutecznych i adekwatnych do ponoszonego ryzyka zabezpieczeń spłaty kredytów, w szczególności weryfikacja ich wartości i płynności, zarówno podczas oceny wniosku kredytowego, jak i w ramach prowadzonego monitoringu, ograniczanie ryzyka prawnego w procesie ustanawiania zabezpieczeń; 3) inwestowanie nadwyżek zgromadzonych środków na lokatach w banku zrzeszającym lub za pośrednictwem banku zrzeszającego w papierach wartościowych Skarbu Państwa lub Narodowego Banku Polskiego. 4) utrzymywanie w bilansie Banku tylko portfeli aktywów o charakterze bankowym; Bank kontynuuje politykę dywersyfikacji ryzyka kredytowego, poprzez stosowanie ustalonych zasad bezpieczeństwa działalności kredytowej w poszczególnych segmentach rynku oraz poprzez niezbędne instrumenty. Do podstawowych działań mających na celu minimalizację ryzyka kredytowego należy zaliczyć: a) dywersyfikację struktury przedmiotowej i podmiotowej portfela, poprzez wprowadzone wewnętrzne limity branżowe, rodzaju zabezpieczeń oraz limity detalicznych ekspozycji kredytowych. Dodatkowo wyznaczono limity ostrożnościowe ograniczające ryzyko ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. b) wymaganie przy ocenie zdolności kredytowej uwiarygodnionych dokumentów, weryfikacja informacji przekazywanych przez klientów, stosowanie metod statystycznych do oceny zdolności kredytowej klientów detalicznych, c) doskonalenie metod oceny zdolności kredytowej poprzez: • ostrożne zwiększanie w portfelu kredytowym kredytów inwestycyjnych długoterminowych oraz wymaganie od kredytobiorcy zwiększonego udziału własnego środków w realizację przedsięwzięcia, • w przypadku hipotecznego zabezpieczenia spłaty kredytu, stosowanie cesji należności z polisy ubezpieczeniowej nieruchomości od ognia i zdarzeń losowych, • wykorzystywanie do weryfikacji kredytobiorców, celem minimalizacji ryzyka i eliminowania kredytobiorców niesolidnych, między innymi system wymiany danych BIK S.A, KRD, BIG InfoMonitor S.A., • stosowanie do aktualizacji wyceny wartości nieruchomości bazy AMRON, • wykorzystanie narzędzi informatycznych do oceny zdolności kredytowej, • w przypadku ekspozycji finansujących nieruchomości dążenie do ustanowienia zabezpieczenia na finansowanej nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy. 5) analizę struktury portfela w celu wczesnej identyfikacji zagrożeń wynikających z nadmiernych zaangażowań i wprowadzanie stosownych ograniczeń, 6) wzmacnianie monitoringu ekspozycji kredytowych, 7 nadzór nad czynnościami wykonywanymi w toku procesu kredytowania, mający na celu weryfikację sprawności działania mechanizmów kontrolnych (obejmujący m.in.: proces przestrzegania wewnętrznych aktów normatywnych, procedur, kompetencji, itp.), 8) prowadzenie aktywnej polityki szkoleń, także w formie bieżącego instruktażu, 9) dbałość o to, aby informacje przekazywane klientom były zrozumiałe i rzetelne, żeby zawierały wszystkie informacje dotyczące warunków udzielania kredytów, szczególnie ponoszonych przez klienta kosztów, 10) dbałość o profesjonalizm, staranność i rzetelną wiedzę pracowników kredytowych Banku. 19 Kompetencje do podejmowania decyzji kredytowych są ustalane z uwzględnieniem zasad rozdzielenia funkcji operacyjnej od oceny ryzyka. Zarząd w Zasadach identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka kredytowego z uwzględnieniem ryzyka koncentracji oraz ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie określa kluczowe obszary zarządzania ryzykiem kredytowym, które poddaje monitorowaniu. 1. Definicja pozycji przeterminowanych i o utraconej jakości: - przeterminowanie przekracza 90 dni , - przeterminowana kwota przekracza w przypadku ekspozycji detalicznych 500 złotych , - przeterminowana kwota przekracza w przypadku pozostałych klas ekspozycji 3.000 złotych 2. Opis strategii przyjętych w celu określenia korekt z tytułu szczególnego i ogólnego ryzyka kredytowego Opis strategii przyjętych w celu określenia korekt z tytułu szczególnego i ogólnego ryzyka kredytowego określają „Zasady klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków dla Uczestników Systemu Ochrony SGB”. Bank tworzy rezerwy na ryzyko związane z działalnością banków zwane dalej "rezerwami celowymi" zgodnie z zasadami określonymi: 1) w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.), zwana dalej UOR, 2) w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (Dz. U. Nr 191, poz. 1279 z późn. zm.), 3) w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz. U. Nr 235, poz. 1589 z późn. zm.), zwanym dalej Rozporządzeniem w sprawie zasad tworzenia rezerw, 4) w polityce rachunkowości Banku, 5) w „Zasadach klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków dla Uczestników Systemu Ochrony SGB”, zwanych dalej Zasadami. Bank tworzy rezerwy celowe, w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: 1) kategorii "normalne" - w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, 2) kategorii "pod obserwacją", 3) grupy "zagrożone" - w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" lub "stracone". Bank nie tworzy rezerw celowych dotyczących ekspozycji kredytowych stanowiących udzielone zobowiązania pozabilansowe w przypadku, gdy postanowienia umowy: 1) gwarantują Bankowi swobodę w podjęciu decyzji o uruchomieniu środków w ramach zobowiązania lub 2) uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od terminowej obsługi już wykorzystanej części i niebudzącej obaw sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika w przypadku, gdy wymagane jest stosowanie tego kryterium, lub 3) uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od złożenia zabezpieczeń, umożliwiających pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych o kwotę odpowiadającą uruchamianym środkom lub klasyfikowanie ekspozycji kredytowej do kategorii "normalne". Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii "normalne", tworzy się w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw, stanowiącego 1,5 % podstawy tworzenia rezerw celowych. Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi zaklasyfikowanymi do kategorii "pod obserwacją", "poniżej standardu", "wątpliwe" i "stracone" tworzy się na podstawie indywidualnej oceny ryzyka obciążającego daną ekspozycję, jednak w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw, stanowiącego w relacji do podstawy tworzenia rezerw celowych: 1) 1,5 % - w przypadku kategorii "pod obserwacją", 2) 20 % - w przypadku kategorii "poniżej standardu", 3) 50 % - w przypadku kategorii "wątpliwe", 4) 100 % - w przypadku kategorii "stracone". Rezerwy celowe tworzy się, aktualizuje co do wysokości oraz rozwiązuje najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca kończącego kwartał, w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych, 20 Zasady klasyfikacji ekspozycji kredytowych - kryteria klasyfikacji ekspozycji kredytowych Ekspozycje kredytowe klasyfikuje się na podstawie: 1) kryterium terminowości spłaty kapitału lub odsetek w odniesieniu do: a) ekspozycji kredytowych wobec Skarbu Państwa, b) ekspozycji kredytowych wobec osób fizycznych, udzielonych na cele nie związane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego, 2) dwóch niezależnych od siebie kryteriów, a) terminowości spłaty kapitału lub odsetek, b) sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, w odniesieniu do pozostałych ekspozycji kredytowych. Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej Ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, prowadzącego pełną lub uproszczoną sprawozdawczość finansową Bank przeprowadza w oparciu o ocenę mierników ilościowych oraz ocenę mierników jakościowych. Ocenę mierników ilościowych klienta przeprowadza się dokonując indywidualnej analizy wpływu poszczególnych mierników na jego sytuację ekonomiczno-finansową. W przypadku, gdy w ocenie Banku, wartość mierników nie uwzględnia specyfiki prowadzonej przez klienta działalności, Bank może przy dokonywaniu oceny klienta porównać wartości mierników obliczonych dla klienta z ich poziomem właściwym dla danej działalności; dotyczy to w szczególności mierników określających płynność i rotację. Ocenę jakościową klienta, który jest klientem prowadzącym pełną lub uproszczoną sprawozdawczość finansową, przeprowadza się na podstawie oceny mierników jakościowych. Ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, którym jest jednostka samorządu terytorialnego, przeprowadza się zgodnie z obowiązującymi w Banku przepisami, stosując w szczególności mierniki ilościowe. Ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej rolnika nie prowadzącego sprawozdawczości oraz klienta, który rozlicza podatek dochodowy w formie ryczałtu bądź karty podatkowej, przeprowadza się zgodnie z obowiązującymi w Banku przepisami, w oparciu o indywidualną analizę ilościową i jakościową oraz ocenę wpływu poszczególnych mierników na jego sytuację ekonomiczno-finansową. Podstawa tworzenia rezerw celowych Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi wartość bilansowa ekspozycji kredytowej bez uwzględnienia utworzonych rezerw celowych, ale z uwzględnieniem przewidywanej w związku z restrukturyzacją zadłużenia kwoty umorzenia części ekspozycji kredytowej. W przypadku, gdy Bank posiada wobec dłużnika ekspozycje kredytowe stanowiące zarówno należności bilansowe, jak i udzielone zobowiązania pozabilansowe, jeżeli warunki umowy nie stanowią inaczej, posiadane zabezpieczenia uwzględnia się w pierwszej kolejności w ustalaniu podstawy tworzenia rezerwy celowej na należności bilansowe. Przegląd i klasyfikacja ekspozycji kredytowych Przeglądów i klasyfikacji ekspozycji kredytowych dokonuje się według danych aktualnych na dzień przeprowadzania klasyfikacji. Bank dokonuje przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych na koniec każdego kwartału. Dokonując klasyfikacji podmiotu Bank bierze pod uwagę sytuację ekonomiczno-finansową dłużnika i terminowość spłat rat kapitałowych i odsetek – na bieżąco. Opóźnienie w spłacie części należnej raty kapitałowej lub odsetkowej, w kwocie nie przekraczającej 200 zł, nie wymaga przeklasyfikowania ekspozycji kredytowej do wyższej kategorii ryzyka. Klasyfikacja ekspozycji kredytowych Ekspozycje kredytowe wobec: 1) Skarbu Państwa klasyfikuje się do kategorii ryzyka „normalne”, „wątpliwe”, „stracone”, 2) Pożyczek i kredytów detalicznych klasyfikuje się do kategorii ryzyka „normalne”, „stracone”. 3) pożyczek i kredytów mieszkaniowych oraz pożyczek i kredytów hipotecznych klasyfikuje się do kategorii ryzyka „normalne”, „pod obserwacją”, „poniżej standardu”, „wątpliwe”, „stracone”. 4) Klientów prowadzących pełną lub uproszczoną sprawozdawczość z wyłączeniem ekspozycji kredytowych wobec rolników nie prowadzących sprawozdawczości, klientów rozliczających podatek dochodowy w formie ryczałtu bądź karty podatkowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz wobec banków spółdzielczych i banków komercyjnych klasyfikuje się do kategorii ryzyka „normalne”, „pod obserwacją”, „poniżej standardu”, „wątpliwe”, „stracone”. 21 5) Jednostek samorządu terytorialnego klasyfikuje się do następujących kategorii ryzyka „normalne”, „pod obserwacją” , „poniżej standardu”, „wątpliwe”, „stracone”. 6) Banków spółdzielczych i banków komercyjnych klasyfikuje się do następujących kategorii ryzyka: „normalne”, „pod obserwacją” , „poniżej standardu”, „wątpliwe”, „stracone”. 7) Rolników nie prowadzących sprawozdawczości, klientów rozliczających podatek dochodowy w formie ryczałtu bądź karty podatkowej klasyfikuje się do następujących kategorii ryzyka: „normalne”, „pod obserwacją” , „poniżej standardu”, „wątpliwe”, „stracone”. Zabezpieczenia pomniejszające podstawę tworzenia rezerw celowych. Zabezpieczenia pomniejszające podstawę tworzenia rezerw celowych - zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz. U. Nr 235, poz. 1589 z późn. zm.) Tryb tworzenia, aktualizacji, rozwiązywania oraz zmiany klasyfikacji rezerw celowych Rezerwy celowe tworzy się, aktualizuje co do wysokości oraz rozwiązuje najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca kończącego kwartał, w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych. Rezerwy celowe tworzy się w ciężar kosztów. Rezerwy celowe rozwiązuje się po wygaśnięciu przyczyn ich utworzenia. Rezerwę celową zmniejsza się odpowiednio do: 1) zmniejszenia się kwoty ekspozycji kredytowej; 2) zmiany kategorii ekspozycji kredytowej na kategorię o niższym stopniu ryzyka w wyniku dokonanej klasyfikacji; 3) wzrostu wartości zabezpieczenia pomniejszającego podstawę tworzenia rezerw celowych; 4) wzrostu wartości rezerwy na ryzyko ogólne. Zmniejszenia dokonuje się po terminie wydania odpowiedniej decyzji, nie później jednak niż w terminie najbliższej klasyfikacji. Ekspozycje kredytowe stanowiące należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne odpisuje się w ciężar utworzonych na nie rezerw celowych. Ekspozycje kredytowe, z wyłączeniem zobowiązań pozabilansowych lub inne aktywa umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają uprzednio utworzone rezerwy, w kwocie umorzonej, przedawnionej lub nieściągalnej. Rozwiązanie rezerw celowych następuje po wygaśnięciu przyczyn ich utworzenia, tzn. w przypadku, całkowitej spłaty lub wygaśnięcia ekspozycji kredytowej z tytułu zobowiązania pozabilansowego, częściowej spłaty ekspozycji kredytowej, w części odpowiadającej tej spłacie, zmiany kategorii ekspozycji kredytowej na kategorię o niższym stopniu ryzyka w wyniku dokonanej klasyfikacji, wzrostu wartości zabezpieczenia pomniejszającego podstawę tworzenia rezerw celowych, wygaśnięcia ekspozycji kredytowej w wyniku przejęcia przez Bank aktywów dłużnika, jeżeli ich wartość rynkowa jest równa lub wyższa niż dług, wzrostu wartości rezerwy na ryzyko ogólne. Odpowiedzialność za monitorowanie i dokonywanie klasyfikacji ekspozycji kredytowych Za monitorowanie poszczególnych ekspozycji kredytowych, ich cykliczną ocenę oraz przygotowywanie propozycji ich klasyfikacji, odpowiedzialni są: Zespół monitoringu i ryzyk kredytowych, Zespół windykacji, restrukturyzacji i obsługi prawnej w zakresie wynikającym z kart zadań i odpowiedzialności. Ocena sytuacji ekonomiczno – finansowej poszczególnych ekspozycji kredytowych dokonywana jest przez pracowników Zespołu monitoringu i ryzyk kredytowych. Decyzja w sprawie klasyfikacji ekspozycji kredytowych podejmowana jest przez Zespół monitoringu i ryzyk kredytowych, który sporządza z posiedzenia zbiorczy protokół za cały Bank, przy czym wyniki klasyfikacji przekazywane są do akceptacji Zarządu Banku. W przypadku ekspozycji kredytowych, których spłata jest uzależniona od podmiotów innych niż dłużnik, kryterium sytuacji ekonomicznofinansowej stosuje się w odniesieniu do tego spośród tych podmiotów i dłużnika, którego sytuacja ekonomiczno-finansowa jest najgorsza. W przypadku ekspozycji kredytowych, stanowiących zobowiązanie solidarne osób trzecich, kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej stosuje się w odniesieniu do tej z nich, której sytuacja ekonomicznofinansowa jest najlepsza. W kwestiach nieuregulowanych w „„Zasadach klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków dla Uczestników Systemu Ochrony SGB” mają zastosowanie zasady zawarte w przepisach w/w aktów prawnych. 22 3. Ekspozycje kredytowe według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) na dzień 31.12.2016 roku, bez uwzględnienia skutków ograniczania ryzyka kredytowego oraz średnią kwotę ekspozycji w okresie od 31.12.2015 roku do 31.12.2016 roku w podziale na klasy przedstawia poniższe zestawienie. Lp. 1. 2. Wyszczególnienie ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 3. ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 4. ekspozycje wobec instytucji 5. ekspozycje wobec przedsiębiorstw 6. ekspozycje detaliczne 7. ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 8. ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. ekspozycje w postaci jednostek uczestnictwa lub udziałów w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania 10. ekspozycje kapitałowe 11. inne ekspozycje RAZEM Stan na dzień 31.12.2016 r. w zł. Średnia kwota w okresie od 31.12.2015 r. do 31.12.2016 r. 8 722 507,31 14 947 067,19 41 073 986,18 45 989 106,57 177 034,15 330 476,13 112 726 608,41 81 664 968,11 8 192 228,45 7 696 767,23 30 675 952,51 33 119 972,76 152 121 744,95 150 665 188,46 1 360 847,46 978 887,83 3 383 219,76 3 419 420,30 2 151 000,00 2 151 000,00 23 333 522,91 23 562 895,73 383 918 652,09 364 525 750,31 Bank do istotnej klasy ekspozycji zalicza ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach, które stanowią 39,62% łącznej kwoty ekspozycji kredytowych. 4. Rozkład geograficzny ekspozycji w podziale na obszary ważne pod względem istotnych kategorii ekspozycji wraz z dodatkowymi szczegółowymi podziałami w stosownych przypadkach – nie dotyczy. Bank prowadzi działalność lokalnie, brak ekspozycji poza granicami Polski. 5. Rozkład ekspozycji w zależności od branży lub typu kontrahenta z podziałem na kategorie ekspozycji, w tym określenie ekspozycji wobec MŚP, wraz z dodatkowymi szczegółowymi podziałami w stosownych przypadkach. Struktura zaangażowania Banku według typu branż, kontrahenta w rozbiciu na kategorie należności według stanu na dzień 31.12.2016 r. została zaprezentowana w poniższych tabelach: 1) struktura zaangażowania Banku wobec sektora finansowego: Lp. 1. 2. Typ kontrahenta Banki 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Wartość w zł 115 714 824,09 115 714 824,09 0,00 4 428 619,83 4 428 619,83 0,00 23 Pomocnicze instytucje finansowe 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Instytucje ubezpieczeniowe 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze finansowym 3. 4. 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 120 143 443,92 2) struktura zaangażowania Banku wobec sektora niefinansowego: Lp. Typ kontrahenta Wartość w zł 0,00 Przedsiębiorstwa i spółki państwowe 1. 1) Należności normalne i pod obserwacją 0,00 2) Należności zagrożone 0,00 Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie 2. 1) Należności normalne i pod obserwacją 20 391 556,11 20 202 296,12 2) Należności zagrożone Przedsiębiorcy indywidualni 3. 1) Należności normalne i pod obserwacją 189 259,99 23 624 827,35 23 153 786,74 2) Należności zagrożone 48 632 975,42 Osoby prywatne 4. 471 040,61 1) Należności normalne i pod obserwacją 47 955 810,21 2) Należności zagrożone Rolnicy indywidualni 5. 1) Należności normalne i pod obserwacją 677 165,21 87 662 285,61 87 662 285,61 2) Należności zagrożone 0,00 1 967 875,52 Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych 6. 1) Należności normalne i pod obserwacją 1 967 875,52 2) Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym 0,00 182 279 520,01 3) struktura zaangażowania Banku wobec sektora budżetowego: Wyszczególnienie 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym Wartość w zł 42 955 015,36 0,00 42 955 015,36 24 4) struktura zaangażowania Banku w poszczególnych branżach Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Branże Rolnictwo, łowiectwo , leśnictwo i rybactwo 1) Należności normalne i pod obserwacją. 2) Należności zagrożone Przetwórstwo przemysłowe. 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Opieka zdrowotna i pomoc społeczna. 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Budownictwo. 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodna, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Usługi i działalność gdzie indziej niesklasyfikowana 1) Należności normalne i pod obserwacją 2) Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym Wartość w zł 88 703 107,52 88 703 107.52 0,00 7 229 773,84 6 924 957,44 304 816,40 11 952 554,58 11 708 041,79 244 512,79 5 203 862,26 5 203 862,26 0,00 2 460 433,53 2 230 848,09 229 585,44 11 355 757,32 11 132 789,91 222 967,41 0,00 0,00 0,00 5 086 698,68 4 972 540,79 114 157,89 131 992 187,73 5. Zestawienie rezydualnych terminów zapadalności dla wszystkich ekspozycji z podziałem na kategorie ekspozycji. 25 Omówienie uzgodnienia zmian stanów korekt wartości i rezerw z tytułu ekspozycji 6. zagrożonych: 1) Strukturę należności zagrożonych, korekt wartości i rezerw wg. stanu na 31.12.2016 r. przedstawia poniższa tabela: Rodzaj kredytu Należności zagrożone korekta wartości ESP kwota 1/ należności poniżej standardu 36 025,03 936 867,05 114 904,28 1 337 465,81 521 197,89 10 243,20 64 441,01 6 025,46 452 539,14 448 835,74 3 893,16 29 759,65 15 790,94 430 973,87 3/ należności stracone 1 225 419,98 21 888,67 842 666,39 93 087,88 453 952,80 Salda początkowe: Wysokość rezerwy celowej na 31.12.2015 r. W tym kredyty na 31.12.2015 r. PS 1 800 795,75 W 518 325,68 S 235 041,33 1 047 428,74 858 950,82 3) Kwoty należności odpisanych w ciężar utworzonych rezerw w 2016 roku wyniosły 324 977,21 w tym umorzone 0,00 zł. 4) Bank prowadzi działalność lokalnie, brak ekspozycji poza granicami Polski. Informacja o stanie i zmianach rezerw celowych. Lp Treść Stan na 01.01.2016 r. Zwiększenia w okresie 01.01.2016 r. do 2 31.12.2016 r. utworzenie rezerw a celowych Na należności normalne Na należności Na należności pod poniżej obserwacją standardu - - 1 700,30 - - 65 365,19 - 65 365,19 inne zwiększenia - zmiana grupy ryzyka Zmniejszenia 01.01.2016 r. - 31.12.2016 3 r. b rozwiązanie rezerw tworzonych w koszty umorzenie w ciężar rezerw c przeniesienie na konta pozabilansowe d inne zmniejszenia zmiana grupy ryzyka a wartość netto (bilansowa) 2 195 453,61 Ekspozycje zagrożone na 31.12.2015 r. b należne odsetki 2/ należności wątpliwe 2) 1 rezerwa Na należności wątpliwe - Na należności stracone Razem 857 250,52 858 950,82 152 106,25 407 912,36 625 383,80 113 675,70 286 652,21 465 693,10 38 430,55 121 260,15 159 690,70 - - 2 624,48 122 346,60 422 496,49 547 467,57 - - 1 538,03 1 086,45 95 390,69 98 015,17 - 1 086,45 327 105,80 121 260,15 327 105,80 122 346,60 26 Zmiany z tytułu 4 przekwalifikowania Stan rezerw celowych na 5 31.12.2016 r. 5) 2 195 453,61 7. - - 64 441,01 - - 29 759,65 842 666,39 936 867,05 Salda końcowe: Ekspozycje zagrożone na 31.12.2016 r. 6) - W tym kredyty na 31.12.2015 r. PS 521 197,89 W 448 835,74 S Wysokość rezerwy celowej na 31.12.2016 r. 1 225 419,98 936 867,05 Kwoty odzyskane zaliczane bezpośrednio do rachunku zysków i strat wynosiły w 2016r. - 88 686,56 zł. Kwota ekspozycji o utraconej wartości i ekspozycji przeterminowanych, podane oddzielnie, z podziałem na ważne obszary geograficzne, w tym w miarę możliwości kwoty korekty o szczególne i ogólne ryzyko kredytowe związane z każdym obszarem geograficznym - nie dotyczy. Bank prowadzi działalność lokalnie, brak ekspozycji poza granicami Polski. X. Aktywa wolne od obciążeń – art. 443 1) Składnik aktywów jest traktowany jako obciążony, jeżeli został on zastawiony lub podlega jakiejkolwiek formie ustaleń mających na celu zabezpieczenie lub wsparcie jakości kredytowej transakcji bilansowej lub pozabilansowej, z której nie może on zostać swobodnie wycofany (np. w celu zastawiania dla potrzeb finansowania). Nie dotyczy Bank nie dokonuje operacji zabezpieczanych instrumentami finansowymi. XI. Korzystanie z ECAI – art. 444 Bank nie korzysta z ocen wiarygodności kredytowej uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej (ECAI), z wyjątkiem ocen rządu polskiego niezbędnych dla potrzeb ustalenia wag ryzyka dla ekspozycji wobec: 1) instytucji - jeżeli rezydualny termin ekspozycji jest dłuższy niż 3 miesiące; 2) samorządów regionalnych lub władz lokalnych - jeżeli ekspozycja nie jest denominowana lub finansowana w walucie krajowej; 3) podmiotów sektora publicznego - jeżeli pierwotny termin zapadalności ekspozycji jest dłuższy niż 3 miesiące. W tych przypadkach Bank korzysta z ocen jakości kredytowej nadanych przez następujące zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej: 1) Fitch Ratings; 2) Moody’s Investors Service; 3) Standard and Poor’s Ratings Services. Jeżeli nadane oceny odpowiadają różnym wagom ryzyka wówczas Bank uwzględnia tę ocenę, której odpowiada wyższa waga ryzyka. Jeżeli dostępne są więcej niż dwie oceny kredytowe sporządzone przez wyznaczone ECAI dla danej pozycji z ratingiem, wówczas uwzględnia się te dwie spośród nich, z którymi wiążą się najniższe wagi ryzyka, z zastrzeżeniem że: jeżeli dwie najniższe wagi ryzyka różnią się od siebie, przypisuje się wyższą z nich. Bank uzależnia przyznanie wagi ryzyka od stopnia jakości kredytowej, który przypisano rządowi polskiemu wg następującej tabeli. 27 Stopień jakości kredytowej rządu polskiego Waga ryzyka ekspozycji 0% 0% 00% 00% 00% 50% Bank uzależnia stopień jakości kredytowej od oceny wiarygodności kredytowej w następujący sposób: Stopi eń jakości kredytowej 1 2 3 4 5 6 Ocena wiarygodności kredytowej Fitch Ratings Moody’s Investors Service AAA do AA A BBB BB B CCC i poniżej Aaa do Aa A Baa Ba B Caa i poniżej Standard and Poor’s Ratings Services AAA do AA A BBB BB B CCC i poniżej XII. Ekspozycja na ryzyko rynkowe – art. 445 L.p. 1. 2. Rodzaj wymogu Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit b. Wymóg zgodnie z art. 92 ust. 3 lit c. – ryzyko walutowe Wymóg kapitałowy nie dotyczy 0,00 XIII. Ekspozycja na ryzyko operacyjne– art. 446 1. 2. 3. 4. Ryzyko operacyjne zdefiniowane jako możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych, w tym również ryzyko prawne występuje w każdym czasie i w każdej jednostce organizacyjnej Banku. Cele strategiczne w zakresie ryzyka operacyjnego obejmują: 1) optymalizację efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania; 2) racjonalizację kosztów; 3) zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne; 4) automatyzację procesów realizowanych w Banku, pozwalającą w sposób bezpieczny zredukować ryzyko wynikające z błędów ludzkich; 5) wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez opracowanie i wdrożenie: 1) systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, adekwatnego do profilu ryzyka Banku; 2) systemu zarządzania zasobami ludzkimi, który pozwala na stworzenie kultury organizacyjnej wspierającej efektywne zrządzanie ryzykiem operacyjnym; 3) skutecznego systemu kontroli wewnętrznej pozwalającego na monitorowanie i korygowanie wykrytych nieprawidłowości (w szczególności w obszarach najbardziej narażonych na ryzyko); 4) odpowiednich warunków technicznych (w tym technologicznych) wspierających w sposób bezpieczny działalność Banku i przetwarzane przez niego informacje; 5) procedur opisujących istniejące w Banku procesy, które regularnie są dostosowywane do zmieniających warunków otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego; 6) planów awaryjnych i planów zachowania ciągłości działania Banku. Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka operacyjnego obliczane są przez Bank metodą wskaźnika bazowego (art. 315-316 Rozporządzenia ). Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego na dzień 31.12.2016 wynosi 2 112 635,16 zł. 28 5. 6. 7. 8. W 2016 roku nie odnotowano zdarzeń w zakresie ryzyka operacyjnego, które istotnie wpłynęłyby na bezpieczeństwo funkcjonowania Banku. W roku 2016 ryzyko operacyjne określone zostało na poziomie akceptowalnym (ocena wg trzystopniowej skali poziomu : akceptowalnym, podwyższonym, wysokim). Wyznaczony Członek zarządu tj. Prezes Zarządu otrzymuje sprawozdania zawierające niezbędne informacje odnośnie ryzyka operacyjnego w okresach miesięcznych natomiast Zarząd Banku i Rada Nadzorcza w okresach kwartalnych. W przypadku wzrostu poziomu ryzyka raporty mogą być opracowywane częściej. Straty z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego - zdarzenia ryzyka operacyjnego zarejestrowane w rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego w 2016 roku podane są w poniższej tabeli. L.p. Kategoria 1. 2. 3. Oszustwa wewnętrzne Oszustwa zewnętrzne Zasady dotyczące zatrudnienie i bezpieczeństwa w miejscu pracy Klienci, produkty i praktyki operacyjne Szkody związane z aktywami rzeczowymi Zakłócenia działalności banku i awarie systemu Wykonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi Razem 4. 5. 6. 7. Strata brutto w zł 0,00 0,00 Strata netto w zł 12 500,00 12 500,00 0,00 7 834,72 0,00 0,00 0,00 0,00 6 749,95 600,00 27 084,67 13 100,00 0,00 0,00 9. Bank realizuje proces zarządzania ryzykiem operacyjnym, w ramach tego procesu identyfikuje się zdarzenia ryzyka operacyjnego i dokonuje się ewidencjonowania i analizy przyczyn występowania zdarzeń związanych z ryzykiem operacyjnym. W przypadku konieczności podejmowane są działania ograniczające ryzyko obejmujące zmianę procesów wewnętrznych banku, organizacji wewnętrznej, sposobu dokonywania kontroli wewnętrznej, a także organizacja odpowiednich szkoleń dla pracowników. XIV. Ekspozycje w papierach kapitałowych nieuwzględnionych w portfelu handlowym – art. 447 1. Aktywa finansowe. a) aktywa finansowe wycenione w wartości godziwej przez wynik finansowy – nie wystąpiły, b) aktywa finansowe przeznaczone do obrotu w Banku – nie wystąpiły, d) inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności: Nazwa instrumentu finansowego Wartość bilansowa na 31.12.2016 Bony pieniężne 7-dniowe 6 998 833,33 6 998 833,33 RAZEM e) aktywa finansowe dostępne do sprzedaży, Sposób wyceny Nazwa jednostki Ilość akcji/udziały Wartość akcji SGB-Bank S.A. 29 - serii AB o numerach 145234-147233 - serii E o numerach 155043-155048 - serii Z o numerach 141454-145053 - serii AC o numerach 85065-86964 - serii L o numerach 13797-13840 - serii AF o numerach 265421-268920 - serii E o numerach 154900-154949 - serii Y o numerach 46566-48965 - serii AG o numerach 59984-60983 - serii AH o numerach 120321-121820 - seria AI o numerach 6001 do 10 000 - seria AJ o numerach 128545 do 129544 2 000 6 3 600 1 900 44 3 500 50 2 400 1 000 1 500 4 000 1 000 2 100 000,00 50 50 000,00 cena nabycia cena nabycia Udziały „Nieruchomości GBS w Strzelinie „ cena nabycia 1 Udziały Spółdzielczy System Ochrony SGB 51 x 1 000 zł. 21 000 x 100 zł. RAZEM 1 000,00 X 2 151 000,00 Na dzień bilansowy ww. akcje i udziały zostały wycenione według ceny nabycia zgodnie z par. 36 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 1 października 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków. 2. Informacja o aktywach finansowych dostępnych do sprzedaży, aktywach i zobowiązaniach finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, dla których nie było możliwe ustalenie w sposób wiarygodny wartości godziwej, ze wskazaniem oszacowanej wartości w 2016r. – nie wystąpiły. Dane o wartości posiadanych instrumentów finansowych, z uwzględnieniem: 1) Instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie giełdowym - nie wystąpiły. 2) Instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie pozagiełdowym: Ilość Jednostek uczestnictwa Wartość za jednostkę uczestnictwa Wartość (w zł) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO SA 15,7055 215 416,24 3 383 219,76 RAZEM 15,7055 215 416,24 Nazwa jednostki 3 383 219,76 3) 4) 5) 3. Papierów wartościowych z nieograniczoną zbywalnością, nieznajdujących się w obrocie na rynku regulowanym – wystąpiły, (ujęto w punkcie 1). Papierów wartościowych z ograniczoną zbywalnością - nie wystąpiły. Wartości rynkowej instrumentów finansowych, w przypadku gdy jest różna od wartości wykazywanej w bilansie – nie wystąpiły. Zrealizowane zyski lub straty z tytułu sprzedaży i likwidacji w danym okresie w ujęciu skumulowanym – 0,00 zł. 30 4. Całkowita wartość niezrealizowanych zysków lub strat, łączne niezrealizowane zyski lub straty z aktualizacji wyceny oraz wszelkie takie kwoty ujęte w funduszach własnych podstawowych lub dodatkowych. – niezrealizowane zyski z aktualizacji wyceny jednostek uczestnictwa na 31.12.2016 r. wynoszą 383 219,76 zł. XV. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej przypisane pozycjom nieuwzględnionym w portfelu handlowym – art. 448 1. Charakter ryzyka stopy procentowej i zasadnicze założenia: Ryzyko stopy procentowej jest definiowane przez bank, jako niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmiany stóp procentowych na wynik finansowy oraz na kształtowanie się poziomu funduszy własnych banku, w ramach którego bank wyróżnia następujące kategorie: 1) ryzyko przeszacowania, 2) ryzyko bazowe, 3) ryzyko opcji klienta, 4) ryzyko krzywej dochodowości. Cele strategiczne w zakresie ryzyka stopy procentowej obejmują: 1) optymalizację wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 2) ograniczanie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych poprzez doskonalenie narzędzi pomiaru i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych; 3) utrzymanie poziomu ryzyka w ramach ustalonych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze dotyczącej zarzadzania ryzykiem stopy procentowej. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) ograniczenie ryzyka stopy procentowej tylko do portfela bankowego i tylko do pozycji wynikających z produktów bilansowych; 2) ograniczenie kwoty pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych z terminami przeszacowania powyżej 1 roku; 3) zmniejszanie ryzyka bazowego poprzez: a) stosowanie dla produktów klientowskich stóp bazowych w postaci stawek własnych Banku (w zakresie przewidzianym w przepisach prawa) - zwłaszcza dla aktywów wrażliwych, b) oferowanie klientom produktów depozytowych, których oprocentowanie uzależnione byłoby od stawek rynkowych (stóp rynku międzybankowego); 4) ograniczanie ryzyka opcji klienta poprzez stosowanie opłat za opcje, zwłaszcza dla możliwości zerwania depozytu przed umownym terminem. W celu utrzymania założonego w planach strategicznych i rocznych planach finansowych profilu ryzyka, Bank zmienia swoje narażenie na ryzyko stopy procentowej za pomocą działań związanych z: 1) inwestowaniem (głównie poprzez sterowanie terminami zapadalności lokat o stałym oprocentowaniu deponowanymi w banku zrzeszającym), 2) kredytowaniem (ustalanie parametrów produktów kredytowych), 3) finansowaniem zewnętrznym, 4) ustalaniem oprocentowania, 5) zarządzaniem terminami zapadalności / wymagalności oraz przeszacowania różnych portfeli. Bank podejmuje następujące działania: 1) prowadzi bieżący monitoring kształtowania się najważniejszych rynkowych stóp procentowych na rynku lokalnym, 2) dokonuje analiz prognoz w zakresie możliwych wariantów zachowania się rynkowych stóp procentowych w przyszłości, 3) analizuje kształtowanie się oprocentowania poszczególnych, własnych produktów bankowych na tle stóp rynkowych oraz porównywalnej oferty konkurencyjnych banków, 4) zarządza poszczególnymi grupami aktywów i pasywów w taki sposób, aby zapewnić realizację optymalnej, w danych warunkach, wysokości marży odsetkowej Banku. 31 W zakresie przyszłych wcześniejszych spłat kredytów Bank nie pobiera prowizji rekompensacyjnej w przypadku wcześniejszego wycofania depozytów Klient otrzymuje niższe odsetki lub nie otrzymuje ich wcale. W zakresie depozytów o nieokreślonym terminie wymagalności oprocentowanie uzależnione jest głównie od decyzji Zarządu Banku, co oznacza, że ograniczone jest ryzyko związane z kształtowaniem się poziomu oprocentowania tych rachunków w długiej perspektywie czasowej, przy czym z uwagi na niski poziom oprocentowania tych rachunków, nie mają one znaczącego wpływu na obniżanie kosztów odsetek w sytuacji spadku stóp procentowych. Do pomiaru ryzyka stopy procentowej bank wykorzystuje następujące metody: 1) metodę luki stopy procentowej, 2) badanie symulacyjne zmian w przychodach odsetkowych, zmian w kosztach odsetkowych i w konsekwencji zmian w wyniku odsetkowym, 3) badanie i ocena wpływu zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku. Wyznaczony Członek zarządu tj. Prezes Zarządu otrzymuje sprawozdania zawierające niezbędne informacje odnośnie ryzyka stopy procentowej w okresach miesięcznych natomiast Zarząd Banku i Rada Nadzorcza w okresach kwartalnych. W przypadku wzrostu poziomu ryzyka raporty mogą być opracowywane częściej. 2. Wahania w zakresie zysku, wartości gospodarczej lub innego stosownego wskaźnika używanego przez kierownictwo instytucji do oceny skutków szokowych wzrostów lub spadków stóp procentowych zgodnie z metodą pomiaru ryzyka stopy procentowej stosowaną przez kierownictwo instytucji, z podziałem na poszczególne waluty. Ze względu na udział aktywów/pasywów walutowych w aktywach ogółem nie przekraczający 5% analiza ryzyka stopy procentowej dokonywana jest łącznie dla złotych i walut (w przeliczeniu na złote wg kursu walutowego służącego do wyceny bilansowej). Bank przeprowadza test warunków skrajnych, obliczana jest zmiana wyniku odsetkowego w okresie 12 miesięcy na skutek szokowego spadku stóp procentowych, tj. o 200 punktów procentowych. Wg stanu na 31.12.2016 r. obliczona zmiana dochodu wyniosłaby przy spadku stóp procentowych w okresie 12 miesięcy – 3 788,8 tys. zł., stanowiąc 35,78% w planowanym wyniku odsetkowego Banku na rok 2017. Wielkość tej zmiany jest znacząca, jednak w okresie 12 miesięcy nie występuje zagrożenie pogorszenia sytuacji Banku z tytułu niekorzystnej zmiany stóp procentowych, które skutkowałoby poniesieniem straty finansowej. XVI. Ekspozycja na ryzyko płynności. Celem strategicznym w zakresie ryzyka płynności Banku jest przede wszystkim: 1) zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty; 2) zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji, 3) utrzymywanie przez Bank aktywów nieobciążonych (aktywów płynnych) na minimalnym poziomie stanowiącym zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w „horyzoncie przeżycia” wynoszącym 30 dni. 32 Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) realizowanie strategii finansowania; 2) pozyskiwanie depozytów o możliwie długich terminach wymagalności, tak aby Bank mógł otwierać po stronie aktywnej pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym; 3) utrzymywanie na bezpiecznym poziomie nadzorczych miar płynności, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów z tym związanych; 4) utrzymywanie wymogu pokrycia płynności (wskaźnika LCR) oraz stabilnego finansowania 1 (wskaźnika NSFR) na wymaganym przepisami poziomie; 2 5) finansowanie na bezpiecznym poziomie kredytów powiększonych o majątek trwały przez depozyty powiększone o fundusze własne; 3 6) utrzymywanie płynnościowej struktury bilansu na poziomie zapewniającym występowanie 4 5 nadwyżki skumulowanych aktywów nad skumulowanymi pasywami w okresie do 1 roku oraz nadwyżki skumulowanych pasywów nad skumulowanymi aktywami w okresie powyżej 1 6 roku ; 7) zapewnienie globalnej wypłacalności Banku, oznaczającej posiadanie skumulowanej luki 7 płynności (bez uwzględnienia zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych) na poziomie nieujemnym; 8) dywersyfikacja źródeł finansowania poprzez ograniczanie deponentów lub dużych depozytów w bazie depozytowej; udziału środków dużych 9) dążenie do podnoszenia stabilności źródeł finansowania głównie poprzez pozyskiwanie środków od gospodarstw domowych po akceptowalnej cenie; 10) identyfikacja wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności w zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia postępowanie według procedur awaryjnych określonych w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. Bank przyjmuje następującą strategię finansowania: 1) głównym źródłem finansowania działalności Banku są depozyty podmiotów niefinansowych i instytucji rządowych oraz samorządowych, 2) Bank posiada i aktualizuje w okresach rocznych plan pozyskiwania i utrzymywania depozytów; 3) Bank dostosowuje skalę działania do możliwości zapewnienia stabilnego finansowania; 4) Bank zakłada możliwość pozyskiwania dodatkowym źródeł środków z Banku Zrzeszającego na zasadach i w zakresie możliwości Banku Zrzeszającego; 5) w sytuacji awaryjnej, dodatkowym źródłem finansowania mogą być środki uzyskane w ramach Minimum Depozytowego lub Funduszu Pomocowego na zasadach określonych w Umowie Systemu Ochrony SGB. 1 Zgodnie z rozporządzeniem CRR lub Umową Systemu Ochrony; Wartość kredytów obliczona jako: kwota nominalna kapitału kredytu (dla kredytów w rachunkach bieżących jest to kwota wykorzystanego kapitału) minus nierozliczona prowizja minus rezerwa celowa 3 Wyznaczonej w oparciu o zestawienie luki płynności, o którym mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. 4 Wraz ze zobowiązaniami pozabilansowymi otrzymanymi. 5 Wraz ze zobowiązaniami pozabilansowymi udzielonymi. 6 Kumulując aktywa i pasywa począwszy od ostatniego przedziału. 7 O której mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. 2 33 W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza. 2. Zarząd. 3. Zespół analiz i ryzyk bankowych – będący komórką monitorującą ryzyko płynności, 4. Zastępca Głównego Księgowego – będący komórką zarządzającą ryzykiem płynności. 5. Pozostałe komórki lub osoby odpowiedzialne za: 1) kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych; 2) sporządzanie wykazu kredytów do ewentualnej odsprzedaży na potrzeby Planu awaryjnego; 3) przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy przepływów pieniężnych. Bank jest Zrzeszony w Spółdzielczej Grupie Bankowej. Bank Zrzeszający prowadzi rachunki bankowe, za pośrednictwem których Bank przeprowadza swoje rozliczeni pieniężne oraz utrzymuje rezerwę obowiązkową, dokonuje rozliczeń międzybankowych oraz rozrachunków w zakresie transakcji dokonanych przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych, udziela kredytów w rachunku bieżącym i rewolwingowego oraz gromadzi nadwyżki środków pieniężnych. Bank zobowiązany jest do lokowania nadwyżek płynności w Banku Zrzeszającym lub za jego pośrednictwem do nabywania lub zbywania instrumentów finansowych. Decyzje o ulokowaniu nadwyżki płynności podejmuje w Centrali Banku Główny Księgowy a Prezes Zarządu zatwierdza. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie mając na celu zapewnienie bezpieczeństwa i stabilnych podstaw rozwoju przystąpił do Systemu Ochrony SGB, który ma na celu zapewnienie płynności i wypłacalności każdego uczestnika. Dodatkowym zabezpieczeniem płynności w ramach Zrzeszenia jest możliwość pozyskania dodatkowych źródeł finansowania w formie kredytu w rachunku bieżącym oraz kredytu rewolwingowego natomiast w ramach Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB jest Minimum Depozytowe Banku – środki Banku ulokowane w Banku Zrzeszającym na rachunku Minimum Depozytowego oraz Fundusz Pomocowy – fundusz utworzony w Spółdzielni w celu zabezpieczenia płynności i wypłacalności Banku Zrzeszającego i Banków Spółdzielczych będących Uczestnikami Systemu Ochrony SGB. Ryzyko płynności ograniczane jest przez stosowanie systemu limitów pozwalających na wdrożenie w odpowiednim momencie mechanizmów zapobiegających powstaniu nadmiernego ryzyka oraz odpowiednie kształtowanie struktury posiadanych aktywów i pasywów. Bank posiada zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne limity w celu kontroli ekspozycji na ryzyko płynności. Limity odzwierciedlają skalę działalności banku, złożoność prowadzonej działalności, charakter produktów, obsługiwanych rynków i przyjętych zabezpieczeń oraz tolerancje ryzyka płynności ustalona przez Radę Nadzorczą. Weryfikacja limitów wykorzystywanych do pomiaru ryzyka płynności dokonywana jest co najmniej raz w roku. Podstawowymi limitami, w zakresie których Bank nie dopuszcza sytuacji ich przekraczania są następujące limity regulacyjne: 1) nadzorcze miary płynności, 2) limit wskaźnika LCR, Ponadto bank przyjął również szereg limitów wewnętrznych. 34 Bank stosuje metody identyfikowania i pomiaru ryzyka związanego z jego działalnością dostosowane do profilu, skali i złożoności podejmowanego ryzyka oraz uwzględniające aktualnie prowadzoną i planowaną działalność. Bank przyjmuje strategię bezpiecznego funkcjonowania, opartą na utrzymaniu rozmiarów działalności obarczonej ryzykiem na poziomie adekwatnym do posiadanych funduszy własnych. Bank śledząc na bieżąco sytuację na rynkach finansowych elastycznie dostosowuje swoje działania do realiów rynkowych m.in. poprzez dywersyfikację aktywów według kryteriów płynności, bezpieczeństwa i rentowności. Pomiar i analiza ryzyka płynności obejmuje w szczególności następujące elementy: 1) zestawienie kalkulacji nadzorczych miar płynności, 2) pomiar i monitorowanie wskaźnika płynności LCR i NSFR, 3) raport stabilności środków obcych stabilnych, 4) rejestr alternatywnych źródeł finansowania, w tym aktywów nieobciążonych, 5) analiza ryzyka płynności na podstawie wybranych wskaźników, 6) wskaźniki wczesnego ostrzegania, 7) testy warunków skrajnych, 8) urealnione zestawienie terminów płatności (Luka płynności), 9) poziom limitów m.in. luki niedopasowania, zapasów pozabilansowych udzielonych, długoterminowych aktywów, gotówki, zobowiązań W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza w okresach kwartalnych następujące testy warunków skrajnych: 1) wrażliwości – w oparciu o które szacowany jest kapitał wewnętrzny oraz wykonywany jest pomiar wpływu zmian parametrów makroekonomicznych na poziom ryzyka płynności; 2) scenariuszowe – w oparciu o które budowane są awaryjne plany płynności oraz wyznaczany jest poziom bufora płynności; 3) odwrócone – w oparciu o które wykonywane są doraźne analizy problemowe. Bank raz w roku przeprowadza test polegający na pomiarze wpływu zmian parametrów makroekonomicznych na poziom płynności. Test przeprowadzany jest przy założeniu wypływu depozytów wynikającego ze zmian otoczenia makroekonomicznego. Bank wykorzystuje wyniki testów warunków skrajnych jako podstawę do podjęcia działań naprawczych bądź mających na celu ograniczanie ekspozycji banku na ryzyko płynności, do tworzenia dodatkowego wymogu na ryzyko płynności, a także uwzględnia je w poziomie ustanowionych limitów oraz jako element w procesie planowania strategicznego banku oraz codziennej praktyki zarzadzania ryzykiem płynności. Ponadto w ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza w okresach kwartalnych scenariuszowe testy warunków skrajnych, w oparciu o które budowane są awaryjne plany płynności oraz wyznaczany jest poziom bufora płynności. Scenariusze warunków skrajnych stanowią podstawę do budowy awaryjnych planów płynności. Całościowa analiza ryzyka płynności wraz z raportem wykonywana jest w cyklach miesięcznych (za wyjątkiem nadzorczych miar płynności i wskaźnika LCR obliczanych dla każdego dnia roboczego) i przedstawiana Prezesowi Zarządu Banku. W cyklach kwartalnych sporządzane są raporty z zarządzania ryzykiem płynności dla Zarządu i Rady Nadzorczej. 35 Rozmiar i skład nadwyżki płynności Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Strzelinie na dzień 31.12.2016 r. posiadał następującą nadwyżkę pieniężną w kwocie 114 907 562,15 zł. wyliczona zgodnie z obowiązującymi w Banku Zasadami zarzadzania płynnością, w skład której wchodzą środki: 1) gotówka (ponad pogotowie kasowe) w kwocie 5 332 140,47 zł. 2) zgromadzone na rachunkach bieżących w Banku Zrzeszającym w kwocie 3 853 224,87 zł. 3) zgromadzone na rachunku lokaty automatycznej „overnight” w Banku Zrzeszającym w kwocie 3 468 810,63 zł. 4) zgromadzone na lokatach terminowych w Banku Zrzeszającym w kwocie 81 457 368,85 zł. 5) zgromadzone na rachunku minimum depozytowego w kwocie 13 797 184,00 zł. 6) zgromadzone w bonach pieniężnych NBP w wysokości 6 998 833,33,00 zł. Bank utrzymuje rezerwę płynności głównie na rachunkach bieżących i terminowych w Banku Zrzeszającym na poziomie zapewniającym utrzymanie nadzorczych miar płynności i wskaźnika LCR na bezpiecznym poziomie. Nadzorcze miary płynności Nadzorcze miary płynności na 31.12.2016 r. Miary płynności M1 Luka płynności krótkoterminowej M2 Współczynnik płynności krótkoterminowej M3 Współczynnik pokrycia funduszami własnymi M4 aktywów Wartość minimalna 31.12.2016 0,00 70 248 1,00 2,62 1,00 1,34 niepłynnych Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi 1,00 1,34 Nadzorcze miary płynności w 2016 roku kształtowały się powyżej wyznaczonych minimalnych limitów. Wskaźniki LCR na dzień 31.12.2016 roku wyniósł 147%, w 2016 roku kształtowały się powyżej wyznaczonych minimalnych limitów. Wskaźniki luki Ogólny wskaźnik płynności na dzień 31.12.2016 r. wyniósł zobowiązań pozabilansowych 1,01. 0,99 natomiast bez uwzględnienia Wskaźniki luki na 31.12.2016 r 36 > 1 roku <= 2 lat > 2 lat <= 5 lat > 5 lat <= 10 lat > 10 lat <= 20 lat > 20 lat Wskaźnik luki Min 1,00 Min 1,00 Min 1,00 Min 1,00 Max 1,00 Max 1,00 Max 1,00 Max 1,00 Max 1,00 3,70 3,46 3,38 3,68 0,67 0,85 0,79 0,71 1,00 >6 miesięcy <= 1 roku >3 miesięcy <= 6 miesięcy >1 miesiąca <= 3 miesięcy Limit <= 1 miesiąca LUKA Luka na 31.12.2016 r. dla trzech pierwszych przedziałów. >1 tygodnia <= 1 miesiąca >1 miesiąca <= 3 miesięcy <= 1 tygodnia LUKA 22 945 015 85 514 424 89 815 038 1 373 973 -21 571 042 -84 140 450 luka Lika skumulowana XVII. Ekspozycja na ryzyko walutowe. Cele strategiczne w zakresie działalności walutowej obejmują: 1) obsługę klientów Banku w zakresie posiadanych uprawnień walutowych; 2) zapewnienie klientom Banku kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych za granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku Zrzeszającego; 3) minimalizowanie ryzyka walutowego. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) dążenie do utrzymania domkniętych indywidualnych pozycji walutowych, tak aby pozycja walutowa całkowita nie przekroczyła 2% funduszy własnych Banku; 2) prowadzenie transakcji wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym polegających na zagospodarowywaniu nadwyżek środków walutowych oraz domykaniu otwartych pozycji walutowych Banku; transakcje walutowe nie mają charakteru spekulacyjnego; 3) utrzymywanie relatywnie wysokiego poziomu aktywów płynnych w walutach obcych; 4) podnoszenie kwalifikacji kadry oraz ścisłą współpracę w tym zakresie z Bankiem Zrzeszającym; 5) niedokonywanie transakcji w walutach niewymienialnych. W procesie zarządzania ryzykiem walutowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza. 2. Zarząd. 37 3. Zespół analiz i ryzyk bankowych – będący komórką monitorującą ryzyko walutowe. 4. Zespół finansowo-księgowy – będący komórką zarządzającą ryzykiem walutowym. Wyznaczony Członek zarządu tj. Prezes Zarządu otrzymuje sprawozdania zawierające niezbędne informacje odnośnie ryzyka walutowego w okresach miesięcznych natomiast Zarząd Banku i Rada Nadzorcza w okresach kwartalnych. W przypadku wzrostu poziomu ryzyka raporty mogą być opracowywane częściej. Skala działalności walutowej w banku jest nieznacząca poziom aktywów walutowych wynosi 1,63 % sumy bilansowej, a pasywów walutowych 1,63% sumy bilansowej. Wynik z tytułu różnic kursowych stanowi ok. 3,18% wyniku finansowego brutto. Bank prowadzi transakcje wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym polegające na zagospodarowaniu nadwyżek środków walutowych oraz domykaniu otwartych pozycji walutowych Banku. Transakcje walutowe nie mają charakteru spekulacyjnego. Bank nie prowadzi działalności kredytowej w walutach obcych. Całkowita pozycja walutowa na dzień 31.12.2016 r. ukształtowała się na poziomie 9 433,80 zł. tj. 0,03% funduszy własnych banku, tj. na poziomie nie przewyższającym limitu 2% Funduszy własnych banku w związku z czym bank nie dopuszcza do powstania wymogu na ryzyko walutowe. XVIII. Ekspozycja na pozycje sekurytyzacyjne – art. 449 Nie dotyczy. Bank nie posiada ekspozycji na pozycje sekurytyzacyjne. XIX. Polityka w zakresie wynagrodzeń – art. 450 1. Polityka wynagrodzeń przygotowywana jest przez Zarząd i zatwierdzana przez Radę Nadzorczą Banku. Rada Nadzorcza omawiała zagadnienia oceny polityki wynagrodzeń w 2016 roku. Z uwagi na skalę działalności Banku nie powoływano komisji/komitetu ds. wynagrodzeń. Bank nie korzystał z konsultanta zewnętrznego w zakresie ustalania polityki w zakresie wynagrodzeń. 2. Bank nie jest znaczącą jednostką pod względem organizacji wewnętrznej oraz rodzaju, zakresu i złożoności prowadzonej działalności. Z uwagi na profil działania i charakter posiadanych w ofercie produktów oraz skalę działalności na rynku bankowym ustala, iż polityka dotyczyć będzie członków Zarządu Banku. 3. Wynagrodzenia osób objętych polityką wynagrodzeń w części zmiennej wynagrodzenia tj. „Premia roczna” są zależne od: jakości portfela kredytowego, realizacji planu finansowego Banku, realizacji przyjętej Strategii Banku oraz poziomu realizacji celów. 4. Kryteria stosowane przy pomiarze wyników to: 1) jakość portfela kredytowego – utrzymania udziału kredytów zagrożonych w Banku na poziomie nie wyższym, niż średnie w Zrzeszeniu, 2) realizacja planu finansowego – osiągnięcie wyniku finansowego na poziomie nie niższym niż 80% planowanego wyniku finansowego na dany rok, 3) realizacja przyjętej Strategii – pozytywna ocena realizacji Strategii Banku, dokonana przez Radę Nadzorczą, 5. Łączna kwota zmiennych składników wynagradzania ustalana jest w wysokości do 5% rocznego zweryfikowanego przez biegłego rewidenta wyniku finansowego netto. Stosunek stałych składników wynagrodzenia do składników zmiennych, ustalony zgodnie z art. 94 ust. 1 lit. g) dyrektywy 36/2013 – ustalono, iż składnik zmienny nie może przekraczać 20% zasadniczego składnika łącznego wynagrodzenia każdej osoby. 38 6. Bank nie stosuje polityki odraczania zmiennych składników wynagrodzeń jeżeli w roku podlegającym ocenie spełniony jest jeden z poniższych warunków: suma bilansowa nie przekracza kwoty 1 mld PLN oraz dynamika portfela kredytowego nie przekracza 130%. Informacje ilościowe: Informacje o sumie wypłaconych w 2016 r. wynagrodzeń osobom zajmującym stanowiska kierownicze: l.p. 1. Stanowiska kierownicze Członkowie Zarządu Stałe Zmienne składniki składniki 1 074 350,26 Ilość osób 30.000,00 4 Bank nie stosował polityki odraczania zmiennych składników wynagradzania. Informacje o sumie wypłaconych w 2016 r. wynagrodzeń z tytułu motywacji nowo zatrudnionych oraz odpraw związanych z ustaniem stosunku zatrudnienia z osobami zajmującymi stanowiska kierownicze: L.p. Tytuł wynagrodzenia: 1. Suma wypłat indywidualnych odpraw z tytułu zakończenia stosunku pracy z Wartość: 0,00 osobami na stanowiskach kierowniczych 2. Ilość osób, które otrzymało ww. wynagrodzenie 3. Najwyższa kwota wypłacona pojedynczej osobie 4. Suma wypłat zmiennych składników wynagradzania z tytułu nawiązania w 2016 r. stosunku pracy z osobami na stanowiskach kierowniczych 5. Ilość osób, które otrzymało ww. wynagrodzenie 6. Najwyższa kwota wypłacona pojedynczej osobie 0 0,00 0,00 0 0,00 Liczba osób, które otrzymały wynagrodzenie w wysokości co najmniej 1 mln EUR w danym roku obrachunkowym: dla wynagrodzeń w przedziale między 1 mln EUR a 5 mln EUR – w podziale na przedziały wynagrodzeń o wielkości 500 000 EUR, a dla wynagrodzeń wyższych niż 5 mln EUR – w podziale na przedziały wynagrodzeń o wielkości 1 mln EUR: Nie dotyczy XX. Dźwignia finansowa – art. 451 1. 2. Ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej Bank klasyfikuje do ryzyk nieistotnych; zarządzanie tym rodzajem ryzyka odbywa się w ramach ryzyka kapitałowego. Bank mierzy ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej poprzez obliczanie, wskaźnika dźwigni finansowej liczonego jako wyrażony w procentach udział kapitału Tier I w łącznej kwocie aktywów według wartości bilansowej, powiększonej o łączną kwotę zobowiązań pozabilansowych udzielonych, przy czym: 1) w łącznej kwocie aktywów Bank nie uwzględnia pozycji pomniejszających kapitał Tier I, 2) wartość ekspozycji pozabilansowych jest wyliczana: od wartości nominalnej (bez uwzględniania korekt z tytułu rezerw celowych) z uwzględnieniem współczynników konwersji z zastrzeżeniem dolnego limitu 10%. 39 3. 4. 5. 6. 7. Wskaźnik dźwigni finansowej obliczany jest przez Zespół Sprawozdawczości a monitorowany przez Zespół analiz i ryzyk bankowych w okresach kwartalnych; stanowi element informacji zarządczej na posiedzeniu Zarządu i Rady Nadzorczej Banku. Bank ustalił limit wskaźnika dźwigni finansowej na poziomie minimum 3%. Łączna kwota ekspozycji wskaźnika dźwigni na 31.12.2016 r. wynosiła 383 918 652,09 w tym zobowiązania pozabilansowe 3 578 134,78 zł. Wskaźnik dźwigni finansowej na 31.12.2016 r. wynosił: 1) Definicja przejściowa: 6,06 %, 2) W pełni wprowadzona definicja: 6,25 %. Na poziom wskaźnika dźwigni w 2016 roku głównie wpływ miał wzrost ekspozycji bilansowych wskaźnika dźwigni a także spadek funduszy własnych z uwagi na stosowanie przepisów przejściowych tj. amortyzację funduszu udziałowego, wyemitowanych obligacji a także pożyczek podporządkowanych. Wskaźnik w 2016 roku kształtował się powyżej ustalonego limitu. XXI. Stosowanie metody IRB w odniesieniu do ryzyka kredytowego – art. 452 Nie dotyczy Bank nie stosuje metody IRB. XXII. Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego – art. 453 Bank nie stosuje technik ograniczania ryzyka kredytowego dla każdego stopnia wiarygodności kredytowej ustalonego dla metody standardowej. Bank nie udziela kredytów bez zabezpieczeń. XXIII. Stosowanie metod zaawansowanego pomiaru w odniesieniu do ryzyka operacyjnego Nie dotyczy. Bank nie stosuje metod zaawansowanego pomiaru w odniesieniu do ryzyka operacyjnego XXIV. Stosowanie wewnętrznych modeli pomiaru ryzyka rynkowego Nie dotyczy Bank nie stosuje wewnętrznych modeli pomiaru ryzyka rynkowego. Strzelin, dnia 27.03.2017 r. 40 Załącznik nr 1 Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń, a także spełnianiu przez członków Rady Nadzorczej i Zarządu wymogów określonych w art. 22aa ustawy - Prawo bankowe. Bank zgodnie z przepisami ustawy – Prawo bankowe posiada system zarządzania, składający się z systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej, a także odpowiednią politykę wynagrodzeń wspierającą kulturę ryzyka (zarządzania ryzykiem). 1. Informacja o systemie zarządzania ryzykiem, strategii i celach zarządzania ryzykiem System zarządzania ryzykiem realizowany jest na podstawie Strategii zarządzania ryzykiem przyjętej w Banku, obejmującej cele i organizację zarządzania ryzykiem, a także apetyt na ryzyko. Podstawowe założenia zarządzania ryzykiem 1. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed zagrożeniami i dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych; ostrożnościowe podejmowanie ryzyka oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej i kontrolowaniem ryzyka. 2. W celu przeprowadzania procesów wymienionych w ust. 1 realizowane są zadania, związane z analizą wartości podstawowych mierników charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów ryzyka. 41 3. Do głównych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku należy: dostarczanie informacji na temat ryzyka i jego profilu, stosowanie działań profilaktycznych redukujących ryzyko i jego skutki, monitorowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. 4. Bank zarządza rodzajami ryzyka uznanymi przez Bank za istotne zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi regulacjami zarządzania tymi rodzajami ryzyka. 5. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1) procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2) identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3) system limitów ograniczających ryzyko; 4) system informacji zarządczej; 5) odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania. 6. Do rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za istotne, o których mowa w ust. 4, zaliczane są: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko płynności; 6) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej; 7) ryzyko kapitałowe; 8) ryzyko braku zgodności. Procedury zarządzania ryzykiem podlegają przeglądowi i aktualizacji w cyklach rocznych pod względem dostosowania ich do aktualnych przepisów prawa przy uwzględnieniu zmian w skali działalności Banku oraz zmian organizacyjnych; wnioski z przeglądu prezentowane są Zarządowi Banku oraz przekazywane do odpowiednich komórek organizacyjnych Banku, celem ewentualnego uaktualnienia zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Proces zarządzania ryzykiem W procesie zarządzania ryzykiem bankowym w Banku uczestniczą: 1) Rada Nadzorcza; 2) Zarząd; 3) komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) odpowiedzialne za: a) sprawozdawczość dla odbiorców zewnętrznych, b) zarządzanie nadwyżką środków, c) zarządzanie bieżąca pozycja walutową, d) sprzedaż kredytów, e) identyfikację i akceptację ryzyka kredytowego dla pojedynczych transakcji, f) pomiar, monitorowanie i kontrolę poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego, g) ABI. Członkiem Zarządu nadzorującym zarządzanie ryzykiem istotnym w działalności Banku jest Prezes Zarządu. Rada Nadzorcza: 1) zatwierdza Strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2) zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego; 3) zatwierdza strukturę organizacyjną Banku, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) zatwierdza ogólne zasady polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń; 5) zatwierdza plan pozyskania i utrzymania środków obcych stabilnych; 6) zatwierdza zasady przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka; 7) sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności rozumianym jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, a także zatwierdza założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności, ocenia efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności; 42 8) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią działania i planem finansowym Banku; 9) zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 10) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka (w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 11) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd: 1) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów; 2) odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne korekty i udoskonalenia; 3) wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank; 5) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku; 6) odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu Banku w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności Banku i za ocenę sytuacji finansowej Banku; 7) zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa; 8) zapewnia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie; 9) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników wynagrodzeń; 10) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem; 11) przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też jednostkami organizacyjnymi Banku. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych w strategii oraz zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku. Komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem w ramach przypisanych im zadań w strukturze organizacyjnej Banku oraz w procedurach wewnętrznych, dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Identyfikacja, pomiar i monitorowanie ryzyka 1. Bank dokonuje identyfikacji i pomiaru ryzyka w oparciu o metody i modele, dostosowane do profilu, skali i złożoności ryzyka. 2. Częstotliwość pomiaru ryzyka dostosowana jest do wielkości oraz charakteru poszczególnych rodzajów ryzyka w działalności Banku. 3. Metody/modele, w szczególności ich założenia są poddawane okresowej ocenie uwzględniającej testowanie i weryfikację historyczną. 4. Przegląd i aktualizacja metod/modeli lub systemów pomiaru ryzyka przeprowadzane są wraz z przeglądem procedur dotyczących zarządzania ryzykiem. 43 Limity ograniczające ryzyko 1. Bank wprowadza odpowiednie do skali i złożoności działalności limity wewnętrzne ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku. 2. Procedury wewnętrzne określają zasady ustalania i aktualizowania wysokości limitów oraz częstotliwości monitorowania ich przestrzegania i raportowania. 3. Poziom limitów wewnętrznych jest dostosowany do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku oraz do poziomu limitów ustalonych w Systemie Ochrony SGB. 4. Analizy będące podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych są sporządzane w formie pisemnej. 5. Bank określa wysokość limitów (w zależności od rodzaju ryzyka lub charakteru limitu) w oparciu o następujące przesłanki: 1) analizę historyczną stopnia wykorzystania limitu; 2) apetyt na ryzyko określony przez Radę Nadzorczą; 3) analizę wpływu zrealizowania się limitu w maksymalnej wysokości na sytuację finansową Banku; 4) wysokość ryzyka, którym jest obciążona pozycja objęta limitem. 6. Z zachowaniem limitów określonych w ustawie Prawo bankowe oraz limitów ustalonych w Systemie Ochrony SGB, Bank ustalił i weryfikuje wewnętrzne limity zaangażowań według kryteriów uwzględniających specyfikę ich działalności. 7. Procedury wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem określają sytuacje, w których dopuszczalne jest przekroczenie limitów wewnętrznych, określają warunki akceptacji przekroczeń oraz sposób postępowania w przypadku przekroczenia limitów wewnętrznych; Bank może określić limity dla których przekroczenie jest niedopuszczalne 8. Przyjęte rodzaje limitów wewnętrznych, dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka oraz ich wysokość, zatwierdza Zarząd Banku. 9. Przekroczenia limitów wewnętrznych są monitorowane i poddawane szczegółowej analizie – zadania te wykonują komórki organizacyjne wskazane w procedurach szczegółowych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. W ocenie Banku stosowane przez Bank modele mają charakter nieistotny, gdyż żaden nie determinuje ostatecznej decyzji zarządczej. Niezależnie od podziału stosowanych przez Bank narzędzi pomiaru ryzyka na metody i modele, Bank ogranicza ryzyko wynikające ze stosowania zarówno metod jak i modeli m.in. poprzez: 1) prowadzenie rejestru metod/modeli wraz ze wskazaniem właściciela; 2) posiadanie dokumentacji opisującej działanie metody/modelu; 3) w przypadku metod/modeli zewnętrznych – posiadanie możliwość aktualizowania założeń do metod/modeli w odpowiednim czasie i zakresie; 4) przeszkolenie pracowników odpowiedzialnych za obsługę metody/modelu, zapewnienie zastępowalności w obsłudze metody/modelu; 5) dokonywanie przeglądu i aktualizacji metod pomiaru ryzyka/modeli wewnętrznych – wraz z co najmniej rocznym przeglądem zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka; 6) objęcie obszaru prawidłowości funkcjonowania modelu (w tym jakości danych) systemem kontroli wewnętrznej. W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza testy warunków skrajnych. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla wszystkich mierzalnych rodzajów ryzyka, które zostały uznane za istotne. Bank dokłada staranności, aby zakres i założenia przyjmowane w przeprowadzanych testach warunków skrajnych dawały podstawy rzetelnej oceny ryzyka tj.: 1) obejmowały obszary najbardziej narażone na ryzyko lub mogące wygenerować największe ryzyko; 2) w większości wynikały z czynników ryzyka, których zmiana nie wynika bezpośrednio z działań podejmowanych przez Bank; 3) wartości liczbowe przyjmowane w założeniach do testów stanowiły najgorsze z prawdopodobnych scenariuszy. Szczegółowe założenia i scenariusze przyjęte w testach warunków skrajnych są zawarte w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, ich przegląd i 44 aktualizacja są dokonywane wraz z przeglądem tych zasad; analizy sporządzane są na piśmie a wyniki oceny prezentowane Zarządowi Banku. Zarząd Banku, po wprowadzonej zmianie lub wprowadzeniu nowego testu warunków skrajnych, informuje Radę Nadzorczą o zakresie testów warunków skrajnych, dokonanych zmianach i przyjętych w testach założeniach. Wyniki testów warunków skrajnych stanowią obowiązkowy element informacji zarządczej dla Zarządu i Rady Nadzorczej Banku. Rezultaty testów warunków skrajnych Bank wykorzystuje w procesie zarządzania ryzykiem m.in. poprzez: 1) podejmowanie działań ograniczających ryzyko; 2) uwzględnianie ich w poziomach ustanawianych limitów; 3) tworzenie dodatkowych wymogów kapitałowych; 4) uwzględnianie ich w konstruowaniu planów awaryjnych (płynności, kapitałowym). Informacja zarządcza dotycząca zarządzania ryzykiem 1. Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system informacji zarządczej. 2. System sprawozdawczości zarządczej dostarcza informacji na temat: 1) rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku; 2) profilu ryzyka; 3) stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych; 4) wyników testów warunków skrajnych; 5) skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem. 3. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu ryzyka Banku. 4. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. 5. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. 6. Szczegółowe zasady działania systemu informacji zarządczej reguluje w Banku Instrukcja sporządzania i opracowywania informacji zarządczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie; ponadto w regulacjach dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka bankowego został określony w sposób ogólny zakres informacji zarządczej. 2. Informacja o systemie kontroli wewnętrznej W ramach systemu kontroli wewnętrznej wyodrębnia się: a) funkcję kontroli mającą za zadanie zapewnienie przestrzegania mechanizmów kontrolnych dotyczących w szczególności zarządzania ryzykiem w banku, która obejmuje stanowiska, grupy ludzi lub jednostki organizacyjne odpowiedzialne za realizację zadań przypisanych tej funkcji; b) komórkę do spraw zgodności mającą za zadanie identyfikację, ocenę, kontrolę i monitorowanie ryzyka braku zgodności działalności banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi oraz przedstawianie raportów w tym zakresie; c) niezależną komórkę audytu wewnętrznego Spółdzielni Spółdzielczy System Ochrony SGB w Poznaniu- mającą za zadanie badanie i ocenę, w sposób niezależny i obiektywny, adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej, z wyłączeniem komórki audytu wewnętrznego. 1. Prawidłowo funkcjonujący system kontroli wewnętrznej wspomaga procesy decyzyjne, przez co przyczynia się do zapewnienia: a) skuteczności i efektywności działania Banku; b) wiarygodności sprawozdawczości finansowej; c) zgodności działania Banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi; d) przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem w Banku. 45 2. Mechanizmy kontroli wewnętrznej przyjęte w Banku wbudowane są w codzienną działalność operacyjną Banku. W zakresie mechanizmów kontroli wewnętrznej w Banku funkcjonują w szczególności: 1) kontrola działalności na poszczególnych szczeblach wykonywana przez każdego pracownika oraz dodatkowo przez bezpośredniego przełożonego, mająca na celu weryfikację jakości i poprawności realizowanych w Banku zadań; 2) ustanowione limity ostrożnościowe ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku, wraz z zasadami ustalania ich poziomu, monitorowania, aktualizowania, postępowania w przypadku przekroczeń; 3) zasady funkcjonowania wewnętrznego systemu sprawozdawczości zarządczej; 4) zasady, metody i techniki identyfikacji, pomiaru, monitorowania, oceny i kontrolowania poszczególnych rodzajów ryzyka; 5) regulacje wewnętrzne obejmujące wszystkie obszary działalności, przyczyniające się do realizacji założeń strategii Banku. 3. Nadzór Rady Nadzorczej nad funkcjonowaniem mechanizmów kontrolnych obejmuje w szczególności: 1) akceptowanie zasad funkcjonowania mechanizmów kontrolnych; 2) okresowe zapoznawanie się z informacją dotyczącą wszystkich obszarów objętych badaniami kontrolnymi; 3) ocenę efektów działań podjętych w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w funkcjonowaniu mechanizmów kontroli wewnętrznej; 4) ocenę adekwatności i skuteczności funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej, w tym mechanizmów kontrolnych. 4. Do zadań Zarządu, z punktu widzenia prawidłowego działania mechanizmów kontrolnych, należy w szczególności: a) zapewnienie ciągłości monitorowania efektywności mechanizmów kontrolnych oraz identyfikowania obszarów działalności, procesów, operacji, transakcji i innych czynności przeznaczonych do stałego monitorowania oraz weryfikacji okresowej; b) wyznaczenie osób odpowiedzialnych za przeprowadzanie okresowej, co najmniej raz w roku, weryfikacji funkcjonujących w Banku mechanizmów i procedur kontroli wewnętrznej; c) określenie formy udokumentowania przeprowadzonego przeglądu i oceny efektywności wewnętrznych mechanizmów kontrolnych oraz wniosków wynikających z tych przeglądów; d) określenie trybu przekazania wewnątrz Banku raportu pokontrolnego, w celu podjęcia działań służących usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości mechanizmów kontroli wewnętrznej oraz sposobu kontroli skorygowania tych nieprawidłowości; e) zapoznawanie się z informacją dotyczącą istotnych, stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie mechanizmów kontroli wewnętrznej, przekazywaną niezwłocznie po ujawnieniu tych nieprawidłowości, oraz informacją dotyczącą efektów działań podjętych w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości; f) okresowe zapoznawanie się z informacją dotyczącą wszystkich obszarów objętych badaniami kontrolnymi; g) zapewnienie ciągłości i skuteczności działania systemu kontroli wewnętrznej; h) zapewnienie dostępu osobom wykonującym czynności kontrolne do niezbędnych dokumentów źródłowych; i) ocena adekwatności i skuteczności mechanizmów kontrolnych. Rada Nadzorcza pozytywnie oceniła efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz zaakceptowała wyliczony na dzień 31.12.2016r poziom ryzyka braku zgodności Zarząd Banku i Rada Nadzorcza dokonali rocznej oceny systemu kontroli wewnętrznej banku za rok 2016. Zarząd i Rada Nadzorcza ocenili system kontroli wewnętrznych jako skuteczny i adekwatny do prowadzonej działalności. 46 3. Informacja o polityce wynagrodzeń Na polityka wynagrodzeń w Banku składa się: 1) Regulamin wynagradzania Rady Nadzorczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie. 2) Uchwała Zebrania Przedstawicieli w sprawie ustalenia wynagrodzenia dla członków Rady Nadzorczej Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie. 3) Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie. 4) Regulamin wynagradzania Członków Zarządu Gospodarczego Banku Spółdzielczym w Strzelinie. 5) Uchwały ustalające wysokość wynagrodzeń członków Zarządu przyjęte przez Radę Nadzorczą Zasady wynagradzania członków Rady Nadzorczej Banku określa „Regulamin wynagradzania Rady Nadzorczej w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie”, stanowiąc tym samym wewnętrzny zbiór zasad ładu korporacyjnego. Szczegółowe zasady wynagradzania członków Rady Nadzorczej ustalane są zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi obowiązującymi w Banku oraz uchwałą Zebrania Przedstawicieli w sprawie ustalenia wynagrodzenia dla członków Rady Nadzorczej. W Banku obowiązuje, zatwierdzona przez Radę Nadzorczą „Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Gospodarczym Banku Spółdzielczym w Strzelinie, którą objęte są wynagrodzenia pracowników, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku. Bank nie jest znaczącą jednostką pod względem organizacji wewnętrznej oraz rodzaju, zakresu i złożoności prowadzonej działalności. Z uwagi na profil działania i charakter posiadanych w ofercie produktów oraz skalę działalności na rynku bankowym ustala, iż polityka dotyczyć będzie członków Zarządu Banku. Wynagrodzenia członków Zarządu Banku obejmuje składniki stałe oraz składniki zmienne. Składniki wynagrodzenia są tak ustalane, aby odpowiadały w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy, stopniowi odpowiedzialności i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniały ilość i jakość świadczonej pracy, a także zapewniały prawidłowość realizacji przez członków Zarządu i Członków Rady zadań wynikających z działalności Banku. Celem polityki jest ugruntowanie skłonności kadry zarządzającej – poprzez zastosowane mechanizmy wynagradzania - do szczególnej dbałości o długoterminowe dobro Banku, do ochrony interesów klientów oraz unikania nadmiernej ekspozycji na ryzyko. Wynagrodzenia osób objętych polityką wynagrodzeń tj. wynagrodzenia Zarządu w części zmiennej wynagrodzenia są zależne od: jakości portfela kredytowego, realizacji planu finansowego Banku, realizacji przyjętej Strategii Banku, sytuacji finansowej Banku oraz poziomu realizacji celów. Kryteria stosowane przy pomiarze wyników to: 1) jakość portfela kredytowego – utrzymania udziału kredytów zagrożonych w Banku na poziomie nie wyższym, niż średnia w Zrzeszeniu. 2) realizacja planu finansowego – osiągnięcie wyniku finansowego na poziomie nie niższym niż 90% planowanego wyniku finansowego na dany rok, 3) realizacja przyjętej Strategii – pozytywna ocena realizacji Strategii Banku, dokonana przez Radę Nadzorczą, Łączna kwota zmiennych składników wynagradzania ustalana jest w wysokości do 5% rocznego zweryfikowanego przez biegłego rewidenta wyniku finansowego netto Stosunek stałych składników wynagrodzenia do składników zmiennych, ustalony zgodnie z art. 94 ust. 1 lit. g) dyrektywy36/2013 – ustalono, iż składnik zmienny nie może przekraczać 20% zasadniczego składnika łącznego wynagrodzenia każdej osoby. 47 Bank nie stosuje polityki odraczania zmiennych składników wynagrodzeń jeżeli w roku podlegającym ocenie spełniony jest jeden z poniższych warunków: suma bilansowa nie przekracza kwoty 1 mld PLN oraz dynamika portfela kredytowego nie przekracza 130%. Rada Nadzorcza w trakcie swoich posiedzeń na bieżąco informowana jest o poziomie ryzyka banku. Rada Nadzorcza na bieżąco monitoruje poziom ryzyka umożliwiający zastosowanie zasad wynikających z Polityki wynagrodzeń. Wynagrodzenia członków Zarządu wypłacane są zgodnie z zawartymi umowami, a przepisy „Regulaminu wynagradzania osób zajmujących stanowiska kierownicze” są zgodne z przepisami prawa. Rada Nadzorcza nadzoruje stosowanie polityki wynagrodzeń i corocznie ocenia prawidłowość jej stosowania. 4. Informacja o powołaniu komitetu ds. wynagrodzeń Bank, zgodnie z przepisami ustawy – Prawo bankowe nie powołuje komitetu ds. wynagrodzeń. 5. Informacja o spełnianiu przez członków Rady Nadzorczej i Zarządu wymogów określonych w art. 22aa ustawy – Prawo bankowe. Członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej Banku są objęci oceną w zakresie wiedzy, umiejętności i doświadczenia, odpowiedniego do pełnionych przez nich funkcji i powierzonych im obowiązków, a także rękojmi należytego wykonywania tych obowiązków dokonywaną odpowiednio przez Zebranie Przedstawicieli w zakresie oceny członków Rady Nadzorczej, oraz Radę Nadzorczą w zakresie członków Zarządu. Ocena ma charakter uprzedni przed powołaniem oraz następczy w trakcie pełnienia funkcji. Członkowie Zarządu oraz Rady Nadzorczej nie powinni również pełnić funkcji członka zarządu oraz rady nadzorczej w innych podmiotach w liczbie ograniczonej przez art. 22aa ust 2, w powiązaniu z ust. 3. Wszyscy członkowie Zarządu oraz Rady Nadzorczej zgodnie z dokonaną w 2016 roku oceną spełniają wymagania art. 22aa ustawy - Prawo bankowe. Załącznik nr 2 Oświadczenie Zarządu Zarząd Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Strzelinie niniejszym oświadcza, że ustalenia opisane w Ujawnieniu są adekwatne do stanu faktycznego, a stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii ryzyka Banku. Data Imię i nazwisko Stanowisko 1. 28.03.2017 r Zdzisław Kozicki Prezes Zarządu 2. 28.03.2017 r Halina Malawska - Szydłowska Wiceprezes Zarządu 3. 28.03.2017 r Piotr Malawski Wiceprezes Zarządu 4. 28.03.2017 r Claudia Wlazły Członek Zarządu 48 Załącznik nr 3 Raport z realizacji ustalonego przez Radę Nadzorczą apetytu na ryzyko wyrażonego wskaźnikami ilościowymi Nazwa limitu Wartość Stopień realizacji 5% 0,99 % 19,00 % Min 30 % 43% 143,33 % 65 % 62,67 % 96,42 % 5% 1,09 % 21,80 % 35 % 6,67 % 19,06 % 5% 0,45 % 9,00 % Wysokość limitu Ryzyko kredytowe Udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym pokrycia rezerwami celowymi należności zagrożonych od podmiotów sektora niefinansowego i instytucji rządowych lub samorządowych na poziomie co najmniej 30 %; Udział ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w portfelu kredytowym Udział zagrożonych ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w portfelu ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie ogółem Udział detalicznych ekspozycji kredytowych w portfelu kredytowym Udział zagrożonych detalicznych ekspozycji kredytowych w detalicznych ekspozycjach kredytowych ogółem Ryzyko operacyjne Wartości progowe sum strat brutto Oszustwa wewnętrzne 5 000zł. 0,00 Oszustwa zewnętrzne 5 000 zł. 0,00 Zasady dotyczące zatrudnienia oraz bezpieczeństwa pracy 30 000 zł. 12 500,00 Klienci, produkty i praktyki operacyjne 5 000 zł. 0,00 Szkody związane z aktywami rzeczowymi 25 000 zł. 7 834,72 Zakłócenia działalności banku i awarie systemów 15 000 zł. 0,00 Wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami 6 749,95 operacyjnymi 15 000 Maksymalna kwota straty Max 100 000 zł. 27 084,67 KRI - Kluczowe wskaźniki ryzyka operacyjnego na 31.12.2016 r. liczba pracowników odchodzących z pracy ( liczona za 12 miesięcy od daty analizy) 12 11,00 Poziom fluktuacji pracowników na stanowiskach kierowniczych w banku 10% 5,26 Liczba dni niewykorzystanych urlopów roku poprzedniego 1 000 8,00 konsekwencje finansowe (strata netto) dla banku z tytułu popełnianych błędów przez pracowników (liczona za 12 20 000 zł miesięcy od daty analizy) 12 500 Oszustwa wewnętrzne 1 0,00 Liczba prowadzonych rachunków na datę analizy 100 000 23 540 Liczba transakcji realizowanych elektronicznie w ogólnej liczbie transakcji 50% 43,04 Czas niedostępności bankomatów 5 000 zł 3 802,26 Czas awarii 5 000 zł 1 082,58 maksymalna liczba przekroczeń wskaźników parametrów pojemności i wydajności systemów odnosząca się do jednego urządzenia określonych w programie AXENCE nViosione 5 0,00 0,00% 0,00% 41,67% 0,00% 31,34% 0,00% 45,00% 27,08 % 91,67% 52,60% 0,80% 62,50% 0,00% 23,54% 86,08% 76,05% 21,65% 0,00% 49 Maksymalna liczba przekroczeń wskaźników warunków środowiskowych odnosząca się do danej lokalizacji określonych w programie AXENCE nVisione konsekwencje finansowe (strata netto) z tytułu wandalizmu konsekwencje finansowe (strata netto) z tytułu outsouurcingu liczba zdarzeń ze stratą rzeczywistą brutto ryzyka operacyjnego na jednego zatrudnionego wielkość strat poniesionych z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego (w zł) na każdy 1 mln sumy bilansowej 5 10 000 zł 5 000 zł 2,00 0,00 0,00 40,00% 0,00% 0,00% 0,20 0,11 55,00% 20,00 zł. 0,002 0,01% Ryzyko walutowe Udział całkowitej pozycji walutowej w funduszach własnych 2% 0,03% 1,50% Ryzyko płynności 8 Ilość przypadków przekroczenia nadzorczej miary płynności M1 0 0 X Ilość przypadków przekroczenia nadzorczej miary płynności M2 0 0 X Ilość przypadków przekroczenia nadzorczej miary płynności M3 0 0 X Ilość przypadków przekroczenia nadzorczej miary płynności M4 0 0 X Wskaźnik LCR Min 56% 147% 263% Wskaźnik NSFR Min 100% 123% 123% Finansowanie na bezpiecznym poziomie kredytów powiększonych o majątek trwały przez depozyty powiększone o fundusze własne Min 105% 151,20% 144% Min 1 1,01 101% 20 % 12,94 % 64,71 % 2% 0,00 % 0,00 % 2% 0,08 % 4,17 % Współczynnik kapitałowy CET 1 Min 5,75 % 11,97% 208,17 % Współczynnik kapitałowy TIER 1 Min 10,25 % 12,34% 120,39 % Całkowity współczynnik kapitałowy Min 13,25 % 15,06% 113,66 % Kapitał całkowity /Fundusze własne Max 60 % 53,12 % 88,53 % Kapitał wewnętrzny/ Fundusze własne Max 73 % 61,56 % 84,33 % Wskaźnik globalnej luki płynności Ryzyko stopy procentowej Udział zmiany wyniku odsetkowego z tyt. ryzyka przeszacowania i bazowego w funduszach własnych [+/- 200 p.b.] Udział strat z tytułu aktywów i pasywów z terminami przeszacowania powyżej 3 miesięcy - ryzyko krzywej dochodowości w funduszach własnych banku Udział strat z tytułu ryzyka opcji klienta w funduszach własnych. Ryzyko kapitałowe 8 Od ostatniego raportu. 50
