praca magisterska - 0817214225
advertisement
x60Biomedyka – patologie społeczne (alkoholizm, nikotynizm, narkomania, AIDS) Społeczeństwo polskie po kilkuletnim okresie zasadniczych przemian ustrojowo-społecznych, charakteryzuje się wieloma przejawami życia, typowymi dla wysoko rozwiniętych społeczeństw zachodnich. Pomimo przej¶cia z jednego systemu socjalistycznego do kapitalistycznego, zderzenie jednej kultury „rodzinnej” z „zachodni±, sprzyja osłabieniu funkcjonowania instytucji sterowania życiem społecznym, produkuje marginalizację życia publicznego, wyzwalaj±c łańcuch czynników kryminogennych. Do zjawisk szczególnie niebezpiecznych charakteryzuj±cych się dynamik± wzrostu i obniżeniem wieku uczestników należy zaliczyć: przestępczo¶ć nieletnich, alkoholizm, nikotynizm, narkomanie, zakażenia wirusem HIV.Generalnie okres transformacji sprzyja rozwojowi różnych form patologii społecznych i nieprzystosowaniu społecznemu w¶ród młodzieży.Przez nieprzystosowanych społecznie należy rozumieć osoby z zespołem skumulowanych objawów, które wchodz± w otwarty konflikt z normami:obyczajowymimoralnymispołecznymia także uczestnicz± w podkulturze i identyfikuj± się z ich standardami.Natomiast A. Podgórecki twierdzi, że przez nieprzystosowanie społeczne należy rozumieć ten rodzaj zachowań, ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiego¶ systemu społecznego, który pozostaje w zasadniczej, nie daj±cej się pogodzić sprzeczno¶ci ze ¶wiatopogl±dowymi warto¶ciami, które w danej społeczno¶ci s± akceptowane.Kolejna definicja nieprzystosowania społecznego sformułowana przez Konopnickiego brzmi następuj±co „jest to odchylenie się od normy w zachowaniu danego człowieka, przy czym przez normę będziemy rozumieć tutaj zasady moralne, obyczaje i zwyczaje przyjęte w danym ¶rodowisku. Stopień odchylenia od tej normy będzie ¶wiadczył o sile i natężeniu zaburzenia”Istniej± dwa czynniki predyspozycyjne towarzysz±ce nieprzystosowaniu społecznemu. S± to:A -czynniki organiczne, czyli wszelkie zaburzenia o¶rodkowego układu nerwowego (np: charakteropatia), oraz psychiczne, uwarunkowane przede wszystkim czynnikami dziedziczno¶ci i obejmuj±ce sferę emocjonaln± i wolicjonaln±.B -czynniki społeczne, tkwi±ce w ¶rodowiskach, które preferuj± zachowania antagonistyczno-destruktywne (np: rodzina, szkoła, s±siedztwo, rówie¶nicy).Ad.a.Czynniki organiczne występuj±ce w okresie niepomy¶lnie przebiegaj±cej ci±ży:wylewy krwi do mózgu.zastój żylny i zwi±zana z tym ischemia(niedokrwienie miejscowe)..niedotlenienie mózgu w następstwie zamartwicy.bezpo¶rednie zniszczenie okolic mózgowia na skutek mechanicznego urazu.zmiany obrzękowe towarzysz±ce wymienionym zaburzeniom.Przebyte urazy porodowe mózgu s± do tego stopnia niebezpieczne, że często rzutuj± w sposób zasadniczy na osobowo¶ć danej jednostki.Ad.bCzynniki społeczne1. rodzina - poziom kultury życia rodzinnego- atmosfera życia w domu rodzinnym oraz kultura pożycia rodziców i kultura współżycia pozostałych osób w rodzinie: nieporozumienia, zatargi, nawyki, uzależnienia. - Stosunek odniesienia rodziców do dziecka i vice versa, poczucie bezpieczeństwa dziecka w rodzinie, zaspakajanie potrzeb. 2. szkoła- stosunki interpersonalne w układzie; nauczyciel – uczeń i odwrotnie- stosunki miedzy uczniami- utrudnienia i opóĽnienia w nauce szkolnej3. rówie¶nicy- brak porozumienia z kolegami- poczucie odrzucenia- brak akceptacji Jednak nie tylko wymienione wyżej czynniki społeczne i organiczne powoduj± nieprzystosowanie społeczne. Jakie zatem przyczyny motywuj± młodych ludzi do zachowań destruktywnych? Oto kilka grup czynników:Niezadowolenie z obecnych warunków życia i pragnienie warunków lepszych, często podsycane lektur± i ogl±daniem filmów, budz±cych chęć osi±gnięcia dobrobytu, przeżycia przygody zdobycia rozgłosu.Pragnienie zdobycia bogactwa w sposób łatwy i nie wymagaj±cy wysiłku.Uczucie nudy, wynikaj±ce z braku poważniejszych, jasno i wyraĽnie okre¶lonych obowi±zków oraz braku okazji do konstruktywnej społecznie reakcji.Tendencja do rozładowywania napięcia przez picie alkoholu lub używanie narkotyków.D±żenie do uzyskania zadowolenia seksualnego, wzmacniane zarówno przez filmy i czasopisma, jak i przez uczucie niepewno¶ci psychicznej i społecznej izolacji oraz lęku.D±żenie do wyładowania wrogo¶ci i zademonstrowania swojej przewagi i dominacji, co polepsza samopoczucie zachwiane porażkami życiowymi i u¶wiadamianiem sobie własnej izolacji od otoczenia społecznego.- Chęć dokonania czego¶ i zwrócenia na siebie uwagi innych osób, podsycane ich obojętno¶ci± i okazywaniem przez nie lekceważenia.W swojej pracy chciałbym skupić się na czterech rodzajach nieprzystosowania społecznego:I. alkoholizmieII. nikotynizmieIII. narkomaniiIV. chorob± AIDSAd.I.W ostatnich kilku latach obserwuje się wyraĽny wzrost zagrożeń alkoholowych w¶ród młodzieży. Z roku na rok wzrasta liczba młodych, którzy sięgaj± po napoje alkoholowe a maleje liczba abstynentów. Jednocze¶nie obniża się wiek inicjacji alkoholowej. Z raportu Młodzież a alkohol 94 wynika, że obecnie w¶ród chłopców szkół ¶rednich zaledwie niecałe 10 procent to abstynenci (jeszcze kilka lat temu abstynentów było dwa razy tyle). Natomiast wiek inicjacji alkoholowej dla większo¶ci z nich obniżył się do 13-tego roku życia. Sytuacja w¶ród dziewcz±t jest niewiele lepsza. . Choroba alkoholowa pojawia się tym szybciej im wcze¶niej następuje inicjacja alkoholowa. W wieku rozwojowym alkoholizm może rozwin±ć się nawet już po kilku miesi±cach od wypicia pierwszej puszki piwa. Młodzi ludzie sięgaj± po alkohol z kilku głównych powodów:pragnienie zapewnienia sobie dobrego samopoczucia emocjonalnego – ludzie po alkoholu czuj± się swobodniej, łatwiej nawi±zuje się im kontakty z innymi ludĽmi, dlatego po alkohol często sięgaj± osoby nie¶miałe zakompleksionechęć zapomnienia o swoich problemach, rygorystycznych rodzicach, o zerwaniu z partnerembrak perspektyw – życie wydaje się bezsensowne, głupie, a otaczaj±cy ¶wiat prezentuje okrucieństwo, nienawi¶ć, smutekbrak zrozumienia w domu rodzinnym – gdy dom rodzinny nie jest żadnym azylem, brakuje autorytetów najfajniej jest kupić butelkę i wypić ja ze znajomymiobawa przed odrzuceniem przez grupę – często młodzi ludzie musza się tłumaczyć dlaczego nie chc± pić. Poza tym traktuje się go jak kogo¶ obcego innego. Często nie zaprasza się takiej osoby na imprezy „bo i tak nie będzie piła”Alkohol wywołuje nieodwracalne zmiany w ludzkim organizmie a także w psychice człowieka. Nadmierne picie alkoholu powoduje wiele chorób i ma ujemny wpływ na wiele układów i narz±dów wewnętrznych. Zbyt duże ilo¶ci alkoholu powoduj± uszkodzenia takich narz±dów i układów jak:1. układ nerwowy2. układ pokarmowy3. układ kr±żenia4. układ odporno¶ciowy5. układ oddechowy6. zmiany hormonalne7. zmiany skórne8. zmiany nowotworowe ad.1. Układ nerwowy Układ nerwowy jest wyj±tkowo wrażliwy na działanie alkoholu etylowego a szczególnie jego metabolitów. To wła¶nie w układzie nerwowym najwcze¶niej i najwyraĽniej ujawniaj± się skutki neurotoksycznego działania etanolu. Na powstawanie patologicznych zmian w tym układzie wpływaj± dodatkowo, spowodowane przez alkohol, niedobory witaminowe. W obwodowym układzie nerwowym na plan pierwszy wysuwa się zapalenie wielonerwowe (polineuropatia). Powstaje ono w wyniku zmian czynno¶ci i struktury nerwów naczyń obwodowych wywołanych czynnikami niezakaĽnymi a w tym konkretnym przypadku szeroko rozumianym działaniem alkoholu i jego metabolitów. Charakteryzuj±ce się przede wszystkim zaburzeniami czucia w odsiebnych odcinkach kończyn (parestezje i osłabienie), nerwobólami oraz bolesno¶ci± uciskow± nerwów, osłabieniem b±dĽ brakiem odruchów ¶cięgnistych a także bólami mię¶niowymi. W skrajnych przypadkach mog± wyst±pić niedowłady a nawet porażenia. ). Zmianom w obwodowym układzie nerwowym towarzysz± prawie zawsze zmiany mię¶niowe manifestuj±ce się osłabieniem siły i zanikami mię¶ni. Dochodzi również do osłabienia siły skurczu mię¶ni gładkich m.in. macicy i jelit. Przewlekłe spożywanie etanolu może również spowodować poważne problemy ze wzrokiem będ±ce wynikiem toksycznego uszkodzenia pozagałkowej czę¶ci nerwu wzrokowego (tzw. toksyczna neuropatia wzrokowa, która przejawia się różnego stopnia zaburzeniami widzenia, do pełnej ¶lepoty wł±cznie oraz różnego typu ograniczeniami pola widzenia i niekiedy prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego) oraz retinopati± siatkówkowo - naczyniówkow±. U osób spożywaj±cych duże ilo¶ci alkoholu obserwuje się w o¶rodkowym układzie nerwowym, w 50 - 90% przypadków, poszerzenie układu komorowego oraz zaniki korowe głównie w okolicach skroniowych i czołowych. Stwierdzane w badaniach zmiany s± wynikiem nie tylko uszkadzaj±cego działania alkoholu i jego metabolitów na mózg, ale także wielu różnych czynników towarzysz±cych zespołowi uzależnienia od alkoholu (m.in. urazy, wahania ci¶nienia krwi, zaburzenia przepływu krwi przez mózg w stanach upicia, okresy bezdechu w stanach głębokiego zatrucia, różnego rodzaju schorzenia, niedobory żywieniowe itp.). Ze zmianami w o¶rodkowym układzie nerwowym zwi±zane jest także występowanie drgawkowych napadów abstynencyjnych nazywanych często padaczk± alkoholow±. W autonomicznym układzie nerwowym, wynikiem działania alkoholu może być neuropatia nerwu błędnego, którego uszkodzenie powoduje porażenie podniebienia miękkiego, gardła i krtani. Ad.2. Układ pokarmowy ¦luzówkiNajczę¶ciej spotykane w układzie pokarmowym zmiany to Przewlekłe stany zapalne błon ¶luzowych jamy ustnej, przełyku, żoł±dka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki przełyku i jelit oraz upo¶ledzone wchłanianie prowadz±ce do powstania niedoborów pokarmowych. Alkohol powoduje osłabienie zwieracza przełyku i urazowe pęknięcia przełyku. W±troba W±troba, w której metabolizowana jest większo¶ć alkoholu, reaguje na jego nadmiern± ilo¶ć kolejno: stłuszczeniem, zapaleniem, zwłóknieniem, marsko¶ci±. Stłuszczenie w±troby polega na nadmiernym odkładaniu się tłuszczu w komórkach w±trobowych i jest procesem w znacznym stopniu odwracalnym tzn. ustępuje po zaprzestaniu picia. Objawy stłuszczenia manifestuj± się dolegliwo¶ciami w okolicy prawego podżebrza i wyraĽnym powiększeniem w±troby. Alkoholowe zapalenie w±troby jest kolejnym etapem jej uszkodzenia a objawy i dolegliwo¶ci s± bardziej nasilone niż w stłuszczeniu. Jeżeli osoba z alkoholowym zapaleniem w±troby pije nadal, w około 80% przypadków, rozwija się zwłóknienie przechodz±ce w marsko¶ć. Marsko¶ć w±troby jest stanem, w którym mi±ższ w±troby (hepatocyty) zostaje zast±piony przez włóknist± tkankę ł±czn±, która jest bezwarto¶ciowa z punktu widzenia funkcji w±troby a jednocze¶nie utrudnia przepływ krwi przez w±trobę. Objawami marsko¶ci s±: ogólne osłabienie, chudnięcie, obecno¶ć płynu w jamie brzusznej, obrzęki, żółtaczka oraz żylaki przełyku, które mog± powodować obfite krwotoki. Pierwotny rak w±troby w 75% przypadków (wg. innych autorów u 15-20%), rozwija się na podłożu marsko¶ci. TrzustkaWiększo¶ć tj. ok. 65% ostrych i przewlekłych zapaleń trzustki oraz zwi±zane z nimi uszkodzenia tkanki gruczołowej maj± u podłoża nadmierne spożywanie alkoholu. Alkohol powoduje bowiem zagęszczenie i wytr±canie się, w kanalikach trzustkowych, substancji białkowych (białkowych korków, czopów). Spowodowane zaczopowaniem kanalików stany zapalne poł±czone s± często z autotrawieniem się trzustki. Inny mechanizm polega na tym, że alkohol powoduj±c nadmierne pobudzenie wydzielania przez trzustkę wywołuje stan zapalny i skurcz dwunastnicy oraz przewodu trzustkowego a to utrudnia odpływ wydzielanych przez trzustkę enzymów trawiennych do dwunastnicy. Przewlekłe, nawracaj±ce stany zapalne trzustki s± czę¶ciej zwi±zane z alkoholizmem niż ostre zapalenia trzustki. Przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych badania wykazały, że ponad 75% pacjentów cierpi±cych na przewlekłe zapalenie trzustki miało w przeszło¶ci do¶wiadczenia z intensywnym piciem a choroba pojawiała się zwykle w przeci±gu 5 do 10 lat po takich do¶wiadczeniach. Ostre zapalenia trzustki wi±ż± się z prawie 5% ryzykiem zgonu natomiast ich przyczyn± jest w 10-20% alkoholizm. Ad.3 Układ kr±żenia Nadci¶nienie Rozpowszechnienie nadci¶nienia tętniczego w¶ród mężczyzn nadużywaj±cych alkoholu waha się w granicach 10-30%.Nadci¶nienie jest głównym czynnikiem ryzyka wyst±pienia krwotoku mózgowego lub udaru oraz zawału serca. Liczne badania wskazuj± na to, że częste spożywanie alkoholu ma ¶cisły zwi±zek z większ± skłonno¶ci± do nadci¶nienia. Stwierdzono, że różnorodne powikłania nadci¶nienia tętniczego, w tym również zwi±zane z nimi zgony, zwiększaj± się wraz ze wzrostem spożycia alkoholu. Badania wykazuj± jednocze¶nie, że wraz z zaprzestaniem picia nadci¶nienie tętnicze może być czę¶ciowo odwracalne. Zaburzenia rytmu Zarówno ostre zatrucie alkoholem jak i jego przewlekłe spożywanie mog± powodować niemiarowo¶ć lub zaburzenia rytmu pracy serca. Do przedsionkowych zaburzeń rytmu zwi±zanych z przewlekł± konsumpcj± alkoholu należ± migotanie (ok. 15-20% migotań idiopatycznych) i trzepotanie przedsionków. Nagłe zgony w populacji alkoholików tłumaczone s± czę¶ciowo występowaniem arytmii. Alkohol zaburza automatyzm węzła zatokowo - przedsionkowego i może wydłużać przewodzenie impulsów), może również prowokować częstoskurcze. Zaburzenia hematologiczne U osób uzależnionych od alkoholu spotykane s± często zmiany morfologiczne w szpiku kostnym, które uniemożliwiaj± prawidłowe funkcjonowanie układu krwiotwórczego. Alkohol działa w sposób bezpo¶redni na wszystkie elementy morfotyczne krwi i ich rozwój. Wpływ na krwinki czerwone następuje poprzez obniżenie poziomu kwasu foliowego oraz hamowanie syntezy DNA. Stwierdzono także toksyczne działanie alkoholu na megakariocyty oraz niszczenie płytek krwi w ¶ledzionie. Liczba płytek może powrócić do normy już po kilku dniach abstynencji. Choroby naczyń mózgowych Wynikiem chorób naczyń mózgowych s± m.in. udary. Powstaj± one na skutek upo¶ledzonego przepływu krwi przez te naczynia lub wydostania się krwi poza naczynie. Zwiększone ryzyko udaru i krwotoku wi±że się z hamowaniem przez alkohol trombogennej aktywno¶ci płytek krwi, zwiększon± tendencj± do skurczu naczyń oraz wspomnianym wcze¶niej wzrostem ci¶nienia krwi. Ad.4 Układ odporno¶ciowy Układ odporno¶ciowy składa się z narz±dów przystosowanych do obrony organizmu przed obcymi substancjami (grasica, ¶ledziona, węzły chłonne, szpik kostny) oraz wyspecjalizowanych komórek takich jak limfocyty oraz makrofagi. Przewlekłe spożywanie alkoholu hamuje funkcje układu odporno¶ciowego co manifestuje się zwiększon± wrażliwo¶ci± na choroby zakaĽne, zapalenie płuc, gruĽlicę czy nawet raka. Alkohol upo¶ledza m.in. zdolno¶ć limfocytów do spełniania ich funkcji (np. do produkcji przeciwciał przeciw obcym antygenom) oraz osłabia ich aktywno¶ć. Powoduje także obniżenie aktywno¶ci komórek NK, które s± istotnym czynnikiem obronnym przeciwko przerzutom nowotworowym. Ad.5 Układ oddechowy Spotykane często, u osób nadmiernie pij±cych, przewlekłe zapalenia błony ¶luzowej tchawicy i oskrzeli prowadz± do zwiększonej podatno¶ci na choroby układu oddechowego. U osób pal±cych i nadużywaj±cych alkoholu 10-krotnie czę¶ciej niż w grupie kontrolnej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy.Ad.6 Zmiany hormonalne Zmiany hormonalne manifestuj± się u mężczyzn powiększeniem gruczołów piersiowych, zmian± typu owłosienia, osłabieniem lub zanikiem zarostu na twarzy a u kobiet - zanikiem jajników, pojawieniem się zarostu na górnej wardze i pogrubieniem głosu. Następstwem tych zmian s± często zaburzenia potencji i miesi±czkowania, bezpłodno¶ć oraz wcze¶niejsze przekwitanie. Ad.7 Zmiany skórne Powstaj± po¶rednio i s± skutkiem działania alkoholu na przewód pokarmowy i w±trobę. Najbardziej widoczne s± przebarwienia i paj±czkowate znamiona naczyniowe (zwłaszcza na skórze twarzy) oraz przekrwienie twarzy z zapaleniem spojówek i obrzękami. Nierzadko towarzyszy im uogólniony ¶wi±d, który może poprzedzać wyst±pienie objawów marsko¶ci w±troby. Ad.8 Zmiany nowotworowe Badania wykazuj±, że nadużywanie alkoholu wi±że się także ze zwiększonym ryzykiem powstania zmian nowotworowych szczególnie w±troby, przełyku, czę¶ci nosowej gardła, krtani i tchawicy. Zaobserwowano również, że u kobiet pij±cych alkohol czę¶ciej występuje rak sutka. Wi±że się to m.in. z osłabieniem systemu odporno¶ciowego organizmu. Ad.II. Nikotyna jest najbardziej rozpowszechnionym nałogiem. W kraju 50 procent mężczyzn i 30 procent kobiet codziennie wypala około 15 papierosów. Najmłodsi, 7-8 letnie dzieci zaczynaj± palić jeszcze w szkole podstawowej.Przyczyny dla których sięgamy po papierosy s± różne. Do najważniejszych należy zaliczyć:chęć zaszpanowaniapragnienie rozładowania napięciastresstrach przed odrzuceniem przez rówie¶nikówmodawpływ reklam w czasopismach i na bilbordachnudaciekawo¶ćPalenie tytoniu ma bardzo negatywny wpływ na organizm człowieka. Podobnie jak alkohol powoduje ono wiele chorób i prowadzi do uzależnienia. Do głównych chorób wywoływanych przez palenie tytoniu można zaliczyć: Nowotwory zło¶liwe płuc: Wykazano, że od 90-95% nowotworów zło¶liwych rozwija się u osób pal±cych w różnym czasie od rozpoczęcia tego nałogu w zależno¶ci od typu tytoniu, wieku rozpoczęcia palenia, ilo¶ci wypalanych papierosów czy cygar, czasu palenia. Ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę w przypadku palenia papierosów z filtrem a czas od zadziałania czynnika rakotwórczego do rozwinięcia pełnych objawów choroby wynosi od 15-20lat. Po zaprzestaniu palenia ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę po 5 latach a zbliża się do ryzyka osoby niepal±cej po około 10 latach. Uważa się również, że około 20-30% nowotworów zło¶liwych płuc u osób niepal±cych jest zwi±zanych z paleniem biernym (pal±cy partner w domu, pal±cy koledzy w pracy itp.) gdyż w strumieniu bocznym znajduje się 5 razy więcej tlenku węgla, 2-3razy więcej nikotyny, 3-4razy więcej substancji rakotwórczych. Nowotwory jamy ustnej, gardła, przełyku i krtani: Te nowotwory zwi±zane s± w szczególno¶ci z paleniem cygar i fajek i występuj± około 2-20 razy czę¶ciej u osób pal±cych niż niepal±cych. Nowotwory innych narz±dów: Rozwój nowotworów może dotyczyć również innych narz±dów takich jak pęcherz moczowy, trzustka, nerki, żoł±dek, białaczki. Zwi±zane jest to ze składem dymu tytoniowego, którego składniki s± rozpuszczalne w płynach tkankowych i t± drog± docieraj± do różnych narz±dów. Choroby układu kr±żenia: Często¶ć zachorowania i liczba zgonów z powodu zawału serca, tętniaka aorty, nadci¶nienia tętniczego, schorzeń degeneracyjnych mię¶nia sercowego, schorzeń naczyń mózgowych, schorzeń naczyń obwodowych, krwotoku mózgowego jest większa u osób pal±cych jak niepal±cych. Palenie papierosów prowadzi do zwiększenia zawarto¶ci cholesterolu, rozwoju blaszek miażdżycowych. Palenie papierosów beznikotynowych lub niskonikotynowych nie zmniejsza ryzyka zawału mię¶nia sercowego w¶ród pal±cych. Choroby nienowotworowe układu oddechowego: Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest chorob± występuj±c± 20-30 razy czę¶ciej u osób regularnie i intensywnie pal±cych i jest przyczyn± rannego odksztuszania, kaszlu, zaburzeń oddychania. Składniki dymu tytoniowego i ich wpływ na organizm człowieka: W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji, wiele o działaniu toksycznym, mutagennym (uszkadzaj±cym DNA), taratogennym (uszkadzaj±cym płód), kancerogennym (powoduj±cym rozwój nowotworów). Substancje te znajduj± się w dwóch frakcjach dymu: gazowej oraz cz±steczkowej zawieszonej w wodzie tworz±cej tzw. ciała smołowate. Niektóre z nich działaj± jedynie miejscowo w jamie ustnej, drogach oddechowych podczas gdy inne po wchłonięciu do układu kr±żenia wywieraj± działanie na większo¶ć tkanek i organów człowieka. Do najważniejszych składników dymu tytoniowego należ±: · nikotyna-Substancja (alkaloid) przyswajana jedynie w 10% przez organizm człowieka, szybko metabolizowana i usuwana przez nerki. Podana dożylnie dawka nikotyny zawarta w jednym papierosie może zabić dorosłego człowieka. Nikotyna działa na wszystkie narz±dy naszego ciał a w szczególno¶ci na: 1. o¶rodkowy układ nerwowy-Działanie za po¶rednictwem takich neuroprzekaĽników jak acetylocholina, nor adrenalina, serotonina, dopamina powoduje w zależno¶ci od stężenia albo pobudzenie (płytkie zaci±ganie) albo uspokojenie (głębokie zaci±ganie) co stanowi mechanizm uzależnienia biologicznego od nikotyny. Bardzo wysokie stężenie nikotyny blokuje przewodzenie impulsów w układzie nerwowym. 2. układ kr±żenie- Przyspieszenie czynno¶ci pracy serca, wzrost ci¶nienia tętniczego krwi, skurcz naczyń obwodowych. 3. układ oddechowy-Zwiększenie głęboko¶ci i często¶ci oddechów. Dawki ¶miertelne porażaj± o¶rodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym. 4. układ pokarmowy- Małe dawki pobudzaj± perystaltykę jelit a wyższe opóĽniaj± perystaltykę powoduj±c zwolnienie opróżniania z żoł±dka co przedłuża uczucie syto¶ci po jedzeniu. · substancje smołowate (rakotwórcze)-Dym tytoniowy inicjuje oraz pobudza rozwój nowotworów. Zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych, które znajduj± się zarówno w głównym strumieniu dymu jak i bocznym nierzadko w większym stężeniu, na który narażone s± osoby nie pal±ce. Do najważniejszych należ±: 1. węglowodory aromatyczne (np benzopiren) 2. nitrozaminy (np Nnitrozonornikotyna)3. estry kwasów tłuszczowych 4. metale ciężkie 5. pierwiastki promieniotwórcze (np kadm, polon) 6. chlorek winylu · substancje drażni±ce-S± to substancje, które działaj± głównie w drogach oddechowych i w skład ich wchodz±: 1. zwi±zki zwężaj±ce oskrzela i powoduj±ce kaszel 2. zwi±zki upo¶ledzaj±ce ruch rzęsek w drogach oddechowych- Zaburzaj± one funkcję samo oczyszczaj±c± oskrzeli i płuc doprowadzaj±c do częstszych infekcji. 3. zwi±zki pobudzaj±ce wydzielanie ¶luzu- Duże ilo¶ci ¶luzu mog± być przyczyn± czę¶ciowego lub całkowitego zamknięcia oskrzeli. · tlenek węgla- Stanowi od 1-5% wdychanego gazu i jest wynikiem niecałkowitego spalania dymu tytoniowego. Gaz ten około 200 razy łatwiej wi±że się z hemoglobin± tworz±c karboksyhemoglobinę, która nie przenosi tlenu obniżaj±c w ten sposób stężeniu hemoglobiny nawet o 15%. Tlenek węgla powoduje zmniejszenie tolerancji wysiłku, wzrost agregacji płytek krwi co może być zwi±zane z rozwojem miażdżycy, zmniejszenie wagi ciała dzieci matek pal±cych. Udowodniono, że podobnie, jak w przypadku uzależnienia od narkotyków, alkoholu i pewnych leków, u nałogowych palaczy papierosów występuj± objawy tolerancji na okre¶lon± dawkę nikotyny i tzw. zespołu odstawienia. Zwrócono też uwagę, że odsetek ludzi wracaj±cych do palenia jest bardzo wysoki oraz zbieżny w czasie i prawie taki sam, jak w przypadku narkomanów czy alkoholików. Objawy zespołu odstawienia ujawniaj± się już po kilku godzinach i mog± trwać nawet wiele miesięcy. Nagłe odstawienie nikotyny albo zmniejszenie jej dawki wywołuje w ci±gu 24 godz. przynajmniej 4 z poniższych objawów psychoorganicznych:1. chęć zapalenia papierosa (głód nikotynowy) 2. stany lękowe 3. irytacje 4. pogorszenie nastroju 5. trudno¶ci z koncentracj± 6. bezsenno¶ć 7. niepokój 8. zmęczenie 9. zwolnienie tętna 10. wzmożenie apetytu 11. zwiększenie masy ciała Warto też zapamiętać, że: 1. Pal±c papierosy zwiększa się ryzyko wyst±pienia zawału serca i udaru mózgowego trzykrotnie.2. Wypalenie każdego papierosa wi±że się z natychmiastowym wzrostem ci¶nienia tętniczego i przyspieszeniem akcji serca. Efekt ten jest szczególnie wyraĽny podczas palenia pierwszego papierosa w godzinach porannych, kiedy ryzyko wyst±pienia zawału serca i udaru mózgowego jest największe. 3. Podczas palenia papierosów dochodzi do skurczu tętnic unaczyniaj±cych mięsień sercowy (tzw. naczyń wieńcowych). Dlatego też palenie papierosów może być przyczyn± zawału mię¶nia sercowego nawet w przypadku niewielkich zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych.4. Palenie papierosów zmniejsza skuteczno¶ć leczenia nadci¶nienia tętniczego. Leczenie łagodnego nadci¶nienia tętniczego lekami często nie zapobiega wyst±pieniu powikłań zwi±zanych z nadci¶nieniem, jeżeli pacjenci jednocze¶nie pal± papierosy. Znany jest fakt częstszego występowania nadci¶nienia zło¶liwego u palaczy.5. Bierne wdychanie dymu tytoniowego wywiera szczególnie niekorzystny wpływ na układ kr±żenia u dzieci.6. Palenie nawet 5 papierosów dziennie wi±że się ze wzrostem ryzyka wyst±pienia powikłań nadci¶nienia tętniczego.7. U osób pal±cych znacznie czę¶ciej niż u niepal±cych dochodzi do konieczno¶ci amputacji nóg (z powodu miażdżycy tętnic kończyn dolnych).8. Papierosy mog± być Ľródłem impotencji u mężczyzn i zaburzeń płodno¶ci u kobiet. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko wyst±pienia powikłań w czasie stosowania doustnych ¶rodków antykoncepcyjnych.9. U kobiety pal±cej w czasie ci±ży mog± wyst±pić zaburzenia w rozwoju płodu i w następstwie częstsze zgony noworodków.10. Badania naukowe wskazuj±, że w porównaniu z papierosami tradycyjnymi palenie papierosów light i ultra light nie zmniejsza ryzyka wyst±pienia zawału mię¶nia sercowego.11. Palenie papierosów jest w Polsce przyczyn± co drugiego zgonu mężczyzn w wieku 35-69 lat ad. III. Narkomania jest nałogowym odurzeniem się ¶rodkami uzależniaj±cymi pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Zażywanie różnych ¶rodków odurzaj±cych nie jest zjawiskiem nowym ani też symptomem naszych czasów. Znane już było w starożytno¶ci w wielu krajach. Niepokoj±ca jest natomiast obecni powszechno¶ć tego zjawiska. Narkomanii ulegaj± dzi¶ dzieci, młodzież i doro¶li. W¶ród narkomanów s± zarówno mężczyĽni jak i kobiety oraz przedstawiciele niemal wszystkich zawodów. W stosunku do dawnych czasów ¶rodowiskowe uwarunkowania zwi±zane z masow± produkcja narkotyków, zorganizowanym handlem i zażywaniem dużej ilo¶ci ¶rodków toksycznych. Zmieniła się dynamika i motywacja narkomanii. Masowo¶ć ¶rodowisk, w których żyje i działa współczesny człowiek, oraz masowo¶ć produkcji narkotyków i wła¶ciwo¶ć uzależniaj±ca samych ¶rodków odurzaj±cych – wszystko to wpływa na gwałtowny wzrost tego zjawiska. W wielu krajach, także i w Polsce, mamy do czynienia z politoksykomani± – nadużywaniem różnorodnych substancji chemicznych, farmaceutycznych i narkotycznych pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Współczesny przemysł chemiczny i farmaceutyczny sprzyja rozpowszechnianiu się narkomanii. Notuje się znaczny wzrost narkomanii w¶ród młodzieży. W kręgu różnych uzależnień od klasycznej narkomanii coraz czę¶ciej pojawiaj± się nowe formy: nadużywanie narkotyków chemicznych i rozpuszczalników (toksykomania), ¶rodków leczniczych (lekomania). W Polsce problem narkomanii pojawił się dopiero pod koniec lat sze¶ćdziesi±tych. Nowe zjawiska społecznokulturalne (kontestacja młodzieży) , będ±ce wynikiem ideologii m.in. hippies, legły u podstaw rozwoju narkomanii w¶ród młodzieży. Najpopularniejszym ¦rodkiem odurzaj±cym był trójchloroetylen, popularnie zwany „tri”. Ponadto stosowano tardyl, glimid i parkopan. Używano również różnorodnych zmienników, jak kleje (butapren) i rozpuszczalniki. Postać zamiennikowa była tylko wstępn± faz± wej¶cia w nałóg, a gdy to się stało – sięgano po narkotyki klasyczne.W latach siedemdziesi±tych nast±pił okres „narkomanii lekowej”. Głównym Ľródłem narkotyków były wówczas apteki otwarte, szpitale, i zakłady produkuj±ce ¶rodki odurzaj±ce. Od 1976 r. Wyst±pił gwałtowny wzrost domowej produkcji ¶rodków odurzaj±cych i „mleczka makowego”, przetworów ze słomy makowej, jak „makiwaram”, „kompot”, „hera”.Pierwsze próby przeciwdziałania narkomanii (1969-1972) były nieudolne i chaotyczne. Brak odpowiedniej ustawy, norm prawnych utrudniał przeciwdziałanie. W wielu przypadkach narkomanii byli bezkarni i mieli zbyt łatwy dostęp do narkotyków. Służba zdrowia nie była przygotowana do przyjęcia na leczenie większej liczby pacjentów uzależnionych. Personel nie był przygotowany do leczenia uzależnionych pacjentów. Obecnie w Polsce, podobnie jak w innych krajach brak jest pełnej informacji na temat narkomanii, ponieważ nierealne wydaje się opracowanie danych statystycznych wskazuj±cych ilo¶ć osób uzależnionych, eksperymentuj±cych czy okazjonalnie przyjmuj±cych ¶rodki zmieniaj±ce ¶wiadomo¶ć. Na obraz takiej sytuacji wpływa kilka czynników:1) zmieniaj±ca się scena narkotyczna – różnorodno¶ć oferowanych narkotyków i łatwo¶ć dostępu do nich,2) Postrzeganie narkomanii jako zjawiska marginalnego,3) Brak edukacji na temat narkomanii w¶ród służby zdrowia, psychologów, pedagogów,4) Mała wiedza społeczna o narkomanii,5) Liberalne ustawodawstwo. Powody dla których ludzie sięgaj± po narkotyki. T. Dimoff i S. Carper w ksi±żce pod tytułem Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki?, podaj± powody, dla których dzieci, młodzież sięgaj± po narkotyki. 1) Chęć odurzenia się. Używanie narkotyków tylko w celu odurzenia się, a więc przeżywania przyjemnych wrażeń, jest oczywiste. D±żenie do przyjemno¶ci jest i będzie podstawowym motorem ludzkich zachowań. Dzięki narkotykom spędzić można przyjemne chwile.2)Ciekawo¶ć i nuda. Ciekawo¶ć jest naturalna cech± dzieciństwa i młodo¶ci. Pomimo zagrożeń z ni± zwi±zanych, ciekawo¶ć u dziecka jest warunkiem jego rozwoju. Bez niej nigdy nie nauczyłoby się chodzić, pisać i czytać orz rozumieć, jak funkcjonuje ¶wiat wokół niego. Narkotyki otwieraj± przed dzieckiem perspektywę zaspokajania ciekawo¶ci. Nuda, natomiast dosyć często powoduje, że dzieci skłonne s± wtedy robić rzeczy, których - jak dobrze wiedz± - robić nie powinny . Narkotyki potrafi± wypełnić czas, nie ma lepszego sposobu na jego marnotrawienie. Sama próba „zorganizowania” narkotyków może zaj±ć całe popołudnie i stać się atrakcyjn± przygod±. Czas zabieraj± także czynno¶ci poprzedzaj±ce samo odurzanie się: skręcanie jointów, nabijanie fajek itd.3) Wpływ grupy rówie¶niczej. Dzieci nie przeciwstawiaj± się grupie, presji rówie¶niczego ¶rodowiska, głownie ze względu na duż± potrzebę akceptacji. Wypalenie jointa jako warunek bycia aprobowanym przez grupę jest punktu widzenia dzieciaka bardzo niska cen±. Wpływ rówie¶ników jest jednym z głównych powodów, dla których dziecko próbuje narkotyków. Grupa tworzy też sprzyjaj±ce szerzeniu się narkotyków. Staje się usprawiedliwieniem dla samodzielnego przebywania poza domem, ułatwia pierwsze próby, dzielenie się narkotykami i nabytymi do¶wiadczeniami, a jednocze¶nie żaden z jej członków nie próbuje przeciwstawiać się pozostałym wobec groĽby utraty przynależno¶ci. Dzieci wyobcowane, nigdzie nie potrafi±ce znaleĽć sobie miejsca , mog± być przynajmniej członkami największego w kraju „stowarzyszenia” ludzi używaj±cych narkotyki. Żadne specjalne umiejętno¶ci czy zdolno¶ci nie s± tu wymagane, pieni±dze na pocz±tku tez nie stanowi± żadnego problemu.4) Młodzieżowa chęć buntu - jest ważnym czynnikiem skłaniaj±cym do sięgania po narkotyki. Młodzież chce robić rzeczy, które spotykaj± się z aprobat± rówie¶ników. Używanie narkotyków jest czę¶ci± generalnej strategii buntu i pokoleniowej solidarno¶ci. Porzucenie narkotyków oznacza porzucenie towarzystwa, do której młody człowiek nie chce dopu¶cić. 5) Ucieczka od problemów zewnętrznych. Narkotyki nie rozwi±zuj± żadnych problemów, ale sprawiaj±, iż wydaj± się one odległe i mało istotne. Im poważniejszy problem, tym czę¶ciej się po nie sięga. S± niezawodne: w przeciwieństwie do rodziców zawsze pod ręk±. Dla dzieci nękanych poczuciem winy z powodu nieumiejętno¶ci rozwi±zywania swoich problemów stanowi± doskonał± wymówkę. Czegóż można oczekiwać od osoby żyj±cej w odurzeniu? Używanie narkotyków jako sposobu na odgrodzenie się od rzeczywisto¶ci jest szczególnie niebezpieczne. Nie można od niej uciec. Co najwyżej można się jej jedynie wymkn±ć na krótk± chwilę. Ale odurzanie się dla uniknięcia konfrontacji z realiami to wej¶cie w błędne koło, bowiem w następstwie używania narkotyków istniej±ce problemy mog± się tylko pogłębiać.6) Ucieczka od problemów wewnętrznych. Dzieci z trudno¶ciami emocjonalnymi nie potrafi± radzić sobie z komplikacjami, jakie nieuchronnie niesie ze sob± życie. Dla nich narkotyki mog± stanowić szczególn± pokusę. Różnorodno¶ć dostępnych narkotyków to dla tych dzieci bogaty jak w supermarkecie wybór możliwo¶ci doraĽnego pokonywania nie tylko niskiej samooceny, lecz także nie¶miało¶ci, lęku, depresji i wielu innych problemów. Kokaina wyzwala arogancję i daje poczucie siły. PCP pozwala poczuć potęgę niezwyciężono¶ci. Marihuana eliminuje napięcie i sprawia, że ¶wiat staje się pełen znaczeń i barwy. Niestety narkotyki nios± zesob± szereg nowych problemów, które zaczn± się nakładać na te istniej±ce pierwotnie, aż w końcu tylko kwalifikowany terapeuta będzie w stanie oddzielić jedne od drugich.7) Na¶ladownictwo - dzieci zażywaj± bo doro¶li też to robi±. Istnieje większa podatno¶ć na używanie narkotyków, je¶li dzieci widziały przy tym rodziców. Autorzy ksi±żki wyróżnili cztery fazy używania narkotyku: PIERWSZA FAZA – POZNAWANIE STANU ODURZENIA Tym pierwszym w życiu narkotykiem bywa z reguły ¶rodek, którego używaj± osoby z najbliższego otoczenia – np. koledzy. W grę wchodzi więc najczę¶ciej tytoń, alkohol, choć dziecko może również zaczynać od marihuany czy ¶rodków wziewnych. Narkotyków „próbuje” zazwyczaj na imprezach, przyjęciach, często pod presj± otoczenia. ¦rodki odurzaj±ce w tej fazie nie s± jeszcze kupowane, zazwyczaj otrzymuje się je gratisowo. Dzięki niskiej tolerancji łatwo jest w fazie pierwszej o stan odurzenia. Zachowanie człowieka – bez widocznych zmian (drobne kłamstwa). DRUGA FAZA - STAN ODURZENIA PRZYJEMNO¦CIˇ W fazie drugiej pojawiaj± się nowe ¶rodki, silniej działaj±ce. Mowa tutaj o haszyszu, pigułkach, głownie amfetaminach i barbituranach. W fazie drugiej może zwiększać się tolerancja, odurzanie się nie ma już tylko miejsca w weekendy, ale zdarza się w tygodniu. Konsumpcja dot±d z wyboru staje się potrzeb±. Można zauważyć pocz±tki podwójnego życia, następuje zmiana ¶rodowiska kolegów. Człowiek zamyka się w sobie, czę¶ciej niż kiedykolwiek wcze¶niej miewa zły nastrój. Pocz±tki agresywno¶ci. Młodemu człowiekowi pogarszaj± się oceny w szkole, ma on pierwsze tzw. „przerwy w życiorysie”. S± to też pocz±tki kłamstwa, pożyczania pieniędzy i kradzieży. W samopoczuciu: duma z poczucia kontroli nad użyciem ¶rodków, do¶wiadczanie stanów maksymalnej euforii w odurzeniu, łagodne stany dyskomfortu po ust±pieniu działania ¶rodka. FAZA TRZECIA – STAN ODURZENIA CELEM NADRZĘDNYM Najczęstsze narkotyki to kokaina, PCP, LSD, grzyby halucynogenne i opium. Zdecydowanie większe s± koszty zwi±zane ze ¶rodkami odurzaj±cymi z uwagi na zwiększon± tolerancję. Przyjmowanie narkotyku występuje codziennie, coraz częstsze jest odurzanie się w samotno¶ci. Stan odurzenia praktycznie utrzymuje się ci±gle. Obserwuje się pierwsze przedawkowania i „nawroty doznań”. Zachowanie jest coraz trudniejsze – patologiczne kłamstwo, kradzieże, handel narkotykami, wagarowanie lub porzucenie szkoły, incydenty z policj±, kłótnie, bijatyki z domownikami. Ogólnie pogarsza się stan zdrowia, nastrój również jest bardzo przykry bez narkotyku. Obniża się samoocena, pojawia się bolesne poczucie winy i wstydu. Subiektywne spostrzeganie odurzenia jako stanu normalnego. FAZA CZWARTA – STAN ODURZENIA NORMˇ Najczęstsze narkotyki to te wszystkie z poprzednich faz , plus dodatkowo heroina. Występuje stałe branie, wysoka tolerancja, wyższe dawki. Człowiek nie potrafi odróżnić normalnego stanu od stanu odurzenia. W tej fazie częste przedawkowania. Obserwuje się całkowite wyniszczenie fizyczne, wybuchy w¶ciekło¶ci, agresję wobec rodziny i innych, ciężk± paranoję. Pojawia się depresja wymuszaj±ca przyjęcie ¶rodka, częste my¶li samobójcze. Narkotyk jest niezbędny Zażywanie narkotyków powoduje nieodwracalne zmiany w psychice człowieka a także w jego organizmie: · Wstrzymuj± dopływ tlenu do mózgu, przez co obumieraj± szare komórki, które się już nie regeneruj±· Branie narkotyków może spowodować zapalenie żył oraz zapalenie mię¶nia sercowego· Pod wpływem narkotyków w±troba obumiera i przestaje funkcjonować· Narkotyki wypłukuj± z organizmu wapń, przez co niszcz± uzębienie i powoduj± wysuszanie błon ¶luzowych· Pod ich wpływem następuje brak apetytu i spadek wagi ciała· Pod wpływem narkotyków zanikaj± czerwone ciałka krwi, bez których organizm jest niedotleniony· Narkotyki obniżaj± popęd płciowy, a także uszkadzaj± komórki rozrodcze, powoduj±c trwałe zmiany w chromosomach. Skutki zażywania poszczególnych narkotyków: AMFETAMINA Jak działa: Usuwa zmęczenie, daje wrażenie dużej siły i energii. Kto¶, kto zażywa amfetaminę ma trudno¶ci z siedzeniem w jednym miejscu, jest zwykle gadatliwy i ma kłopoty ze snem. Kiedy mija czas działania narkotyku, a zapasy energetyczne organizmu wyczerpuj± się, następuje ogólny spadek siły, zmęczenie oraz senno¶ć. Amfetamina nie dodaje siły lecz zmusza do korzystania z rezerw energetycznych. Powrót do równowagi może trwać parę dni. Z czasem dla uzyskania wła¶ciwego efektu zażywaj±cy musz± brać coraz większe dawki. Niebezpieczeństwo: Dłuższe zażywanie doprowadza po pewnym czasie do stanów lękowych, halucynacji, omamów słuchowych. Z powodu niedożywienia może wyst±pić anemia. Pojawia się ryzyko uszkodzenia naczyń krwiono¶nych i niewydolno¶ci serca. Uzależnienie od tego ¶rodka kończy się zwykle chorob± psychiczn± zwan± psychoz± amfetaminow± oraz wyczerpaniem organizmu. Zdarzaj± się stany deliryczne. KONOPIE INDYJSKIE Jak działa: Zwi±zkiem psychoaktywnym zawartym w konopiach jest THC (tetrahydrocanabinol), który wywołuje niewielki stan euforii, ogólne rozluĽnienie, wesołkowato¶ć, rozmowno¶ć, może również pobudzać apetyt. W czasie palenia dochodzi do zaburzeń w o¶rodkach percepcyjnych mózgu: zmniejsza się sprawno¶ć intelektualna, refleks oraz koncentracja.Niebezpieczeństwo: THC jest z trudem usuwane z organizmu i przez pewien czas kumulowany jest w tkance tłuszczowej. Dłuższe palenie marihuany wywołuje trudno¶ci w koncentracji i zapamiętywaniu. U kierowców upo¶ledzony jest refleks oraz zdolno¶ci oceny odległo¶ci co często jest przyczyn± wypadków. U mężczyzn pojawiaj± się zaburzenia w wydzielaniu testosteronu i uszkodzenia w budowie plemników, u kobiet zaburzony zostaje cykl miesi±czkowy. Wieloletnie palenie marihuany lub haszyszu doprowadza do zaniku zainteresowań oraz wyst±pienia zespołu motywacyjnego. KOKAINA Jak działa: Należy do grupy ¶rodków pobudzaj±cych, wywołuje euforię, poczucie mocy i daje przez chwilę wrażenie ogromnej błyskotliwo¶ci. Czasem miejsce dobrego samopoczucia zajmuje bezsenno¶ć, niepokój, lub lęk. Kiedy kokaina przestaje działać, pojawia się uczcie zmęczenia i przygnębienia co często wzmaga pokusę powtórzenia dawki..Niebezpieczeństwo: Kokaina może wywoływać napady strachu, halucynacje, często prowadzi do agresywnego zachowania. Działa destrukcyjnie na tkanki i błony ¶luzowe. Dłuższe zażywanie kończy się zwykle stanami psychotycznymi. Nadmierne dawki mog± spowodować ¶mierć w wyniku niewydolno¶ci serca lub układu oddechowego. LSD Jak działa: LSD jest ¶rodkiem działaj±cym głównie na psychikę, który ma zdolno¶ć pobudzania okre¶lonych o¶rodków mózgu wywołuj±c w ten sposób halucynacje. Efekty s± bardzo uzależnione od nastroju osób bior±cych, otoczenia, sytuacji w jakiej się znajduj±.Niebezpieczeństwo: wzmacnia przeżywane uczucia oraz emocje, mocniej przeżywana może być nie tylko rado¶ć i szczę¶cie ale i strach, niepokój. LSD wywołuje halucynacje zwane dobrymi lub złymi podróżami (tripami), które s± niezależne od woli człowieka. Złe tripy mog± zakończyć się paranoj± lub atakiem lęku. Nawet jednorazowa próba może zakończyć się psychoz±. Dłuższe zażywanie LSD może wywoływać ataki agresji lub prowadzić do depresji. Również wiele samobójstw popełnianych jest pod wpływem tego ¶rodka. Bardzo często zdarzaj± się tzw. flashbacki czyli nawroty. S± to krótkotrwałe epizody psychotyczne, którym towarzyszy duży lęk i niepokój. Takie nawroty mog± pojawić się jeszcze w parę lat po zaprzestaniu zażywania LSD. CRACK Jak działa: w ci±gu paru sekund zawarta w cracku kokaina dostaje się do mózgu i wywołuje krótkotrwał± euforię, kiedy mija jej działanie następuje spadek samopoczucia, pojawia się uczucie zmęczenia i ból głowy.Niebezpieczeństwo: bardzo silne uzależnienie psychiczne. Krótki czas działania sprawia, że narkoman co kilkana¶cie minut wypala papierosa z crackiem chc±c przywołać stan euforii, często też zwiększa dawkę co może doprowadzić do zapa¶ci lub zawału serca. U długoletnich palaczy może doj¶ć do ¶mierci wskutek wyczerpania organizmu. Ostatnio też coraz więcej mówi się o skutkach palenia cracku obserwowanych u dzieci narkomanów. S± one mniej odporne, nadpobudliwe, agresywne, maj± mniejsze zdolno¶ci intelektualne w porównaniu z rówie¶nikami. INHALANTY/¦RODKI WZIEWNE Jak działa: wdychany klej wywołuje stan niewielkiej euforii. Pojawiaj±ce się halucynacje s± wynikiem niedotlenienia mózgu. Do¶wiadczenia s± bardzo podobne do stanu upicia się, następuje utrata równowagi i rozweselenie. Efekty działania oparów znikaj± po godzinie.]Niebezpieczeństwo: wdychane opary działaj± bezpo¶rednio na tkankę mózgow± doprowadzaj±c jednorazowo do zniszczenia kilkuset tysięcy komórek, u w±chaczy pojawiaj± się często bóle i zawroty głowy, występuje brak koordynacji, kłopoty z koncentracj± i pamięci±. Wdychanie klejów i rozpuszczalników może kończyć się ¶mierci± wskutek uduszenia się lub niewydolno¶ci± serca. POLSKA HEROINA KOMPOT Jak działa: w chwilę po wstrzyknięciu narkotyku pojawia się tzw. kop czyli stan euforii, zamroczenia, który z czasem ustępuje miejsca senno¶ci. Mię¶nie się rozluĽniaj±, Ľrenice przestaj± reagować na ¶wiatło, zaburzona zostaje równowaga. Niebezpieczeństwo: Kompot jest narkotykiem silnie uzależniaj±cym fizycznie i psychicznie. Po pewnym okresie brania polskiej heroiny mog± wyst±pić objawy głodowe w momencie kiedy narkoman nie wstrzyknie sobie kolejnej dawki. W ci±gu kilku latdochodzi do wyniszczenia całego organizmu, ¶rednia długo¶ć życia polskiego narkomana wynosi 8 lat. Narkomani opiumowi znajduj± się w grupie szczególnego zagrożenia wirusem HIV.Ad. IV Podobnie jak narkomania tak i AIDS uważane jest za dżumę XX wieku. Nikt dokładnie nie wie sk±d wzi±ł się wirus HIV. Wirusy podobne do HIV, zwane SIV stwierdzono u małp. Naukowcy sugeruj±, że HIV rozwin±ł się z tych wirusów w rezultacie eksperymentów z małpia krwi± albo tradycyjnych ceremonii polegaj±cych na składaniu krwawych ofiar. Analizy genetyczne i badania dróg rozchodzenia się wirusa dowodz±, że ma on mniej niż 100 lat a więcej niż 20.Możliwe że pojawił się w malej odosobnionej cywilizacji a jego rozprzestrzenienie umożliwił mu rozwój komunikacji i liczne podróże. Jednak nikt nie wie jaka była geneza wirusa HIV.AIDS oznacza zespół nabytego upo¶ledzenia odporno¶ci, wywoływane przez wirus HIV. Wirus HIV powoduje osłabienie Twojego układu odporno¶ciowego, poprzez niszczenie komórek T odpowiedzialnych za rozpoznawanie drobnoustrojów, jednym słowem nie odróżnia on groĽnych wirusów np: odry, ospy od zwykłych i nie szkodliwych drobnoustrojów. Jedno jest pewne nikt nie jest odporny na zakażenie tym wirusem, ani starzy, młodzi, kobiety, mężczyĽni, nawet heteroseksualni. Wirus może żyć utajniony w ciele człowieka przez wiele lat ( najczę¶ciej po około 8 - 10 latach człowiek wykazuje objawy rozwoju AIDS ). Wirus HIV występuje w : -krwi -nasieniu,-wydzielinie pochwy i szyjki macicy, -w mleku kobiecym,-płynie mózgowo-rdzeniowym. -¶linie -pocie -łzach -moczuJednakże w czterech ostatnich podpunktach występuje on w bardzo małych ilo¶ciach więc zarażenie nim przez kontakt z tymi wydzielinami jest praktycznie niemożliwy. HIV nie może przetrwać poza organizmem człowieka. Jak dochodzi do zarażenia wirusem: Wirus może być przenoszony zarówno przez stosunki płciowe odbywane bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy, jak i przez używanie igieł i strzykawek po osobie zakażonej. Ci, którzy nie praktykuj± seksu bez zabezpieczenia i nie stosuj± igieł i strzykawek używanych wcze¶niej przez innych ludzi, mog± uchronić się przed AIDS.- Człowiek może zostać zakażony przez transfuzję zakażonej krwi czy produktów krwiopochodnych albo przez transplantację zakażonego narz±du. Ryzyko zakażenia tymi drogami zostało niemal całkowicie wyeliminowane po wprowadzeniu badań krwi przed transfuzj± oraz narz±dów przed transplantacj±.- Może on także zostać przekazany nienarodzonemu jeszcze dziecku przez zarażon± matkę. Wirus może dostać się do krwi płodu w macicy lub podczas porodu. Zachowanie wirusa w organizmie. HIV atakuje pewne typy białych krwinek. Kiedy układ immunologiczny zaczyna zawodzić, leukocyty nie s± w stanie spełniać swoich normalnych zadań polegaj±cych na zwalczaniu chorób i zabijaniu zarazków. Mikroby, które normalnie szybko zostały by usunięte, bez przeszkód rozmnażaj± się w organizmie. Objawy AIDS nie s± wywołane przez samego wirusa HIV, jak dzieje się w przypadku zwykłej infekcji wirusowej – ich bezpo¶rednia przyczyna jest niesprawno¶ć układu immulogicznego, który nie zwalcza infekcji.Kolejn± niezwykł± cecha HIV jest fakt, iż główne objawy daj± znać o sobie po dłuższym czasie, kilka lat po wniknięciu wirusa do organizmu. Bywa na przykład tak , ze w organizmie osoby zainfekowanej wirus zaczyna gwałtownie się rozmnażać. Można znaleĽć go we krwi i płynach otaczaj±cych mózg i rdzeń kręgowy. Jednakże na tym etapie pacjent często nie odczuwa żadnych objawów albo mog± pojawić się u niego dolegliwo¶ci przypominaj±ce grypę, katar i gor±czka, wysypka skórna, powiększone gruczoły limfatyczne pod pachami czy częste bóle głowy. Winę za te objawy nierzadko przypisuje się przeziębieniu lub jakim¶ kr±ż±cym wirusom.Po kilku tygodniach objawy te, jak również wysoki poziom HIV w organizmie mijaj±. Człowiek znowu czuje się zdrowy. Wirus ci±gle jest obecny w jego ustroju, ale nie jest aktywny,. Jednak zarażona osoba może przez cały czas przekazywać wirusa innym. W końcu często po wielu latach, wirus HIV budzi się i zaczyn a ponownie się rozmnażać. Wła¶nie wtedy rozwija się choroba AIDS.Bardzo intensywnie prowadzone badania naukowe maja na celu dokładne ustalenie, w jaki sposób HIV uszkadza układ immunologiczny, ale pod koniec lat dziewięćdziesi±tych nie mamy jeszcze wyczerpuj±cych informacji na ten temat.Wiadomo, że wirus atakuje kilka różnych rodzajów komórek. Należ± do nich między innymi białe krwinki, zwane komórkami pomocniczymi T4, jak również inne komórki układu odporno¶ciowego, które normalnie pomagaj± chronić organizm przed bakteriami, wirusami i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi.Kiedy jaki¶ rodzaj zarazka wnika do organizmu, układ immunologiczny produkuje specjalne cz±steczki zwane przeciwciałami. Przeciwciała unosz± się we krwi i płynach ustrojowych, unieszkodliwiaj±c zarazki na różne sposoby.Ten proces zachodzi w pewnym stopniu również wtedy, gdy organizm zostaje zaatakowany przez wirusa HIV. Układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, dzięki czemu w tej fazie badanie krwi może wykazać czy badana osoba jest nosicielem HIV. Test nie wykrywa samych wirusów, ale przeciwciała obecne w organizmie. Je¶li stwierdzi się obecno¶ć przeciwciał HIV, wynik badania okre¶la się jako pozytywny, co wskazuje na obecno¶ć wirusa. Tymczasem wirusy stopniowo przechodz± w fazę zakażenia utajonego, podczas której materiał genetyczny komórek ulega zmianie. Po pewnym czasie wirus HIV ponownie zaczyna się mnożyć – następuje faza zakażenia produktywnego, a chory zdradza objawy AIDS. Gruczoły limfatyczne na szyi, w dołkach pachowych i pachwinie staj± się obrzmiałe i wrażliwe. Oznacza to, że układ odporno¶ciowy zaczyna się bronić, a liczba leukocytów spada.W niektórych przypadkach stopniowo, w innych błyskawicznie, w ci±gu kilku tygodni, zaczynaj± pojawiać się rozmaite choroby. Mog± to być infekcje skóry i błon ¶luzowych, na przykład grzybica i opryszczka. Organizm staje się podatny na infekcje, takie jak zapaleniepłuc i gruĽlica, a także zapalenie opon mózgowych i mózgu. Te infekcje mog± prowadzić do zaburzeń umysłowych. Pojawiaj± się problemy ze wzrokiem, biegunka lub zaburzenia trawienne, nieprawidłowo¶ci w krzepnięciu krwi, na przykład częste pojawianie się sińców. Innymi charakterystycznymi objawami s± nowotwory, jak mięsak Kaposiego, objawiaj±cy się zmianami na skórze. Po kilku tygodniach lub miesi±cach pacjent dochodzi do końcowego etapu choroby, w którym rozmaite dolegliwo¶ci wykańczaj± jego organizm. Do zarażenia wirusem HIV nie dojdzie poprzez: codzienny kontakt z osoba zarażona w domu czy na ulicyw ¶rodkach transportu publicznegoprzez powietrzeprzez zdrowa nie uszkodzona skórępodczas pocałunkupoprzez używanie wspólnych naczyń stołowychprzy pobieraniu krwi je¶li sprzęt jest wysterylizowany lub jednorazowyprzez kaszel i kichaniew basenie k±pielowymprzez pogryzienie przez komary, pchły i kleszczepoprzez używanie jednej deski klozetowej b±dĽ wanny. Przy wykonaniu poniższej pracy korzystałem z następuj±cych Ľródeł:1. „¦wiat wiedzy” tygodnik popularno - naukowy.2. „Cogito” dwutygodnik młodzieżowy 3. „Zarys psychopatologii dla pedagogów” – Mieczysław Radochoński4. „Metodyka resocjalizacji” – Stanisław Górski5. „AIDS- powstanie obraz kliniczny próby leczenia epidemiologia” Aleksander Skotnicki, Wacław Kornaszewski.6. :Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki” – Timothy Dimoff, Steve Carper7. „Profilaktyka i resocjalizacja młodzieży” F. Kozaczuk, B. Urban
