Projekt z `Mikro`

Projekt z ‘Mikro’
WSB-NLU
Równowaga rynkowa i cena
równowagi
Autorzy:
Paweł Pietrzak
Krzysztof Jędrzejek
Artur Hebda
Piotr Bieda
Równowaga rynkowa i cena
równowagi
„ Przy każdej cenie innej niż cena równowagi, zachowanie niektórych
podmiotów nie byłoby najlepsze z możliwych i dlatego mieli by oni powody
do zmiany decyzji swojego zachowania. Tak, więc nie można oczekiwać, że
cena nie równa cenie równowagi będzie mogła się utrzymać, ponieważ
przynajmniej niektóre podmioty miały by zachętę do zmiany swojego
zachowania.”
Hal R.Varian. Mikroekonomia. Warszawa 1995 PWN
poglądając na wykresy przedstawiające aktualny poziom popytu konsumentów i
S
podaży producentów zauważamy, że każdy z tych podmiotów zmienia swoje
preferencje, odpowiednio konsument - chęć kupna lub korzystanie z usługi, producent -
ilość produkowanych dóbr lub usług co oznacza że zachodzi niedobór rynkowy lub nadwyżka rynkowa.
Najprościej stwierdzamy, że równowaga rynkowa zachodzi w danym okresie, wtedy, gdy ilość
sprzedanych dób równa się ilości dóbr wyprodukowanych oraz gdy żaden konsument nie zechciał kupić
ani jednego produktu więcej.
isząc pracę będziemy chcieli przedstawić za pomocą analizy produktów i usług różne
P
ujęcia równowagi rynkowej. Przedstawimy także ujęcie równowagi rynkowej według
tak znakomitych ekonomistów jak A. Marshall’a i L. Walras. Przedstawimy trzech
reprezentantów poszczególnych odmian oscylacji i zanalizujemy ich poziom stabilności, oraz
uwarunkujemy, co generuje ich zmianę popytu i podaży.
Przechodząc od razu do sedna sprawy możemy zobrazować pojęcie mikroekonomii w myśli
Walrasa, który to uważał, że zmiany cen spowodowane są różnicą w ilości, jaką oferują producenci a
ilością towarów, którą zechcą zakupić konsumenci. Natomiast Marshall uzależnia kaszałtowanie się
punktu równowagi od cen produktów lub usług.
Legenda:
E – punkt równowagi
D – krzywa popytu
S – krzywa podaży
p – cena
q – ilość
Oscylacja o stałej
amplitudzie wahań
Ten typ oscylacji jest typem okresowym, czyli po
danym okresie czasu ich wartość podaży powraca do starej
wartości. Ta sama operacja odnosi się również do ceny.
Mechanizm działania tej że oscylacji, przedstawimy na
przykładzie działania rynku sprzedaży biletów na skoki
narciarskie.
p1 – Cena w sezonie zimowym (styczeń 20zł)
p2 - Cena w sezonie letnim (lipiec 10 zł)
q1 – ilość biletów w sezonie zimowym (5)
q2 - ilość biletów w sezonie letnim (10)
Największy popyt na bilety na skoki narciarskie jest w sezonie zimowym (styczeń). W tym też
okresie, zachodzi niedobór rynkowy, ponieważ zdecydowanie więcej osób pragnie kupić bilety niż
biletów jest sprzedawanych. Reakcja producentów na niedobór rynkowy sprowadza się do zwiększenia
ilości biletów, ale dopiero w następnym okresie (w sezonie letnim, – co powoduje nadwyżkę rynkową).
Rok
1998
1998
1999
1999
2000
2000
2001
2001
2002
2002
Miesiąc styczeń lipiec
styczeń lipiec
styczeń
lipiec
styczeń
lipiec
styczeń lipiec
Cena
20
10
20
10
20
10
20
10
20
10
Popyt
10
5
10
5
10
5
10
5
10
5
Podaż
5
10
5
10
5
10
5
10
5
10
Różnica
-5
5
-5
5
-5
5
-5
5
-5
5
W sezonie letnim skoki są mniej popularne, lecz producenci opierając się na popycie z sezonu
zimowego, produkują więcej biletów (próbując sprostać wymaganiom rynku z poprzedniego okresu). Z
kolei w okresie następującym po okresie letnim, popyt na bilety wzrasta i następuje ponownie niedobór
rynkowy. W tym przypadku cena biletów nigdy nie będzie ceną równowagi.
Poziom stabilności równa się Psδ=0 (rynek może powrócić do punktu równowagi, gdy Psδ>0) gdyż
mechanizm rynkowy, jaki operuje daną gałęzią gospodarki nie pozwoli
na ukształtowanie się równowagi rynkowej, a co za tym idzie również
ceny równowagi. Dzięki temu możemy zauważyć, że kąt γ na rysunku
obok posiada 90o oraz analizując wykres oscylacji o stałej amplitudzie
stwierdzamy, że nachylenie krzywej popytu jest równe 45o (α=45o) oraz nachylenie
krzywej podaży jest równe 45o (β=45o). Dzięki temu, możemy wygenerować własny
wzór określający stabilność: Psδ =sin(α)-sin(β) gdzie α,β € (0,90), oraz γ=180-α-β
Odnosząc się szczegółowo do naszej oscylacji stałej mamy Psδ=sin(45)-sin(45)≈0,7-0,7=0,
zauważamy również, że charakter tych oscylacji również uzależniony jest od stosunku nachylenia linii
popytu do linii podaży-„tg kąta zawartego między linią popytu i podaży a dodatnim kierunkiem osi ceny”
W naszej tabeli wiersz – [różnica] wskazuje, że w styczniu występuje niedobór rynkowy (-5), a w
lipcu występuje nadwyżka rynkowa (5). Sytuacja ta jest przedstawiona na poniższym wykresie.
Różnica między podażą a popytem
Różnica
między
podażą a
popytem
6
Różnica
4
2
0
-2
styczeń
lipiec
styczeń
lipiec
styczeń
lipiec
styczeń
lipiec
styczeń
lipiec
-4
1998
1998
1999
1999
2000
2000
2001
2001
2002
2002
-6
Miesiące/Lata
Oscylacja tłumiona
Oscylacja tłumiona jest najczęściej
spotykana formą zachowania ekonomicznego w
naszym życiu. Najbardziej uwidacznia się gdy
wprowadzamy nowy produkt na rynek – wtedy też
konsumenci i producent sami kształtują cenę
równowagi. Niekoniecznie jakiś nowy produkt musi
kształtować cenę równowagi, stan równowagi może
zacząć się kształtować na nowo wówczas, gdy jakiś
produkt zostanie z tego stanu wytrącony tak jak na
rynku płodów
rolnych, który podała za przykład Zofia Dach. Jak możemy się domyślać wytrącenie to mogło być
spowodowane np. suszą (złamanie zasady ceteris paribus). Susza spowodowała zmniejszeniem wielkości
podaży a co z tym idzie zwiększeniem ceny. Przesuwając się do następnego okresu producenci rolni
zwiększają produkcje, ale cena jest za wysoka, więc popyt spada. Z kolei producenci zmniejszają
asortyment, przy starej cenie znowu popyt rośnie i tak kolejne procesy mechanizmu rynkowego kształtują
popyt i podaż aż osiągną one takie same wartości, czyli przetną się w miejscu zwanym punktem
równowagi.
Naszym przykładem zaprezentujemy pierwszą z naszych koncepcji, czyli wejście nowego
produktu na rynek opierając się na operacjach sprzedaży w pojedynczym sklepie xxx (nazwa sklepu
została zatajona z prośby sprzedawcy (dane sklepu i sprzedawcy zostaną podane, jeśli będą wymagane,
ale nie do użytku publicznego) – dane tabelaryczne są faktyczną statystyką, ale zostały nieco zawyżone).
Naszym produktem będzie nowy model nagrywarki DVD firmy LITE-ON obsługujący wszystkie
formaty. Odzwierciedlony za pomocą modelu pajęczyny mechanizm rynku działa w okresie jednego
miesiąca (październik 2005). Okres między reakcją producenta a w naszym wypadku sprzedawcy w
sklepie będzie następował co 3-rzy dni i przez trzy dni, gdyż recydywa dostawy następuje co tenże okres.
*Dni miesiąca
Cena
Popyt
Podaż
Różnica
1
4
7
10
13
16
19
22
25
28
31
160->200
200->165
165->195
195->172
172->188
188->177
177->182
182->178
178->180
180
180
15
5
-10
6
15
9
13
6
-7
7
13
6
12
7
-5
8
12
4
11
8
-3
9
11
2
10
9
-1
9
9
0
9
9
0

Legenda do wykresu i tabeli:
{4,7,10,13,16,19,22,25,28,31} oraz j, k
pi – Określa cenę w dniu i.
{0,3,6,9,12,15,18,21,24,27) ale pod warunkiem że
qi – Określa ilość zakupionych sztuk w dniu i.
1<(i+j)≥31 oraz 1<(i+k)≥31.
[Różnica - R] określa czy w danym okresie
ΔRi – Oznacza bezwzględną zmianę(różnicę)
następuje niedobór (R<0) czy nadwyżka (R>0).
nadwyżki lub niedoboru od ostatnich 3-ech dni.
Zmiana popytu i podaży nie jest liniowa a więc
istnieje takie i, że |ΔRi+j| ≠ |ΔRi+k| gdzie i 
Analizując nasze dane stwierdzamy, że po pierwszej dostawie ( sprzedawca zamówił 5 sztuk
modelu ) czyli w pierwszym dniu sprzedawca
Róznica miedzy podażą a popytem
spostrzegł, że popyt na te DVD jest 200% większy od
który
on
posiada
aktualnie.
Więc
postanawia zwiększyć cenę gdyż nie może wystawić
więcej sztuk na sprzedaż, bowiem dostawca pojawi się
w jego sklepie dopiero za 3-rzy dni (przyjmujemy, że
cena za sztukę, jaką płaci sprzedawca dostawcy jest
niezmienna). Kolejne zaopatrzenie sklepu następuje w
5
Różnica
asortymentu,
Róznica miedzy
podażą a popytem
10
Nadwyżka
0
1
4
7
10
13
16
19
-5
-10
22
25
28
Niedobór
Dni października
-15
dniu 4-tym a ilość sztuk jest równa wartości popytu z poprzedniego okresu. Cena, na jaką wystawił
31
sprzedawca DVD na początku 4-go dnia jest za wysoka dla niektórych jego klientów, wobec tego popyt
spada a zatem sprzedawca musi zmniejszyć cenę, co pociąga za sobą w następnym okresie wzrost popytu.
Te absolutne nieliniowe spadki nadwyżki i niedoboru w końcu osiągną wartość zera i „utworzą
równowagę”.
Spoglądając na model pajęczyny od razu zauważamy, że mechanizm rynkowy, jaki odwzorowuje
powraca do stanu równowagi, więc, jego poziom stabilności przyjmuje wartości większe od zera (Ps δ>0).
Analizując poziom stabilności możemy wysnuć pewne wnioski dotyczące procentowej zmiany wartości
na osiach ceny i ilości(P i Q). Skoro Psδ>0 mówimy, że zmiana procentowa, co pewien okres na osi ilości
jest większa a wynika to oczywiście z nachylenia krzywej podaży do osi ilości (α>β).
Oscylacja
wybuchowa
Tym razem zaczniemy od
poziomu stabilności, bowiem on
świadczy
o
tym
mechanizm
czy
dany
rynkowy
może
powrócić do stanu równowagi.
Analizując daną oscylacje wiemy,
że
jest
niestabilna,
bowiem
nachylenie krzywej podaży(S) jest
mniejsze
niżeli
krzywej
popytu(D)(z stąd też Psδ<0).
Oznacza to, że owe drgania na osi za każdym razem będą powodować oddalanie się od równowagi
*Dni tygodnia
Cena
Popyt
Podaż
Różnica
1
2
100
100
0
2
2,05
102
100
-2
3
1,95
97
102
5
4
2,2
105
95
-10
rynkowej a nie przybliżał do niej.
5
1,75
90
106
16
6
2,6
114
90
-24
7
1,2
82
115
33
Różnica pomiędzy podażą a popytem
Takie zjawisko może spowodować
40
wiele czynników mniej lub bardziej
My
oprzemy
i
się
gwałtownych.
na
przykładzie
Różnica
niespodziewanych
30
20
-10
rynku
-30
Nasza
firma
Różnica pomiędzy
podażą a popytem
0
pojawienia się nowej konkurencji na
cukierniczym.
Nadwyżka
10
-20
1
2
3
4
5
Niedobór
Dni tygodnia
6
7
produkuje Napoleonki. Udało nam się osiągnąć poziom równowagi na poziomie 100 ciastek dziennie.
Sytuacja nie zależna od rynku spowodowała bankructwo jednego z konkurentów . Zdecydowaliśmy na
zwiększenie produkcji, ponieważ rokowania były dobre. Pojawiła się nadwyżka towaru i musieliśmy
obniżyć ceny i postanowiliśmy zmniejszyć produkcje. Następnego dnia jednakże zabrakło towaru. Co
pozwoliło podwyższyć cenę nawet do poziomu przewyższającego cenę pierwotną. Ta sytuacja była dla
nas bardzo korzystna. Wiec zwiększyliśmy produkcje, co nie było najlepszym posunięciem, ponieważ
znów zaistniała nadwyżka na rynku co zmusiło nas do obniżenia cen.
Pora na podsumowanie.
Cykl okresów
odbywający się z
zachowaniem zasady
ceteris-paribus
Równowaga rynkowa występuje
wtedy, kiedy wielkość popytu
równa jest wielkości podaży.
Niestety sytuacja ta prawie nie
występuje w życiu codziennym z
powodu
opóźnienia
producentów
na
potrzeby
Dlatego też punkt równowagi
ulega nieustannym zmianom i
się
struktury której następstwem
jest cykliczne oddalanie się
punktu równowagi.
reakcji
konsumentów w danym czasie.
pajęczyna
Zmiana struktury
mechanizmu rynkowego
na skutek przerwania
działania zależności
cena/ilość. Np. Zmiana
zagęszcza.
Cykl okresów
odbywający się z
zachowaniem zasady
ceteris-paribus
W
naszej pracy przedstawiliśmy 3
rodzaje oscylacji czyli różne
przypadki
kształtowania
Zmiana struktury
mechanizmu rynkowego
na skutek przerwania
działania zależności
cena/ilość.
Np. Wytrącenie z poziomu
równowagi.
Przykładowy
mechanizm
rynkowy
Cykl okresów
odbywający się z
zachowaniem zasady
ceteris-paribus
Zmiana struktury
mechanizmu rynkowego
na skutek przerwania
działania zależności
cena/ilość.
Np. Wytrącenie z
cyklicznej oscylacji o
stałej amplitudzie.
się
równowagi. Uwidacznia się tu wyraźnie przewaga w występowaniu oscylacji tłumionej nad pozostałymi
przypadkami. Nasza wiedza uległa znacznemu poszerzeniu w wyniku doświadczenia jakie zdobyliśmy
podczas realizacji naszego projektu i przekonaliśmy się, że nie tylko przyroda jest cykliczna.
Hal R.Varian. Mikroekonomia. Warszawa 1995 PWN
Mikroekonomia / pod redakcją Zofii Dach. - Wyd. 2 - Kraków : Wydawnictwo Uczelniane AE, 1997
Rocznik statystyczny 2003
Równowaga rynkowa(linki):
http://www.sciaga.pl/prace/getattach.html?aid=5516