Historia – pierwszy sprawdzian

Historia – pierwszy sprawdzian
Periodyzacja-podział czasu
Paleontologia-nauka o zwierzętach
Antropogeneza-początki ludzkości
Archaik=>Proterozoik=>Paleozoik(kambr,ordownik,sylur,dewon,karbon,perm)=>Mezozoik(t
rias,jura,kreda)=>Kenozoik(trzeciorzęd,czwartorzęd)
Hominizacja-proces wykształcenia się cech ludzkich
Driopitek=>australopitek=>Homohabilis=>Homoerectus=> Neandertalczyk , Homosapiens
sapiens
Paleolit: od 2,5mln lat p.n.e – XI tysiąclecia p.n.e.: udoskonalenie narzędzi krzemiennych,
nauka rozpalania ognia i poslugiwania się nim, wędrowny tryb zycia
Mezolit: X-VI tysiąclecia p.n.e. łowiectwo, początki rolnictwa i hodowli zwierząt, pierwsze
osady
Neolit: IX-III tysiąclecia p.n.e. garncarstwo, tkactwo, handel, osiadły tryb życia, rolnictwo ,
hodowla, początki władzy, podział na role, reowlucja neolityczna
Epoka miedzi
Epoka brązu: miedź+cyna= brąz
Epoka żelaza: żelazo, handel dalekosiężny, rozwój cywilizacji
Kult lunarny-kult księżyca
Sposoby grzebania zmarłych- groby pełne darów, strach przed powrotem zmarłego, trupa
związywano rzemieniami a grób okładano ciężkimi głazami
Kult solarny- głownie dla rolników
Megalit-duży nieobrobiony kamień, miały charakter kultowy
Mezopotamia Przełom VI/V tysiąclecia p.n.e.
 Wzdłuż Tygrysu i Eufratu
 Północ – uboga roślinność,uboga fauna, bogactwa naturalne
 Południe – klimat tropikalny , bogata fauna i flora
 System irygacyjny – bardzo rozwinięty, przyczynił się do rozwoju rolnictwa i
ukształtowania społeczeństwa
 Sumerowie – budowa miast-państw , wynalezienie koła
 Teokracja- kapłani rządzili
 Zigguraty- świątynie, miejsce obserwacji astronomicznych, magazyn żywności, sąd
 Hammurabi- zjednoczył kraj, stolica babilon ,kodeks hamurabiego-zbiór ostrych praw
 Pismo piktograficzne => pismo ideograficzne(klinowe)

Egipt:








Jednostka miary – łokieć, wagi talent=30kg dzielący się na 60 min, kalendarz-354 dni
/ 12 miesięcy , doba-24h po 60 min,1 min 60 sec
Osadnictwo IV tysiąclecie p.n.e.
Delta rzeki Nil (2x regularnie wylewała)
Egipt dolny – delta rzeki nil
Egipt górny- od początków delty do pierwszej katarakty
Faraon- obsadzał urzędy, nadawał majątki, decydował o wojnie, kreował nowe kulty,
był najważniejszym kapłanem
Armia z poboru
Pismo hieroglificzne , pismo hieratyczne-kapłańskie, pismo demotyczne-ludowe
Zegar wodny- doba 24h 12h dnia i 12h nocy, 365 dni- 3 pory roku, 12 miesiecy po 30
dni
Grecja:


III tysiąclecie p.n.e.
Płw. Bałkański, płw. Chalkidike, wyspy morza Egejskiego, (wszystko oblane przez
morza Jońskie, Kreteńskie, Śródziemnomorskie, Egejskie, Trackie)
 Żyzne zbocza gór, tereny zatok morskich
 Żelazo,srebro,marmur,glinka / nie było: miedzi, cyny,złota
 Kultura minojska- najstarsza z kultur,początek cywilizacji europejskiej
 Ciemne wieki- czas migracji ludności greckiej i zasiedlenia południowej części
Płw.Bałkańskiego, wysp.
 Polis-miasto-państwo
 Sparta:
*dwaj królowie(funkcje religijne,dowodzenie armi,sprawowanie sądów),Geruzja(28
arystokratów+2króli)-wybierani byli na Zgromadzeniu ludowym(apelli)byli ciałem
doradczym monarchów, Eforowie-5urzędników
*Sparciaci(pełno prawni obywatelowie,7-30 koszary,przymus małżeństwa,zakaz pracy
zarobkowej) Heloci(90%ludności,ludzkość podbitych krain)Perioikowie(wolność
osobista,brak praw politycznych,rzemieślnicy)
 Ateny:
*Archonci-urzędnicy pełniący funkcje królewskie(później rozszerzyli o *sędziów * sekretarza
*polemarchosa(armia) *eponimosa(administracja) Urzędnicy wybierali byli na rok, po
upływie kadencji przechodzili do Areopagu(rady nadzorującej władze)
*społeczeństwo: a) arystokracja-pełnia praw politycznych,właściciele ziem b)hektemorojludność podwładna, dzierżawcy ziem, 5/6 plonów oddawali
*prawa Drakona- surowe prawa umacniające podział społeczny i wprowadzające wiele
obciążeń dla ludności zależnej
*reformy Solona-podział społeczestw na 4 grupy ze względu na dochód
Persja:


VI w.p.n.e.
Podział na 20 satrapi- Dariusz I
Milet499=>grecy zostali pokonani=> zburzenie miletu,persowie opanowali wiele wysp u
wybrzeży azji mniejszej
Maraton490=>zwycięstwo Aten=>dla persji nic nie licząca się przegrana
Termopile480=>walka w wąwozie,zdrajca,Spartianie walczyli aż do śmierci=> otwrcie drogi
na Ateny
Salamina480=>walka na okręty,Grecy wygrali
Plateje479=>persja przegrała
Związek Hellenski 481, Sparta na czele
Atenski związek Morski 478, Ateny na czele
Reformy Peryklesa-przeniósł prawa Aeropagu na Zgromadzenie ludowe(Eklezja), na jego
organ doradczy-radę pięciuset i sąd przysięgłych, w zgromadzeniu uczestniczył 6000
Ateńczyków co stanowiło kworum niezbędne do podjęcia decyzji
Wojna peloponeska 431-404 r.p.n.e.
 Zazdrosc sparty o potege Aten
 Konfilt miedzy Koryntem(popieranym przez Sparte) a Korkyra(popierana przez
Ateny)
Macedonia:
 Za panowania Filipa I:
*jako zakładnik w Tebach poznał strukturę greckich polis
*w 359 zasiadł na tronie Macedoni i rozpoczął reformy państwa od restrukturyzacji
armi(falanga) , armia z poboru
*zjednoczył państwo,ujednolicił administracyjne
*dokonał podboju greckich koloni na wybrzeżu Macedońskim
*zaczął ingerować w sprawy Grecji: a) zajął Teselię b)w 338 pokonał wojska Teb i Aten
pod Cheroneja c) przejął hegemonie nad związkiem korynckim
*ideą podboju Persji zjednoczył większość greckich państw
*jego śmierć w 336 doprowadziła do zamieszania w Grecji
 Podboje Aleksandra III Wielkiego
*335 wybucha antymacedonskie powstanie szybko stłumione przez Aleksandra Wielkiego
*widząc słabość Persji Aleksander podejmuje w 334 wyprawe przeciw temu panstwu
*wojska macedońsko-greckie opanowują Fenicje,Syrie,Cypr i Egipt
a)po bitwie pod Issos zdobywa Damaszek b)w 332 dociera do Palestyny a
następnie do
Egiptu,założył Aleksandrię
*w bitwie pod Gaugamelą ostatecznie pokonuje Persje i ogłasza się królem
*Podejmuje wyprawe na Indie, która kończy się niepowodzeniem
Sposób sprawowania władzy na terytoriach podbitych:
 Przyjmuje ceremoniał perski
 Urzędy rozdaje mecedończyką i miejscowym arystokratą
 Dąży do ujednolicenia krajów podbitych
 Wprowadza swój boski kult
Po jego śmierci w 323(32 lata) imperium rozpada się dochodzi do wojen. W okresie
epigonidów dochodzi do ostatecznego podziału: *antygonidów *ptolemeuszy *selencydów