Początki cywilizacji
advertisement
Początki cywilizacji Dział I Terminy historia źródła historyczne archeologia epoki historyczne chronologia nasza era periodyzacja klasyfikacja źródeł historycznych nazwy epok historycznych przed naszą erą wiek prahistoria historia jest nauką o wydarzeniach z dziejów ludzkości od czasów wynalezienia pisma. źródło historyczne wszelkie ślady przeszłości. Na ich podstawie ustala się prawdziwość wydarzeń, a także ich przyczyny i skutki. archeologia nauka pomocnicza historii zajmująca się odkrywaniem i badaniem źródeł materialnych. epoka charakterystyczny okres w dziejach ludzkości, narodu, kultury lub literatury. Pewien etap rozwoju w dziejach ludzkości. chronologia nasza era nauka pomocnicza historii dotycząca ustalania dat; dzięki niej można określić następstwo, czyli kolejność wydarzeń w czasie. Z greckiego chronos- czas, logos- słowo, nauka. Era chrześcijańska, zwana też erą dionizyjską albo „naszą erą”. Opracował ją w VI w.n.e. mnich Dionizy Mały. Za początek rachuby lat przyjął rok narodzenia Chrystusa. przed naszą erą wiek wydarzenia, które według ery chrześcijańskiej miały miejsce przed narodzeniem Jezusa. okres 100 lat. prahistoria periodyzacja czasy od pojawienia się człowieka na Ziemi do powstania pisma. podział dziejów na epoki (gr. periodokres, odcinek czasu) klasyfikacja źródeł historycznych podział źródeł historycznych. nazwy epok historycznych prahistoria, starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność. klasyfikacja źródeł historycznych Źródła historyczne pisane niepisane kroniki, roczniki, listy budowle, ozdoby, narzędzia nazwy epok historycznych PRAHISTORIA STAROŻYTNOŚĆ od pojawienia się człowieka do wynalezienia pisma. ok. 4 mln. lat temu- ok. 4000 r.p.n.e. od wynalezienia pisma do upadku cesarstwa rzymskiego ok. 4000 r.p.n.e.- 476 r.n.e. ŚREDNIOWIECZE od upadku cesarstwa rzymskiego do odkrycia Ameryki 476 r.n.e.- 1492 r.n.e. NOWOŻYTNOŚĆ od odkrycia Ameryki do wybuchu I wojny światowej 1492 r.n.e.- 1914 r.n.e. WSPÓŁCZESNOŚĆ od wybuchu I wojny światowej do chwili obecnej. 1914 r.- …. ewolucja australopitek homo habilis homo erectus homo sapiens paleolit koczowniczy tryb życia ewolucjonizm antropologia neolit rewolucja neolityczna osiadły tryb życia ewolucja trwający miliony lat proces przeobrażania się gatunków. australopitek pojawił się 4 mln lat temu w Afryce, poruszał się w pozycji pochylonej. homo habilis człowiek uzdolniony pojawił się ok. 2,5 mln lat temu, używał pierwszych narzędzi kamiennych. homo erectus człowiek wyprostowany żył ok. 1,9 mln lat temu, wynalazł oszczep, używał ognia. homo sapiens człowiek rozumny udoskonalił narzędzia i zaczął tworzyć kulturę. paleolit epoka kamienia łupanego. koczowniczy tryb życia ludy nie zasiedlały na stałe żadnego obszaru, wciąż wędrowały w poszukiwaniu pożywienia. ewolucjonizm pogląd na temat pochodzenia ludzi oparty na teorii Karola Darwina o ewolucji. antropologia nauka badająca człowieka. neolit rewolucja neolityczna osiadły tryb życia epoka kamienia gładzonego, ludzie zaczęli prowadzić osiadły tryb życia. zmiany które nastąpiły między 9 a 3 tysiącleciem p.n.e. (osiadły tryb życia ludzi, udomowienie zwierząt, budowanie osad, rozpoczęcie hodowli zwierząt, początki rolnictwa). ludzie zaczęli budować osady i zamieszkiwać w jednym miejscu. osada megality dolmeny epoka brązu epoka żelaza cywilizacja Żyzny Półksiężyc Mezopotamia system irygacyjny Sumerowie miastopaństwo król-kapłan osada megality dolmeny epoka brązu budynki stawiane w pobliżu tworzące wspólnotę. Wielkie kamienne konstrukcje wznoszone w okresie neolitu, przykładowo Stonehenge. Neolityczne grobowce budowane z olbrzymich kamiennych bloków. ok. 3400 r.p.n.e. zaczęto wytwarzać narzędzia z brązu (stopu miedzi i cyny). epoka żelaza cywilizacja Żyzny Półksiężyc Mezopotamia pod koniec II tysiąclecia p.n.e. rozpoczęto wytop narzędzi z żelaza. nazwa społeczeństwa, które osiągnęło wysoki poziom rozwoju, (budowały miasta, posługiwały się pismem i tworzyły instytucje państwowe) pas ziem ciągnący się od Zatoki Perskiej do Morza Śródziemnego. Międzyrzecze, obszar pomiędzy Eufratem i Tygrysem. system irygacyjny system kanałów nawadniających. Sumerowie lud, który osiedlił się nad Eufratem i Tygrysem na początku IV tys. p.n.e. miasto-państwo niewielkie państwa sumeryjskie, w ich skład wchodziły otoczone murami miasta z najbliższą okolicą. król-kapłan sprawował władzę w sumeryjskich miastachpaństwach. zikkurat Babilon Kodeks Hammurabiego politeizm Aszur Niniwa wiszące ogrody Semiramidy rydwany Egipt Górny Egipt Dolny faraon System dwunastkowy zikkurat Świątynia w starożytnej Mezopotamii. Babilon miasto w starożytnej Mezopotamii, położone nad Eufratem. Kodeks Hammurabiego kodeks prawny spisany przez Hammurabiego władcę Babilonii w XVIII w. p.n.e. politeizm Wiara w wielu bogów. Aszur jedno z najważniejszych miast starożytnej Asyrii. Niniwa stolica państwa asyryjskiego, znajdowała się w nim wspaniała biblioteka. wiszące ogrody Semiramidy tarasy obsadzone krzewami i kwiatami w starożytnym Babilonie założone przez Nabuchodonozora II, jeden z siedmiu cudów świata starożytnego. rydwany Starożytne wozy bojowe. Egipt Górny Egipt południowy. Egipt Dolny delta Nilu, Egipt północny. faraon władca w starożytnym Egipcie. System dwunastkowy sumeryjski system dokonywania obliczeń. mumia mumifikacja sarkofag piramida sfinks hieroglify Dolina Królów Hebrajczycy Kanaan Palestyna Jahwe Juda mumia Zabalsamowane ciało zmarłego w starożytnym Egipcie. mumifikacja zabiegi zapobiegające rozkładowi zwłok, przeprowadzane w starożytnym Egipcie. sarkofag Kamienna skrzynia, w której składano ciało zmarłego Egipcjanina. piramida nazwa grobowców stawianych w starożytnym Egipcie. sfinks hieroglify Dolina Królów Hebrajczycy posąg mitycznego stworzenia przypominającego lwa z ludzką głową. pismo obrazkowe stworzone przez starożytnych Egipcjan. miejsce pochówku władców egipskich w okolicy Teb. ludy zwane również Izraelitami lub Żydami, na początku X w. p.n.e. założyli państwo w Palestynie. Kanaan Palestyna ziemia obiecana Izraelitów, Palestyna. kraina obejmująca wąski i górzysty pas ziemi między rzeką Jordan a wybrzeżem Morza Śródziemnego. Jahwe imię jedynego Boga Izraelitów. Juda państwo Izraelitów ze stolicą w Jerozolimie powstałe po śmierci króla Salomona. Izrael niewola babilońska prorok Mesjasz monoteizm judaizm dekalog menora Biblia Tora Arka Przymierza Ściana Płaczu Izrael państwo powstałe po rozpadzie królestwa Salomona na obszarze Palestyny. niewola babilońska okres w dziejach narodu żydowskiego trwający od 587 r.p.n.e. do 538 r. p.n.e., kiedy znajdowali się oni pod władzą królów Babilonu. prorok Mesjasz osoba przepowiadająca przyszłe zdarzenia. zbawiciel, który miał wyzwolić Żydów, odbudować świątynię jerozolimską oraz całe królestwo Izraela. monoteizm wiara w jednego Boga. judaizm religia wyznawana przez Hebrajczyków. dekalog dziesięć przykazań bożych, zbiór praw ustanowionych przez Boga dla Izraelitów. menora siedmioramienny świecznik, symbol judaizmu i narodu żydowskiego. Biblia święta księga Żydów, Chrześcijan i Muzułmanów. Tora święta księga judaizmu składająca się z Pięcioksięgupięciu pierwszych rozdziałów Biblii. Arka Przymierza Skrzynia, w której znajdowały się tablice z dekalogiem i inne święte przedmioty związane z judaizmem. Ściana Płaczu święte miejsce dla wszystkich wyznawców judaizmu, jedyna zachowana do dziś pozostałość II świątyni jerozolimskiej. pismo klinowe pismo hieroglificzne pismo demotyczne papirus alfabet piktogramy Fenicjanie pismo sumeryjskie Pismo alfabetyczne alfabet grecki Kamień z Rosetty alfabet łaciński pismo klinowe pismo hieroglificzne pismo składające się ze znaków w kształcie klina. najstarszy rodzaj pisma egipskiego. pismo demotyczne uproszczona wersja pisma hieroglificznego, używana na co dzień. papirus materiał pisarski w starożytnym Egipcie pozyskiwany z trzciny rosnącej nad Nilem. alfabet fenicki gliniana tabliczka Fenicjanie pismo sumeryjskie powstał w XI w.p.n.e. najstarsze na świecie pismo alfabetyczne, nie było w nim samogłosek. materiał pisarski w starożytnej Mezopotamii. lud kupców i żeglarzy w starożytności zamieszkiwali terytorium Syrii i Libanu, wynaleźli pierwsze pismo alfabetyczne. początkowo obrazkowe, przekształciło się w klinowe. Pismo alfabetyczne Rodzaj pisma oparty na alfabecie alfabet grecki powstał na podstawie alfabetu fenickiego, dodano samogłoski i znaki interpunkcyjne (kropka, przecinek). Kamień z Rosetty płyta z czarnego granitu z tekstem wykonanym trzema rodzajami pisma, hieroglificznym, demotycznym i greckim. Jego odczytanie pozwoliło rozwikłać zagadkę hieroglifów. alfabet łaciński Nazywany alfabetem rzymskim, obecnie składa się z 26 znaków. Najmłodszy rodzaj pisma alfabetycznego.
