Metodologia nauk społecznych

METODOLOGIA NAUK SPOŁECZNYCH
[email protected]
Rok akademicki: 2013/2014
Forma zajęć: ćwiczenia obowiązkowe (15 godz.)
Forma zaliczenia: kolokwium zaliczeniowe
Uwagi: konieczna – znajomość literatury, premiowana – aktywność podczas
zajęć, dopuszczalna – jedna nieusprawiedliwiona nieobecność (1,5 h zajęć)
1.
Zajęcia organizacyjne – wprowadzenie do metodologii
a) podstawowe informacje dotyczące zajęć
b) metodologia socjologii a jej przedmiot:
 definicja metodologii
 zadania metodologii
 pojęcie wiedzy
 metodologia w socjologii
Literatura:
 Benton T., Craib I., Filozofia nauk społecznych, Wydawnictwo
Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2003, ss. 32
– 38.
 Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk, Wydawnictwo KUL, Lublin
2005, ss. 182 – 187.
 Mokrzycki E., Filozofia nauki a socjologia. Od doktryny
metodologicznej do praktyki badawczej, PWN, Warszawa 1980, ss.
260 – 275.
 Sztompka P., O osobliwościach nauk społecznych raz jeszcze, „Studia
Filozoficzne” 1974, nr 8 (105), ss. 3 – 21.
 Znaniecki F., Metoda socjologii, PWN, Warszawa 2008, ss. 35 – 64.
3.
Literatura:
 Encyklopedia socjologii. T 2: K – N, H. Domański (red.), Oficyna
Naukowa, Warszawa 1999, hasło: Metodologia socjologiczna.
 Encyklopedia socjologii T 4:S – Ż, K. W. Frieske (red.), Oficyna
Naukowa, Warszawa 2002, hasło: Wiedza.
 Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, PAN, Wydział Nauk
Społecznych, Komitet Nauk Filozoficznych, Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, Wrocław 1987, hasło: Socjologia wiedzy.
2. Specyficzne elementy metodologii nauk społecznych
a) intuicjonizm antynaturalistyczny Diltheya
b) metodologia Durkheima, socjologizm
c) teoria typów idealnych Webera
d) socjologia humanistyczna: antynaturalizm, interakcjonizm,
Verstehen Webera, wolność od wartościowania, kulturalizm
Znanieckiego
mgr Anna Datko
dyżury: poniedziałek 1000 – 1100, środa 1130 – 1300
Teoria naukowa
a) różne znaczenia terminu „teoria”
b) funkcjonowanie terminu teoria w socjologii
c) przesłanki budowy teorii
d) teoria a paradygmat
e) modele teoretyczne
Literatura:
 Encyklopedia socjologii. T. 4: S – Ż, Oficyna Naukowa, Warszawa
2002, hasło: Teoria w socjologii.
 Kuhn T. S., Struktura rewolucji naukowych, Wydawnictwo Aletheia,
Warszawa 2001, ss. 19 – 52.
 Merton
R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, ss. 153 – 169.
 Nowak S., Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008,
ss. 394 – 406, 443 – 447.
1
METODOLOGIA NAUK SPOŁECZNYCH
4.
[email protected]
Wyjaśnianie i przewidywanie, przyczynowość
Literatura:
 Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004, ss. 84 – 105.
 Nowak S., Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008,
ss. 351 – 393.
5.
Pojęcia metodologiczne
a) typy definicji
b) eksplikacja
c) pojęcia jako konstrukty
d) kryteria jakości pomiaru (rzetelność, trafność)
e) kwestia wskaźników
Literatura:
 Nowak S., Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008,
ss. 165 – 181.
 Pawłowski T., Pojęcia i metody współczesnej humanistyki,
Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1977, rozdz.
I, II, IV.
6.
mgr Anna Datko
dyżury: poniedziałek 1000 – 1100, środa 1130 – 1300
 Garfinkel H., Racjonalne cechy działalności naukowej i potocznej, w:
Kryzys i schizma. Antyscjenstystyczne tendencje w socjologii
współczesnej, E. Mokrzycki (wybór), PIW, Warszawa 1984, t. 1, ss.
193 – 220.
7.
Krytyczna interpretacja wiedzy naukowej
a) zasada anything goes Feyerabenda
b) kontrindukcjonizm
c) zagrożenie dla nauki w jednolitości teoretycznej
d) wartość idei naukowych
Literatura:
 Feyerabend P.K., Przeciw metodzie, Wydawnictwo Siedmioróg,
Wrocław 2001, ss. 23 – 62.
 Braudel F., Historia i trwanie, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa
1971, ss. 46 – 89 (rozdz. „Historia i nauki społeczne: długie trwanie”),
152 – 176 (rozdz. „Historia i socjologia”).
8. Kolokwium zaliczeniowe
Racjonalność – zobiektywizowane pojęcie racjonalności
a) fenomenologia, pragmatyzm
b) Marks, Hegel, Habermas
Literatura:
 Benton T., Craib I., Filozofia nauk społecznych, Wydawnictwo
Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2003, ss. 91
– 111, 126 – 138.
2