Szwajcaria
advertisement
Szwajcaria Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra Confoederatio Helvetica Konfederacja Szwajcarska Dewiza: Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego Godło i flaga narodowa Flaga Szwajcarii to czerwony kwadrat z białym krzyżem greckim na środku. Długość każdego z ramion krzyża jest o 1/6 większa niż ich szerokość, rozpiętość krzyża zwyczajowo stanowi 2/3 lub 7/10 rozpiętości flagi. W 1339 wszyscy żołnierze i oficerowie biorący udział w bitwie pod Laupen, byli oznaczeni znakiem krzyża. Od tego czasu biały krzyż w czerwonym polu stał się wspólnym symbolem Szwajcarów, a od XV wieku chorągiew konfederacji była czerwona z białym krzyżem równoramiennym. Obecny wzór otrzymały w 1848 roku szwajcarskie sztandary wojskowe. Ich dokładne proporcje ustalono w rozkazie wojskowym z 1852. Te same proporcje przyjęto dla flagi państwowej 12 grudnia 1889 roku. Hymn: Schweizer Psalm (Psalm S zwajcarów) . Położenie geograficzne Powierzchnia: ląd: 39 770 km² woda: 1 520 km² całkowita: 41 290 km² Sąsiedzi i długość granic: Austria: 164 km Francja: 573 km Liechtenstein: 41 km Niemcy: 334 km Włochy: 740 km całkowita: 1 852 km Brak dostępu do morza. Najwyższy punkt: Dufourspitze 4634 m n.p.m. Najniższy punkt: Jezioro Maggiore 195 m n.p.m. Największe rzeki: Ren, Aare, Rodan, Reuss. Ustrój polityczny • • • Siedzibą rządu jest Berno Ustrój polityczny: demokracja bezpośrednia (referendum, inicjatywa ludowa), republika federalna Szef rządu prezydent (Szwajcarska Rada Związkowa) Jednostka monetarna frank szwajcarski (CHF) Niepodległość –proklamowana 1 sierpnia 1291 –uznana od Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego 4 października 1648 Szwajcaria jest państwem neutralnym • • • • Kod ISO 3166 CH Domena internetowa .ch Kod samochodowy CH Kod samolotowy HB Kod telefoniczny +41 • • • Appenzell Demokracja bezpośrednia – system polityczny, w którym decyzje podejmuje się przez głosowanie ludowe (plebiscyt, referendum), w którym wziąć udział mogą wszyscy obywatele uprawnieni do głosowania W demokracji bezpośredniej, w porównaniu do obecnej w większości państw zachodnich demokracji pośredniej, obywatele mają większy i bezpośredni wpływ na podejmowane decyzje. W nowym tysiącleciu Szwajcarii przyświecają następujące cele polityczne : Neutralność i tradycje humanitarne Pokojowe współżycie między narodami Poszanowanie i wspieranie praw człowieka Utrzymanie naturalnych podstaw życia Ochrona interesów szwajcarskiej gospodarki za granicą Łagodzenie potrzeb i biedy na świecie Podział administracyjny: 26 kantonów • • • • • • • • • 1291 – Uri, Schwyz, Obwalden, Nidwalden 1332 – Lucerna 1351 – Zurych 1352 – Glarus, Zug 1353 – Berno 1481 – Fryburg, Solura 1501 – Bazylea-Miasto, Bazylea-Okręg, Szafuza 1513 – Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden 1803 – Sankt Gallen, Gryzonia, Argowia, Turgowia, Ticino, Vaud • 1815 – Valais, Neuchâtel, Genewa • 1979 – Jura Kantony Ludność i języki urzędowe • Liczba mieszkańców - 7 725 200 (5 x mniej niż w Polsce ) • W Szwajcarii są cztery języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski i retoromański. • Według spisu powszechnego ludności z 2000 roku struktura ludności ze względu na język ojczysty przedstawia się następująco: • • • • niemiecki – 72,8% dialekt alemański francuski – 13,0% Włoski – 6,5% retoromański – 0,5% • Inne – 7% Religia - katolicy (47,2%), - protestanci (43,5%), - muzułmanie (1,5%), - żydzi (0,3%). - 16,3% Szwajcarów nie należy do żadnej wspólnoty religijnej, z czego 4,3% to wolnomyśliciele - tylko 48% Szwajcarów deklaruje wiarę w Boga, dalsze 39% dopuszcza możliwość istnienia nieokreślonej siły wyższej, a 9% deklaruje ateizm. Pozostałe 4% nie potrafiło lub nie chciało się określić. Pielgrzymki - Kult maryjny od XIVw w kościele klasztornym Benedyktynów, czczona jest cudowna figurka Czarnej Madonny - Einsiedeln / Lokarno w Kaplicy Łask, znajdującej się -na obszarze włoskojęzycznym - Madonna del Sasso w Lokarno, - na obszarze niemieckojęzycznym - Matka Boża Pocieszenia w Mariastein, - na obszarze francuskojęzycznym - Najświętsza Maryja Panna w Lozannie. Klimat Zróżnicowany klimat podyktowany jest głównie występowaniem wysokich gór, od zachodu napływają oceaniczne masy powietrza, od południa śródziemnomorskie, a w Alpach panuje klimat wysokogórski. - Średnie temperatury wahają się znacznie na terenie całego kraju, w styczniu od -10 C do 1 C, w lipcu natomiast od 5 do 20. - Opady rosną wraz z wysokością i wynoszą od 550 mm do 3000 mm w górnych partiach Alp, gdzie ok. 70% opadów to śnieg, który utrzymuje się przez około 250 dni w roku.. - Deszcze padają na ogół jesienią i wiosną, a lata bywają bardzo słoneczne - Charakterystyczne są ciepłe i gwałtowne wiatry południowe ( fen ) i zimne północne ( bise ). - W chłodnej porze roku częsta inwersja temperatury : nad Wyżyną Szwajcarską zalega warstwa chmur i jest zimno, gdy w górach panuje piękna, słoneczna pogoda. Krajobraz Szwajcaria to jeden z najbardziej górzystych krajów na świecie, średnie wzniesienie nad poziomem morza wynosi tu 1350 m. Znany jest ogólne jako kraj alpejski, bowiem same Alpy i tereny podgórskie stanowią tam ponad 60% powierzchni kraju. Około 30% przypada na Jurę Szwajcarską, a pozostałe 10% zajmuje Wyżyna Szwajcarska. Alpy zajmują południową i środkową część kraju. Najwyższym szczytem jest Dufour - 4634 m.n.p.m., znajdujący się w masywie Monte Rosa. Bardziej znany jest niższy o około 150 metrów Matterhorn. Natomiast najniższym miejscem w kraju jest granica kantonu Ticino z Jeziorem Maggiore – 193 m.n.p.m. Ukształtowanie terenu Szwajcarii pozwala na jej terenie wyróżnić trzy pasy krajobrazowe, przebiegające w przybliżeniu równoleżnikowo: Jurę Szwajcarską, Wyżynę Szwajcarską (Kraj Środkowy) i Alpy. Ponad 100 szczytów alpejskich oscyluje w granicach 4000 metrów. Najważniejsze etapy historyczne 1648 – Na mocy Pokoju Westfalskiego Konfederacja zostaje uznana za niepodległe państwo 1815 – Kongres Wiedeński przywraca Szwajcarię jako związek państw i gwarantuje jej niepodległość i neutralność 1863 – Utworzenie Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża (MKCK) w Genewie 1960 – Przystąpienie Szwajcarii do Europejskiej Strefy Wolnego Handlu (EFTA) 1963 – Przystąpienie Szwajcarii do Rady Europy 1975 – Przystąpienie Szwajcarii do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) 1992 – Przystąpienie Szwajcarii do Banku Światowego i do Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) 2002 – Przystąpienie Szwajcarii do Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Wejście w życie umów dwustronnych z Unią Europejską (UE) 2008 - Wejście Szwajcarii do Schengen Stolica i największe miasta • • • • • Zurych - 371 767 mieszk. Genewa - 185 524 mieszk. Bazylea - 165 847 mieszk. Lozanna - 129 000 mieszk. Berno - 128 041 mieszk. Berno – siedziba rządu Założone w 1191r przez Bertolda V. Warto zobaczyć: - Katedra St. Vincent - starówka, Wieża Zegarowa - największa na świecie kolekcja dzieł Paula Klee w Muzeum Sztuk Pięknych. - W czwarty poniedziałek listopada odbywa się w stolicy słynny targ cebulowy. - Marktgasse i Kramgasse ze swymi zabytkowymi domami z podcieniami Fontanna Wielkoluda - Muzeum Einsteina Co jeszcze warto zobaczyć w Bernie: - - Siedziba Zgromadzenia Narodowego Od XIX wieku na wybiegu nad rzeką Aare (w formie fosy, stąd niem. Bärengraben) trzymane są niedźwiedzie. Rozarium Zurych(Zürich) • • bazylika romańska z XI-XIII w. domy mieszczańskie (domy cechowe z XVI-XVIII w.) • Kunsthaus i inne liczne muzea . Genewa (Genf) • • • • • • • • Jet d'eau, fontanna u brzegów Jeziora Genewskiego, strumień wody osiąga wysokość 140 m. Stare miasto ewangelicko-reformowana gotycka Katedra Saint Pierre, Pomnik Reformacji z 1909 roku; Ratusz, Arsenał mieszczący obecnie genewskie Archiwum Państwowe osiemnastowieczna dzielnica Carouge; Mauzoleum księcia Brunszwiku Karola II W Genewie siedzibę ma 200 organizacji międzynarodowych, m. in.: • • • • • • • Organizacja Narodów Zjednoczonych (siedziba europejska) WHO - ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA CERN - Europejska Organizacja Badań Nuklearnych. Został założony w roku 1954, jako pierwsze wspólne przedsięwzięcie 12 krajów europejskich, dziś już 20 krajów, w tym Polski MOP- MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, MKCK – prywatna organizacja humanitarna , której głównym celem działania jest pomoc poszkodowanym w wyniku konfliktów zbrojnych. MKCK jest trzykrotnym laureatem Pokojowej Nagrody Nobla Światowa Organizacja Handlu Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca Bazylea (Basel) - Katedra Brama Miejska Ratusz Munsterplatz Synagoga Muzeum Sztuk Pięknych Karnawał Lozanna(Lausanne) • • • • • • - katedra z XIII, XIV w. gotycki zamek biskupi z XIV, XV w. uniwersytet z XVI-XVIII w. ratusz z XVII w. mieszczańskie zabytkowe domy w rejonie Starego Miasta Centrum Nauki Jeziora Jezioro Genewskie , Jezioro Bodeńskie , Neuchâtel ,Maggiore Jezioro Czterech Kantonów Mapka jezior Światowe Dziedzictwo UNESCO w Szwajcarii • Bellinzona (Ticino) • • Światowe Dziedzictwo UNESCO – zamki w Bellinzonie 2000r Średniowieczne zamki Castelgrande,Castello Montebello i Castello Sasso Corbaro zapewniały w przeszłości obronę. Dziś są ozdobą miasta. Berno (Szwajcarski Mittelland) • Światowe Dziedzictwo UNESCO – stare miasto w Bernie • Wysoko ponad rzeką Aare góruje rozległe, choć wyraźnie ogrodzone miasto. Zajmuje ono podłużny półwysep, który przed wieloma wiekami uformowany został przez lodowiec Aare. Chur (Gryzonia) • Światowe Dziedzictwo UNESCO – Koleje Retyckie w krajobrazie kulturalnym Albula/Bernina • 130 km w jednym pociągu: linia kolejowa Albula/Bernina jest osią Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz uważana jest za jedną z najbardziej spektakularnych tras kolejowych na świecie. St. Gallen (Wschodnia Szwajcaria / Liechtenstein • • Światowe Dziedzictwo UNESCO – biblioteka opactwa w St. Gallen Opactwo ze wspaniałą barokową katedrą tworzy wyjątkowy kompleks historycznych budynków w centrum miasta • Najstarsza biblioteka w Szwajcarii, 2100 rękopisów datowanych od VIII do XV wieku, 1650 inkunabułów (drukowanych przed 1500 rokiem) i starodruków. Hala główna biblioteki zbudowana została w stylu rokoko. • Tutaj trzymany jest manuskrypt z Pieśnią o Nibelungach. Naters (Wallis) • Światowe Dziedzictwo UNESCO: Szwajcarskie Alpy • . Obszar Jungfrau-Aletsch w 2001 roku został uznany za Światowe Dziedzictwo UNESCO jako pierwszy obiekt w Alpach. Aletschgletscher,– największy lodowiec Alp, (23km, do 1000mgrubości , 27 mld ton) • Bietschhorn (Król Valais) - szczyt w Alpach Berneńskich Jungfrau – szczyt w Alpach Berneńskich. - najstarsze jodły w Szwajcarii. Monte San Giorgio (Ticino) • Światowe Dziedzictwo UNESCOMonte San Giorgio: "Góra jaszczurów" • Ze szczytu wzrok cieszyć można wspaniałym widokiem. Kto nieco poskrobie po skałach, z pewnością natrafi na skamienieliny. Dawno temu znajdowało się tutaj . morze, w którym mieszkały duże zwierzęta Tysiące skamieniałych ryb i morskich gadów do 6 metrów długości odkryli tutaj zapaleni paleontolodzy -hobbiści. Müstair (Gryzonia) • Światowe Dziedzictwo UNESCO: klasztor św. Jana w Müstair • Największy wczesnośredniowieczny cykl malarstwa ściennego z IX wieku i romańskie obrazy z przełomu wieków XII i XIII są światowej rangi. Od 1163 roku służył benedyktynom La Chaux-de-Fonds i Le Locle miasta w kantonie Neuenburg • Miasta zegarków jako Dziedzictwo Kulturowe UNESCO • Oba miasta związane z produkcją zegarków są świadkami specyficznego rozwoju przemysłu na terenach Jury i uzupełniają dotychczasowe szwajcarskie Dziedzictwo Kulturowe UNESCO. Lavaux (Region Jeziora Genewskiego) • • Światowe Dziedzictwo UNESCO Lavaux Z ponad 800 hektarami Lavaux jest największym, jednolitym terenem uprawy winorośli w Szwajcarii. Tutejsze tarasy oferują najpiękniejsze widoki na Jezioro Genewskie i Alpy. Engi (Wschodnia Szwajcaria / Lichtenstein • • Światowe Dziedzictwo UNESCO – Szwajcarska Arena Tektoniczna Sardona Niczym ucięta nożem i żółta – wyjątkowa linia wzdłuż skał dokoła szczytu Piz Sardona oznacza przesunięcie glarneńskie, które jest fenomenem światowego formatu. Schüpfheim (Centralna Szwajcaria) • • Światowe Dziedzictwo UNESCO –Rezerwat Biosfery Entlebuch W pierwszym i jedynym rezerwacie biosfery w Szwajcarii znaleźć można przyrodnicze atrakcje pierwszej klasy. Ciągnące się niemal w nieskończoność torfowiska, surowe, kamienne pola i dziko płynące górskie potoki gwarantują widoki szczególnego rodzaju. Szwajcarski Park Narodowy - 80 km szlaków wędrownych.. - najstarszy park narodowy w Alpach i jedyny w Szwajcarii - bogaty świat roślin i zwierząt nie ma tutaj granic, -przyroda pozostawiona jest sama sobie. Człowiek pozostaje - jedynie obserwatorem widowiska i zobowiązuje się -do korzystania wyłącznie z wyznaczonych szlaków. Dzięki temu zamieszkujące park zwierzęta przywykły do obecności ludzi i pozwalają się od czasu do czasu oglądać z bliska. - można tutaj spotkać jelenie, sarny, koziorożec alpejski, kozice, świstaki i rzadko oglądane w swym naturalnym środowisku białe zające. - stałymi mieszkańcami parku są też niedźwiedzie. Parki krajobrazowe 1. 2. 3. Park krajobrazowy Binntal (kuchnia regionalna, tulipany) Park Ela Jezioro Thun – Naturalny Rezerwat Hohgant (Koziorożec, orły i rysie, system jaskiń , pola z ziołami alpejskimi) 4. 5. 6. 7. 8. 9. Park Zurich-Sihlwald (niedźwiedzie, bobry i rysie.) Regionalny Park Przyrodniczy Chasseral Regionalny Park Przyrodniczy Gantrisch Park przyrodniczy Thal Regionalny Park Przyrodniczy Chasseral Park przyrodniczy Diemtigtal Festiwale muzyczne największy festiwal muzyczny - Festiwal Paleo w Nyon, największy festiwal jazzowy - JAZZ Montreux, festiwal programów rozrywkowych - Złota Róża Montreux, festiwal muzyki klasycznej - FESTIWAL w Lucernie. Z czego słynie Szwajcaria: Alpy Milka Czekolada Fabryka czekolady Broc. Pierwsza fabryka czekolady w Broc, siedzibie wiodącej szwajcarskiej czekoladowej marki Cailler. Założona w 1819 jest pierwszą na świecie fabryką czekolady. Dzisiaj nadal znajduje się w malowniczym otoczeniu między zielonymi polami i górskimi zboczami. Nawet można zauważyć krowy zapewniające mleko do produkcji słodkości! Świeże mleko i stosowanie sprawdzonych przepisów ułożonych przez Francois-Louis Cailler nadają czekoladzie niepowtarzalny smak i delikatność. Warto spróbować! Tunele (91) • • • • • • Tunel drogowy Świętego Gotarda Gotthard Base Tunnel Tunel Bazowy Lötschberg Tunel San Bernardino Tunel Vereina Tunel kolejowy Świętego Gotarda Sery • • • • • gruyere appenzeller founde raclette emmentaler Serowarnia pokazowa w Appenzell Po wizycie z przewodnikiem lokalnego gospodarstwa można przyjrzeć się z galerii dla zwiedzających całemu procesowi wyrobu sera. Bezpłatny pokaz audiowizualny. Warto zamówić hostessę, która objaśni 2,5 godzinny proces produkcji. Miejscowe wyroby można spróbować w restauracji, albo nabyć w sklepie z pamiątkami, który znajduje się w tym samym budynku. Ser wyrabiany jest codziennie w godzinach 9.00-14.00. Zegarki Szwajcarskie zegarki Nazwy takie jak Omega, Rolex, czy Tissot nieodmiennie kojarzą się ze Szwajcarią i jej tradycjami zegarmistrzowskimi. Muzeum zegarów i zegarków Beyera, Zurych. Muzeum prezentuje fascynującą kolekcję dawnych zegarów, budzików i instrumentów technicznych. Kilkaset eksponatów reprezentuje szeroki wachlarz naukowych i historycznych przedmiotów związanych z pomiarem czasu od 1400 r. p.n.e. do ery atomowej oraz zmiany w ich wyglądzie i technice. Stale przybywają nowe przedmioty, aby dotrzymać kroku stałemu rozwojowi zarówno techniki, jak i wzornictwa. farmaceutyki Antybiotyki, w tym przeciw AIDS, malarii, chorobom rakotwórczym, wspomagające układ krążenia, dermatologii, hormony, witaminy itd banki Szwajcarskie rezerwy złota wynoszą 83 mln uncji jubilerskich, dewizowe są szacowane na ok. 6•1012 USD. - Działa tu ponad 630 banków, z których 5 należy do największych w świecie: - Schweizerischer Bankverein (z siedzibą w Bazylei, wartość depozytów 124 mld dolarów), - Schweizerische Bankgesellschaft (Zurych, 114 mld dolarów), - Crédit Suisse (Zurych, 89 mld dolarów), - Schweizerische Volksbank (Berno) i Bank Leu. - Łączna wartość depozytów w szwajcarskich bankach wynosi ok. 6 bln dolarów (2007 r.), w tym ok. 50% od klientów zagranicznych. Potrawy narodowe founde raclette Gwardia Szwajcarska Gwardia Szwajcarska – piesza formacja wojskowa pełniąca rolę straży przybocznej papieża, istniejąca od XVI wieku. Jest najmniejszą i najstarszą istniejącą armią świata, która istnieje nieprzerwanie od roku 1506. Co warto jeszcze zobaczyć? Zamek w Aigle. Położony w sercu Chablais Vaudois, w otoczeniu winnic wznosi się majestatyczny zamek Aigle. Zbudowali go w XII wieku Sabaudczycy, a od 1475 roku jest własnością rządu kantonu berneńskiego. Dzisiaj jest ostoją wina i winnic z muzeami i salą jadalną. W muzeum przedstawiona jest ponad 1500letnia historia wina, winnic i wywodzących się od nich profesji. Mosiężne pasy z Appenzell. Podczas odkrywania uroczego regionu Appenzell, jego łagodnych wzniesień i gór Alpstein, jego ciekawej kultury i pielęgnowanych tradycji warto przystanąć w uroczej wiosce Appenzell, aby zapoznać się z fascynującym, tradycyjnym, miejscowym rzemiosłem. Przyglądanie się wytwarzaniu słynnych farmerskich pasów oraz pasów dla krowich dzwonków jest pasjonujące, szczególnie w tym małym, tradycyjnym warsztacie Hampi Fässlera. Muzeum Olimpijskie, Lozanna. Muzeum Olimpijskie - niezapomniane momenty związane z Igrzyskami Olimpijskimi dzięki fascynującym prezentacjom i niezwykłym efektom specjalnym. Muzeum Olimpijskie jest witryną historii ruchu olimpijskiego z licznymi, stałymi i okresowymi wystawami, kolekcją przedmiotów związanymi z igrzyskami, Centrum Studiów Olimpijskich, biblioteką, wideoteką, sekcją edukacyjną, audytorium, pokojem spotkań, restauracją i sklepem z pamiątkami. Taras z widokiem na Alpy i Jezioro Genewskie, a także Park Olimpijski z dziełami sztuki. Zamek Chillon, Montreux Najważniejszym punktem podróży wokół Jeziora Genewskiego i jedną z największych atrakcji, które warto zobaczyć podczas podróży po Szwajcarii jest XIII-wieczny zamek Chillon. Ten jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych zamków w Europie znajduje się jedynie 3 km od Montreux. Augusta Raurica, k. Bazylei. Rzym nad Renem. 10 km na wschód od Bazylei. W czasach największego rozkwitu, 1800 lat temu mieszkało tutaj 20.000 ludzi. Ślady pozostawione przez plemiona celtyckie i przybyszy znad Morza Śródziemnego odkrywane są do tej pory. Każdego roku rzymskie miasto Augusta Raurica przyciąga 140.000 gości, turystów i uczniów. Wyjątkowo interesujące ruiny rzymskiego miasta Augusta Raurica proponują ponad 20 ciekawych obiektów, łącznie z najlepiej zachowanym na północ od Alp antycznym teatrem, repliką "rzymskiego domu" i "rzymską" zagrodą. Szwajcarskie Muzeum Narodowe, Zurych. Budynek główny Szwajcarskiego Muzeum Narodowego znajduje się w Zurychu, gdzie wybudowano go pod koniec XIX wieku w samym centrum dynamicznie rozwijającego się miasta. Pomieszczenia wyposażono w parkiety, kolumny i inne elementy "z przeszłości" pochodzące z różnych stron kraju. Słynne kolekcje reprezentują historię kultury od czasów zamierzchłych po współczesność. W ten sposób muzeum stało się jednym z miejsc, które musi zobaczyć każdy Szwajcar i gość zza granicy. Kilka razy w roku przygotowywane są tutaj wystawy czasowe na tematy, które cieszą się dużym zainteresowaniem. Na romantycznym dziedzińcu organizowane są różne przedstawienia. Technorama - Szwajcarskie Centrum Nauki, Winterthur. Misją Technoramy jako centrum nauki jest pokazanie wiedzy i technologii w dynamicznym i zajmującym otoczeniu. Cała wystawa jest interaktywna, z ponad 500 stacjami doświadczalnymi dotyczącymi różnych tematów, łącznie z teatrem doświadczenia na temat wysokiego napięcia. Technorama stworzyła pierwsze centrum nauki w Europie. Eksperymentalne laboratorium dla młodzieży umożliwia samodzielne przeprowadzanie ponad setki doświadczeń. Inne doświadczenia można wykonywać pod okiem eksperta. Fundacja Pierre Gianadda, Martigny. Światowej sławy Fundacja Pierre Gianadda regularnie organizuje większe wystawy czasowe dzieł tak słynnych artystów jak Gauguin, Manet, van Gogh, Degas, Modigliani... Wyjątkowy jest park otaczający budynek z rzeźbami Rodina, Brancus, Miro, Calder i wielu innych, a także kolekcja Ludwika i Evelyn Franck z dziełami Cezanne, van Gogha, Ensora, Picassa, Lautrec, van Dongena. Ponadto można odwiedzić Muzeum Rzymskie oraz Muzeum Samochodów z ponad 50 wehikułami. Znani Szwajcarzy - Paracelsus – lekarz i przyrodnik, ojciec medycyny nowożytnej • Gottfried Keller • Friedrich Dürrenmatt • Max Frisch • Robert Walser • Hermann Hesse (Nobel) • Albert Einstein • Johann Heirich Pestalozzi – „ojciec” szkoły ludowej , twórca koncepcji nauczania początkowego • Simon Amman Znani ludzie mieszkający w Szwajcarii • • • • • • • • • • • król Tajlandii, król Arabii Saudyjskiej Fahd, Szach Iranu (zmarły w 1980 r.), wielki książe Włodzimierz Romanow - potomek cara Rosji, krół Rumunii Michał I, król Victor Emmanuel Sabaudzki, następca tronu włoskiego, Charles Aznavour mieszka na przedmieściach Genewy, Tina Turner zamieszkała w Zurychu w 1986 r., Freddie Mercury Phil Collins mieszka w Szwajcarii od kilkunastu lat Ignacy Paderewski (tu spędził większość swojego życia), Igor Strawiński, Piotr Czajkowski, Henryk Sienkiewicz, Ryszard Wagner, Krzysztof Penderecki, Krzysztof Zimmermann, Henryk Mikołaj Górecki, Boris Becker, Michael Schumacher Legenda o Wilhelmie Tellu • • .Wilhelm Tell – legendarna postać szwajcarskiego bohatera narodowego. Z Rodzinne strony Wilhelma Tella to miasteczko Bürglen w szwajcarskim kantonie Uri. Tradycja głosi, że Szwajcar nie chciał ukłonić się przed symbolem władzy cesarskiej, za co został ukarany przez austriackiego starostę Hermanna Geßlera. Ten ostatni postawił na rynku w Altdorf (stolicy kantonu) słup, na którym zatknął swój kapelusz. Mieszkańcy, przechodząc obok, mieli oddawać mu pokłon. Wilhelm Tell tego nie uczynił, więc pojmano go i sprowadzono przed oblicze starosty. Ten, słysząc o sławie kusznika, wymyślił próbę: Tell musiał zestrzelić z kuszy (inne wersje - z łuku) jabłko ustawione na głowie swojego syna Waltera. Jeśliby chybił - obu czekała śmierć. Z próby wyszedł zwycięsko, jednak spytany, w jakim celu w jego kołczanie znajdowały sie dwa bełty odparł, iż gdyby pierwszym trafił syna drugim zabiłby starostę. Za zamiar zabójstwa Geßlera Tella skazano na dożywocie w twierdzy Küssnacht. W trakcie transportu łodzią przez Urnersee uciekł. Wkrótce zabił Geßlera, dając tym samym znak do powstania, które doprowadziło do uwolnienia sprzysiężonych w Rütli kantonów spod władzy cesarskiej. Według tradycji zdarzenie to datowane jest na rok 1307. Pomnik Wilhelma Tella w Altdorf • • Legenda ta była inspiracją wielu utworów literackich, scenicznych F. Schiller –dramat „Wilhelm Tell.” opera Gioacchino Rossiniego „Wilhelm Tell”. W Bürglen w kantonie Uri znajduje się muzeum Wilhelma Tella. Serial "Kusza” • Wilhelm Tell z synem - pomnik w Altdorf • • Ciekawostki - W Rapperswil niedaleko Zurychu w pięknym zamku jest Muzeum Polskie z licznymi eksponatami dotyczącymi Polski. - Tradycyjnymi instrumentami muzycznymi wykorzystywanymi w muzyce ludowej były: alphorn (róg alpejski), cymbały młotkowe, piszczałka, katarynka, skrzypki, kobza, cytra i obój - Średnia długość życia: mężczyźni 77 lat, kobiety 83 lata (2005). - Święto narodowe: 1 sierpnia, dzień podpisania przymierza kantonów Uri, Schwyz i Nidwalden na łączce Rütli w kantonie Schwyz nad Jeziorem Czterech Kantonów w 1291 roku - Lodowce: 140 Największe lodowce: Aletsch, Gorber, Fiescher, Inferior Aare. - W Alpach pod ochroną znajdują się pierwiosnki i szarotki alpejskie. - Szwajcar zjada rocznie 11,8 kilograma czekolady - 1% ludności to analfabeci - Szwajcaria nie ma armii, a cała Szwajcaria jest armią. Ciekawostki - W miejscowości Vevey, koło Lozanny jest kościół katolicki, w którym - znajduje się urna z prochami Henryka Sienkiewicza W Lozannie mieści się siedziba MKOL W Bernie ma swą siedzibę Światowy Związek Pocztowy. Głównym szwajcarskim portem rzecznym jest Bazylea (8,2 mln t ładunków w 1994 r. ) Największy port lotniczy jest w Zurychu (12 mln pasażerów, w 1994 r.).
