Streszczenie

 Streszczenie Małe regulatorowe RNA są jednym z najważniejszych czynników kształtujących
przebieg różnorakich procesów zachodzących w organizmach eukariotycznych. Cząsteczki te
wpływają między innymi na namnażanie i różnicowanie komórek, stabilizację struktury
genomu, są także wykorzystywane jako element specyficznej obrony przed działaniem
patogenów. Kluczową rolę w procesie biogenezy małych regulatorowych RNA pełnią
rybonukleazy Dicer, u roślin znane jako białka typu Dicer (DCL). Białka te odpowiadają za
wycięcie z prekursora dojrzałej cząsteczki regulatorowej (miRNA bądź siRNA). Genom
Arabidopsis
thaliana
koduje
4
białka
typu
Dicer
(DCL1-4),
reprezentujące
4
wyspecjalizowane funkcjonalnie grupy białek DCL występujące u roślin. DCL1 bierze udział
głównie w biogenezie miRNA i generuje produkty o długości około 21 nukleotydów, z kolei
białka DCL2, DCL3 i DCL4 zaangażowane są przede wszystkim w biogenezę siRNA i
generują produkty, z których większość ma długość odpowiednio 22, 24 i 21 nukleotydów.
Celem niniejszej pracy była identyfikacja oraz charakterystyka genów kodujących
białka DCL u modelowej rośliny bobowatej Medicago truncatula oraz wstępna ocena
aktywności wybranych białek kodowanych przez te geny. W ramach przeprowadzonych
badań stwierdzono obecność sześciu genów DCL w genomie Medicago, kodujących
wszystkie cztery typy białek DCL (DCL1-4), w tym trzy izoformy białka DCL2. Określono
profil ekspresji wszystkich zidentyfikowanych genów DCL w różnych częściach młodych i
dorosłych roślin Medicago. Ponadto we wszystkich badanych częściach rośliny
zaobserwowano akumulację alternatywnej formy mRNA DCL1, podobnej do opisanej
wcześniej u Arabidopsis. W dalszym etapie badań dokonano porównania aktywności trzonów
katalitycznej dwóch wybranych białek DCL z Medicago – białka zaangażowanego w
produkcję miRNA (DCL1) oraz jednego z białek odpowiedzialnych za produkcję siRNA
(DCL2).