Pod koniec 1994 r. kierownictwo Unilever przyznało w końcu: „Zbłądziliśmy, wylansowaliśmy produkt mający wadę, której nie wykryliśmy. Wykazaliśmy ogromny entuzjazm wobec nowego produktu i nie przyjrzeliśmy się wystarczająco uważnie jego ujemnym stronom. Wydarzyło się coś złego gdzieś na etapie między badaniami a marketingiem w warunkach zrozumiałej presji, by być pierwszym na rynku". Niewątpliwie Unilever nie przewidział, jak gwałtownie zareaguje jego główny rywal. Pod koniec roku nowe, niezależne testy, w tym badania wykonane przez brytyjskie stowarzyszenie konsumentów Which ? potwierdziły powszechne podejrzenia: Power, nawet w zmodyfikowanej wersji o zredukowa¬nej zawartości manganu, jest szkodliwy. Jakie koszty poniósł Unilever w związku z fiaskiem Power ? Po wydaniu ponad 200 min GBP na rozwój, produkcję i marketing produktów Power, Unilever pozostał na marnej, drugiej pozycji po P&G na europejskim rynku proszków do prania. Wysoką cenę zapłaciła też reputacja samej firmy i jej produktów marki Omo i Persil. Zachwiany został wizerunek Unilever jako innowatora i firmy sprawnej w marketingu. Cała ta afera zaostrzyła sceptycyzm konsumentów wobec wytwórców. Jak to wyraził jeden z detalistów: „Cały sektor [proszków do prania] unurzał się w obietnicach bez pokrycia i narobił rozgłosu, a konsumenci pozostali w zakłopotaniu". Lekcja Liczni obserwatorzy wojny mydlanej doszli do wniosku, że w sprawie proszku Power Unilever zastosował społecznie nieodpowiedzialny marketing i słusznie drogo za to zapłacił. Wynika stąd jednak znacznie większa lekcja dla przedsiębiorców. Otoczenie marketingowe dóbr i usług staje się coraz bardziej drapieżne. Unilever nie docenił, jak bardzo konkurencja i inne siły z otoczenia mogą na niego wpływać. Pytania 1. Wymień kluczowe podmioty i siły w otoczeniu marketingowym firmy, które wpływają na jej zdolność skutecznego obsłużenia docelowych klientów. 2. Określ najbardziej istotnych aktorów lub siły odpowiedzialne za ostateczne fiasko proszku Power marki Persil/Omo. 3. Pokaż, w jaki sposób każdy z aktorów lub każda z sił, wymienionych w odpowiedzi na pytanie 2, bezpośrednio lub pośrednio wpłynęła na końcową decyzję Unilever o modyfikacji i ponownym wylansowaniu wadliwego proszku Omo/Persil Power. 4. Oceń motywy kierujące firmą P&G. 5. Jaką lekcję otrzymało kierownictwo? 75 6. Czy problemy te można było przewidzieć i zaradzić im? Wjaki sposób? 4.1 Wprowadzenie W rozdziale 3 omawialiśmy strategię marketingową i proces planowania, który pomaga kierownictwu marketingu w rozwinięciu i utrzymaniu korzystnych transakcji z docelowymi klientami. Firmy tak długo odnoszą sukcesy, jak długo są w stanie dopasować swe produkty lub usługi do dzisiejszego otoczenia marketingowego. W tym rozdziale omawiamy kluczowe siły w otoczeniu marketingowym firmy oraz sposób, w jaki wpływają one na zdolność firmy do utrzymania satysfakcjonujących relacji z docelowymi klientami. Na otoczenie marketingowe firmy składają się podmioty i siły zewnętrzne dla marketingu, wpływające na zdolność kierownictwa marketingu do nawiązania i skutecznego przeprowadzania transakcji z docelowymi klientami. Otoczenie marketingowe dostarcza zarówno szans, jak i zagrożeń. Dla firm odnoszących sukcesy oczywiste jest żywotne znaczenie stałego wykorzystywania badań marketingowych i systemów wywiadowczych do śledzenia zmieniającego się otoczenia oraz konieczność dopasowywania się doń. Niestety, zbyt wiele jeszcze firm nie potrafi myśleć o zmianach jako o korzystnej okazji. Ignorują one zmiany lub opierają się im aż do ostatniej chwili. Ich strategie, struktury, systemy i kultura stają się coraz bardziej przestarzałe. Nawet tak potężne korporacje, jak IBM i General Motors, stanęły w obliczu kryzysu, ponieważ zbyt długo ignorowały powstanie istotnych zmian w otoczeniu. Pracownicy marketingu ponoszą w firmie główną odpowiedzialność za rozpoznanie znaczących zmian w otoczeniu. W dużo większym stopniu niż inne grupy pracowników muszą oni śledzić trendy i poszukiwać szans. Jakkolwiek każda osoba na kierowniczym stanowisku w firmie powinna obserwować otoczenie zewnętrzne, osoby związane z marketingiem są tu z dwóch powodów szczególnie przydatne. Dysponują one sformalizowanymi metodami — wywiadem marketingowym i badaniami marketingowymi — służącymi zbieraniu informacji o otoczeniu marketingowym. Ponadto, spędzają zazwyczaj więcej czasu w otoczeniu klientów i konkurentów. Mając systematyczny wgląd w otoczenie, są zdolne do takiego rewidowania i adaptacji strategii marketingowych, by odpowiadały one