DERYWATY (ang
advertisement
DERYWATY (ang. derivatives) są to walory (instrumenty finansowe) podobne do papierów wartościowych, których cena jest uzależniona od ceny wartości aktywów pierwotnych. Derywaty należą do tzw. instrumentów pochodnych. Derywaty potwierdzają uzyskanie przez nabywcę derywatu prawa do otrzymania w przyszłości określonej wartości pieniężnej lub dokonania transakcji. Do derywatów można zaliczyć takie papiery jak: kontrakty terminowe (ang. futures), kontrakty forward, kontrakty swap, opcje i warranty. Rynek (platforma) derywatów powstał w wyniku konieczności zabezpieczenia się uczestników transakcji finansowych przed ryzykiem wystąpienia sytuacji przeciwnej do przewidywanej przez nich. Obok transakcji zabezpieczających (ang. headgingowych) zawierane są również transakcje o charakterze spekulacyjnym, związane z przejmowaniem ryzyka. Tworzeniem nowych derywatów i strategii zawierania transakcji z ich zastosowaniem zajmuje się dziedzina finansów nazywana inżynierią finansową. - o niesymetrycznym ryzyku- wystawca ponosi wieksze ryzyko Podział instrumentów • Instrumenty pierwotne – instrumenty w klasycznej postaci, o charakterze pieniężnym bądź niepieniężnym, które są przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży. • Instrumenty pochodne – instrumenty mające postać kontraktu, którego wartość zależy od wartości instrumentu pierwotnego, np. derywaty walutowe, derywaty stopy procentowej, derywaty towarowe, derywaty pogodowe. Umożliwiają zabezpieczenie podmiotu przed negatywnymi kierunkami wahań czynników ryzyka. • Instrumenty złożone – kombinacja dwóch instrumentów pierwotnych lub instrumentu pierwotnego i pochodnego, np. depozyt indeksowany do wskaźnika, kredyt z opcją wcześniejszej spłaty, obligacje zamienne na akcje. Gwarantując część stałą przychodu/kosztu udostępniają możliwość udziału w korzystnych kierunkach wahań czynników ryzyka. OBLIGACJA ZAMIENNA to dłużny papier wartościowy emitowany przez spółkę, który może być przez nabywcę zamieniony na akcje tej spółki na z góry ustalonych warunkach. Zamiana obligacji na akcje może być dokonana począwszy od określonego momentu w przyszłości albo też zrealizowana w dowolnym momencie w czasie pomiędzy emisją obligacji a jej wykupem. Obligacja zamienna jest więc połączeniem obligacji zwykłej z opcją konwersji na akcje emitenta. Obligacje zamienne są hybrydowymi papierami wartościowymi łączącymi w jednym instrumencie cechy papieru dłużnego i papieru udziałowego. Poprzez emisję obligacji zamiennych przedsiębiorstwo pozyskuje kapitał hybrydowy, który posiada cechy zarówno kapitału obcego (długu), jak i kapitału własnego. Jest to swego rodzaju kapitał hybrydowy. Wartość obligacji zamiennej zależy od wartości rynkowej obligacji traktowanej jako dług i wartości konwersji, tj. wartości, jaką miałaby po wymianie na akcje oraz dodatkowo - od wartości samej opcji konwersji. Wpływ na kształtowanie się tych wartości mają zarówno parametry charakteryzujące obligację zamienną, ustalone w momencie emisji, jak i bieżące ceny rynkowe akcji spółki na rynku wtórnym. Do podstawowych parametrów charakteryzujących emisję obligacji zamiennych należą: -wartość nominalna obligacji i jej cena emisyjna, oprocentowanie obligacji (kupon stały lub zmienny płatny okresowo), termin wykupu obligacji,współczynnik konwersji, określający liczbę akcji, na jaką może być zamieniona obligacja oraz okres, w jakim możliwa będzie konwersja (od momentu emisji do momentu wykupu lub począwszy od określonego momentu w przyszłości). Współczynnik konwersji jest relacją wartości nominalnej obligacji do ceny konwersji, tj. ceny, po jakiej obejmie akcje spółki posiadacz obligacji przy jej wymianie na akcje. Nadwyżka ceny konwersji, która jest ustalona w momencie emisji obligacji zamiennej, ponad bieżącą ceną rynkową akcji spółki jest tzw. premią konwersji. Jeżeli po wyemitowaniu obligacji zamiennej bieżące ceny rynkowe akcji utrzymują się na poziomie niższym niż cena konwersji, to zamiana obligacji na akcje nie jest opłacalna dla inwestora (opcja zamiany jest „out of the money”), a wartość obligacji zależy przede wszystkim od jej wartości jako obligacji zwykłej, która jest wyższa od wartości konwersji. W sytuacji, kiedy cena konwersji zrówna się z bieżącą rynkową ceną akcji (opcja zamiany jest „at the money”) wartość obligacji zamiennej traktowanej jako dług jest zbliżona do wartości obligacji zamiennej traktowanej jako akcje. Gdy bieżące ceny rynkowe wzrosną powyżej ceny konwercji (opcja zamiany jest „in the money”) inwestorowi opłaca się zamiana obligacji na akcje, gdyż daje mu to możliwość natychmiastowej realizacji zysku kapitałowego. Wartość obligacji zamiennej wyznacza przede wszystkim jej wartość konwersji, która jest wówczas wyższa od jej wartości jako obligacji zwykłej. Ogólnie można stwierdzić, że na wartość obligacji zamiennej składa się wyższa wartość wynikająca z porównania jej wartości jako obligacji zwykłej i wartości konwersji, plus wartość samej opcji zamiany2. Na kształtowanie się wartości rynkowej obligacji zamiennej istotny wpływ mają oczekiwania inwestorów co do poziomu przyszłych cen akcji spółki -emitenta obligacji, wahania rynkowej stopy procentowej oraz dodatkowo inne możliwe do wprowadzenia przez emitenta elementy, jak na przykład: -prawo emitenta do wykupu obligacji przed terminem (opcja call) lub -prawo inwestora do przedstawienia obligacji do wykupu przed terminem (opcja put) i określenie cen wykupu przy realizacji tych opcji. Biorąc pod uwagę różne możliwe kombinacje wyżej wymienionych parametrów określających warunki emisji obligacji zamiennych i wpływających jednocześnie na stopę zwrotu możliwą do realizacji przez inwestora, można stwierdzić, że obligacje zamienne stanowią bardzo elastyczny instrument finansowania. W zależności od ustalonych warunków konwersji i oprocentowania obligacji zamiennych mogą być one w swym charakterze bardziej zbliżone do papierów dłużnych lub do papierów udziałowych. Na przykład wprowadzenie prawa emitenta do wykupu obligacji przez terminem, może w znacznym stopniu ograniczyć możliwość konwersji obligacji na akcje, co w efekcie nadaje obligacjom zamiennym charakter zwykłego długu. Z kolei ustalenie niskiego oprocentowania obligacji zamiennych i niskiej premii konwersji, będzie zachęcać inwestorów do zamiany obligacji na akcje, wówczas obligacje zamienne bliższe są kapitałowi własnemu niż kapitałowi obcemu. 1 Obligacje zamienne są hybrydowym instrumentem finansowania, którego wykorzystanie daje przedsiębiorstwom większą elastyczność w kształtowaniu struktury kapitału. Ryzyko związane z konwersją obligacji na akcje i związana z tym możliwość uzyskania spodziewanych korzyści lub poniesienia dodatkowych kosztów przez emitenta powoduje, że w efekcie obligacje zamienne nie są ani „tanim kredytem” ani „odroczoną emisją akcji po atrakcyjnej cenie”4. Koszt kapitału pozyskiwanego przez spółkę wyznacza oczekiwana stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału przy danym poziomie ryzyka, jakie ponosi inwestor5. Inwestorzy kupujący obligacje zamienne biorą pod uwagę ryzyko związane z konwersją. Akceptując niższe oprocentowanie obligacji zamiennych, w porównaniu z obligacjami zwykłymi, oczekują jednak zwiększonej premii za istniejące ryzyko. W efekcie oczekiwana przez nich stopa zwrotu nie jest wcale niższa niż dla obligacji zwykłych. Ryzyko związane z inwestycjami w obligacje zamienne jest jednak niższe niż wynikające z posiadania akcji. Na oczekiwaną przez inwestorów stopę zwrotu wpływają nie tylko wyniki możliwej do przeprowadzenia konwersji na akcje, ale również oprocentowanie obligacji i warunki ewentualnego wykupu przez emitenta. Wbudowana w obligację zamienną opcja konwersji, daje inwestorom narzędzie zabepieczające przed ryzykiem i oczekiwana przez nich stopa zwrotu jest niższa od tej, jakiej oczekują akcjonariusze. Przy emisji obligacji zamiennych mamy do czynienia z „przesunięciem ryzyka” pomiędzy wierzycielami a spółką emitującą obligacje zamienne oraz jej aktualnymi i potencjalnymi właścicielami6. Biorąc pod uwagę ryzyko towarzyszące emisji obligacji zamiennych, koszt pozyskania kapitału hybrydowego jest w efekcie wyższy niż koszt kapitału obcego, a niższy niż koszt kapitału własnego. OBLIGACJE KORPORACYJNE są papierami wartościowymi wystawionymi w oparciu o Ustawę o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 roku (z późniejszymi zmianami). Produkt przeznaczony jest dla podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą, posiadających osobowość prawną, poszukujących zewnętrznych źródeł finansowania Obligacje mogą być zabezpieczone lub niezabezpieczone. Zgodnie z powyższą ustawą, emitentem obligacji niezabezpieczonych może być podmiot, który sporządził sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata obrotowe, a wartość jego kapitału i funduszy własnych wynosi co najmniej pięciokrotność minimalnego kapitału akcyjnego określonego przepisami kodeksu spółek handlowych. Obligacje korporacyjne tzw. inwestycyjne są zabezpieczone tzw. zdolnością emitenta do spłaty kredytu. Jednak najczęściej są wsparte dodatkowymi gwarancjami spłaty - zabezpieczeniami na hipotece lub innych aktywach np. na majątku ruchomym. Mogą to być również gwarancje spółki - matki lub innej spółki, np. banku czy JST. Obligacje takie powinny posiadać rating , będący oceną zdolności kredytowej emitenta , a co za tym idzie jakości inwestycyjnej emitowanych obligacji. W zależności od struktury emisji, obligacja może być emitowana z dyskontem, tj. poniżej wartości nominalnej, z premią, tj. powyżej wartości nominalnej lub też po wartości nominalnej. Spłata obligacji może następować poprzez: • przyznanie obligatariuszom praw do udziału w przyszłych zyskach emitenta, • drogą zamiany obligacji na akcje (obligacje zamienne), • przyzanie prawa pierwszeństwa do objęcia emitowanych przez emitenta w przyszłości akcji (obligacje z prawem pierwszeństwa), • w formie pieniężnej Okres od emisji do wykupu określany jest przez emitenta w zależności od jego potrzeb - trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Emisja z opcją "call" daje emitentowi prawo do wcześniejszego wykupu z góry określonej liczby obligacji danej serii w celu ich umorzenia. Wykup następuje w drodze oferty skierowanej do obligatariuszy lub drogą losowania. Środki uzyskane z emisji muszą być wykorzystane na cele wskazane w warunkach emisji. ZALETY EMISJI OBLIGACJI KORPORACYJNYCH 1. zachowanie dotychczasowej struktury własnościowej (pozyskanie środków nie łączy się z rozproszeniem akcjonariatu jak w przypadku emisji akcji). 2. niższe koszty finansowania w porównaniu z kredytem bankowym 3. szeroka baza inwestorów - w przypadku rynku publicznego - gwarantująca płynne plasowanie emisji na rynku; notowania na rynku niepublicznym zwiększają zainteresowanie inwestorów ze względu na zwiększenie płynności i bieżącą wycenę wartości obligacji. 4. elastyczność - dopasowanie wielkości emisji do potrzeb kapitałowych emitenta poprzez emisje w transzach; dostosowanie struktury finansowania zewnętrznego do zmieniającego się zapotrzebowania na kapitał obcy np. w przypadku emisji z opcją call, emitent może dostosowywać wielkość emisji do aktualnych potrzeb poprzez skupienie obligacji z rynku przed terminem zapadalności. OPERACJE OTWARTEGO RYNKUO są interwencjami banku centralnego, który kupuje lub sprzedaje papiery wartościowe, regulując tym samym ilość pieniądza w obiegu. Bank centralny jest inicjatorem operacji otwartego rynku – są to transakcje, przeprowadzane z bankami komercyjnymi. Minimalną rentowność operacji otwartego rynku określa tak zwana stopa referencyjna. Celem operacji otwartego rynku jest regulacja krótkoterminowych stóp procentowych – dzięki tym operacjom bank centralny wpływa na ilość pieniądza, znajdującego się w obiegu. Operacje otwartego rynku dzielimy na warunkowe i bezwarunkowe. Operacje bezwarunkowe to po prostu kupno lub sprzedaż przez bank centralny papierów wartościowych. Jeśli bank centralny skupuje papiery wartościowe, dostarcza jednocześnie na rynek gotówkę. Jeśli natomiast bank centralny ocenia, że na rynku jest zbyt dużo gotówki, może sprzedawać papiery wartościowe, absorbując (pochłaniając) w ten sposób nadmiar pieniędzy z rynku. Nieco bardziej skomplikowane, ale i częściej stosowane, są operacje warunkowe. Jeśli w ramach operacji warunkowej bank centralny kupuje papiery wartościowe (tzw. repo), zobowiązuje jednocześnie sprzedawcę – bank komercyjny – do odkupienia tych samych papierów wartościowych, w określonym terminie i po określonej cenie. Podobnie wygląda transakcja warunkowej sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny (tzw. reverse repo) – bank centralny 2 zobowiązuje tu kupującego (bank komercyjny) do odsprzedaży tych samych walorów w określonym terminie i po określonej cenie. Warto zaznaczyć, że warunkowy zakup papierów wartościowych przez bank centralny jest po prostu kredytem, udzielonym bankowi komercyjnemu. I odwrotnie: warunkowa sprzedaż jest de facto lokatą, złożoną przez bank komercyjny w banku centralnym. FUNDUSZE INWESTYCYJNE W POLSCE Zadaniem funduszy inwestycyjnych jest zarządzanie portfelem papierów wartościowych. Zatrudnieni w funduszach profesjonalni doradcy inwestycyjni starają się lokować zebrane publicznie środki pieniężne w papiery wartościowe i inne instrumenty finansowe, które ich zdaniem powinny przynieść oczekiwany zysk przy założonym poziomie bezpieczeństwa. Sposób działania funduszy inwestycyjnych jest określony w "Ustawie o funduszach inwestycyjnych". Fundusze inwestycyjne są podmiotem obrotu publicznego i z tego względu ich działalność jest nadzorowana przez Komisje Papierów Wartościowych i Giełd. RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH Zgodnie z ustawą fundusz inwestycyjny może działać jako: -fundusz inwestycyjny otwarty, -specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty, -fundusz inwestycyjny zamknięty, -specjalistyczny fundusz inwestycyjny zamknięty, -fundusz inwestycyjny mieszany. Fundusze inwestycyjne otwarte i specjalistyczne otwarte za wpłaty dokonane do funduszu zbywają jednostki uczestnictwa. Jednostka uczestnictwa nie jest papierem wartościowym, -jest prawem majątkowym niezbywalnym na rzecz osób trzecich, *-jest odkupywana przez fundusz inwestycyjny i umarzana, a uczestnik otrzymuje kwotę wynikającą z podzielenia wartości aktywów netto funduszu przez liczbę jednostek posiadaną przez uczestnika, *-podlega dziedziczeniu, *-jednostki uczestnictwa danego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe, *jednostki uczestnictwa mogą być przedmiotem zastawu. Fundusze inwestycyjne zamknięte, specjalistyczne zamknięte i mieszane emitują certyfikaty inwestycyjne. Certyfikat inwestycyjny jest, co do zasady, zdematerializowanym papierem wartościowym na okaziciela, *-jest niepodzielny, certyfikaty inwestycyjne danego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe, *-w przypadku funduszu zamkniętego i mieszanego certyfikaty inwestycyjne podlegają obowiązkowo wprowadzeniu do publicznego obrotu, *-w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego certyfikaty inwestycyjne mogą być emitowane jako niepubliczne papiery wartościowe, mogą być w formie dokumentu i mogą być imienne, *-w przypadku funduszu inwestycyjnego mieszanego certyfikaty inwestycyjne są wykupywane przez fundusz z częstotliwością określoną w statucie, co stanowi dodatkową, poza zbyciem na rynku regulowanym, możliwość wyjścia z inwestycji, Cele inwestycyjne w przypadku funduszu inwestycyjnego otwartego i specjalistycznego otwartego dopuszczalne są wyłącznie trzy cele inwestycyjne: *-ochrona realnej wartości aktywów funduszu, lub *-osiąganie przychodów z lokat netto funduszu, lub *-wzrost wartości aktywów funduszu w wyniku wzrostu wartości lokat,.ale statut musi zastrzec, że fundusz nie gwarantuje osiągnięcia oznaczonego celu inwestycyjnego. Pozostałe fundusze mogą dowolnie oznaczyć cel inwestycyjny. Na polskim rynku kapitałowym dominują fundusze inwestycyjne otwarte - stanowią około 90% wszystkich funduszy. ANALIZA FUNDAMENTALNA- Celem jest monitorowanie i klasyfikowanie aktywów finansowych pod względem ich jakości inwestycyjnej (jako szacunkowej oceny ryzyka) oraz oczekiwanej stopy zwrotu. Analitycy fundamentalni starają się po prostu wycenić instrument (spółkę). Następnie porównując wycenę z ceną rynkową, przewidują dalszy rozwój wypadków oraz możliwą do uzyskania stopę zwrotu. Jeśli uznają, że dana spółka jest wyceniana przez rynek poniżej jej wartości wewnętrznej (spółka jest niedowartościowana) to będą rekomendować jej kupno. W przypadku gdy zgodnie z ich wycenami cena spółki na rynku jest zbyt wysoka (firma jest przewartościowana), zarekomendują jej sprzedaż. W przeciwieństwie do analizy technicznej, analiza fundamentalna zajmuje się badaniem przyczyn, a nie skutków. Wyceniając firmę, analitycy biorą pod uwagę wiele czynników, takich jak: obecna i prognozowana sytuacja makroekonomiczna regionu i kraju, wysokość stóp procentowych, możliwości rozwoju branży, prognozę zysków i dywidend czy przepływy gotówkowe przedsiębiorstwa. Wyceny analizy fundamentalnej opierają się na subiektywnych założeniach autorów, dlatego też nie można ich traktować jako 100% precyzyjnych. Często są one jednak jedynymi wskazówkami dla inwestorów np. w wypadkach gdy niemożliwe jest zastosowanie innych analiz. Krótkoterminowe papiery dłużne 1. Istota i rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych (KPD) 2. Warunki jakie muszą być spełnione dla dokonania emisji KPD 3. Strona techniczna procesu przygotowania i realizacji emisji 4. Korzyści i wady wynikające z emisji krótkoterminowych papierów dłużnych 1. Istota i rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych (KPD) Krótkoterminowe papiery dłużne są to papiery komercyjne emitowane głównie przez przedsiębiorstwa, ale także banki i samorządy w ramach umowy programowej, zawieranej z agentem emisji, którym z reguły jest bank. Celem emisji jest dostarczenie ich emitentom taniego finansowania krótkoterminowego. Emisje KPD są organizowane i przeprowadzane w imieniu i na rzecz emitenta przez agenta emisji. SA one kierowane do nabywców instytucjonalnych, stąd wysokie nominały tych papierów, wynoszące z reguły 100 tys. zł lub więcej. Krąg nabywców papierów komercyjnych stanowią głównie banki, przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe, firmy ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze, Narodowe fundusze inwestycyjne i firmy zagraniczne. Papiery komercyjne stanowią pisemne zobowiązanie remitentów do zwrotu do zwrotu ich nabywcom nominalnych kwot pieniężnych, zapisanych na bonach, w ustalonym terminie wykupu. Sprzedaż bonów następuje z dyskontem, którego wysokość zależy od terminu wykupu, ogólnej sytuacji na rynku pieniądza i wiarygodności kredytowej (ratingu) emitenta. Wysokość dyskonta zapewnia nabywcom bonów stopę zwrotu wyższą od oprocentowania kredytów bankowych. Bardziej korzystne warunki lokowania nadwyżek bonach niż na rachunkach depozytowych bankach, jak też finansowania się przez emisję bonów komercyjnych niż przez zaciąganie kredytów bankowych powodują, że w dziedzinie krótkoterminowego 3 pośrednictwa finansowego operacje bonami komercyjnymi zyskują przewagę nad operacjami depozytowo-kredytowymi banków. Trzeba dodać, że zastępowanie kredytów bankowych emisją bonów komercyjnych, jako źródła finansowania działalności gospodarczej, jest możliwe tylko w przypadku wielkich przedsiębiorstw, o ugruntowanej renomie znaczącej pozycji na rynku Powodzenie emisji bonów komercyjnych zależy od zaufania, jakim potencjalni inwestorzy darzą ich emitenta; na takie zaufanie nie mogą liczyć firmy niewielkie, nieznane opinii publicznej, a zwłaszcza środowisku inwestorów finansowych . Oprocentowanie papierów komercyjnych, wynikające z dyskonta, jest powiązane ze stopą WIBOR lub ze stopą procentową obowiązującą na rynku międzybankowym. Papiery te są sprzedawane w transzach, których terminy zapadalności wahają się od 7 do 364 dni. Terminy zapadalności poszczególnych transz są ściśle dostosowywane do potrzeb emitenta. Co więcej, możliwe jest odnawianie zapadających transz, tzw. "rolowanie", co w praktyce umożliwia wykorzystanie tych papierów jako średnio lub długoterminowego źródła finansowania. Z tej możliwości korzysta większość emitentów. Rynek papierów komercyjnych powstał oddolnie, w wyniku zapotrzebowania ze strony rynku, dlatego nie ma aktu prawnego, który w sposób całościowy i jednolity regulowałby emisję i obrót papierami komercyjnymi przedsiębiorstw. Emitenci papierów komercyjnych opierają swoje emisje na czterech różnych podstawach prawnych: Kodeksie Cywilnym, prawie wekslowym, ustawie o obligacjach oraz prawie bankowym. Istnieją dwa rodzaje papierów komercyjnych: typu dyskontowego i kuponowego. Dyskont-we papiery komercyjne są sprzedawane poniżej wartości nominalnej. Na koniec okresu inwestycji emitent wykupuje je, płacąc kwotę równą wartości nominalnej, która zawiera zwrot kapitału i odsetek. W przypadku papierów komercyjnych typu kuponowego, w dniu wykupu inwestor otrzymuje nie tylko wartość nominalną, ale również kupon odsetkowy. Czasem dodatkowe kupony są wypłacane również w trakcie okresu inwestycyjnego. Papiery komercyjne mają postać materialną i zdematerializowaną, są emitowane jako imienne lub na okaziciela. Papiery komercyjne zmaterializowane są deponowane na rachunku depozytowym, a dane dotyczące ich nabywców są odnotowywane w rejestrze posiadaczy. Z reguły na potrzeby obrotu agent emisji wydaje dokument poświadczający zdeponowanie papieru komercyjnego, posiadającego postać materialną. Dokument taki jest określany rożnie ¬ jako świadectwo depozytowe, kwit depozytowy, odpis lub bon komercyjny. Papiery komercyjne mogą być również zapisane na rachunku papierów wartościowych w banku. Papiery komercyjne zdematerializowane są przechowywane przez agenta emisji jako zapis komputerowo-księgowy. 2. Warunki jakie muszą być spełnione dla dokonania emisji KPD Emitenci papierów komercyjnych powinni być podmiotami o określonej wiarygodności kredytowej oraz powinni zapewnić odpowiednią wielkość emisji. Powinna ona wynosić co najmniej 5-10 mln zł, ale lepiej, żeby była jeszcze wyższa, np. 20 do 50 mln zł. Im większa wartość programu emisji tym niższe koszty pozyskania środków . 3. Strona techniczna procesu przygotowania i realizacji emisji Po znalezieniu potencjalnego emitenta dochodzi do zawarcia wstępnego porozumienia. Na podstawie kryteriów sformułowanych przez agenta emisji, potencjalny emitent dostarcza informacje, w oparciu o które agent sporządza memorandum informacyjne i dokonuje oceny wiarygodności kredytowej emitenta. Zawarte w memorandum informacje umożliwiają również dokonanie takiej oceny potencjalnym inwestorom. Memorandum informacyjne zawiera: • warunki programu emisji (emitent, agent emisji, cel emisji, kwota programu emisji, okres zapadalności, forma prawna papieru komercyjnego, ewentualne poręczenia itd.) • informacje o emitencie (forma prawna i struktura kapitałowa, zakres działalności emitenta, analiza sprzedaży, analiza szans i zagrożeń w działalności emitenta, strategia i polityka inwestycyjna, perspektywy rozwoju itd.) • dane finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych). Następnie agent emisji opracowuje warunki programu, po czym następuje zawarcie umowy programowej, regulującej wszystkie istotne zagadnienia związane z procesem emisji. Umowa programowa jest zawierana z reguły na okres 2-3 lat, w którym maksymalny poziom zadłużenia przedsiębiorstwa z tytułu wyemitowanych papierów nie może przekroczyć określonego limitu. Emitent może uzyskać poręczenie dla swojej emisji ze strony trzeciego podmiotu. Z kolei agent emisji, za dodatkową opłatą, może przyjąć rolę subemitenta emisji, tzn. zobowiązać się do uplasowania na rynku wyemitowanych przez emitenta transz. Nie oznacza to jednak, że agent przyjmuje odpowiedzialność finansową za zobowiązania emitenta. Następnie agent oferuje papiery grupie wyselekcjonowanych przez siebie inwestorów. Oferta ma charakter niepubliczny. Kolejnym etapem jest uplasowanie emisji na rynku. Cały ten proces trwa około dwóch tygodni. Kolejne transze są uruchamiane po powiadomieniu agenta o zamiarze wyemitowania następnej transzy, ustaleniu warunków emisji i uplasowaniu jej na rynku przez bank. Pozyskanie środków w ramach już uruchomionego programu, w postaci kolejnej transzy, jest możliwe w ciągu około 2 dni. Emitent ponosi koszty przygotowania programu emisji oraz koszty proporcjonalne do wysokości zaciągniętych zobowiązań. Oprócz dyskonta jest to prowizja banku za przygotowanie programu emisji (płatna jednorazowo za cały okres trwania programu) oraz prowizja banku za plasowanie emisji. 4. Korzyści i wady wynikające z emisji krótkoterminowych papierów dłużnych Korzyści wynikające z emisji instrumentów dłużnych a) atrakcyjny koszt finansowania, będący wypadkową: • "jakości emitenta", • sytuacji finansowej, • branży, • pozycji rynkowej Emitenta, • struktury udziałowców, akcjonariuszy, • okresu zapadalności emitowanych instrumentów. b) prosta procedura związana z przygotowaniem, funkcjonowaniem i obsługą programu emisji, c) dodatkowe źródło finansowania, umożliwiające optymalizację kosztów finansowania działalności (arbitraż pomiędzy kosztami bankowych linii kredytowych a kosztami finansowania z "rynku"), d) efekt marketingowy - wejście nowego emitenta na rynek poprzedzone jest odpowiednią kampanią promocyjną. 4 Dodatkowo, sam efekt pojawienia się firmy jako emitenta instrumentów dłużnych świadczy o dobrej kondycji finansowej i korzystnych perspektywach rozwoju Spółki. Zalety KPD dla inwestorów: a) zróżnicowanie terminów zapadalności, b) większy zysk niż w przypadku depozytu bankowego, c) płynność, d) możliwość arbitrażu Wady papierów komercyjnych dla wystawców: a) potrzeba wystawienia papierów na duże sumy dla utrzymania kosztów emisji na niskim poziomie, b) krótkoterminowość, c) uzyskanie klasyfikacji. Wady KPD dla inwestorów: a) duże nominały, które mogą być nieatrakcyjne dla drobnych inwestorów, b) ewentualne trudności w sprzedaży przed terminem zapadalności, jeżeli papiery posiadają niską klasyfikację. Analiza fundamentalna Celem analizy fundamentalnej jest monitorowanie i klasyfikowanie aktywów finansowych pod względem ich jakości inwestycyjnej (jako szacunkowej oceny ryzyka) oraz oczekiwanej stopy zwrotu. Analitycy fundamentalni starają się po prostu wycenić instrument (spółkę). Następnie porównując wycenę z ceną rynkową, przewidują dalszy rozwój wypadków oraz możliwą do uzyskania stopę zwrotu. Jeśli uznają, że dana spółka jest wyceniana przez rynek poniżej jej wartości wewnętrznej (spółka jest niedowartościowana) to będą rekomendować jej kupno. W przypadku gdy zgodnie z ich wycenami cena spółki na rynku jest zbyt wysoka (firma jest przewartościowana), zarekomendują jej sprzedaż. W przeciwieństwie do analizy technicznej, analiza fundamentalna zajmuje się badaniem przyczyn, a nie skutków. Wyceniając firmę, analitycy biorą pod uwagę wiele czynników, takich jak: obecna i prognozowana sytuacja makroekonomiczna regionu i kraju, wysokość stóp procentowych, możliwości rozwoju branży, prognozę zysków i dywidend czy przepływy gotówkowe przedsiębiorstwa. Wyceny analizy fundamentalnej opierają się na subiektywnych założeniach autorów, dlatego też nie można ich traktować jako 100% precyzyjnych. Często są one jednak jedynymi wskazówkami dla inwestorów np. w wypadkach gdy niemożliwe jest zastosowanie innych analiz. Co to jest analiza fundamentalna Analiza fundamentalna skupia się na spółce emitującej papiery wartościowe (emitencie) oraz na jej otoczeniu ekonomicznym. Stosując analizę fundamentalną określamy opłacalność inwestycji poprzez zbadanie jej kondycji finansowej, jej silnych i słabych stron oraz perspektyw rozwoju na podstawie wyników z przeszłości. Do wniosków dochodzi się po analizie wyników z minimum trzyletniego okresu czasowego działalności spółki. Dla osiągnięcia zadawalającego rezultatu powinno się wydłużyć do 5 lat projekcję czasową analizy wyników spółki. Kompleksowemu zbadaniu kondycji emitenta towarzyszy analiza jego otoczenia makroekonomicznego, co pozwala na wskazanie podmiotu, który ma najlepsze możliwości zysków w przyszłości. Stosowanie w praktyce zasad składających się na analizę fundamentalną daje najlepsze rezultaty przy inwestycjach długoterminowych oraz tych z wysokim zaangażowaniem kapitału inwestycyjnego. Analiza fundamentalna udowodniła empirycznie (doświadczalnie), że istnieje silna korelacja (zależność) pomiędzy wzrostem zysku spółki, a wzrostem kursu. Analiza fundamentalna bierze pod uwagę następujące czynniki: ogólny klimat ekonomiczny, zdarzenia polityczne, politykę fiskalną i monetarną, pozycję finansową spółki sytuację w poszczególnych branżach. W analizie tej Ľródłami informacji są wartości mierzone: prospekt emisyjny, okresowe i roczne raporty, analizy rynkowe wskaĽniki ekonomiczne; oraz czynniki niemierzalne takie jak pesymizm lub optymizm. 5 Równie ważne, (dla niektórych ważniejsze) jest przeprowadzenie analizy wartości bilansowych oraz rachunku wyników pod kątem ich struktury jak i tempa zmian. Tutaj dwoma najważniejszymi wskaĽnikami jest tempo zmiany przychodów i tempo zmiany zysku. Praktyczna analiza fundamentalna kieruje się następującymi przesłankami: należy analizować wskaĽniki zewnętrzne dotyczące całej gospodarki tj. indeksy produkcyjne, poziomy stóp procentowych i sprawozdania bilansu państwowego - określamy w jakiej fazie cyklu koniunkturalnego jest cała gospodarka (za pomocą wskaĽników zewnętrznych); następnie wskaĽniki wewnętrzne tj. wskaĽniki płynności, aktywności, rentowności, zadłużenia oraz struktury i dynamiki wartości z bilansu i rachunku wyników poszczególnych przedsiębiorstw - rozważenie sytuacji ekonomicznej dla poszczególnych spółek (za pomocą wskaĽników wewnętrznych); należy zastanowić się nad wartościami bezwzględnymi charakteryzującymi daną spółkę tj. wielkością majątku, produkcji, zatrudnienia i kapitału - określenie wartości bezwzględnych jest ściśle związane ze skłonnością do ryzyka poszczególnych banków (lub graczy). Każdy stosujący to podejście do analizy musi sam wybrać czy kupować akcje dużych, renomowanych firm o małym ryzyku inwestycyjnym, czy też postawić na małe, nowe i prężne spółki, które w krótkim czasie mogą podwoić zyski lub stanąć na krawędzi bankructwa. Lad korporacyjny z ang. corporate governance rozpatrywany jest w trzech różnych, ale ściśle ze sobą powiązanych aspektach: W podstawowym sensie ład korporacyjny to zasady oraz normy odnoszące się do szeroko rozumianego zarządzania spółką. W innym sensie ład korporacyjny odnosi się do konkretnej spółki i obejmuje zindywidualizowane zasady zarządzania i nadzoru oraz relacje między akcjonariuszami w związku z udziałem w spółce. W trzecim ład korporacyjny wiąże się z podjętymi w ostatnim czasie inicjatywami opracowania i wdrożenia reguł (zasad) dobrych praktyk w spółkach publicznych. Pomi_dzy cen_ kontraktu terminowego lub opcji a cen_ instrumentu bazowego (na rynku natychmiastowym – spot) musz_ by_ spełnione odpowiednie relacje. Zale_no_ci te dane s_ poprzez funkcj_ wyceny danego instrumentu (por. [3][4]). Dla kontraktu terminowego zale_no__ t_ nazywa_ mo_na parytetem futures-spot, a dla opcji (osobno kupna i sprzeda_y) parytetem call-spot oraz put-spot. Je_li jednak na rynku istniej_ ró_ne instrumenty pochodne wystawione na ten sam instrument bazowy (i w szczególno_ci wygasaj_ce w tym samym terminie), to ich ceny tak_e musz_ by_ powi_zane odpowiednimi zale_no_ciami – parytetami. Najcz__ciej rozpatrywane s_ parytety pomi_dzy cenami opcji kupna i sprzeda_y1. Cena portfela takich opcji mo_e by_ odniesiona do ceny instrumentu bazowego lub kontraktu futures. W pierwszym przypadku mówimy o klasycznym parytecie call-put-spot, natomiast w drugim - o parytecie call-put-futures. Analizuje si_ tak_e osobno parytety call-futures oraz put-futures. Obszarem zainteresowania niniejszej pracy b_d_ jedynie parytety call-putspot oraz call-put-futures, ze szczególnym uwzgl_dnieniem tego ostatniego. Weryfikacji parytetu kupna/sprzeda_y (call-put) dokonuje si_ poprzez sprawdzenie mo_liwo_ci budowy tzw. strategii arbitra_owych. „Arbitra_em jest niespekulacyjny transfer kapitału z jednego rynku na nstrumenty pochodne: opcje (cz. 2) Na zaawansowanych rynkach opcje pełnią ważną rolę – z jednej strony jako instrument umożliwiający osiąganie dużych stóp zwrotu przez inwestorów o nastawieniu spekulacyjnym, z drugiej jako sposób zabezpieczania wartości portfeli akcyjnych. W odróżnieniu od kontraktów terminowych, które swój debiut na GPW miały w 1998 r., a obecnie są najbardziej płynnym instrumentem na giełdzie, opcje charakteryzują się asymetrią ryzyka. Posiadacz opcji może uzyskać bardzo duże zyski, w przypadku gdy trafnie przewidzi kierunek ruchu giełdowego indeksu. W przypadku gdyby przewidywania te okazały się błędne, inwestor poniesie stratę jedynie w wysokości początkowej kwoty zakupu opcji. Definicja opcji Opcja jest instrumentem finansowym, który daje prawo do kupna (opcja kupna) lub prawo do sprzedaży (opcja sprzedaży) instrumentu podstawowego po ustalonej cenie (jest to tzw. cena wykonania) w okresie do ustalonego terminu (zwanego terminem wygaśnięcia). Posiadacz opcji uzyskuje prawo do kupna lub sprzedaży, zaś wystawiający opcję przyjmuje na siebie zobowiązanie do sprzedaży lub kupna, w zależności od rodzaju opcji. Posiadacz opcji przyjmuje w kontrakcie tzw. długą pozycję, zaś wystawiający opcję tzw. krótka pozycję. 6 Elementy opcji Każda opcja posiada: a) cenę wykonania, czyli cenę po jakiej następuje realizacja umowy; jest ustalana w momencie wystawienia opcji i nie zmienia się, b) cenę opcji, czyli inaczej premię; jest to opłata, jaką wnosi posiadacz opcji za prawo do skorzystania z prawa, jakie daje opcja; premia zmienia się w czasie, c) termin wygaśnięcia, czyli termin, po upływie którego opcja traci ważność, d) termin wykonania opcji, czyli termin, w którym opcja może być wykonana. Rodzaje opcji W zależności od tego, czy prawo dotyczy kupna czy sprzedaży, wyróżnia się dwa rodzaje opcji: 1) opcję kupna (inaczej: opcja call); 2) opcję sprzedaży (inaczej: opcja put). W zależności od tego, kiedy można żądać dokonania transakcji, wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje opcji. Są to: 1) opcja amerykańska - która może być wykonana w każdym terminie do momentu wygaśnięcia opcji, 2) opcja europejska, w której przypadku termin wykonania pokrywa się z terminem wygaśnięcia opcji. W zależności od tego, na jaki instrument podstawowy jest wystawiona opcja, wyróżnia się np.: - opcje walutowe (instrumentem podstawowym jest waluta); - opcje akcyjne (instrumentem podstawowym jest akcja); - opcje procentowe (instrumentem podstawowym może być obligacja, bon skarbowy, depozyt itp.); - opcje indeksowe (instrumentem podstawowym jest indeks giełdowy). CO TO JEST OPCJA WALUTOWA? Opcje walutowe są to instrumenty dające jej nabywcy prawo do kupna lub sprzedaży w przyszłości, określonej kwoty walut, po określonym z góry kursie. Za to prawo nabywca opcji płaci wystawcy premię. Wyróżniamy dwa typy opcji: call - opcja kupna put - opcja sprzedaży Inwestor, który kupi opcję call ma prawo (nie obowiązek) do zakupu w określonym terminie w przyszłości, określonej kwoty waluty, po określonym z góry kursie. Inwestor, który kupił opcję put ma prawo (nie obowiązek) do sprzedaży w określonym terminie w przyszłości, określonej kwoty waluty po określonym z góry kursie. Nabywca opcji nie musi jednak korzystać z przysługującego mu prawa do realizacji opcji, jeżeli w momencie rozliczenia opcji kursy rynkowe będą korzystniejsze niż te zagwarantowane w opcji. W przypadku, gdy nabywca opcji będzie chciał zrealizować opcję kupna lub sprzedaży, wystawca opcji ma obowiązek dostarczenia lub zakupu określonej ilości waluty, niezależnie od sytuacji rynkowej. Tak więc opcje są instrumentami charakteryzującymi się asymetrią praw i obowiązków. Nabywca ma prawo do realizacji opcji a ryzyko poniesienia strat zamyka się w wysokości płaconej premii, wystawca z kolei, ma obowiązek realizacji opcji a ryzyko potencjalnych strat jest praktycznie nieograniczone. Opcja kupna – studium przypadku Inwestor kupił europejską walutową opcję kupna 1000 $ z ceną wykonania 3,80 zł i terminem wygaśnięcia 01.09.2003, płacąc za nią 30 zł. Jeśli w tym dniu kurs dolara względem złotego wynosić będzie 3,85 zł, inwestor wykona opcję, płacąc za każdego dolara 3,80 zł. Tego samego dnia będzie mógł sprzedać kupione dolary na rynku walutowym po kursie 3,85 zł. Jego dochód wyniesie: 3850 zł (przychód ze sprzedaży dolarów) - 3800 zł (koszt zakupu dolarów) - 30 zł (koszt zakupu opcji) = 20 zł. Dochody inwestora są nieograniczone - im droższy jest dolar w momencie wykonania opcji, tym większy zyskuje on dochód. Straty natomiast są ograniczone do wysokości premii i występują wtedy, gdy kurs dolara będzie niższy niż 3,83 zł. Przy kursie dolara wynoszącym 3,83 zł dochody inwestora wynoszą: 3830 zł (przychód ze sprzedaży dolarów) - 3800 zł (koszt zakupu dolarów) - 30 zł (koszt zakupu opcji) = 0 zł. Gdy jest on wyższy niż 3,80 zł, ale niższy niż 3,83 zł, inwestor ponosi jeszcze stratę, gdyż nadwyżka bieżącego kursu nad ceną wykonania nie rekompensuje premii zapłaconej za opcję, jednak powinien on opcję wykonać, gdyż w ten sposób pomniejszy swoją stratę, jeśli opcja jest wykonana, ale jeśli inwestor rezygnuje z jej wykonania, strata wynosi 30 zł. Ale np. przy kursie wynoszącym 3,81 zł strata wynosi 20 zł: 7 3810 zł (przychód ze sprzedaży dolarów) - 3800 zł (koszt zakupu dolarów) - 30 zł (koszt zakupu opcji) = -20 zł Gdy kurs dolara jest niższy niż 3,80 zł, opcja nie zostanie wykonana, inwestor kupi dolary na rynku walutowym i poniesie stratę w wysokości 30 zł. Ale np. przy kursie wynoszącym 3,78 zł strata w przypadku wykonania opcji wynosi 50 zł, zaś w przypadku rezygnacji z jej wykonania 30 zł: 3780 zł (przychód ze sprzedaży dolarów) - 3800 zł (koszt zakupu dolarów) - 30 zł (koszt zakupu opcji) = -50 zł Rys. 1. Dochód posiadacza opcji kupna w zależności od zmian ceny instrumentu podstawowego Źródło: opracowanie własne Dla wystawiającego opcję kupna sytuacja jest odwrotna: dochód wystawiającego opcję kupna jest stratą dla posiadacza opcji. Rys. 2. Dochód wystawiającego opcję kupna w zależności od zmian ceny instrumentu podstawowego Źródło: opracowanie własne Opcja sprzedaży – studium przypadku Inwestor kupił amerykańską akcyjną opcję sprzedaży 100 akcji spółki X z ceną wykonania 22 zł i terminem wygaśnięcia 01.09.2003 płacąc za nią 20 zł. Inwestor ma prawo w dowolnym dniu (roboczym) do dnia 01.09.2003 sprzedać 100 akcji spółki X po cenie 22 zł. Jeśli np. w dniu 26.07.2003 cena akcji spółki X wynosi 21 zł i inwestor zdecyduje się wykonać opcję, wówczas kupi 100 akcji spółki X na giełdzie po 21 zł, a następnie sprzeda akcje po cenie 22 zł. Jego dochód wyniesie: 2200 zł (dochód ze sprzedaży akcji po wykonaniu opcji) - 2100 zł (koszt zakupu akcji) - 20 zł (koszt zakupu opcji) = 80 zł. Jeśli codziennie do 01.09.2003 cena akcji będzie wyższa od ceny wykonania, czyli 22 zł, inwestor nie wykona opcji, gdyż bardziej opłaca się sprzedać akcje na giełdzie (jeśli jest w ich posiadaniu). Opcja straci ważność, a inwestor straci 20 zł. Opcję należy wykonać, gdy cena akcji jest niższa niż 22 zł. Jednak gdy jednocześnie jest ona wyższa niż 21,80 zł, inwestor nadal ponosi stratę, chociaż jest ona niższa niż wtedy, gdyby opcji nie wykonał. Nadwyżka ceny wykonania nad ceną akcji nie rekompensuje premii. Przy cenie wynoszącej 21,80 zł dochód inwestora wynosi: 2200 zł (dochód ze sprzedaży akcji po wykonaniu opcji) - 2180 zł (koszt zakupu akcji) - 20 zł (koszt zakupu opcji) = 0 zł. Inwestor osiąga dochód dopiero, gdy cena akcji jest niższa niż 21,80 zł. Jednak dochód z opcji sprzedaży dla inwestora jest ograniczony i maksymalnie może wynieść: 2200 zł (dochód ze sprzedaży akcji po wykonaniu opcji) - 0 zł (koszt zakupu akcji) - 20 zł (koszt zakupu opcji) = 2180 zł. Rys. 3. Dochód posiadacza opcji sprzedaży w zależności od kształtowania się ceny instrumentu podstawowego 8 Źródło: opracowanie własne Reguły inwestowania w opcje Inwestowanie w opcje ma na celu zabezpieczenie się przed niekorzystnymi zmianami cen instrumentu podstawowego. Dlatego stosuje się następujące reguły: - w celu zabezpieczenia się przed wzrostem ceny instrumentu podstawowego należy kupić opcję kupna, - w celu zabezpieczenia się przed spadkiem ceny instrumentu podstawowego należy kupić opcję sprzedaży. Opcje walutowe Opcje walutowe to transakcje, które dają nabywcy prawo zakupu bądź sprzedaży jednej waluty za drugą po z góry ustalonym kursie. Są to instrumenty bardzo pomocne w zarządzaniu ryzykiem walutowym, z którym często spotykają się eksporterzy i importerzy, a także firmy zaciągające kredyty walutowe. Asymetria świadczeń polegająca na prawie (a nie obowiązku) nabywcy do dokonania transakcji zakupu bądź sprzedaży waluty powoduje, że opcja walutowa jest instrumentem kosztowym. Pojedyncza opcja walutowa jest instrumentem zabezpieczającym kurs maksymalny zakupu waluty lub kurs minimalny sprzedaży waluty. Nabywca płaci za opcję tzw. premię opcyjną. Jej wielkość zależy od nominału opcji, kursu, po którym nabywca opcji będzie mógł (ale nie musiał) zrealizować transakcję, czasu trwania - daty zapadalności opcji walutowej oraz zmienności kursu walutowego. Wyróżnić można dwa rodzaje opcji: opcja CALL – to prawo do zakupu waluty, zaś opcja PUT – to prawo do sprzedaży waluty. Klienci mogą kupować lub wystawiać opcje (czyli kupować prawa od banku, bądź sprzedawać prawa bankowi). Opcja jest realizowana, jeżeli w dniu realizacji transakcja, do której kupujący opcję ma prawo jest dla niego korzystna. I tak opcja CALL jest realizowana, jeżeli kurs referencyjny (fixing NBP) jest wyższy niż kurs realizacji opcji. Natomiast opcja PUT jest realizowana, jeśli kurs referencyjny jest niższy niż kurs realizacji opcji. Jeżeli żadna z tych sytuacji nie ma miejsca (tzn. nabywca opcji może sprzedać lub kupić walutę po kursie lepszym niż ten zagwarantowany poprzez posiadanie opcji) to opcja po prostu nie jest realizowana i wygasa. Istnieje możliwość składania pojedynczych opcji w całe strategie opcyjnie - poprzez jednoczesne nabywanie i wystawianie opcji walutowych o różnych parametrach. Pozwala to na elastyczne określenie profilu ryzyka walutowego oraz złożenie tzw. struktur „zerokosztowych”. Dla kogo opcje walutowe? Opcje walutowe oraz strategie opcyjne powinny stosować przede wszystkim te firmy, które mają do czynienia z ryzykiem kursowym (eksporterzy, importerzy, firmy posiadające kredyty walutowe bądź inwestorzy walutowi), i które chcą się zabezpieczyć przed niekorzystnymi zmianami kursów walut. Opcje – to także dobry wybór, jeśli wartość zapłaconej premii opcyjnej można wkalkulować w cenę produktu, bądź rozłożyć na jednostkowe koszty produkcji. Korzystanie z opcji polecić też można firmom, które są zainteresowane określeniem kursu realizacji opcji na poziomie kursu wynikającego z kontraktu lub faktur, a także firmom, które nie chcą się zobowiązywać do rozliczenia transakcji po określonym z góry kursie terminowym. Opcje walutowe - korzyści Korzystanie z opcji walutowych daje firmie szereg wymiernych korzyści. Do najważniejszych zaliczyć można: zabezpieczenie przed niekorzystnymi zmianami kursów walut, możliwość efektywnego zabezpieczenia ryzyka walutowego; możliwość elastycznego skonstruowania strategii opcyjnej, dostosowanej do indywidualnych preferencji - za pomocą kilku transakcji opcyjnych (tzw. składanie opcji); asymetria świadczeń, dająca prawo, a nie obowiązek realizacji opcji; zabezpieczenie określonego według bieżących kwotowań lub dowolnie wybranego przez klienta przyszłego kursu walutowego; w przypadku braku realizacji opcji - zakup lub sprzedaż waluty po rynkowej, lepszej dla klienta cenie; ograniczenie kosztów zabezpieczenia - do wysokości premii opcyjnej, a także poprzez stosowanie strategii opcyjnych; duża płynność - możliwość wcześniejszej odsprzedaży opcji bankowi. 9 Obligacje skarbowe to dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa, reprezentowany przez Ministra Finansów. Skarb Państwa - Emitent obligacji - pożycza od nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić (wykupić obligacje) - w określonym czasie wraz z należnymi odsetkami. Innymi słowy, obligacje skarbowe to forma oprocentowanej pożyczki pieniężnej zaciąganej przez Skarb Państwa u osób zakupujących obligacje. Środki uzyskane z obligacji finansują istotne cele przewidziane w budżecie państwa oraz są przeznaczane na spłatę wcześniej zaciągniętych długów. Obligacje skarbowe oferowane w sieci sprzedaży detalicznej dzielą się na dwie grupy: obligacje oszczędnościowe obligacje rynkowe Obligacje oszczędnościowe są oferowane wyłącznie osobom fizycznym, rezydentom i nierezydentom. Mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umowy sprzedaży lub darowizny. Nie są natomiast notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Obligacje oszczędnościowe są emitowane co miesiąc i sprzedawane zawsze po cenie równej wartości nominalnej, tj. 100zł. Do obligacji oszczędnościowych zalicza się obligacje dwuletnie, czteroletnie oraz dziesięcioletnie. Obligacje rynkowe są dostępne zarówno dla rezydentów jak i nierezydentów, będących osobami fizycznymi oraz dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, z wyłączeniem podmiotów finansowych, spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Najważniejszą cechą tych obligacji jest możliwość obrotu nimi na Giełdzie Papierów Wartościowych - za pośrednictwem biur maklerskich dla posiadaczy rachunków papierów wartościowych lub możliwość sprzedaży bezpośrednio z rachunku rejestrowego dla tych, którzy nie posiadają rachunku inwestycyjnego. Od maja 2005 r. obligacje rynkowe są notowane nie tylko na Giełdzie Papierów Wartościowych, ale także na rynku regulowanym prowadzonym przez MTS CeTO S.A. (dotyczy to obligacji wyemitowanych od maja 2005 r., a więc TZ0508 i wszystkich kolejnych emisji trzylatek oraz emisji pięciolatek od SP0610 do SP1210). Ponadto mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym nieregulowanym na podstawie umów sprzedaży lub darowizny. Obligacje rynkowe są sprzedawane w trzymiesięcznych emisjach - zawsze po dziennej cenie sprzedaży odpowiadającej cenie emisyjnej powiększonej o wartość odsetek przypadających na dany dzień sprzedaży. Do obligacji rynkowych zalicza się obligacje trzyletnie i pięcioletnie*. Obligacje skarbowe stanowią bezpieczną formę lokowania posiadanych środków pieniężnych. Wynika to przede wszystkim z faktu, że Skarb Państwa gwarantuje całym swoim majątkiem wypłatę zainwestowanych pieniędzy wraz z należnymi odsetkami. Obligacje skarbowe nie mają postaci materialnej - istnieją wyłącznie jako zapis komputerowy. Fakt zakupu zostaje odnotowany w specjalnym Rejestrze Nabywców Obligacji. Kupujący otrzymuje natomiast wydrukowane potwierdzenie zakupu, a na życzenie imienne świadectwo depozytowe. Potwierdzenie zakupu nie jest papierem wartościowym. Jest to jedynie dokument stwierdzający, że legitymująca się nim osoba jest właścicielem określonej liczby obligacji danej emisji. Zdematerializowana postać obligacji wyklucza ich zgubienie, sfałszowanie bądź kradzież. W ostatnich latach pojawiło się w Polsce wiele różnych sposobów inwestowania oszczędności. Zawsze jednak przed decyzją o ulokowaniu swoich nadwyżek finansowych, pojawiają się mniejsze lub większe wątpliwości dotyczące pewności i wysokości przyszłych zysków. Aby zatem być pewnym, czy inwestycja okaże się trafna, najlepiej wybrać taką formę oszczędzania, która łączy w sobie gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału i uzyskania satysfakcjonującego zysku. Sposobem spełniającym wymienione warunki jest zakup obligacji skarbowych. Wszystkie oferowane klientom rodzaje detalicznych obligacji skarbowych przynoszą zysk w postaci odsetek. Ich oprocentowanie jest konkurencyjne w porównaniu z dochodowością innych form oszczędzania. 1. udowodnij ze GPW jest rynkiem zorganizowanym, przejrzystym i płynnym. 2. KDP na podstawie kryteriów finansowania i w pkt jak to wygląda w Polsce 3. Analiza fundamentalna i cena akcji 4. Struktura zróżnicowania funduszy inwestycyjnych 5. Wyjaśnij: - ład korporacyjny - prim - parytet ceny opcji - rynek kasowy i terminowy walutowy - współczynnik konwersji obligacji - efektywność stabilizacyjna 10 1. Cele i mechanizmy operacji otwartego rynku 2. Wyjaśnij na podstawie przykładu opartego na opcji zakupu znaczenie asymetrii opcji 3. Opisz zróżnicowanie funduszy inwestycyjnych 4. Wypisz wady i zalety obligacji zamiennych oraz dokonaj charakterystyki polskich obligacji 1. Podaj związek między stopą procentową a kursem walutowym w polityce monetarnej 2. Wskaźniki i mierniki giełdy 3. Wymień kilka środków analizy fundamentalnej i wskaż ich logikę w tej analizie 4. Wytłumacz pojęcia: funkcje komercyjne akcjonariuszy, jednostka uczestnictwa, rynek walutowy kasowy 1) udowodnij ze rynek pieniężny jest głównym terytorium realizacji transmisji monetarnej (odp w punktach) 2) dlaczego warto/nie warto uzyskac status spółki giełdowej 3) dlaczego wycena wartości akcji (spółki akcyjnej) stanowi centralny punkt analizy fundamentalnej 4) krótko zdefiniuj następujące pojęcia: - certyfikat inwestycyjny - segment prim - prawa majątkowe z akcji - wstrząs podażowy- rynek walutowy terminowy- współczynnik konwersji (w obligacjach zamiennych) Pytania z Rynku Kapitałowego, które były na kolokwium dla wcześniejszej sesji: -Cele i rodzaje operacji otwartego rynku z odniesieniem do wysokości aktualnych stóp procentowych; -Funkcje GPW; -Fundusze inwestycyjne ze względu na strategie inwestycyjną; -I coś o opcjach typu: Jaką opcje obierze eksporter...?+wykres 1. Cele i mechanizmy operacji otwartego rynku 2. Wyjaśnij na podstawie przykładu opartego na opcji zakupu znaczenie asymetrii opcji 3. Opisz zróżnicowanie funduszy inwestycyjnych 4. Wypisz wady i zalety obligacji zamiennych oraz dokonaj charakterystyki polskich obligacji o o cos o rpp i Bc dlaczego RPP ma sredniookresowea polityke czy cos takiego jak oceniamy giełdę 1. 2. 3. 4. elastyczność kpd co oznacza teza ze gielda jest rynkiem przejrzystym informacyjnie pokaz na wykresie kiedy eksporter wykona opcje udowodnij ze oor sa instrumentami wpływającymi na rynek pieniężny. 11
