Na czym polega prawo malejących przychodów?
advertisement
W pogoni za pieniędzmi Czyli jak zmaksymalizować zyski Marek Gacek Monika Rachwalska Alicja Świerzewicz Wydawnictwo PWR Wszystkim tym, którzy przyczynili się do obecnej postaci tej książki oraz doktorowi Witoldowi Wilczewskiemu, który przekazując swą wiedzę zainspirował nas do jej stworzenia Marek Gacek Monika Rachwalska Alicja Świerzewicz 2 W pogoni za pieniędzmi Czyli jak zmaksymalizować zyski Monika Rachwalska Alicja Świerzewicz Marek Gacek Wydanie I Wydawnictwo PWR 3 Wrocław 2012 Spis treści Wstęp ......................................................................................................................................... 5 Rozdział I .................................................................................................................................. 5 Prawo malejących przychodów ........................................................................................................................... 5 Definicja .............................................................................................................................................................. 6 Na czym polega prawo malejących przychodów? .............................................................................................. 6 Rozdział II ............................................................................................................................... 12 Prawo malejących przychodów w życiu codziennym ....................................................................................... 12 Poziom natężenia dźwięku ............................................................................................................................ 12 Ilość informacji otrzymywanej przez oko ..................................................................................................... 12 Utrata wagi przy odchudzaniu....................................................................................................................... 13 Przyrost masy mięśniowej w zależności od dostarczanego dziennie białka. ................................................ 14 Osiąganie kolejnych rekordów (własnych) przy treningu ............................................................................. 14 Zawartość witamin we krwi .......................................................................................................................... 14 Nauka ............................................................................................................................................................ 15 Używki .......................................................................................................................................................... 15 Zmienianie siebie .......................................................................................................................................... 15 Relacje między ludzkie ................................................................................................................................. 15 Praca w restauracji ........................................................................................................................................ 16 Działanie leków............................................................................................................................................. 16 Spożywanie posiłków.................................................................................................................................... 16 Słuchanie muzyki .......................................................................................................................................... 16 Budowanie Imperium .................................................................................................................................... 17 Ewolucja ....................................................................................................................................................... 18 Prawo malejących przychodów w medycynie klinicznej .............................................................................. 18 Prawo malejących przychodów w teorii systemów komputerowych ............................................................ 19 Prawo malejących przychodów w teorii komunikacji ................................................................................... 19 4 Wstęp Jeżeli trafiliście tutaj w celu znalezienia informacji, odpowiedzi na pytanie jak zmaksymalizować swoje zyski, rozsiądźcie się wygodnie i rozpocznijcie lekturę. Niniejszy wpis ma na celu zaznajomić Was drodzy czytelnicy z misją jakiej służy ta książka i co możecie osiągnąć. Jak zarobić pieniądze? To pytanie zadaje sobie wiele osób, zarówno nastolatków potrzebujących uzbierać kilkaset złotych na nowy odtwarzacz mp3, jak i studentów, szukających lekkiej pracy przy roznoszeniu ulotek, czy wypełnianiu ankiet, aby opłacić akademik. Zadają je sobie również bezrobotni, emeryci i renciści, którym zasiłek od państwa przestaje wystarczać na życie, a także osoby, które mają pracę, ale nie są kompletnie zadowoleni ze swoich zarobków. Chcielibyśmy zatem zaznajomić Was z prawem malejących przychodów, które wywiera wpływ nie tylko na ekonomię ale także na życie codzienne np. w sporcie. Prawo malejących przychodów polega na tym, iż w miarę dodawania dodatkowych porcji jakiegoś czynnika, przy utrzymywaniu innych czynników bez zmian, będziemy uzyskiwać coraz mniej dodatkowego produktu. Inaczej formułując te prawo, krańcowy produkt każdej jednostki czynnika zmniejsza się w miarę wzrostu ilości tego czynnika przy wszystkich innych czynnikach bez zmian. Prawo to ma ogromne zastosowania które staraliśmy się przedstawić w naszym poradniku przytaczając wiele przykładów jego zastosowania. Prosta i przejrzysta kompozycja pozwoli Wam szybko przyswoić przydatne informacje. Mamy też nadzieję, że książka ta zainspiruje Was do pogłębienia swojej wiedzy z ekonomii. Decyzja, czy chcesz przez całe życie roznosić ulotki, kosić trawniki, smażyć frytki w McDonaldzie, czy przeciwnie - wziąć sprawy w swoje ręce i zacząć zarabiać prawdziwe pieniądze na inwestowaniu bądź prowadzeniu własnego biznesu należy wyłącznie do Ciebie. Rozdział I Prawo malejących przychodów 5 Definicja Kiedykolwiek dokonuję podboju, wszyscy dostrzegają taktykę, Ale nikt nie zauważa strategii, która jest źródłem zwycięstwa. Anonim Prawo malejących przychodów polega na tym, iż w miarę dodawania dodatkowych porcji jakiegoś czynnika, przy utrzymywaniu innych czynników bez zmian, będziemy uzyskiwać coraz mniej dodatkowego produktu. Inaczej formułując te prawo, krańcowy produkt każdej jednostki czynnika zmniejsza się w miarę wzrostu ilości tego czynnika przy wszystkich innych czynnikach bez zmian. Na czym polega prawo malejących przychodów? Wyobraźmy sobie gospodarkę dysponującego zasobem 5 pracowników, którzy mogą być zatrudnieni w produkcji.Przy niewielkich rozmiarach produkcji i nakładów pracy, pierwszy zatrudniony pracownik ma do dyspozycji całe wyposażenie zakładu do swojego użytku. Sam musi wykonywać zbyt wiele czynności, aby mógł osiągnąć wysoką wydajność. Drugi pracownik bardzo ułatwi pracę pierwszemu pracownikowi, a trzeci ułatwia jeszcze bardziej.W zakładzie są trzy maszyny i każdy z trzech pracowników specjalizuje się w obsłudze jednej z nich. Krańcowy produkt (wydajność) pracy czwartego pracownika jest już dużo niższa. Przy trzech maszynach czwarty pracownik ma dostęp do jednej z nich tylko wtedy, kiedy któryś z pozostałych trzech pracowników odpoczywa. Jeszcze trudniejszy dostęp do maszyn będzie miał piąty pracownik. Dalsze zwiększanie zatrudnienia spowoduje postępujący spadek liczby sprzętu i urządzeń na jednego pracownika. Okazuje się, że po przekroczeniu nakładu pracy w wysokości 3 jednostek krańcowy produkt pracy kolejnych pracowników stale się zmniejsza wraz ze wzrostem zatrudnienia (produkcja na jednego zatrudnionego maleje w miarę wzrostu zatrudnienia). Zjawisko to nazywamy prawem malejących przychodów z pracy. Prawo malejących przychodów działa wtedy, kiedy wszystkie, z wyjątkiem jednego, czynniki produkcji są stałe. 6 Czynnik produkcji ( inaczej nakład ) - to dobro lub usługa wykorzystywane w procesie produkcji. Nakłady ( czynniki produkcji obejmują: - pracę ( robociznę ), - kapitał, - maszyny, - surowce, - energię. Nakład obejmuje zatem wszystko począwszy od płacy menedżerów, aż po wydatki na zakup kawy. Sprawia ono, że od pewnego poziomu nakładów czynnika zmiennego jego produkcyjność krańcowa stałe się zmniejsza. Prawo to ma związek z techniką. Ciągłe zwiększanie liczby pracowników przy stałej liczbie maszyn (3 maszyny) przynosi coraz mniejszą korzyść. Możemy stwierdzić, że głównym zajęciem dziewiątego pracownika jest przynoszenie kawy pozostałym pracownikom obsługującym maszyny. Czynność ta (przynoszenie kawy) nie ma wpływu na wynik pracy pozostałych pracowników. Załóżmy sytuację odwrotną: Mamy stałą liczbę pracowników (siłę roboczą). Dodawanie kolejnych maszyn do danej liczby pracowników może początkowo doprowadzić do znacznego wzrostu produkcji, ale potem pojawia się skutki prawa malejących przychodów. Dlaczego? Ponieważ duża liczba maszyn będzie coraz mniej efektywnie wykorzystywana ( nie będzie pracowników, którzy będą mogli je obsługiwać). Przykład liczbowy: Produkcja i zatrudnienie w krótkim okresie. 7 Nakład pracy ( Produkcja liczba ( liczba pracowników ) jednostek dobra ) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 0 0,8 1,8 3,1 4,3 5,4 6,3 7,0 7,5 Krańcowy produkt pracy ( liczba jednostek dobra wytworzonych przez dodatkowego pracownika Wartość Stawka płacy krańcowego produktu pracy ( krańcowy produkt pracy X 500 zł ) Dodatkowy zysk 0,8 1,0 1,3 1,2 1,1 0,9 0,7 0,5 400 500 650 600 550 450 350 250 100 200 350 300 250 150 50 - 50 300 300 300 300 300 300 300 300 Przedsiębiorstwo działa w warunkach konkurencji doskonałej. Wartość krańcowego produktu wytworzonego przez dodatkowego pracownika oblicza się mnożąc produkcję (fizyczne rozmiary wytworzonej produkcji przez pracownika) przez cenę, po jakiej te dodatkowe produkty mogą być sprzedawane. A więc wartością krańcowego produktu pracy - nazywamy dodatkowy utarg uzyskany w wyniku sprzedaży produktu wytworzonego przez dodatkowego pracownika. Od utargu uzyskanego dzięki zatrudnieniu dodatkowego pracownika przedsiębiorstwo musi odjąć dodatkowe koszty płacowe. Ostatnia kolumna (dodatkowy zysk) informuje nas o przyroście zysku, jaki przynosi zatrudnienie dodatkowego pracownia. Przedsiębiorstwo zwiększa zatrudnienie dopóki wartość krańcowego produktu wytworzonego przez dodatkowego pracownika przewyższa poziom płacy. Od momentu zatrudnienia czwartego pracownika ujawnia działanie prawo malejących przychodów. Dalsze zwiększanie zatrudnienia zaczyna powodować spadek krańcowego produktu pracy mierzonego ilością dóbr, a tym samym spadek jego wartości. Zwiększanie zatrudnienia opłaca się do siódmego pracownika włącznie. Wartość krańcowego produktu wytworzonego przez siódmego pracownika wynosi 350, co jeszcze pokrywa jego płacę równą 300. Przy ósmym pracowniku możemy zauważyć, że wartość krańcowego produktu wynosi 250, jego płaca 300, a więc nie osiągamy dodatkowego zysku (- 50). Możemy stwierdzić, że optymalny poziom zatrudnienia to siedmiu pracowników. 8 Całkowity produkt produkcja ( ilość bóbr ) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Nakład pracy ( liczba pracowników ) Całkowity produkt pracy rośnie wraz ze wzrostem nakładów pracy. Krańcowy produkt pracy ( ilość dóbr ) Krańcowy produkt pracy 1,5 1 0,5 0 0 2 4 6 8 Nakład pracy ( liczba pracowników ) Krańcowy produkt pracy początkowo wzrasta, a potem maleje. Na prawo od punktu A krańcowy produkt pracy obniża się, w miarę jak coraz więcej pracowników obsługuje tą samą maszynę. Ogromna liczba zdarzeń gospodarczych i czynników je kształtujących, tempo zmian warunków gospodarowania oraz różnorodność decyzji ekonomicznych sprawiają, 9 że bezpośrednie wyciąganie wniosków i budowanie na tej podstawie określonych prawidłowości jest bardzo utrudnione. Aby rozeznać się co do sensu tych wszystkich zdarzeń i działań ekonomiści odwołują się do teorii. Teoria bowiem jest próbą znalezienia porządku w pozornie losowych zdarzeniach codziennego życia. Teorie ekonomiczne bardzo upraszczają rzeczywistość, odzwierciedlają to co ważne i główne z pominięciem tego co jest mniej ważne lub przypadkowe i uboczne. Teoria ekonomiczna jest uproszonym wyjaśnieniem tego, jak gospodarka lub jej fragment funkcjonuje lub funkcjonowałaby w określonych warunkach. Możemy np.: założyć, że: - dochody każdego z członków danego społeczeństwa są dokładnie równe, - wydajność pracy wszystkich zatrudnionych jest jednakowa, - wszystkie wyprodukowane wyroby znajdują nabywców, - dany kraj nie utrzymuje kontraktów handlowych z innymi krajami choć wiemy, że żadne z tych założeń nie jest zgodne z rzeczywistością. Robimy to po to, aby badaną rzeczywistość jakoś opisać i uzyskać jej uproszczony, ale równocześnie przejrzysty obraz. Ten uproszczony obraz gospodarczej rzeczywistości to tzw. model ekonomiczny. Przyczyny konstruowania modeli 1) Modele są zawsze uproszczonymi odwzorowaniami realnego świata, w których mniej ważne lub zaciemniające oraz całości czynniki są pomijane lub przyjmowane jako stałe, dzięki czemu bardziej widoczne staja się zasadnicze elementy i zależności 2) Kwantyfikacja podstawowych zależności ekonomicznych - oddziałujące wzajemnie na siebie wielkości zbiera się razem w sposób, który wyraża ilościowy charakter tych zależności. 3) Modele można stosować w celu opisania pewnego procesu. Zmiany jednej wielkości powodują zmiany innych zmiennych w następnym okresie . Zjawisko to możemy właśnie badać za pomocą modelu, nawet jeśli nie znamy dokładnie stopnia natężenia tych zależności. 4) Modele pomagają nam zrozumieć często skomplikowane zależności tkwiące w gospodarce, ułatwiają nam analizę rzeczywistości gospodarczej, 5) Modele pomagają nam w podejmowaniu ważnych decyzji ekonomicznych. 6) Posługiwanie się modelami jest koniecznością, gdyż dokładny opis nawet stosunkowo niewielkiego fragmentu rzeczywistości gospodarczej jest w gruncie rzeczy niemożliwy. 10 7) Próba uzyskania wszystkich szczegółów rzeczywistości utrudniałaby uchwycenie tego, co jest w niej najważniejsze i co chcielibyśmy w analizie teoretycznej wyeksponować. Świadoma rezygnacja z licznych szczegółów pozwala nam lepiej uchwycić większą całość. Posługując się modelami ekonomista jest w podobnej sytuacji, jak ktoś kto posługuje się mapą lub zdjęciem lotniczym określonego terenu. Nie ma na nich co prawda wielu szczegółów, ale za to dobrze widać ogólny zarys całego terenu i rozmieszczenie kluczowych obiektów. Warunkiem tego jest jednak dobra jakość owej mapy lub zdjęcia. To samo dotyczy modelu ekonomicznego. Musi on odzwierciedlać wszystkie istotne cechy realnej rzeczywistości, ważne z punktu widzenia problemów, jakie się chce na jego podstawie badać. 11 Rozdział II Prawo malejących przychodów w życiu codziennym Nie ma znaczenia, czy kot jest biały, czy czarny, Tak długo, jak długo łapie myszy. Deng Xiaoping, 1963 Poziom natężenia dźwięku Jest dany zależnością logarytmiczną: gdzie (próg słyszalności). Zatem dziesięciokrotny wzrost natężenia dźwięku I spowoduje wzrost poziomu natężenia dźwięku o 1B (10 dB) w stosunku do poprzedniej wartości. Można to omówić na następującym przykładzie: 1 maszyna pracuje tak, że jej poziom natężenia dźwięku to 1B (cóż, to bardzo cicha maszyna :-)). Więc mamy 1 bel/maszynę. Aby poziom natężenia wzrósł o kolejny 1 bel, musimy dziesięciokrotnie zwiększyć natężenie dźwięku, trzeba więc dołożyć 9 maszyn. Mamy teraz w sumie 10 maszyn i 2B poziomu natężenia dźwięku, zatem 0,2 bela/maszynę. Aby poziom natężenia wzrósł o kolejny bel, trzeba dołożyć aż 90 następnych maszyn. Mamy 100 maszyn i 3B poziomu natężenia dźwięku... czyli 0,03B/maszynę. I tak dalej. Jeśli chodzi o przychody, licząc pochodną, można zaobserwować, że one maleją – dla każdej jednej dostawionej maszyny natężenie dźwięku się zmieni, ale już nieco mniej niż wzrosło po dostawieniu poprzedniej. Żaden z innych czynników się nie zmienia (jedynie liczba maszyn), czas jest na tyle krótki, że nie będą się one psuć, hałasując na przykład bardziej... Ilość informacji otrzymywanej przez oko Przy określonej rozdzielczości obrazu. Mamy monitor, na którym możemy dowolnie zmieniać liczbę pixeli. I chcemy obejrzeć jakiś obrazek. Kiedy ustawimy np. 4 na 4 px, nie zobaczymy praktycznie nic – 16 wielkich kwadratów w różnych kolorach, tylko tyle, nic nam to nie powie. Kiedy będziemy mieć 64 na 64 px możemy już na przykład zobaczyć zarys jakiegoś przedmiotu, ale wciąż niewyraźny (zakładamy, że obrazkiem jest odbierany obraz rzeczywisty, a nie np. kilka kresek i kropek na krzyż stworzonych w Paincie). Dalsze zwiększanie rozdzielczości do 128x128, 256x256 itd., nawet 1024x1024 pixele wciąż powoduje większą dokładność, więcej informacji o szczegółach. Jednak po pewnym czasie oko przestaje zauważać tak bardzo różnice. Kolejne większe rozdzielczości pozwolą zobaczyć może więcej, ale dopiero po powiększeniu obrazu – a ono musi pozostać stałe, aby badanie było zgodne 12 z założeniami prawa (gdyż jedynym zmieniającym się czynnikiem tutaj ma być rozdzielczość). Jest to związane z tym, że poniżej pewnej odległości oko i tak nie zobaczy oddzielonych od siebie punktów, tylko potraktuje je jako jeden punkt – i oku już naprawdę będzie obojętne, czy w tym punkcie udało nam się umieścić kwadrat z kolejnymi 100x100 pixeli, czy to tylko punkt o wielkości 1px. Tu wprawdzie trudniej jest znaleźć konkretny wzór i konkretną zależność, ale skoro daje się określić ilość informacji docierającej do oka w ciągu sekundy i zdolność rozdzielczą oka, to prawdopodobnie da się wyprowadzić matematyczną zależność. A nierozróżnianie potwierdzam z własnego doświadczenia, z obserwacji, co mi dają coraz większe rozdzielczości ekranu (w pewnym momencie naprawdę różnicy nie widzę, chyba że w obrazach, których domyślny rozmiar jest w px – np. coraz mniejsze ikony na pulpicie... choć później, jako kropek, też bym ich nie rozróżniła). Utrata wagi przy odchudzaniu Czynnikiem, który jest zwiększany, jest po prostu czas. Utratę wagi (liczba zrzuconych kilogramów jest tu przychodem) rozpatrzę w obrębie kolejnych tygodni, choć nie zmienia się to bardzo regularnie... Początkowo skok wagi jest duży. W ciągu paru dni można zrzucić nawet kilka kilogramów, jest to spowodowane utratą wody przez organizm. Następnie tempo na jakiś czas się stabilizuje, wreszcie zaczyna spadać, w końcu waga staje (po czym przyrost „przychodu” może stać się nawet ujemny, gdyż załamana osoba stwierdza, że dieta jej nie wychodzi, więc zje sobie dla pocieszenia jedno, drugie, trzecie ciastko, zaczyna przybierać na wadze, liczba traconych kg jest ujemna – ale to już odbiega od tematu, gdyż zmieniłby się w tym przypadku inny czynnik niż czas, mianowicie ilość dostarczanego jedzenia. Niech więc zostanie to na etapie zastoju wagi). Z czego to wynika? Początkowo organizm dość łatwo przerzuca się na spalanie zapasów tłuszczu. Więc ubytek masy na tydzień jest dość duży (zgodnie z zaleceniami dietetyków – ok. 1kg tygodniowo). Jednak później organizm zaczyna się przestawiać w „tryb głodowy”– stąd spowolnienie metabolizmu, spalanie tkanki mięśniowej zamiast tłuszczowej (to również spowalnia metabolizm), próby gromadzenia pożywienia. Dlatego przy nieprawidłowo prowadzonej, monotonnej diecie (a taką przyjęliśmy, aby się inne czynniki nie zmieniały), w pewnym momencie waga się zatrzyma. Oczywiście później mogą się dziać różne rzeczy, organizm to tylko organizm, i w pewnym momencie zacznie spalać dalej, poświęcając kolejne ważne narządy i osłabiając ich funkcje – ale do momentu zatrzymania, tygodniowe spadki wagi mają zazwyczaj tendencję właśnie malejącą. 13 Przyrost masy mięśniowej w zależności od dostarczanego dziennie białka. Przy pewnej ilości białka, ok. 0,8g/kg masy ciała, osoba nawet trenująca siłowo nie będzie przybierała masy. Kiedy zwiększy się nieco ilość białka, ten przyrost masy może być niewielki. Do ok. 2-2,5g/kg m.c. przyrost masy mięśniowej, przy tym samym treningu, rośnie. Po czym... nadmiar białka już nie może być bez dodatkowych suplementów (czyli dodatkowych czynników, które nie miały się zmieniać) przyswajany w mięśniach, więc może oczywiście zostać w organizmie na coś zamieniony, ale będzie to tkanka tłuszczowa, a nie mięśniowa – której przyrost badamy. Zatem, od pewnego momentu dla każdego kolejnego grama białka zjedzonego dziennie przez tę samą osobę, przychód będący masą samych mięśni rozwiniętych z powodu tego białka, będzie stosunkowo mniejszy... Osiąganie kolejnych rekordów (własnych) przy treningu Podobny przykład jak z białkiem. Przez pierwsze tygodnie, a nawet dni treningu, można obserwować niesamowite rezultaty. Przez pierwsze dni można mieć siłę każdego dnia zwiększać np. liczbę robionych przysiadów o 5 na każde dwa dni. Później liczby te mogą się zwiększać nawet po 10 czy 15... ale po pewnym czasie zaczną maleć. I znów w kolejnych dniach da się zrobić tylko 5 więcej niż poprzedniego (choć całkowicie to już będzie znacznie, znacznie więcej niż w pierwszych dniach), później 2, a później między kolejnymi zwiększeniami liczby powtórzeń będzie taki odstęp czasu, że na każde dwa dni będą to już ułamkowe wartości powtórzeń – np. 0,2, 0,1 itp. Po pewnym długim czasie i braku odpowiednio długich przerw może nastąpić przetrenowanie i kolejne przyrosty staną się ujemne, tzn. o dwa mniej przysiady niż poprzedniego dnia, o 5 mniej... Podobnie może być z każdym rodzajem ćwiczenia, np. z biegami (biegając codziennie nieco więcej niż poprzednio, nie będziemy mieć siły po miesiącu przebiec maratonu), dystansem przebytym pod wodą za jednym nabraniem powietrza itp. Zawartość witamin we krwi Witamina D zmniejsza ryzyko zachorowania na 16 różnych typów raka o połowę, chroni przed cukrzycą typu I. Jej spożycie powinno się mieścić w granicach 4000 – 8000 IU tygodniowo. Zwiększanie dawki o kolejne 1000 IU poprawia kondycję naszego organizmu, jednak, kiedy zawartość witaminy D w krwi przekroczy 30ng/ml korzyści z każdego 1000 IU są coraz mniejsze. 14 Nauka Charakterystyka postępów w nauce języka chińskiego w zależności od czasu na nią poświęconego odpowiada krzywej obrazującej prawo malejących przychodów. Początkowo im większe jest nasze zaangażowanie (więcej czasu poświęcamy nauce) tym znaczniejsze postępy czynimy. Do czasu. Po osiągnięciu pewnego maksimum nasz czas już nie przynosi tak wyraźnych efektów. Tutaj też dochodzi do pewnego przetrenowania. Nie działa proste rozumowanie, że skoro w 1 godzinę uczymy się x wyrazów to w przeciągu trzech godzin nauczymy się 3 razy więcej, gdyż nasza efektywność spada.Reguła ta nie dotyczy tylko nauki języków, ale nauki w ogóle. Istnieje pewna granica, po której wszelkie próby przyswojenia informacji muszą skończyć się fiaskiem. Używki Im dłużej trwa nałóg tym większa dawka jest potrzebna albo doświadczyć tego samego uczucia co za pierwszym razem. Na początku zwiększenie dawki zwiększa doznania, jednak w pewnym momencie czerpana przyjemność zaczyna być coraz mniejsza a efektem końcowym może być przedawkowanie. Zmienianie siebie Ważne jest, by zacząć od słabych stron. Kiedy mamy dużo do zrobienia efekty są zauważalne prawie natychmiast. Natomiast próby osiągnięcia zupełnej perfekcji w jakiejś dziedzinie wymagają dużo więcej cierpliwości, gdyż w tym wypadku nakład sił nie jest współmierny z efektami. Relacje między ludzkie Każdą znajomość możemy podzielić na kilka etapów. Jeśli zaczyna się pozytywnie to niekoniecznie musi być tak przez cały czas. Kiedy trwa okres fascynacji ludzie chcą spędzać ze sobą coraz więcej czasu często nie zdając sobie sprawy, że może się to skończyć katastrofą. W pewnym momencie, kiedy znają się już „jak łyse konie” dopada ich efekt znudzenia. Wtedy ilość spędzanego czasu nie przekłada się na szczęście. Szczęście zostaje na stałym poziomie bądź nawet jego poziom spada. Jak widzimy nawet człowiek, istota, wydawać by się mogło, „ponad” proste reguły, podlega prawom ekonomicznym. 15 Praca w restauracji Jeśli prowadzisz dużą restaurację i zatrudniasz kucharzy, którzy mają tylko gotować, dostaniesz Y gotowanych posiłków. Dodawanie kolejnych kucharzy z pewnością zwiększy ilość gotowanych posiłków, jednakże tylko początkowo. Następnie znajdziemy się w punkcie, gdzie zatrudnienie nowego kucharza zmniejszy ilość posiłków, ponieważ nowo zatrudniony pracownik posiada dokładnie ten sam poziom wiedzy, co osoby wcześniej zatrudnione. Rozwiązanie: Niestety istnieje ograniczona liczba dostaw kuchennych np. garnki, patelnie, które mogą być wykorzystane. Jeżeli w dalszym ciągu będzie dochodziło do zatrudnienia nowych pracowników, to całkowita produkcja będzie zmniejszała się z każdym nowo przyjętym kucharzem. Zacznie dochodzić do konkurencji przy dostawach produktów kuchennych, a także wewnątrz kuchni, co prowadzi do chaotycznej sytuacji i wpływa na pracę kucharzy. Gotowanie będzie mniej efektywne. Co jest zgodne z powiedzeniem: „Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść”. Działanie leków Wiele ludzi bierze leki, których kupno nie wymaga posiadania recepty od lekarza, są to zwykle środki lekkie, pomagające walczyć chociażby z bólem. Ich wpływ pomaga nam zwalczyć ból, oraz pozbyć się domniemanej choroby, przed jej faktycznym pojawieniem. Jednak po pewnym czasie, lek przestaje nam pomagać, a wręcz odwrotnie – zmniejsza naszą odporność. Spożywanie posiłków Kolejnym przykładem jest jedzenie, przymus każdego człowieka. Dla każdego człowieka pożywienie się w odpowiednim czasie dobrym daniem jest prawdziwym błogosławieństwem. Jednak gdy, człowiek zje za dużo, to przestaje odczuwać błogą ulgę, związaną z nasyceniem, a niejednokrotnie odczuwa męczące bóle brzucha, oraz narastające zmęczenie. Słuchanie muzyki Prawo to stosuje się również podczas tak banalnych czynności jak np. słuchanie muzyki. Gdy słyszymy piosenkę, która zdecydowanie nam się podoba, odczuwamy związaną z tym przyjemność, chcemy jej słuchać coraz częściej i częściej, jednak po pewnym czasie staje się ona bardzo dla nas męcząca, i słysząc ją podczas audycji radiowej, zmienamy stację. 16 Budowanie Imperium Imperium - porównania Cesarstwa Rzymskiego i Stanów Zjednoczonych. Te dwa imperia, jak każde inne i jak każde inne społeczeństwo są zależne od prawa malejących przychodów. Imperium Rzymskie było społeczeństwem opartym na energii słonecznej. To energia słońca pozwalała na funkcjonowanie rolnictwa, które było głównym kapitałem Rzymu. Cesarstwo nakładało na swoich obywateli duże podatki, płacone najczęściej w płodach rolnych ale i tak miało małą rezerwę fiskalna. Imperatorzy w czasach wojen często byli zmuszeni deprecjonować srebrnego dinara aby zdobyć dodatkowe fundusze. Napór barbarzyńców w III w. n.e. zmusił Cezarów do ciągłego powiększania wojska, podnoszenia podatków i zwiększania wielkości administracji aby zwiększyć skuteczność zbierania tych podatków. Aby opłacić masę żołnierzy i urzędników władza produkowała dinary o coraz mniejszej ilości srebra – za czasów Oktawiana Augusta (27 p.n.e. - 14 n.e.) dinar zawierał 76 % srebra a w połowie III w. n.e. juz tylko 2 - 3 % i stal sie właściwie moneta miedziana. Pod koniec istnienia Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego szalała wysoka inflacja, ludzie głodowali i sprzedawali swoje dzieci w niewole. Tymczasem budowano masywne fortyfikacje, zwiększano rozmiar administracji w odległych prowincjach, ludy germańskie były podkupywane dużą ilością złota. Imperatorzy chcieli za wszelka cenę zachować status quo Cesarstwa. Ostatecznie rozkład społeczeństwa był tak silny, ze odlegle prowincje pustoszały zajmowane przez barbarzyńców. Ludzie bogaci chcąc uniknąć wysokich podatków przeprowadzali się na wieś, gdzie tworzyli samo wystarczające małe społeczności, a ludzie biedni nie mogąc utrzymać swoich rodzin wchodzili z tymi pierwszymi w feudalne zależności. Cesarstwo nie mogło sobie poradzić z problemami, które same stworzyło, przejadło swój główny kapitał (małorolnych chłopów) i w końcu upadło ostatecznie. Stany Zjednoczone są bardzo podobne do Cesarstwa Rzymskiego w fazie upadku. Jest to społeczeństwo opierające się głównie na energii chemicznej pozyskiwanej z paliw kopalnych (gaz i ropa naftowa). Dostępność tych paliw zaczyna być bardzo ograniczona i Amerykanie muszą wydatkować coraz większa ilość energii i pieniędzy na utrzymanie ciągłego dopływu gazu i ropy do swojego kraju. Ta sytuacja jest ściśle związana z polityka militarna tego kraju. Większość dostępnych złóż ropy znajduje się w rejonie Bliskiego Wschodu i to tam obecność amerykańskich wojsk jest największa. Amerykanie kupują te surowce za dolary, które są coraz mniej warte. Wartość amerykańskiej waluty maleje od 1971 r. kiedy Nixon ostatecznie anulował wymienialność dolara na złoto. Wcześniej Amerykanie wielokrotnie obniżali wymagane rezerwy złota. Obecny stan gospodarczy i społeczny Stanów Zjednoczonych zrobił się tak kompleksowy, ze dalsze inwestowanie w ten system nie zwiększy juz zysków (czyt. zamożności obywateli USA) jakie te inwestycje powinny przynosić. Przykładowo produktywność systemu opieki zdrowotnej w USA maleje od wielu lat i system ten 17 jest w tragicznym stanie, gdzie za każda wizytę u lekarza kończąca się na pomiarze ciśnienia trzeba płacić kilkaset dolarów. Amerykanie nie rozumieją, ze status quo jaki przez wiele lat obowiązywał w ich kraju jest nie do utrzymania czego najświeższym przykładem jest wybór Baracka Obamy na prezydenta. Amerykanie poprzez chęć radykalnej zmiany politycznych liderów chcą zatrzymać upadek gospodarczy i polityczny swojego kraju. Obama prawdopodobnie okaże sie jednym z najtragiczniejszych prezydentów tego kraju - ludzie pokładają w nim ogromne nadzieje ale ponieważ Stany Zjednoczone są (i będą, a zmiana tego stanu trwała by wiele lat) uzależnione od ogromnych ilości surowców nieodnawialnych Obama jest bezsilny. To co zobaczymy w następnych latach to wzrost wydatków na zachowanie dominacji USA na świecie, która w końcu okaże się nie do utrzymania - nieważne ile dolarów by się wydrukowało - nie można kupić sobie surowców napędzających amerykański sen ponieważ tych surowców juz po prostu nie będzie (mówiąc w uproszczeniu, nie biorąc pod uwagę zależności energetycznych). Ewolucja Kiedyś ludzie prowadzili łowiecko-zbieracki tryb życia. Gdy populacja zaczęła się powiększać, porzucono taki tryb życia na rzecz rolnictwa oraz zindustrializowanej produkcji żywności. Wymagało to użycia większej ilości energii niż produkowano. Wydobywanie i przetwarzanie surowców energetycznych początkowo było tanie, ponieważ ludzie eksploatowali łatwo dostępne złoża surowców. Gdy złoża te zaczęły się wyczerpywać, zaczęto sięgać głębiej po złoża trudniej dostępne, a wiec kosztowniejsze w eksploatacji. W końcu nie opłaca się juz ich wydobywać. Prawo malejących przychodów w medycynie klinicznej Zastosowanie prawa malejących przychodów w medycynie można odnieść do przypadków, w których konieczna jest ocena zasadności redukcji ryzyka. Jednym z przypadków jest pacjent z cukrzycą, którego wszystkie wyniki badań wskazują na potrzebę interwencji: zarówno poziom cholesterolu, jak masa ciała, ciśnienie tętnicze i kilka innych czynników. Intuicyjne rozwiązanie zakładałoby jednoczesne likwidowanie wszystkich czynników ryzyka za pomocą odpowiednich leków oraz zmiany stylu życia. Rozpatrzenie tego przypadku z względnieniem prawa malejących przychodów (poparte, oczywiście, odpowiednimi badaniami) prowadzi jednak do wniosku, że w pewnym momencie eliminacja kolejnych elementów nie prowadzi do znaczącego obniżenia zagrożenia zdrowia. O ile początkowo ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych zmniejsza się wyraźnie (w opisywanym w artykule przypadku 7,2% oraz 5,8%), o tyle każda kolejna interwencja jest proporcjonalnie mniej skuteczna, niosąc zarazem inne zagrożenia. Można zatem wysnuć wniosek, że prawo malejących przychodów ma zastosowanie w medycynie o tyle, że pozwala na racjonalną ocenę, które z czynników wymagają interwencji 18 w pierwszej kolejności, a tym samym pomaga lekarzom i pacjentom w wyborze odpowiedniem strategii leczenia. Prawo malejących przychodów w teorii systemów komputerowych Z prawem malejących przychodów powiązane jest tzw. prawo Amdahla, dotyczące (w skomplikowany sposób, którego przytoczenie nie wniesie nic do wypowiedzi) sposóbów zwiększania wydajności systemów komputerowych przy ulepszeniu tylko jednego elementu. Prawo Amdahla reprezentuje prawo malejących przychodów, jeżeli założy się zwiększanie mocy obliczeniowej systemu poprzez zwiększanie liczby procesorów tworzących dany system. Każdy kolejny procesor zwiększa moc obliczeniową o mniejszą wartość niż poprzedni, co prowadzi do momentu, w którym nakład pracy i energii potrzebnej do dołączenia kolejnego procesora jest większy niż osiągany dzięki niemu wzrost „przychodu” – mocy wykonawczej. Prawo malejących przychodów w teorii komunikacji Podobnie jak w sporcie, w teorii komunikacji jako sposobu przekazywania informacji między ludźmi, prawo malejących przychodów ma zastosowanie o tyle, o ile pozwala na znalezienie optymalnego sposobu prowadzenia np. wykładów. Idealny scenariusz, w którym prawo to nie obowiązuje, zakładałby, że wraz ze zwiększeniem ilości treści prezentowanej przez prelegenta zwiększa się stopień zrozumienia zagadnienia przez słuchaczy. Wiadomo z doświadczenia, że nie jest to prawdą. Ludzie jako niedoskonałe organizmy mają ograniczoną zdolność skupienia i przetwarzania informacji. Tym samym istnieje optymalna długość oraz stopień skomplikowania wykładu dla danej grupy słuchaczy, który pozwala na maksymalizację efektu – przekazania im wiedzy. 19 Czyż więc poznanie dobra nie jest rzeczą wielkiej wagi także dla życia, i czyż dzięki niemu nie jest nam łatwiej utrafić w to co należy, tak jak łucznikom, którzy mają cel przed oczyma? Arystoteles 20
