POSTAWY SPOŁECZNO - MORALNE WSPÓŁCZESNEJ MŁODZIEŻY

POSTAWY SPOŁECZNO - MORALNE WSPÓŁCZESNEJ MŁODZIEŻY.
Młodzież między dwunastym, a czternastym rokiem życia przeżywa zwykle okres buntu. W
tym wieku dysponują na ogół umiejętnością samodzielnego przetrwania, nie mają potrzeby tak
bliskiej obecności rodziców, jak młodsze dzieci.
W procesie dojrzewania, nastolatek chce odnaleźć swą tożsamość oraz uwolnić się od więzów z
rodzicami przez samodzielne dawanie sobie rady, jako warunek niezaleźności związanej z
odpowiedzialnością za własne zachowania. Środowisko rówieśnicze moźe być konstruktywne lub
destruktywne i taki teź moźe mieć wpływ na daną jednostkę.
Transformacja ustrojowa przyniosła ze sobą sporą dawkę brutalizacji życia, gdzie u młodzieży
objawia się to w formie różnych subkultur, grup nieformalnych czy wręcz przestępczych. Brak
autorytetów, kryzys pedagogiki, ogólne "rozprężenie", czy źle pojmowana demokracja to tylko
nieliczne przyczyny takich postaw.
Niektóre postawy społeczno - moralne współczesnej młodzieży mogą przynieść społeczeństwu
wyraźne szkody o charakterze moralnym, materialnym, a nawet społecznym, takim jak
zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Tak należy postrzegać negatywne subkultury młodzieżowe w kategoriach patologii społecznej.
Subkultury negatywne dotyczą zwykle grup niformalnych, tzn. takich które powstały samorzutnie
w łonie większych zbiorów społecznych i często poza jej przyzwoleniem. Grupy takie
charakteryzują się zwykle tym, że zawierają elementy negatywizmu obyczajowego i moralnego,
odbiegają od standardów przyjętych w danym społeczeństwie. Możemy mówić o demoralizacji
współczesnej młodzieży jeżeli ta świadomie przekracza obowiązujące normy moralne, gdy jej
zachowanie wobec innych ludzi jast krzywdzące i narusza ustalony porządek społeczny, jest to po
prostu jawne lekceważenie prawa i przepisów życia społecznego.Objawia się to poprzez brak
szacunku dla godności osobistej innego człowieka. Dlatego funkcjonowanie negatywnych
subkultur ( albo podkultur ) młodzieżowych, ze względu na ujemne skutki ich zachowań
zaliczamy do zjawisk patologii społecznej.
Wrastanie się młodzieży w społeczeństwo ma często charakter konfliktowy, pojawiają się różnice
między pragnieniami młodych ludzi, a oczekiwaniami społeczeństwa - nazywamy to często
konfliktem pokoleń. Młodzież coraz bardziej uwalnia się spod wpływów wychowawczych w
wieku 13/14 - 19/20 lat. Mamy tu stopniowe przenoszenie się odniesienia z rodziny na grupę
rówieśniczą.
Jeżeli proces ten jest zbyt szybki, a jeśli w dodatku powoduje uwikanie się młodego człowieka w
grupę rówieśniczą o podkulturze negatywnej, wtedy mamy do czynienia z aspołecznym
wychowaniem za pośrednictwem tej grupy.
Takim przykładem może być agresywne zachowanie się skinów, bijatyki coraz młodszych
pseudo-kibiców , a także wzajemna agresja różnych grup młodzieżowych. W tym negatywnym
obszarze mieszczą się m. in. subkultury narkomańskie, alkoholowe i przestępcze. Przynależność
do takich grup często wiąże się z chęcią przeżywania ryzyka, a jeśli owe ryzyko kończy się
powodzeniem, daje to danemu osobnikowi lepszą pozycję w grupie, podnosi jego prestiż. Agresja
występująca w tych grupach wiąże się zawsze z bezwzględnością i brutalnością. Rodzi to klimat
zagrożenia czy wręcz terroru, a to sprawców rozzuchwala i daje poczucie bezkarności.
Należałoby tu wspomnieć o roli telewizji czy kina i przekazywanych za ich pośrednictwem
obrazów brutalności, przemocy, powodując w dużym stopniu oswajanie się z okrucieństwem, co
powoduje zatarcie się granic co jest moralnie i społecznie dozwolone, akceptowane, a co nie jest.
Postawy współczesnej młodzieży manifestują się także poprzez sposób ubierania, uczesania,
symbole, a także poprzez słownictwo nieraz określane jako slang. Zachętą do negatywnych
postaw jest często anonimowość, szczególnie w dużych miastach, oraz ogólna dehumanizacja
stosunków międzyludzkich.
Społeczeństwo globalne, w tym także polskie, przeżywa obecnie kryzys ekonomiczny i
społeczny. Takie zagrożenia, jak inflacja, bezrobocie, upadek szkolnictwa, służby zdrowia,
narastanie fali przestępczości, wzrost nietolerancji, skażenie środowiska naturalnego, ciągłe
konflikty zbrojne, zagrożenie klęskami głodu w niektórych krajach, epuidemie, odbijają się na
psychice i postawach młodego człowieka.
Konflikty społeczne, czy pokoleniowe są często nieuniknione, a czasem stanowią ważny czynnik
zmian i postępu, wynikają one bowiem nieraz z potrzeb ludzkich i prowadzą do ich zaspokojenia.
Istnieją oczywiście granice poza którymi konflikty stają się czynnikiem destrukcji życia
społecznego, moralnego. Tysiące młodzieży żyje w poczuciu zagrożenia. Szukają oparcia w
grupach nieformalnych, gdzie nie czują się tak wyobcowani. Jednak badania wykazują, że
młodzież w grupie przestępczej ma spore poczucie osamotnienia. Znaczyłoby to, że grupy owe
nie zapewniają całkowitego poczucia bezpieczeństwa. Grupy te często zmuszają swoich
członków do rezygnacji z własnych przekonań, celów, czy wyznawanych norm społecznomoralnych. Niejednokrotnie rzeczą trudną jest wydostanie się z pułapki subkultury. Przykładem
takich grup są sekty. Podporządkowują sobie daną jednostkę wymagając wyzbycia się zasad
dotychczas wyznawanych przez daną jednostkę. Sekty "przebudowywują" zasady współżycia
społecznego i moralnego powołując się na "wyższe" cele. Młodzi na ogół ludzie, którzy wpadają
w sidła sekt są poddawani "praniu mózgu". Często odbywa się to w sposób zaplanowany,
powolny i cierpliwy. Powrót później do normalnego życia, jeżeli w ogóle, danej osoby bywa
niezwykle ciężki i długotrwały.
Demokratyzacja życia spowodowała wśród młodzieży pewien wzrost tolerancji wobec innego
światopoglądu i zapatrywań na różne sfery życia m. in. Z życia intymnego, erotycznego, gdzie
obserwujemy wzrost deklaracji osób przyznających się jawnie do odmiennych orientacji
seksualnych. Współczesna młodzież niechętnie odbywa służbę wojskową ponad połowa
młodzieży niewidzi nic złego w odmowie odbycia takiej służby. Nie poczuwa się do obowiązku
wobec ojczyzny czy społeczeństwa. Taka postawa może budzić pewne niepokoje. Około 60%
badanych młodych ludzi nie aprobuje funkcjonowania demokracji w Polsce, chociaż jest
przekonana, że jest to najlepszy sposób rządzenia.
Prawie połowa badanych młodych ludzi (do osiemnastego roku życia) potępia aborcję, ale są
mniej skłonni niż dorośli do potępienia oglądania materiałów pornograficznych. Młodzież mniej
skora jest do potępienia samobójstwa, zdrady małżeńskiej; tutaj nie mają takich wątpliwości
natury moralnej jak ludzie starsi.
Pewna grupa młodzieży, niezależnie od tego czy jest powiązana w jakiś sposób z grupami
nieformalnymi czy też nie, zdaje sobie sprawę że przyszłość w miarę pewną może zapewnić
odpowiednie wykształcenie. Zauważa się duży pęd młodzieży do zdobywania wiedzy np: na
wyższych uczelniach. Spora grupa młodzieży działa w różnego rodzaju klubach,
stowarzyszeniach, teatrach amatorskich, kółkach zainteresowań itp. Wspiera też różnego rodzaju
akcje polityczne angażując się np. podczas wyborów prezydenckich jako wolontariusze z
ramienia różnych ugrupowań politycznych. Taka postawa społeczna może dobrze rokować na
przyszłość, jako że dzisiejsza młodzież będzie w niedalekiej przyszłości miała wpływ na politykę
państwa i na funkcjonowanie różnych instytucji w kraju.
Zwykle bywa tak, że negatywne strony naszego życia łatwiej dają się zauważać. Często poprzez
swój "niespokojny", bulwersujący nawet charakter są bardziej widoczne, aniżeli postawy
pozytywne. I dlatego też mało czasu i uwagi poświęca się na pozytywne zachowania młodzieży,
uwaga społeczeństwa pedagogów bardziej skupia się na sprawach negatywnych. Z tego powodu,
gdy zastanawiamy się nad postawami społeczno moralnymi współczesnej młodzieży szybciej
przychodzą nam na myśl przytoczone tu postawy negatywne, wymagające korekty, a dopiero w
drugim rzędzie postawy pozytywne, które ze względu na swój "spokojny" charakter nie są tak
mocno zauważane.
Literatura:
1) "Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne" - Stanisław Kawula, Henryk
Machela
2) "Dzieci, alkochol, narkotyki" R. Maxwell
3) "Podkultury młodziieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkolnym" Praca zbiorowa pod red.
S. Kawuli i H. Machela
4) "lodzież lat dziewiędziesiątych" Edukacja