SPIS TREŚCI WSTEP...........................................................................................................................5 1. TEORETYCZNE PODSTAWY OCENIANIA PRACONIKOW.............................7 1.1. Definicje ocen.......................................................................................................7 1.2. Systemy ocen pracowniczych...............................................................................7 1.3. Cele oceniania.......................................................................................................9 1.4. Substancja ocen ..................................................................................................11 1.4.1 Ocena według wyników...................................................................................11 1.4.2 Ocena według czynności..................................................................................11 1.4.3 Ocena według cech osobowości i kwalifikacji................................................12 1.5. Metodologia oceniania ..........................................................................................13 1.5.1. Techniki opisowe..............................................................................................13 1.5.2. Techniki porównawcze.....................................................................................14 1.5.3. Metody i techniki kompleksowe.......................................................................16 1.6. Przyczyny niepowodzeń we wdrażaniu systemu ocen..........................................22 1.6.1. Błędy techniczne .............................................................................................22 1.6.2. Błędy w trakcie oceny .....................................................................................23 1.7. Informacja zwrotna..............................................................................................25 2. ZASTOSOWNIE OCEN PRACOWNICZYCH W FIRMACH DZIAŁAJACYCH NA POLSKIM RYNKU...............................................................................................26 2.1. Metody stosowane na polskim rynku, oraz zastosowanie wyników oceny pracowników w strategii firm.......................................................................................26 2.1.1. Oceny pracowników w firmie Microsoft........................................................30 2.1.2. Oceny pracowników w Wojewódzkim Urzędzie Pracy...................................32 2.1.3. Oceny pracowników w firmie Auto Serwis....................................................34 2.2. Cel badań i problemy badawcze...........................................................................35 2.3. Metody, narzędzia i techniki badawcze................................................................35 2.4. Miejsce i sposób przeprowadzania badań.............................................................38 3. SUGESTIE I WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z BADAŃ ORAZ WPŁYW PRAWIDŁOWOŚCI OCEN NA STOSUNKI W PRACY I JEJ EFEKTYWNOŚĆ..................................................................................................39 3.1. Wpływ ocen pracowników na efekty pracy...........................................................39 3.2. Wpływ ocen pracowników na stosunek pracownika do kadry kierowniczej.........46 3.3. Wpływ ocen pracowników na stosunki pomiędzy pracownikami.........................47 3.4. Wpływ ocen pracowników na stosunek pracownika do firmy..............................49 3.5.Propozycje zmian systemu oceny pracowników w omawianych firmach..............50 3.5.1. Microsoft Sp. z o. o..................…...........……………………………………...50 3.5.2. Wojewódzki Urząd Pracy................................... ..............................................52 3.5.3. Auto Serwis.......................................................................................................54 4. ZAKOŃCZENIE ......................................................................................................57 5. BIBLIOGRAFIA.......................................................................................................59 6. Spis tabel i rysunków................................................................................................61 3 WSTĘP Współczesne organizacje działają dzisiaj w warunkach niestabilnego, często zmieniającego się otoczenia. Wynikiem działalność firm konkurencyjnych jest podnosząca się jakość towarów i usług, wymuszająca ciągłe dostosowywanie się organizacji, jej działań i planów do rynku. Aby przedsiębiorstwo mogło sprostać tym wszystkim wymaganiom, niezbędny jest efektywny i produktywny personel, czyli ludzie mający odpowiednie kwalifikacje, posiadający silną motywację do pracy, wyrażający gotowość nieustannego doskonalenia swoich umiejętności i łatwo adaptujący się do zmian. Zasoby ludzkie są integralną, niemożliwą do skopiowania częścią firmy. Organizacje coraz częściej to dostrzegają i przyczyniają się do rozwoju i wzrostu konkurencyjności tego zasobu, poprzez efektywne zarządzanie. Jedną z najistotniejszych funkcji zarządzania personelem jest ocenianie pracowników. Ocena pracowników to obszar, na temat którego jest wiele skrajnych opinii, zarówno wśród kadry kierowniczej i wśród personelu. Jedni uważają, że ocena stabilizuje i mobilizuje, inni natomiast, że jest to czynnik zwiększający ryzyko występowania konfliktów między pracownikami i pracodawcami, oraz czynnik powodujący zanik pracy zespołowej. Mimo braku jednoznacznej odpowiedzi na pytanie „czy stosować system ocen pracowników czy też nie?”, większość organizacji korzysta z tej formy informacji o pracowniku, jego kompetencjach , umiejętnościach, wkładzie pracy w wyniki działu firmy. 4 Celem tej pracy jest przedstawienie stosunku pracowników do przeprowadzanych ocen pracowniczych, wpływu ocen na zachowania personelu w organizacji, a tym samym na efekty pracy. W rozdziale pierwszym wyjaśniam kluczowe zagadnienia dotyczące oceniania pracowników. Skoncentruję się na celach i istocie oceny, najczęściej popełnianych błędach, przyczynach niepowodzeń, objaśnię zagadnienia metodyczne badań, stosowane techniki i metody badań. Omówię książkową wiedzę na temat wpływu oceniania na efekty pracy i stosunki personalne. W rozdziale drugim zaprezentuję przykładowe firmy w których wprowadzony jest system ocen. Dokładnie przedstawię cele pracy i metodę badań własnych. Rozdział trzeci poświęcony jest szczegółowym wnioskom wynikającym z badań. Przedstawię zdanie respondentów odnośnie przeprowadzanej w ich firmach oceny pracowników oraz jej wpływu na ich stosunek do firmy, a także wynikające stad wnioski. Spróbuje również zaproponować usprawnienia systemów ocen, które mogą przynieść korzyści omawianym firmom. Praca ta ma charakter badawczy. Zastosowałam metodę sondażu diagnostycznego w formie ankiety, która dostarczyła mi wiedzy niezbędnej do odpowiedzi na szereg pytań, które sobie postawiłam. Pytania te dotyczą wpływu przeprowadzanych ocen pracowników na zachowania jednostki i zmiany zachowań pracowników w stosunku do otoczenia. W pracy głównym zagadnieniem jest pracownik nie tylko jako osoba wykonująca powierzone mu zadania, ale również jako człowiek posiadający charakterystyczne dla siebie cechy. Szczególnie ważne są jej zachowania będące wynikiem przeprowadzanej w firmie oceny pracowników. 5