Fizjologia aktywności fizycznej w zmienionych

„Fizjologia aktywności fizycznej w zmienionych warunkach otoczenia”
dr hab. Ilona Pokora, prof. nadzw.
Fizjologia aktywności fizycznej w zmienionych warunkach otoczenia
(26 godzin, wykłady) TIR ST I rok USM
Tematyka wykładów :
1. Definicje: otoczenie, środowisko (wodne, lądowe). Charakterystyczne cechy warunków
otoczenia (promieniowanie słoneczne, temperatura, wilgotność, ciśnienie, ruch). Aklimacja,
aklimatyzacja do warunków otoczenia.
2. Zespół oddziaływania bodźców fizycznych na
promieniowanie nadfioletowe, widzialne i podczerwone.
organizm:
Bodźce
radiacyjne:
3. Wpływ promieniowania nadfioletowego na organizm człowieka. Promieniowanie
widzialne, zmiany dobowe, sezonowe. Wpływ widzialnej części promieniowania
elektromagnetycznego na organizm człowieka. Zegar biologiczny. Zespół długu czasowego
(Jet Lag).
4. Promieniowanie podczerwone. Charakterystyka oddziaływania promieniowania
podczerwonego na warunki otoczenia i zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego.
5. Homeostaza termiczna: zakres wartości temperatur wewnętrznych organizmu, naturalne
wahania temperatury wewnętrznej ciała, zróżnicowanie temperatur wewnątrz ciała. ). Reakcje
fizjologiczne i biochemiczne na wysiłkowy stres cieplny; Hipertermia, jako czynnik
ograniczający zdolność organizmu do wykonywania wysiłku fizycznego, obciążenia
termiczne środowiska (index WBGT),
6. Środowisko o niskiej temperaturze. Charakterystyczne cechy fizyczne środowiska
lądowego, środowiska wodnego o niskiej temperaturze; Stres zimna. Wysiłek fizyczny w
niskiej temperaturze otoczenia. Odczucie zimna (indeks wychładzania Wind chill index ‘w’)
7. Oddziaływanie bodźców mechanicznych (ruch: powietrza, wody; ciśnienie: atmosferyczne
i hydrostatyczne) na organizm człowieka i zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego.
8. Ciśnienie atmosferyczne. Charakterystyka zmian ciśnienia atmosferycznego, obniżenia
ciśnienia atmosferycznego ze wzrostem n.p.m. Charakterystyka reakcji organizmu na zmiany
ciśnienia atmosferycznego i zdolnośc do wykonywania wysiłku fizycznego.
9. Ciśnienie hydrostatyczne. Środowisko wysokich ciśnień. Zmiany ciśnienia a głębokość
p.p.m. Czynniki obciążenia fizjologicznego organizmu człowieka pod wodą. Reakcje
organizmu na działanie wysokiego ciśnienia.
10. Bodźce elektryczne-jonizacja powietrza. Zespół bodźców chemicznych: tlen, ozon, azot,
dwutlenek węgla, zanieczyszczenia powietrza i ich wpływ na organizm człowieka.
11. Bodźce akustyczne, wibracje, cisza, hałas i ich cechy fizyczne oraz wpływ na organizm
człowieka.
12. Zespół bodźców biologicznych: aeroplankton, bakterie, wirusy, grzyby, zarodniki, części
roślin, pyłki kwiatowe a obciążenie układu immunologicznego. Typowe reakcje swoiste i
nieswoiste układu immunologicznego. Wpływ wysiłku fizycznego i warunków otoczenia na
system immunologiczny człowieka.
13. Endogenne uwarunkowania aktywności fizycznej w zmienionych warunkach otoczenia.
Żywienie i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe i wodę-zależne od warunków otoczenia
i poziomu aktywności fizycznej. Racje GP (Ford Packet, Survival, General Purpose) racje “na
przetrwanie”.
„Fizjologia aktywności fizycznej w zmienionych warunkach otoczenia”
dr hab. Ilona Pokora, prof. nadzw.
Piśmiennictwo:
1. Traczyk W. Diagnostyka czynnościowa człowieka. Fizjologia stosowana PZWL
Warszawa 1999
2.Antosiewicz Z., Gwóżdz B., Skalski J. Hipotermia i hipertermia w zastosowaniu
klinicznym Śląsk, Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2000
3.Kozłowski S. Granice przystosowania PZWL Warszawa 1986
4.Ganong W.(tłum J.Lewin-Kowalik) Fizjologia PZWL Warszawa 2007
5.Gwóżdź B. Skutki przegrzania organizmu ludzkiego. Ergonomia 1997,20
6.Górski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego PZWL. Warszawa 2001
7.Gwóżdź B., Gabryś J. Sposoby ochrony pracującego człowieka przed przegrzaniem
ogólnym i miejscowym. Ergonomia, 1997, 20
8.Caputa M. Mechanizm i znaczenie biologiczne gorączki. Post.Hig.Med.Dośw. 1997, 31
9.Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
10.Trzebski, Traczyk W.: Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej
i klinicznej. PZWL Warszawa 1989, 2004.
11.Kuński H. Trening zdrowotny osób dorosłych. Medsportpress, Warszawa, 2002.
Piśmiennictwo uzupełniające:
1. W. Kozak Goraczka jako proces homeostatyczny towarzyszacy infekcji. Postepy Hig
Med Dosw 1992; 46(1):67-91;
2. D. Soszyński Stresowy wzrost temperatury ciała--hipertermia czy goraczka. Postepy
Hig Med Dosw 1999; 53(6):855-870.;
3. K. Błażejczyk Bioklimatychzne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce. Prace
Geograficzne IGiPZ PAN, 192, 2004,
4. Guyton A. & Hall J. Textbook of medical physiology. A Harcourt Health Sciences
Company USA.2001.;
5. Noakes T. Lore of running .Human Kinetics 2003.;
6. Wilmore J., Costill D. Physiology of sport and exercise. Human Kinetics 1994.;
7. Blatteis C. Physiology and pathophysiology of temperature regulation World
Sciencitific, 1997,