Dąb

Pąki-Wielołuskowe, skupione po kilka na końcowych
częściach liści.
Liście-Ułożone skrętolegle, u niektórych gatunków
nie opadające na zimę (utrzymują się na roślinie
zaschnięte), podczas gdy niektóre są wręcz
zimozielone (dąb korkowy, dąb ostrolistny).
Całobrzegie (Quercus imbricaria), piłkowane lub
ząbkowane (Quercus acutissima, Q. libani, Q.
Dąb (Quercus
prinus), poprzez wrębne i klapowane (dąb
L.) szypułkowy, dąb czerwony), po pierzastosieczne
rodzaj
(dąb szypułkowy 'Pectinata').
drzew, rzadziej
Kwiaty-Rozdzielnopłciowe, lecz same rośliny są
wysokich
jednopienne, wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane
w kotki, podczas gdy żeńskie są pojedyncze. U
krzewów
gatunków klimatu umiarkowanego kwiaty męskie
zaliczony do
zwisają luźno spomiędzy rozchylonych łusek
rodziny
pąków ubiegłorocznych, żeńskie zaś są
wyprostowane i znajdują się w kątach górnych
bukowatych (Fagaceae Dumort.).
liści rozwijających się pędów.
Należy do niego ok. 600 gatunków
występujących prawie wyłącznie w Owoce-Orzechy zwane żołędziami osadzone
pojedynczo w miseczkach, gęsto pokryte
strefie umiarkowanej półkuli
drobnymi łuskami. Osiągają dojrzałość w
północnej oraz w wyższych
pierwszym lub drugim roku.
partiach gór strefy tropikalnej.
Buk (Fagus L.) - rodzaj drzew z rodziny
bukowatych obejmujący 40 gatunków.
Występuje głównie w strefie
umiarkowanej na półkuli północnej, w
Polsce na Pomorzu i na południu kraju
(powiązanie z większą wilgotnością
powietrza tych rejonów). W Polsce
występuje w stanie naturalnym tylko
buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.).
Uprawianych jest kilka gatunków
obcych i liczne odmiany ozdobne buka
zwyczajnego.
Osiąga wysokość do 40 metrów.
Kora-Jasnoszara, cienka i lekko
połyskująca.
Drewno-Twarde, o odcieniu od jasnego
kremowego do różowego. Fałszywa
twardziel koloru ciemno brązowego do
czarnego występuje w części
odziomkowej drzewa.
Liście-Sezonowe, faliście karbowane, mogą
być ząbkowane lub całobrzegie,
położone naprzemianlegle.
Kwiaty-W kątach liści, jednopłciowe,
męskie - w główkach na wiotkich,
zwisłych osiach, żeńskie - 2 lub 4
kwiatowe wierzchotki, na krótszych
osiach.
Owoce-1 - 2 trójgraniaste orzeszki,
zamknięte w pokrywie pokrytej
kolczastymi lub listkowatymi
wyrostkami.
Brzoza
(Betula L.) rodzaj drzew i
krzewów
należący do
rodziny
brzozowatych.
Obejmuje
około 35-60
gatunków różnica w
ocenie liczby gatunków jest m. in.
wynikiem łatwego tworzenia mieszańców
międzygatunkowych o trudnym do
ustalenia statusie taksonomicznym.
Występuje w stanie dzikim w strefach
umiarkowanej, borealnej i arktyczej
Europy, Azji i Ameryce Północnej.
Centrum różnorodności gatunkowej i
prawdopodobne miejsce powstania rodzaju
znajduje się w północnej Eurazji. W Polsce
najpospolitszym gatunkiem jest brzoza
brodawkowata (Betula pendula Ehrh.)
występująca w lasach zarówno na niżu jak i
w górach.
Pień-Korowina na pniach zazwyczaj gładka, łuszcząca
się poziomo cienkimi płatami; biała (najczęściej),
żółtawa, ciemnowiśniowa lub czarna. Młode
gałązki okrągławe. Pączki okryte 5-6 łuskami.
Drewno-Zwane czeczota, nie jest zbyt trwałe, ale
posiada wysokie własności mechaniczne. Bardzo
dobrze daje się obrabiać na tokarce do drewna. Pali
się nawet mokra.
Liście-Opadające na zimę, skrętoległe, pojedyncze,
ogonkowe, zwykle jajowate, rzadziej okrągławe,
piłkowane, wyjątkowo słabo klapowane. Zazwyczaj
nagie, tylko wiosną nieco lepkie. Jesienią pięknie
żółte.
Kwiaty-Rośliny jednopienne. Kwiaty w kotkach. Kwiaty
męskie siedzące, wykształcone już jesienią i
zimujące, nie okryte łuskami. Pylniki bez włosków
na szczycie. Kwiaty żeńskie na szypułkach,
umieszczone na bocznych krótkopędach, przez zimę
ukryte w pąkach, rozwijają się na wiosnę wraz z
liśćmi. Kwitnienie od kwietnia do maja.
Owoce-Drobne orzeszki opatrzone dwoma
błonkowatymi skrzydełkami (czasem
niepozornymi), osadzone w kątach trójklapowych
łusek, które odpadają wraz z dojrzałymi owocami cały kwiatostan rozsypuje się. Owoce dojrzewają
zazwyczaj w lipcu-początku września.
Grab (Carpinus L.) - rodzaj drzew z
rodziny Stylocerataceae. W Polsce
występuje jeden gatunek rodzimy i
kilka introdukowanych, ale rzadko
uprawianych (prawie wyłącznie w
kolekcjach). Na świecie rośnie 25
gatunków, przede wszystkim w Azji
Wschodniej i Ameryce Północnej.
Pokrój-Drzewa lub wysokie krzewy o
gładkiej, nieznacznie spękanej,
popielatej korze.
Pąki-Ostrokończyste, pokryte licznymi
łuskami zachodzącymi na siebie
dachówkowato.
Liście-Opadające na zimę, skrętoległe,
eliptyczne do jajowatych, o wyraźnie
zaznaczonych nerwach bocznych
("harmonijkowate").
Kwiaty-Rośliny jednopienne, kwiaty
męskie 6 - 12 pręcikowe, bez okwiatu,
z jedną łuską. Kwiaty żeńskie podparte
przysadkami, które po przekwitnieniu
silnie się rozrastają tworząc
trójklapowe okrywy, do nich
przyrośnięte są orzeszki.
Owoc-Spłaszczony, żeberkowany orzeszek,
po dojrzeniu opadający razem z
okrywami.
Topola (Populus L.) - rodzaj drzew z rodziny wierzbowatych (Salicaceae
Mirb.). Zalicza się do niego około 40 gatunków. W Polsce występują cztery
rodzime gatunki topoli: topola czarna, topola biała, topola osika i topola
szara (ta ostatnia jest naturalnym mieszańcem topoli białej i osiki). Topole
czarna, biała i szara występują głównie w lasach łęgowych dużych dolin
rzecznych, osika natomiast jest rozpowszechniona w lasach liściastych i
mieszanych na terenie praktycznie całego kraju. Bardzo popularnym
drzewem ozdobnym, ze względu na swój kolumnowy pokrój sadzonym
zwłaszcza wzdłuż dróg jest topola włoska stanowiąca sztucznie
wyhodowaną odmianę ozdobną topoli czarnej. Europejska topola czarna
krzyżuje się z topolami amerykańskimi (głównie topolą deltoidowatą)
dając mieszańce określane wspólnie mianem topoli kanadyjskiej. Ten
zbiorowy gatunek wykazuje dużą ekspansywność i ostatnio zaczyna coraz
mocniej wypierać rodzimą topolę czarną z jej naturalnych stanowisk.
Innymi gatunkami topoli sadzonymi często w Polsce jest grupa około 10
topoli balsamicznych. Pochodzą one z Ameryki Północnej oraz Azji i
charakteryzują się wydzielaniem silnego, balsamicznego zapachu przez
rozwijające się pąki i młode liście (stąd nazwa).
Pokrój-Wysokie i okazałe, często potężnie zbudowane
drzewa liściaste o klasycznej, regularnej sylwetce.
Posiadają zwykle prosty pień rozgałęziający się na grube i
mocne, ukośnie lub łukowato wznoszące się konary.
Gałęzie proste i długie, w części wierzchołkowej
strzeliste. Niektóre gatunki (np. topola czarna, biała,
szara) osiągają ponad 35m wysokości, a średnica ich pnia
może przekraczać 2.5m. Najwyższą topolą w Polsce jest
topola czarna rosnąca w Warszawie - mierzy ona 43 m
wysokości i jest jednym z najwyższych drzew liściastych
w Polsce. Z kolei rosnąca w Lesznie k. Warszawy topola
biała posiada największy ze wszystkich polskich topoli
obwód pnia - u podstawy wynosi on 14m (co daje ponad
4,5 m średnicy!!!), a na wysokości 130 cm - 10,5 m
(średnica 3,34 m). Pod względem obwodu mierzonego u podstawy pnia (przy
samej ziemi) jest to najgrubsze polskie drzewo.
Biotop-Lasy drzew zrzucających liście na zimę w strefie umiarkowanej półkuli
północnej. Można ją spotkać w środowisku wilgotnym, w lasach nadrzecznych; głównie w lasach łęgowych oraz
jako domieszkę w innych lasach liściastych.
Liście-Pojedyncze, o bardzo zmiennej formie zależnej od gatunku. Przykładowo liście (długopędowe) topoli białej są
wyraźnie klapowane i pokryte od spodu gęstym, białym kutnerem, osika posiada liście okrągławe o karbowanym
brzegu; są one cienkie i delikatne oraz obustronnie nagie, z kolei liście topoli czarnej są romboidalne do
trójkątnych, także stosunkowo cienkie i nagie. Jeszcze innego typu liście posiadają topole balsamiczne; są one
przeważnie duże, eliptyczne lub jajowate, grube i skórzaste, od spodu często zielonawobiałe i jakgdyby
woskowane. Rozmiar liści topoli wielkolistnych może przekraczać 25cm. Zmienność formy liści topoli nie
dotyczy tylko różnych gatunków. Nawet w obrębie tego samego gatunku, ba nawet na tym samym osobniku może
występować kilka ich rodzajów. Dla przykładu długopędowe liście topoli białej są ostro klapowane i trwale, gęsto
owłosione od spodu, podczas gdy liście na któtkopędach są zazwyczaj bezklapowe (lub o wyraźnie
łagodniejszych klapach) oraz owłosione rzadko i nietrwale. Podobnie u topoli czarnej liście długo- i
krótkopędowe różnią się kształtem i wielkością; te pierwsze (tzw. liście późne) są duże i mają prawie trójkątny
kształt, natomiast liście krótkopędowe są mniejsze i bardziej romboidalne niż trójkątne.
Kwiaty-Rozdzielnopłciowe, dwupienne, nasiona bardzo szybko kiełkują, posiadają puch ułatwiający rozsiewanie.
Dzięki nasionom topole są drzewami pionierskimi.
Lipa (Tilia) - rodzaj długowiecznych
drzew należący do rodziny
lipowatych. Rosną w
umiarkowanej strefie półkuli
północnej. Zalicza się do niego ok.
30 gatunków.
Pień-Czasami z odrostami u podstawy,
stosunkowo krótki, przeważnie prosty, u
starszych okazów bardzo gruby.
Kora-Ciemnoszara lub szarobrunatna, z
biegnącymi wzdłuż spękaniami i sieciowato
rozgałęzionymi listewkami, jednak niezbyt
grubo i głęboko rzeźbiona. Pączki z dwoma
lub trzema łuskami mogą być bardzo różnej
wielkości, podłużnie owalne, z przodu
zaokrąglone.
Liście-Pojedyncze, skrętoległe, sercowate, u
nasady często lekko asymetryczne. Brzegi
karbowano-piłkowane.
Kwiaty-Obupłciowe, żółte lub białe, zebrane w
baldachogrona lub dwuramienne wierzchotki.
Do osadki kwiatostanu przyrośnięta jest
podłużna podsadka. Płatków korony i działek
kielicha po 5, słupek 1, pręciki liczne. U
części gatunków występują płonne pręciki,
tzw. prątniczki. Kwiaty są zwykle pachnące i
miododajne.
Owoc-1-3 nasienny orzeszek.
Sosna (Pinus L. 1753) – rodzaj roślin z rodziny sosnowatych
(Pinaceae Lindl.) obejmujący niemal 115 gatunków drzew i
krzewów. Występują przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli
północnej, choć niektóre gatunki rosną również w strefach cieplejszych (tu
jednak zwykle w górach). W Ameryce Środkowej najdalej na południe
sięgają do Gwatemali, Salwadoru i Nikaragui, zaś w Azji do Archipelagu
Malajskiego. Jedyne naturalne stanowisko na półkuli południowej znajduje
się na Sumatrze (P. merkusii).
Sosny to rośliny zimozielone o długich, wąskich igłach. Charakteryzują się
dużym zakresem tolerancji na warunki środowiska i temperatury. Rozmnażają
się płciowo, wytwarzając osobno męskie i żeńskie kwiatostany. Nasiona dojrzewają w twardych, drewniejących
szyszkach. Do tego rodzaju należą gatunki uważane za jedne z najdłużej żyjących roślin na Ziemi i w większości
nie są zagrożone wyginięciem. Część gatunków podlega ochronie prawnej, przy czym w Polsce ścisłą ochroną
objęte są 3 gatunki. Niektóre gatunki i odmiany cieszą się popularnością jako rośliny ozdobne. Sosny są źródłem
pożywienia dla wielu owadów, z których część zwalczana jest jako szkodniki. W warunkach osłabienia mogą
być podatne na działanie patogenów wywołujących szereg chorób. Niektóre choroby są charakterystyczne dla
sosen, inne mogą przenosić się na pozostałe sosnowate lub rośliny z innych rodzin.
Sosny stanowią istotne źródło drewna, żywicy, olejków eterycznych, a także jadalnych nasion. Na przestrzeni wieków
dostarczały ludziom produktów ważnych w ich codziennym życiu, przez co w naturalny sposób wpisały się w
folklor, kulturę i sztukę wielu społeczeństw. Sosny używane były także jako symbole religijne i polityczne.
Świerk (Picea A. Dietr.) - rodzaj wiecznie
zielonych drzew z rodziny sosnowatych
(Pinaceae), który obejmuje około 35
gatunków. Występuje na obszarach
chłodnych i umiarkowanych półkuli
północnej.
Pokrój-Drzewa są wysokie i przeważnie mają
regularną, stożkową koronę.
Liście-Świerk posiada spiralnie osadzone,
kłujące szpilki. Igliwie utrzymuje się na
gałązkach przez 5 -7 lat.
Wyróżnia się 3 podstawowe formy ugałęzienia:
- grzebieniasta - pędu zwisają do dołu szczotkowata - gałązki krótsze, ułożone
szczoteczkowato - wokół pędu - płaska gałązki ułożone horyzontalnie.
Szyszki-Cylindryczne, zwisające do dołu.
Opada w całości po dojrzeniu nasion.
W Polsce występuje świerk pospolity (Picea
abies), głównie w górach na południu kraju
oraz w północno-wschodniej części kraju.
W górach bory świerkowe tworzą piętro
regla górnego (piętro górskie wyższe).
Świerk silnie zacienia dno lasu. Ma
tendencję do zakwaszania gleb, na których
rośnie. Wyróżnia się wyjątkowo płytkim i
rozległym systemem korzeniowym,
wskutek czego jest podatny na wiatrołomy.
Modrzew (Larix Mill.) – rodzaj drzew z
rodziny sosnowatych, który obejmuje
10 gatunków występujących na
obszarach umiarkowanych i chłodnych
półkuli północnej.
W Polsce modrzew występuje w Tatrach
gdzie lokalnie tworzy górną granicę
lasu (modrzew europejski - Larix
decidua subsp. decidua) oraz na
stanowiskach w części środkowej i
południowo-wschodniej (modrzew
polski Larix polonica).
Pokrój-Drzewa osiągają wysokość do
80 m i posiadają szeroką koronę,
która jest zbudowana z poziomo
rosnących konarów. Należą one do
jednych z najwyższych drzew w
Polsce, osiągają ponad 50 m
wysokości.
Liście-Barwa jasnozielona, kształtu
szpilkowatego, miękkie, zebrane w
gęste pęczki, skrętolegle osadzone
na któtkopędach. Modrzew traci igły
na zimę.
Szyszki-Kuliste lub jajowate,
skierowane są do góry. Rośliny
jednopienne. Koloru zielonego