Zadanie:

PROBLEM DECYZYJNY –
KUPIĆ CZY
WYPRODUKOWAĆ
1
Kupić czy wyprodukować
• Problem decyzyjny określany hasłowo „kupić
czy wyprodukować” dotyczy wyboru zakresu
prowadzonej przez firmę działalności, tzn.
określenia, które działania opłaca się zlecić na
zewnątrz.
• Zlecanie pewnych działań firmom zewnętrznym
określa się jako outsourcing.
2
OUTSOURCING -DEFINICJA
Outsourcing, jako koncepcja doskonalenia
funkcjonowania przedsiębiorstw, prowadząca przede
wszystkim do obniżania kosztów wyrobów lub usług
oferowanych klientom, polega na korzystaniu z
usług, półproduktów, jakie proponuje zewnętrzny
wytwórca-oferent.
3
ISTOTA OUTSOURCINGU
• Myślą przewodnią outsourcingu jest
koncentracja przedsiębiorstwa na
własnych kompetencjach bazowych.
• Wszystkie procesy, które nie stanowią
specjalności przedsiębiorstwa mogą
być zlecane innym, dla których są one
kompetencjami bazowymi.
4
Przykłady outsourcingu
Oferta usług specjalistycznych, które przedsiębiorstwa
mogą kupować na rynku, jest bogata i obejmuje mi.in.:
• usługi agencji reklamowych,
• pracowni badania rynku zbytu,
• organizację dystrybucji i usługi logistyczne,
• usługi public relations,
• doradztwo podatkowe i usługi księgowe,
• serwis ochrony mienia,
• doradztwo i usługi w zakresie informatyki,
• określanie kwalifikacji nowych pracowników,
• organizowanie szkoleń pracowników.
5
Outsourcing wewnętrzny i
zewnętrzny.
• Outsourcing wewnętrzny oznacza rozproszenie
określonych funkcji na przykład z centrali w kierunku
spółek-córek, które jednak dalej pozostają w sferze
wpływu spółki-matki.
• Ta wersja jest stosowana przez duże przedsiębiorstwa,
gdy przekazywanie funkcji pozwala uzyskiwać
przewagę konkurencyjną.
• Przy outsourcingu zewnętrznym określone usługi są
zakupywane od firm trzecich, które znajdują się poza
koncernem.
• Pomiędzy tymi dwoma możliwościami stosowane mogą
być warianty mieszane jak na przykład: założenie spółki
jointventure, umowy kooperacyjne, alianse (sojusze)
strategiczne.
6
SAMOZATRUDNIENIE
• Pewną formą outsourcingu jest „biznesing" czyli
usamodzielnianie w sensie organizacyjnym i
częściowo także finansowym stanowisk pracy, gdzie
podejmowana jest próba przekształcania
dominujących stosunków w środowisku pracy typu
„pracownik — pracodawca" na układ czysto
biznesowy.
• Następuje tu zastępowanie umowy o pracę
kontraktem na wykonanie lub systematyczne
wykonywanie określonej pracy
7
Outsourcing - zagrożenia
Obok niewątpliwych zalet, stosowanie outsourcingu związane jest z licznymi
zagrożeniami. Do najważniejszych można zaliczyć:
• zależność od innych przedsiębiorstw,
• mniejsze możliwości elastycznego kierowania funkcjami przekazywanymi
na zewnątrz,
• zmiany cen usług zewnętrznych.
Na przykład:
• Jeśli przedsiębiorstwo w ramach „odchudzania" zlikwiduje własne
magazyny i tym samym przesunie część kosztów logistycznych na
dostawców, może zostać zmuszone płacić w dłuższym okresie znacznie
wyższe ceny za dostawy,
• Podobnie gdy przedsiębiorstwo zdecyduje się ograniczyć liczbę części
(operacji) wytwarzanych przez siebie i przekazać ich wykonywanie na
zewnątrz, to może zmniejszyć koszty produkcji i magazynowania, lecz
jego funkcjonowanie stanie się bardziej podatne na zakłócenia. Brak
jakiegoś elementu z kooperacji lub jego wada może unieruchomić
produkcję i spowodować wysokie straty.
8
Kupić czy wyprodukować –
bez redukcji na kosztach stałych
• Jeśli koszty stałe dla obu opcji są takie same (nie
pojawiają się oszczędności w kosztach stałych po
dokonaniu zlecenia na zewnątrz), wyboru dokonuje
się przez porównanie ceny z jednostkowymi
kosztami zmiennymi.
• Wówczas górną granicę opłacalności dla opcji
kupna wyznaczają koszty decyzyjne, którymi są
jednostkowe koszy zmienne, tzn. oferowana
cena nie może być wyższa od tych kosztów.
• Koszty stałe niepodlegające redukcji są
kosztami niedecyzyjnymi (nieistotnymi), bo
jakakolwiek decyzja nie ma wpływu na ich
poziom.
9
Kupić czy wyprodukować –
bez redukcji na kosztach stałych
K
KCp
KCk
KS
X
Jeśli proponowana cena za usługę jest niższa od jednostkowych kosztów
zmiennych produkcji, wówczas wybór jest oczywisty - należy wybrać
opcję „kupić" bez względu na rozmiary zlecenia.
10
Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach
na kosztach stałych
K
KCp
KCk
KSp
KSk
X
W tym przypadku wybór jest oczywisty (zlecamy na zewnątrz).
11
PROCEDURA PODEJMOWANIA DECYZJI
(zlecenie na zewnątrz daje oszczędności na kosztach stałych)
• Stosowanie outsourcingu związane jest z koniecznością
podjęcia przez kierownictwo przedsiębiorstwa decyzji
typu „make or buy" („produkować czy kupować").
• We wstępnej fazie uwaga winna być skoncentrowana
na korzyściach i kosztach.
• Najczęściej zlecenie na zewnątrz zmniejsza nam koszty
stałe, ale cena jest wyższa od naszych jednostkowych
kosztów zmiennych,
• Punktem wyjścia może być analiza oparta na koncepcji
punktu krytycznego.
• Poszukuje się wówczas takiej wielkości zadań (operacji)
przewidzianych do zlecenia na zewnątrz, przy której
koszty wykonania zadania w przedsiębiorstwie („make")
i poza nim („buy") będą równe, zgodnie z poniższą
relacją:
12
Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach
na kosztach stałych
K
KSp
KSk
Q
X
13
Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach
na kosztach stałych
• Problem wyboru występuje wówczas, gdy koszty stałe dla
opcji „produkcja" są wyższe, a jednostkowe koszty
zmienne niższe niż dla opcji przeciwnej, tzn. proponowana
cena jest wyższa od jednostkowych kosztów zmiennych
produkcji we własnym zakresie.
• Oznacza to, że zlecając na zewnątrz uzyskujemy
oszczędności na kosztach stałych, ale będziemy ponosili
wyższe koszty zmienne, czyli:
- KSp > KSk
- kzp < kzk
• Należy ustalić rozmiary produkcji, przy których KC będą
dla obu wariantów jednakowe.
• W tej sytuacji decyzja zlecenia na zewnątrz zostanie
podjęta, gdy KC w wyniku tej decyzji będą niższe od KC
14
produkcji we własnym zakresie.
PROCEDURA PODEJMOWANIA DECYZJI
KSk + kzk x Q = KSp + kzp x Q.
Z tej relacji z kolei można wyliczyć wielkość zadania Q, która
doprowadza ją do równości, ze wzoru:
Q = KSp – KSk
kzk – kzp
gdzie:
KSk - stałe koszty w przypadku opcji „kupna",
KSp - stałe koszty w przypadku opcji „produkcja",
kzk - jednostkowe koszty zmienne opcji „kupna",
kzp - jednostkowe koszty zmienne opcji „produkcja",
Q - wielkość krytyczna równoważąca koszty obu opcji.
15
Kupić czy wyprodukować – występują
oszczędności na kosztach stałych
• Najczęściej z opcją „kupować” wiąże się redukcja
kosztów stałych.
• Wynika to z faktu , że na koszty stałe składają się:
- koszty bezpośrednio związane z produkcją, która
możemy zlecić na zewnątrz oraz
- koszty wspólne, które zostały rozliczone (np.
koszty ogólnozakładowe).
• Właśnie koszty stałe zaliczane do pierwszej grupy
podlegają redukcji (rezygnacja z produkcji powoduje
likwidację tych kosztów).
• Wówczas należy tę redukcję traktować jako koszt
16
decyzyjny.
Kupić czy wyprodukować – występują
oszczędności na kosztach stałych
• Korzyści uzyskiwane w wyniku zlecenia na
zewnątrz obejmują poza obniżka kosztów
całkowitych także uelastycznienie kosztów.
• Oznacza to, że zmniejsza się udział kosztów
stałych a rośnie udział kosztów zmiennych w
kosztach ogółem.
• Próg rentowności oraz dźwignia operacyjna
dzięki temu obniża się.
17
OUTSOURCING
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP)
Umowa z Fabryką Wyobraźni sp. j.
Celem projektu jest outsourcing usług DTP (komputerowego przygotowania
druku), co przyczyni się do obniżenia kosztów i co jest zgodne z tendencją
rynkową do outsourcowania usług DTP przez wydawnictwa książkowe i prasowe.
Oczekiwane korzyści:
 wykorzystywanie przez zewnętrzne studio ekonomii skali, tj. świadczenie usług
innym podmiotom, przez co obniża się jednostkowy koszt usługi,
 maleje udział kosztów stałych (zwiększa się elastyczność kosztów, bo
dostosowuje się je do faktycznego zapotrzebowania na usługę - obecnie są to
sztywne koszty stałe),
 możliwość zmniejszenia przez inne jednostki organizacyjne WSiP zakresu
obsługi świadczonej obecnie na rzecz Działu DTP (usługi pomocnicze, np.
księgowe, finansowe, kadrowe, informatyczne i administracyjne),
 sprzedaż lub dzierżawa środków trwałych związanych z DTP (drukarka,
komputery, itp.).
18
OUTSOURCING
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP)
Oszczędności wynikające z outsourcingu usług DTP w
tys. zł
Szacowany budżet Działu DTP w 2006 r.
(koszty stałe)*
1 953
Propozycja firmy zewnętrznej
1 261
Różnica (szacowana oszczędność)
692
* kwota ta nie obejmuje kosztów alokowanych w innych kategoriach
budżetowych (obejmujących wydatki „ogólnofirmowe”)
19
OUTSOURCING
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP)
Jakośc i bezpieczeństwo ze studiem zewnętrznym zostanie
zagwarantowane poprzez:
• świadczenie usług DTP na rzecz WSiP S.A. przez firmę zewnętrzną za
pośrednictwem osób, które będą pracowały przede wszystkim w aktualnej
siedzibie WSiP,
• planowane zlecanie przez firmę zewnętrzną wykonywania usług DTP przez
część z obecnych pracowników Działu DTP,
• możliwość wymiany doświadczeń ze studiami zewnętrznymi i szybkiego
przydzielania części usług najlepszym firmom zewnętrznym (np. w okresach
nagłego spiętrzenia prac),
• dbałość o wysoką technologię poprzez używanie najbardziej efektywnego
sprzętu,
• wieloletnie doświadczenie Fabryki Wyobraźni sp. j. w świadczeniu tego
typu usług dla innych podmiotów.
20