Treści ścieżki filozoficznej do realizacji na lekcjach języka

Treści ścieżki filozoficznej do realizacji na lekcjach języka łacińskiego w I i II klasie liceum.
Bloki
tematyczne
1.Główne
problemy
współczesnej
moralności
Zakres treści
2.Sokrates –
nauczyciel
Platona
Sokrates – nauczyciel także wielu
późniejszych twórców szkół filozoficznych.
Udział Sokratesa w wojnie peloponeskiej.
Ubogie życie „ulicznego” nauczyciela.
399r.p.n.e. – śmierć Sokratesa.
Kryzys wartości moralnych etycznych.
Brak wzorców osobowych.
Podatność młodzieży na problem uzależnień:
papierosy, alkohol, narkotyki.
Znaczenie wychowania w rodzinie i edukacji
szkolnej w przygotowaniu młodzieży do
podjęcia życia seksualnego w małżeństwie.
Problem tolerancji i szacunku dla ludzi
chorych i starszych.
Umiejętności
Formy i metody, środki
dydaktyczne
Uczeń potrafi:
Metoda – rozmowa
-w oparciu o wiedzę filozoficzną, wykazuje jej wpływ
dydaktyczna. Podstawę
na ludzkie postępowanie: stosunek do świata i relacje
stanowią filmy, książka,
między ludźmi.
ważne postacie z życia
-kształtuje aktywną postawę wobec świata opartą na
religijnego, społecznego
wrażliwości moralnej, poczuciu odpowiedzialności za
- Jan Paweł II
własny los i innych ludzi.
- Maksymilian
-samowiedzę pogłębia poprzez uświadomienie ważnych
Kolbe
zagadnień związanych z istnieniem w świecie i
Problem ludzi w
społeczeństwie.
podeszłym wieku
-twórczo poszukuje własnej tożsamości.
kończymy konstatacją:
-prezentuje znajomość zasad kierowania własnym
„O kulturze
rozwojem i tworzeniem harmonii wewnętrznej.
społeczeństwa świadczy
stosunek do ludzi starych
i chorych”.
Uczeń potrafi:
-filozofia została przeniesiona z nieba do miast.
-nie pobieranie opłat za naukę głoszoną przez Sokratesa.
-Sokrates mówi w „Uczcie” Platona, że „piękno rzeczy
polega na ich dostosowaniu do celu, jakiemu służą”.
-śmierć poprzez wypicie cykuty świadczy o
zjednoczeniu się z prawami miasta, jakie zamieszkiwał.
4
Metoda – projektu
indywidualnego.
-zaprezentowanie
sylwetki Sokratesa i jego
filozofii duchowego
piękna.
Dyskusja uczniów:
-na czym polega piękno?
-czy jesteśmy wrażliwi na
piękno?
Ilustracje twarzy
Sokratesa.
3.Stoicyzm
Historia stoicyzmu dzieli się na 3 okresy:
1.Stara Stoa IV-III w. p.n.e. (Zenon z Kitionu,
Kleantes z Assos, Chryzyp z Soloi).
2.Średnia Stoa III-I w. p.n.e. – okres
przeniknięcia stoicyzmu do Rzymu
(Panajtios, Posejdonios).
3.Młodsza Stoa – rozwój stoicyzmu w Rzymie
za Cesarstwa I-II w. n.e. (Seneka Mlodszy,
Epiktet, Marek Aureliusz).
Za najwyższe i jedyne dobro stoicy uważali
cnotę, przy pomocy której człowiek
opanowuje i przezwycięża swoje stany
emocjonalne i namiętności.
4.Epikureizm Epikur – filozof grecki (341-270 p.n.e.) ok.
307r. p.n.e.
-założył własną szkołę w pobliżu Gaju
Akademosa.
-wykłady i dysputy filozoficzne z uczniami.
Epikur wyznawca atomistycznej teorii
Demokryta
-przetworzenie hedonistycznych idei Arystypa
z Kyrene
-spuścizna Epikura: trzy listy, testament tzw.
Główne myśli, fragmenty ksiąg „O naturze”.
Dzieło Lukrecjusza „O naturze rzeczy” –
wykład epikureizmu, dzieło zachowano do
dziś.
Uczeń potrafi:
-potrafi określić cechy stoika: umiejętność zachowania
spokoju i hartu ducha w najtrudniejszych sytuacjach
życia.
-Seneka I w. n.e. – ośrodkiem jego zainteresowania były
zagadnienia etyczne: postępowanie według zasad
rozumu, opanowanie namiętności i uniezależnienie się
od zewnętrznych okoliczności dla zapewnienia sobie
spokoju i równowagi ducha, która jest celem życia.
Filozofia wg niego jest mądrością życia i szkołą
doskonalenia wewnętrznego, daje siłę w
przeciwnościach losu.
-Marek Aureliusz – cesarz-filozof II w. n.e. sens życia
widział w służbie innym ludziom, a za podstawę
stosunku do ludzi przyjmował wyrozumiałość, którą
posuwał do miłości nieprzyjaciół.
Metoda – prezentacji
projektu indywidualnego.
-zreferowanie założeń
stoików.
Dyskusja nad sensem
zdań:
-„Piękno miało dla
stoików obiektywną
wartość. Ale wartość
wysoką miało jedynie
piękno moralne; piękno
estetyczne miało
wprawdzie wartość
obiektywną, ale
względnie niską”.
Uczeń potrafi:
Założenie epikurejczyków:
-nie interesowanie się pięknem „duchowym”.
-wiązanie piękna z wrażeniami zmysłowymi.
-ujemny stosunek do piękna i sztuki.
-sztuką jest wytwarzanie rzeczy przyjemnych i
pożytecznych.
-dwa motywy estetyki: cynicki (bezwartościowość
piękna i sztuki); demokrytejski (motyw naturalizmu i
empiryzmu).
-czerpanie radości z życia „carpe diem”.
Metoda – prezentacji
projektu indywidualnego.
-założenia filozofii
epikurejskiej.
Dyskusja o tym, czy
sztuka jest wartością
konieczną, czy też
niekonieczną.
Lukrecjusz wyznacza
poezji rolę służebną
„sztuka jest służącą
filozofii”.
5
5.Sceptycyzm Pyrron z Elidy (365-270 p.n.e.) filozof grecki,
twórca kierunku zwanego sceptycyzmem,
Tymon z Fliuntu (III w. p.n.e.), kontynuator i
uczeń Tymona.
Ujęcie praktyczne filozofii Pyrrona:
-prawdziwy mędrzec przekonawszy się, że nie
można jednoznacznie i ostatecznie rozstrzygać
jakiegokolwiek zagadnienia, wstrzymuje się
od sądu i ta powściągliwość zapewnia mu
spokój.
Rozwinięcie teoretycznych podstaw doktryny
sceptyckiej przez następców:
-poznania prawdziwego i pewnego osiągnąć
nie można poprzez postrzeżenia, gdyż te są
względne i uzależnione od subiektywnych
warunków postrzegającego i od warunków, w
jakich znajduje się rzecz postrzegania.
6.Cynizm
Antystenes z Aten (444-368 p.n.e.) filozof
grecki, uczeń Gorgiasza i Sokratesa, skłaniał
się do materialistycznej koncepcji przyrody.
Założyciel szkoły cyników. Syn obywatela
ateńskiego i trackiej niewolnicy. Stał na
gruncie równości wszystkich ludzi, był za
uprawnieniem kobiet i niewolników.
Dowodził, że do szczęścia nie jest potrzebna
ani potęga, ani pieniądze, ani przyjemności
zmysłowe, że szczęście prawdziwe zależy od
samego człowieka. Cnota wystarczy do
szczęścia, a nie wymaga niczego prócz siły
moralnej.
Uczeń potrafi:
Filozofia sceptycka zakłada:
-wstrzymanie się od jakichkolwiek sądów.
-w życiu praktycznym niepotrzebna jest pewność,
wystarczy rozsądne prawdopodobieństwo.
-należy kierować się naturalnymi popędami i
obyczajami.
-literatura, poezja, muzyka nie przynoszą korzyści,
wywołują zamieszanie umysłów.
-sztuka ani nie poucza ludzi, ani ich nie podnosi
moralnie.
Metoda – prezentacji
projektu indywidualnego
dotyczącej założeń
filozofii sceptyckiej.
-rozmowa dydaktycza:
argumenty, jakimi
posługujemy się dla
wykonania siły i wartości
muzyki?
-muzykalność jest
źródłem przyjemności.
-muzyka uszlachetnia.
-harmonia muzyki jest
oddźwiękiem harmonii
wszechświata.
Uczeń potrafi:
-anegdota o Diogenesie, filozofie ze szkoły cynickiej,
wg tradycji mieszkał w beczce i ograniczył do minimum
swe potrzeby.
-prawdziwą niezależność od losu może dać jedynie
cnota, polegająca na życiu zgodnym z naturą.
-jedynym dobrem jest cnota, obojętne są wolność i
niewola, bogactwo i ubóstwo, obojętna jest też wiedza.
-wszelkie urządzenia społeczne, instytucje państwowe,
cywilizacja i kultura, obyczaje i systemy prawne są
wyrazem konwencji, należy je znieść i powrócić do
stanu natury, w którym wszyscy ludzie są równi.
-twórcy pierwszej utopii społecznej w duchu
komunizmu i egalitaryzmu.
Metoda – prezentacji
projektu indywidualnego
odnośnie filozofii
cynickiej.
Rozmowa dydaktyczna
na temat: „Filozofia
cynicka próbą ucieczki od
smutnej rzeczywistości?”
6
7