Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału wg stanu na

SPÓŁDZIELCZA GRUPA BANKOWA
BANK SPÓŁDZIELCZY W CZŁUCHOWIE
UJAWNIENIE INFORMACJI
o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku,
funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń
oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom
WG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2016 ROKU
Sporządził: Katarzyna Krassowska
Zatwierdzono do ujawnienia na posiedzeniu Zarządu w dniu 29.03.2017 roku.
Protokół Zarządu nr 22/2017
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
WPROWADZENIE.................................................................................................................................................................................................................. 4
1. INFORMACJE O BANKU............................................................................................................................................................................................. 5
2. CELE I STRATEGIE WZAKRESIE ZARZĄDZANIA RYZYKAMI............................................................................................................ 5
2.1. INFORMACJE O STRATEGII I PROCESACH ZARZĄDZANIA WODNIESIENIU DO POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓWRYZYKA................................................5
3. UJAWNIENIA WZAKRESIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA........................................................................................................................... 40
4. FUNDUSZE WŁASNE.................................................................................................................................................................................................. 41
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
WARTOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH SKŁADNIKÓWFUNDUSZY WŁASNYCH..........................................................................................................................41
OPIS INSTRUMENTÓWKAPITAŁOWYCH ORAZ OGRANICZEŃ ZASTOSOWANYCH DO OBLICZANIA FUNDUSZY WŁASNYCH...........................................45
POZIOM KAPITAŁU PODSTAWOWEGO TIER I I KAPITAŁU TIER I PONAD WYMAGANY POZIOM WSPÓŁCZYNNIKA.......................................................46
CHARAKTER I WIELKOŚĆ POZYCJI KWALIFIKUJĄCYCH SIĘ DO FUNDUSZY WŁASNYCH NA MOCY PRZEPISÓWPRZEJŚCIOWYCH................................47
5. WYMOGI KAPITAŁOWE – ART. 438 ROZPORZĄDZENIA CRR............................................................................................................. 47
5.1. OPIS METODY STOSOWANEJ PRZEZ INSTYTUCJĘ DO OCENY ADEKWATNOŚCI JEJ KAPITAŁU WEWNĘTRZNEGO WCELU WSPARCIA BIEŻĄCYCH I
PRZYSZŁYCH DZIAŁAŃ................................................................................................................................................................................................47
5.2. KWOTY EKSPOZYCJI WAŻONYCH RYZYKIEM – 8 %KWOT EKSPOZYCJI WAŻONYCH RYZYKIEM DLA KAŻDEJ KATEGORII EKSPOZYCJI OKREŚLONEJ
WART. 112 ROZPORZĄDZENIA CRR..........................................................................................................................................................................48
5.3. WYMOGI WZAKRESIE FUNDUSZY WŁASNYCH............................................................................................................................................................49
5.4. BUFORY KAPITAŁOWE – ART. 440 ROZPORZĄDZENIA CRR.......................................................................................................................................49
6. UJAWNIENIA WZAKRESIE RYZYKA KREDYTOWEGO......................................................................................................................... 49
6.1. STOSOWANE WRACHUNKOWOŚCI DEFINICJE POZYCJI PRZETERMINOWANYCH I O UTRACONEJ JAKOŚCI..................................................................49
6.2. OPIS STOSOWANEGO PODEJŚCIA I METOD PRZYJĘTYCH DO USTALENIA KOREKT WARTOŚCI I REZERW, WTYM REZERWCELOWYCH I REZERWY NA
RYZYKO OGÓLNE WCZĘŚCI DOTYCZĄCEJ RYZYKA KREDYTOWEGO ..........................................................................................................................50
6.3. CAŁKOWITA KWOTA EKSPOZYCJI WEDŁUG WYCENY BILANSOWEJ (PO KOREKTACH RACHUNKOWYCH)I ŚREDNIA KWOTA EKSPOZYCJI WDANYM
OKRESIE WPODZIALE NA KLASY RYZYKA...................................................................................................................................................................51
6.4. STRUKTURA GEOGRAFICZNA EKSPOZYCJI WPODZIALE NA OBSZARY WAŻNE POD WZGLĘDEM ISTOTNYCH KATEGORII EKSPOZYCJI WRAZ Z
DODATKOWYMI SZCZEGÓŁOWYMI PODZIAŁAMI WSTOSOWNYCH PRZYPADKACH.....................................................................................................52
6.5. STRUKTURA BRANŻOWA EKSPOZYCJI ORAZ PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA TYP KONTRAHENTA WROZBICIU NA KLASY EKSPOZYCJI, WRAZ Z
DODATKOWYMI SZCZEGÓŁAMI WUZASADNIONYCH PRZYPADKACH, WTYM OKREŚLENIE EKSPOZYCJI WOBEC MŚP...............................................52
6.6. STRUKTURA EKSPOZYCJI WEDŁUG OKRESÓWZAPADALNOŚCI WPODZIALE NA KLASY EKSPOZYCJI, WRAZ Z DODATKOWYMI SZCZEGÓŁAMI W
UZASADNIONYCH PRZYPADKACH................................................................................................................................................................................52
6.7. ISTOTNE BRANŻE, KWOTY EKSPOZYCJI ZAGROŻONYCH, SALDA KOREKT WARTOŚCI I REZERW, KOREKTY I REZERWY WOKRESIE
OBRACHUNKOWYM.....................................................................................................................................................................................................54
6.8. KWOTY EKSPOZYCJI ZAGROŻONYCH.........................................................................................................................................................................54
KWOTY EKSPOZYCJI ZAGROŻONYCH.................................................................................................................................................................................54
6.9. ZMIANY STANÓWKOREKT WARTOŚCI I REZERWZ TYTUŁU EKSPOZYCJI ZAGROŻONYCH..........................................................................................54
7. UJAWNIENIA WZAKRESIE KORZYSTANIA Z OCEN ZEWNĘTRZNYCH INSTYTUCJI OCENY WIARYGODNOŚCI
KREDYTOWEJ (ECAI)............................................................................................................................................................................................... 56
8. UJAWNIENIA WZAKRESIE RYZYKA RYNKOWEGO - RYZYKO WALUTOWE ........................................................................... 56
9. UJAWNIENIA WZAKRESIE RYZYKA OPERACYJNEGO......................................................................................................................... 57
9.1. WYMOGI INFORMACYJNE NA TEMAT PODEJŚCIA DO RYZYKA OPERACYJNEGO ZGODNIE Z REKOMENDACJĄ M........................................................58
9.2. INFORMACJA O STRATACH OPERACYJNYCH WPODZIALE NA KATEGORIE ZDARZEŃ..................................................................................................58
9.3. INFORMACJA O NAJWAŻNIEJSZYCH ZDARZENIACH RYZYKA OPERACYJNEGO I PODJĘTYCH DZIAŁANIACH MITYGUJĄCYCH.....................................58
10. UJAWNIENIA WZAKRESIE EKSPOZYCJI KAPITAŁOWYCH............................................................................................................... 59
10.1.PODZIAŁ EKSPOZYCJI ZE WZGLĘDU NA CEL NABYCIA................................................................................................................................................59
10.2.WARTOŚĆ BILANSOWA, WARTOŚĆ GODZIWA, CENARYNKOWA EKSPOZYCJI KAPITAŁOWYCH WG STANU NA DZIEŃ 31.12.2016 ROKU.....................60
10.3.RODZAJE, CHARAKTER I KWOTY EKSPOZYCJI WKAPITAŁOWYCH PAPIERACH WARTOŚCIOWYCH WG STANU NA DZIEŃ 31.12.2016 ROKU...............60
10.4.ZREALIZOWANE ZYSKI LUB STRATY ZE SPRZEDAŻY I LIKWIDACJI EKSPOZYCJI KAPITAŁOWYCH WG STANU NA DZIEŃ 31.12.2016 ROKU.................60
10.5.NIEZREALIZOWANE ZYSKI LUB STRATY Z PRZESZACOWANIA EKSPOZYCJI KAPITAŁOWYCH ZALICZONE DO FUNDUSZY PODSTAWOWYCH LUB
UZUPEŁNIAJĄCYCH WG STANU NA DZIEŃ 31.12.2016 ROKU........................................................................................................................................60
11. UJAWNIENIA WZAKRESIE RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ ........................................................................................................... 60
11.1.CHARAKTER RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ..............................................................................................................................................................60
12. UJAWNIENIA WZAKRESIE POLITYKI ZMIENNYCH SKŁADNIKÓWWYNAGRODZEŃ OSÓB ZAJMUJĄCYCH
STANOWISKA KIEROWNICZE............................................................................................................................................................................. 63
12.1.INFORMACJE DOTYCZĄCE PROCESU USTALANIA POLITYKI ZMIENNYCH SKŁADNIKÓWWYNAGRODZEŃ....................................................................63
12.2.INFORMACJE DOTYCZĄCE KSZTAŁTOWANIA WYNAGRODZEŃ....................................................................................................................................63
12.3.STOSUNEK STAŁYCH SKŁADNIKÓWWYNAGRODZENIA DO SKŁADNIKÓWZMIENNYCH...............................................................................................63
12.4.GŁÓWNE PARAMETRY ORAZ ZASADY USTALANIA WYNAGRODZEŃ OSÓB ZAJMUJĄCYCH STANOWISKA KIEROWNICZE..............................................64
12.5.ZBIORCZE INFORMACJE ILOŚCIOWE DOTYCZĄCE WYNAGRODZEŃ OSÓB ZAJMUJĄCYCH STANOWISKA KIEROWNICZE.............................................64
12.6.LICZBA OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY WYNAGRODZENIE WWYSOKOŚCI CO NAJMNIEJ 1 MLN EURWDANYMROKU OBROTOWYM..............................65
13. UJAWNIENIA WZAKRESIE RYZYKA PŁYNNOŚCI.................................................................................................................................... 65
13.1.ORGANIZACJA ZRZĄDZANIA PROCESEM PŁYNNOŚCI..................................................................................................................................................65
13.2.UJAWNIENIA ILOŚCIOWE WZAKRESIE RYZYKA PŁYNNOŚCI.......................................................................................................................................70
13.3.UJAWNIENIA JAKOŚCIOWE.........................................................................................................................................................................................71
Strona 2 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
14. INFORMACJA O SPEŁNIENIU PRZEZ CZŁONKÓWRADY NADZORCZEJ I ZARZĄDU BANKU WYMOGÓW
OKREŚLONYCH WART. 22AA. USTAWY PRAWO BANKOWE. ............................................................................................................ 77
15. DŹWIGNIA FINANSOWA.......................................................................................................................................................................................... 77
16. UJAWNIENIA WZAKRESIE FUNKCJONOWANIA SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ.................................................. 77
16.1.STRUKTURA ORGANIZACYJNA SYSTEMU.....................................................................................................................................................................77
16.2.STOSOWANE MECHANIZMY KONTROLNE....................................................................................................................................................................78
16.3 OCENA ADEKWATNOŚCI I SKUTECZNOŚCI SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ........................................................................................................79
17. OŚWIADCZENIE ZARZĄDU BANKU O WYNIKACH OCENY ADEKWATNOŚCI ZAKRESU OGŁASZANYCH
INFORMACJI DO SKALI I PROFILU RYZYKA BANKU............................................................................................................................. 80
Strona 3 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Wprowadzenie
1. Bank zgodnie z wymogami określonymi w Części Ósmej Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji
kredytowych i firm inwestycyjnych (zwanego dalej Rozporządzeniem CRR) dokonuje, w niniejszym
dokumencie zwanym dalej Ujawnieniem, ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym
dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie
wynagrodzeń oraz innych informacji.
2. Niniejsze Ujawnienie obejmuje również informacje, o których mowa w art. 111a ust. 4 ustawy Prawo
bankowe.
3. Bank w zakresie niniejszego Ujawnienia:
1) nie stosuje pominięcia informacji uznanych za nieistotne - informacje nieistotne to w opinii Banku
informacje, których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na
ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy podejmowaniu decyzji
ekonomicznych;
2) nie stosuje pominięcia informacji uznanych za zastrzeżone lub poufne – Bank uznaje informacje za
zastrzeżone, jeżeli ich podanie do wiadomości publicznej w opinii Banku osłabiłoby jego pozycję
konkurencyjną. Bank uznaje informacje za poufne, jeśli Bank zobowiązał się wobec klienta lub innego
kontrahenta do zachowania poufności.
4. Bank informuje, że niniejsze Ujawnienie obejmuje cały zakres ujawnianych informacji, określonych w
Części Ósmej Rozporządzenia CRR. Z zastrzeżeniem art. 434 ust. 2 Rozporządzenia CRR, ujawnienia
informacji dokonane przez Bank w celu spełnienia wymogów określonych w przepisach o rachunkowości
uznaje się za spełniające wymogi Części Ósmej Rozporządzenia CRR.
5. Informacje ujawniane w niniejszym dokumencie zaprezentowano według stanu na dzień 31.12.2016 r.
6. O ile nie zaznaczono inaczej, dane liczbowe prezentowane są w złotych, a ewentualne różnice w sumach i
udziałach mogą wynikać z zaokrągleń kwot do pełnych złotych oraz zaokrągleń udziałów procentowych do
dwóch miejsc dziesiętnych.
Strona 4 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1. Informacje o Banku
1. Bank Spółdzielczy w Człuchowie (dalej Bank) z siedzibą w Człuchowie, ul. Zamkowa 23, jest
zarejestrowany w Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku, VIII Wydział Gospodarczy pod nr KRS
0000085632. Jednostce nadano numer statystyczny REGON 000498537 oraz NIP 843 -10 - 14 - 270.
2. Bank jest spółdzielnią prowadzącą swoją działalność na podstawie:
1) ustawy z dnia 7 grudnia 2000 roku o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i
bankach zrzeszających,
2) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe,
3) ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze,
4) innych ustaw oraz Statutu Banku.
3. Bank jest zrzeszony z SGB-Bankiem S.A. w Poznaniu oraz jest uczestnikiem Systemu Ochrony SGB.
4. Bank, w ramach posiadanych uprawnień i zezwoleń, prowadzi działalność wyłącznie na terenie
województwa pomorskiego.
5. W 2016 roku Bank prowadził działalność w niżej wymienionych placówkach:
1) Oddziały w:
a)
Człuchowie, ul. Zamkowa 23, 77-300 Człuchów;
b)
Przechlewie, ul. Człuchowska 24, 77-320 Przechlewo;
c)
Czarnem, ul. Moniuszki 12, 77-330 Czarne;
d)
Debrznie, ul. Młynarska 1, 77-310 Debrzno;
2) Filia w Rzeczenicy, ul. Człuchowska 26, 77-304 Rzeczenica;
3) Punkt Kasowy w Koczale, ul. Człuchowska 27, 77-220 Koczała;
4) Punkt Kasowy w Debrznie, ul. Traugutta 2, 77-310 Debrzno.
Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem kanałów elektronicznych tj. przez
systemy Internet Banking i Home Banking.
6. Bank na dzień 31.12.2016 roku posiadał zaangażowanie kapitałowe w SGB-Banku S.A. niepowodujące na
podstawie otrzymanej decyzji KNF z dnia 25.03.2016r. pomniejszenia funduszy własnych Banku.
7. Bank na dzień 31.12.2016 roku nie posiadał udziałów w podmiotach zależnych nie objętych konsolidacją.
2. Cele i strategie w zakresie zarządzania ryzykami
2.1. Informacje o strategii i procesach zarządzania w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka
Cele strategiczne i zasady zarządzania ryzykami zostały określone w „Strategii zarządzania ryzykiem w Banku
Spółdzielczym w Człuchowie” oraz procedurach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, a także
uwzględnione są w strategii działania Banku. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na
powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed zagrożeniami i dostosowywania działalności do
zmieniających się warunków zewnętrznych. Bank podchodzi ostrożnościowo do podejmowania ryzyka, co
oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej i
kontrolowaniem ryzyka.
Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się:
Strona 5 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1. procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem;
2. identyfikacja, pomiar i monitorowanie;
3. system limitów ograniczających ryzyko;
4. system informacji zarządczej;
5. odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania.
Zarządzanie ryzykiem obejmuje proces gromadzenia, udostępniania, analizy danych dotyczących identyfikacji
danego rodzaju ryzyka oraz podejmowanie na jej podstawie działań o charakterze proceduralnym,
organizacyjnym i wykonawczym, mających na celu redukowanie ryzyka do akceptowanego poziomu oraz
eliminowanie/ograniczanie negatywnych skutków ekspozycji na ryzyko. Zarządzanie ryzykiem w Banku
realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd strategie, polityki,
wewnętrzne procedury, regulaminy, zasady, które określają sposób identyfikacji, pomiaru, monitorowania i
kontroli poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne.
Do rodzajów ryzyka uznanych za istotne Bank zalicza:
1. ryzyko kredytowe, w tym koncentracji;
2. ryzyko operacyjne;
3. ryzyko walutowe;
4. ryzyko płynności;
5. ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej;
6. ryzyko braku zgodności.
Procedury zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka podlegają przeglądowi i aktualizacji w cyklach
rocznych pod względem dostosowania ich do aktualnych przepisów prawa, przy uwzględnieniu zmian w skali
działalności Banku oraz zmian organizacyjnych. W procesie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka
uczestniczą:
1. Rada Nadzorcza Banku;
2. Zarząd Banku;
3. Komitety;
4. Komórki organizacyjne lub wyznaczone osoby odpowiedzialne za:
1) wypełnianie obowiązków sprawozdawczych dla odbiorców zewnętrznych;
2) zarządzanie nadwyżkami środków;
3) zarządzanie bieżącą pozycja walutową;
4) sprzedaż kredytów;
5) identyfikację i akceptację ryzyka kredytowego dla pojedynczych transakcji;
6) pomiar, monitorowanie i kontrolę poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego.
Członkiem Zarządu nadzorującym zarządzanie ryzykiem istotnym w działalności Banku jest Prezes Zarządu.
Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów
pomiędzy pracownikami, czy też jednostkami organizacyjnymi Banku.
Do zadań Rady Nadzorczej Banku należy:
1. zatwierdzanie Strategii działania oraz zasad ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem,
obejmujących m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku,
2. zatwierdzanie procedur dotyczących procesów:
Strona 6 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1) szacowania kapitału wewnętrznego,
2) planowania i zarządzania kapitałowego,
3. zatwierdzanie struktury organizacyjnej Banku, zawartej w Regulaminie organizacyjnym, dostosowanej
do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka;
4. zatwierdzanie ogólnych zasad polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń;
5. zatwierdzanie planu pozyskania i utrzymania środków obcych stabilnych;
6. zatwierdzanie zasad przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych
rodzajów ryzyka;
7. sprawowanie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności, a także zatwierdzanie założeń
polityki Banku w zakresie ryzyka braku efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności,
8. sprawowanie nadzoru nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią i
Planem finansowym Banku,
9. zapewnianie wyboru członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania
wyznaczonych im funkcji,
10. sprawowanie nadzoru nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem, występującym w
działalności Banku oraz ocena adekwatności i skuteczności tego systemu, głównie poprzez
zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne
rodzaje ryzyka i na ich podstawie dokonywanie oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania
ryzykiem,
11. ocena, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z
polityką Rady Nadzorczej.
Zarządu Banku:
1. odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu
kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu
szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów,
2. odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania
kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne
korekty i udoskonalenia,
3. wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i
profilu ponoszonego ryzyka,
4. wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru,
monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka
przez Bank,
5. zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez
Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku,
6. odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie
działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu Banku w
zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności Banku i za ocenę
sytuacji finansowej Banku
7. zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa,
Strona 7 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
8. zapewnienia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w
działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie,
9. odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników
wynagrodzeń,
10. uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych
rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem,
11. przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i
syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku.
W procesie zarządzania ryzykiem udział biorą następujące Komitety:
1. Komitet KRO o charakterze analityczno-doradczym, który realizuje zadania opisane w Regulaminie
funkcjonowania Komitetu ds. Ryzyka Operacyjnego w Banku Spółdzielczym w Człuchowie,
2. Komitet do spraw Produktów Bankowych - jest organem opiniodawczo-doradczym Zarządu Banku w
zakresie efektywnego wprowadzania/modyfikowania produktów oferowanych przez Bank w celu
realizacji Strategii działania oraz optymalizacji dochodu, przy jednoczesnym zachowaniu pełnego
bezpieczeństwa Banku, którego szczegółowe zadania oraz zasady funkcjonowania reguluje Regulamin
funkcjonowania Komitetu do spraw produktów bankowych w Banku Spółdzielczym w Człuchowie.
Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów
zawartych w Strategii zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz zgodnie z Regulaminem
organizacyjnym Banku, uczestniczą w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny występowania zdarzeń
generujących ryzyko oraz raportowania tych zdarzeń.
Bank stosuje metody (modele) identyfikowania i pomiaru ryzyka związanego z jego działalnością, dostosowane
do profilu, skali i złożoności ryzyka, a w przypadku wątpliwości w zakresie poziomu ryzyka, stosuje się
podejście z zachowaniem maksymalnego stopnia ostrożności. Częstotliwość pomiaru ryzyka dostosowana jest
do wielkości oraz charakteru poszczególnych rodzajów ryzyka w działalności Banku. Stosowane metody lub
systemy pomiaru ryzyka, w szczególności ich założenia są poddawane okresowej ocenie uwzględniającej
testowanie i weryfikację historyczną. Przegląd i aktualizacja metod pomiaru ryzyka przeprowadzany jest w
terminach weryfikacji procedur dotyczących zarządzania ryzykiem. W ramach pomiaru ryzyka Bank
przeprowadza testy warunków skrajnych. Bank dokłada staranności, aby założenia przyjmowane w
przeprowadzanych testach warunków skrajnych były właściwe i dawały podstawy rzetelnej oceny ryzyka,
zapewniały lepsze zrozumienie profilu ryzyka Banku i wsparcie dla planowania kapitałowego. Zakres testów
dotyczących pomiaru ryzyka w ramach kapitałowych testów warunków skrajnych umożliwia wiarygodną ocenę
podatności kapitału na skrajnie niekorzystne i nagłe zdarzenia.
Bank wprowadza również odpowiednie do skali i złożoności działalności limity wewnętrzne ograniczające
poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku. Procedury wewnętrzne określają
zasady ustalania i aktualizacji wysokości limitów wewnętrznych oraz częstotliwości monitorowania ich
przestrzegania i raportowania. Wysokość limitów jest dostosowana do akceptowanego przez Radę Nadzorczą
ogólnego poziomu ryzyka Banku oraz do poziomu limitów ustalonych w Systemie Ochrony SGB. Analizy
będące podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych są sporządzane w formie pisemnej. Procedury
wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem określają sytuacje, w których dopuszczalne jest przekroczenie
limitów wewnętrznych, warunki akceptacji przekroczeń oraz sposób postępowania w przypadku przekroczenia
Strona 8 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
limitów wewnętrznych, Bank określa także limity, dla których przekroczenie jest niedopuszczalne. Przyjęte
rodzaje limitów wewnętrznych, dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka oraz ich wysokość, zatwierdza
Zarząd Banku. Przekroczenia limitów wewnętrznych są monitorowane i poddawane szczegółowej analizie –
zadania te wykonują komórki organizacyjne wskazane w procedurach szczegółowych dotyczących zarządzania
poszczególnymi rodzajami ryzyka.
Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system
informacji zarządczej. System informacji zarządczej dostarcza informacji na temat:
1. rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku;
2. profilu ryzyka;
3. stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych;
4. wyników testów warunków skrajnych;
5. skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem.
Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu
ryzyka Banku. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju
raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych
informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. Szczegółowe zasady działania
systemu informacji zarządczej reguluje w Banku odrębna procedura. Ponadto w regulacjach dotyczących
zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka bankowego został określony w sposób ogólny zakres informacji
zarządczej z obszaru, którego dotyczy regulacja.
2.1.1. Ryzyko kredytowe i ryzyko koncentracji
Strategia i proces zarządzania ryzykiem kredytowym i koncentracji
Celem strategicznym w zakresie ryzyka kredytowego jest:
1. wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego
jakościowo portfela kredytowego;
2. dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego, umożliwiających
podejmowanie ostrożnościowych i zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku;
3. utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w
kredytach ogółem na poziomie nie wyższym od 4%,;
4. ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów
Banku.
Cele strategiczne Banku w zakresie ryzyka koncentracji:
1. utrzymywanie umiarkowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego w zakresie uwarunkowanym
terenem działania Banku;
2. bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji dużych ekspozycji określonych w CRR.
Przy realizacji celów strategicznych w zarządzaniu ryzykiem kredytowym uwzględnia się najważniejsze
czynniki ryzyka kredytowego, którymi są:
1. pogorszenie się koniunktury gospodarczej,
Strona 9 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
pogorszenie sytuacji ekonomiczno – finansowej kredytobiorcy,
pogorszenie sytuacji ekonomiczno – finansowej firm w branży,
błędy pracowników Banku w ocenie wniosku,
ryzyko towarzyszące przedsięwzięciu (np. pojawienie się silnej konkurencji, problemy z dostawcami
lub odbiorcami),
6. ryzyko prawne – nagła zmiana przepisów,
7. rosnące zapotrzebowanie na kredyt przy niskich kapitałach własnych,
8. brak pełnej informacji o zadłużeniu,
9. brak pełnej informacji o powiązaniach kapitałowych lub organizacyjnych,
10. ograniczone możliwości ubezpieczeń,
11. konkurencja bankowa – obniżanie standardów celem zatrzymania kredytobiorcy jako klienta Banku,
12. czynniki losowe (katastrofy, śmierć lub choroba kredytobiorcy),
13. wyłudzenia.
Ryzyko kredytowe Banku rozpatrywane jest w dwóch aspektach: ryzyka pojedynczej transakcji oraz ryzyka
łącznego portfela kredytowego. Ryzyko pojedynczej transakcji zależy od kwoty kredytu i prawdopodobieństwa
braku jego spłaty.
Ryzyko łącznego portfela kredytowego zależne jest od:
1. ryzyka pojedynczych kredytów i powiązań między pojedynczymi kredytobiorcami; im mniejsza jest ta
wzajemna zależność, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia sytuacji, w której czynniki powodujące
niespłacenie jednego kredytu będą również wpływały na niespłacenie innych kredytów przez
kredytobiorców,
2. ryzyka zaangażowania w ten sam sektor tą samą branżę gospodarki, ten sam produkt,
3. ryzyka zaangażowania zabezpieczonego tym samym rodzajem zabezpieczenia lub zabezpieczonego
przez tego samego dostawcę zabezpieczenia,
4. ryzyka wynikającego z zaangażowań wobec podmiotów, o których mowa w art. 79a Ustawy Prawo
bankowe.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do pojedynczej transakcji obejmuje:
1. stosowanie standardów kredytowych przy uwzględnieniu rodzaju produktu kredytowego, przy czym
standardy kredytowe to określone zasady kredytowania i normy zawarte w odpowiednich regulacjach
kredytowych,
2. ograniczanie wysokości kredytu poprzez jednostkowe limity zaangażowań,
3. badanie terminowości spłaty kredytu, ocenę sytuacji ekonomiczno – finansowej kredytobiorcy oraz
ocenę zabezpieczeń,
4. przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw,
5. windykację i nadzór nad kredytami zagrożonymi,
6. kontrolę kredytową.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do portfela kredytowego przeprowadzane jest za pomocą:
1. dywersyfikacji oraz monitorowania i raportowania ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji,
związanego z możliwością zbyt dużego zaangażowania Banku:
1) wobec pojedynczych podmiotów oraz podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie,
2.
3.
4.
5.
Strona 10 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2) w ten sam sektor gospodarczy,
3) w tą samą branżę,
4) wobec tego samego produktu,
5) w ten sam rodzaj zabezpieczenia lub tego samego dostawcę zabezpieczenia,
6) w ten sam rodzaj waluty obcej,
2. monitorowania i raportowania jakości portfela (badanie udziału kredytów zagrożonych w
poszczególnych segmentach klientów, branżach, itp.),
3. monitorowania i raportowania wielkości tworzonych rezerw na należności zagrożone w porównaniu z
poziomem tych należności zagrożonych i wielkością wyniku finansowego Banku,
4. monitorowanie i raportowanie wartości odzysku z zabezpieczeń oraz poziomu pokrycia ekspozycji
zabezpieczeniami,
5. analizy migracji ekspozycji kredytowych pomiędzy poszczególnymi kategoriami ryzyka,
6. monitorowania ekspozycji kredytowych zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka,
7. monitorowania ryzyka wynikającego z zaangażowań wobec podmiotów, o których mowa w art. 79a
Ustawy Prawo bankowe,
8. oceny wpływu wystąpienia warunków skrajnych na sytuację Banku oraz tworzenie planów
awaryjnych.
Ryzyko koncentracji to mogące istotnie wpłynąć na stabilność i bezpieczeństwo działania Banku ryzyko
niewykonania zobowiązania przez pojedynczy podmiot, podmioty powiązane kapitałowo lub organizacyjnie
oraz przez grupy podmiotów, w przypadku których prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania jest
zależne od wspólnych czynników. Narzędziem umożliwiającym prawidłowe zarządzanie ryzykiem kredytowym,
w tym ryzykiem koncentracji są limity ustanawiane zarówno w zakresie łącznej koncentracji ekspozycji oraz w
zakresie indywidualnych produktów bankowych.
W procesie zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku uczestniczą:
Rada Nadzorcza - która:
a) w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty
polityki zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku,
b) zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,
c) podejmuje decyzje kredytowe.
Zarząd – który:
a) zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem kredytowym,
b) wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania tym
ryzykiem,
c) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem kredytowym,
d) podejmuje decyzje kredytowe.
Komitet do spraw produktów bankowych - opiniuje wprowadzanie nowych lub modyfikację istniejących
produktów bankowych z zakresu działalności kredytowej.
Zespół analiz kredytowych – opiniuje wnioski kredytowe dotyczące ekspozycji kredytowych.
Strona 11 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Stanowisko ds. zgodności i kontroli wewnętrznej kontroluje sprawność działania systemu zarządzania
ryzykiem, a także dokonuje okresowych ocen zgodności sposobu zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych
z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi Banku,
Stanowisko ryzyka kredytowego – będące komórką monitorującą ryzyko, w tym portfelowe ryzyko kredytowe,
Wskazani pracownicy Banku – którzy odpowiadają w szczególności za:
a) pozyskiwanie klientów (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub
organizacyjnie);
b) gromadzenie dokumentacji kredytowej do wniosku o kredyt (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów
powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie);
c) weryfikację danych o klientach (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub
organizacyjnie);
d) dokonywanie analizy zdolności i wiarygodności kredytowej, ocenę jakości i skuteczności zabezpieczenia i
wydanie odpowiedniej rekomendacji decyzji kredytowej (w ramach posiadanych uprawnień, z uwzględnieniem
identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie);
e) sporządzaniem arkuszy monitoringu pojedynczych transakcji kredytowych (z uwzględnieniem identyfikacji
podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie), przy czym przeprowadzanie niezależnego,
udokumentowanego przeglądu portfela kredytowego Banku, dokonuje Stanowisko ryzyka kredytowego lub
Komisja ds. tworzenia rezerw na aktywa i zobowiązania pozabilansowe;
f) przygotowanie umów kredytowych;
g) uruchamianie kredytów;
h) bieżący kontakt z klientem.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko kredytowe i koncentracji
Monitorowanie ryzyka kredytowego ma na celu przewidywanie możliwości wystąpienia straty i jej aktywne
ograniczanie, jak również wczesną identyfikację zagrożeń i podjęcie działań naprawczych. Monitoring w Banku
dotyczy pojedynczych ekspozycji kredytowych i kredytobiorców, grup kredytobiorców oraz całego portfela
kredytowego.
Komórka monitorująca ryzyko pojedynczej transakcji – komórka organizacyjna lub osoby wykonujące, w
ramach obowiązującej w Banku struktury organizacyjnej, zadania związane z badaniem terminowości spłaty
kredytu, oceną sytuacji ekonomiczno – finansowej kredytobiorcy oraz oceną skuteczności zabezpieczeń
ekspozycji kredytowych;
Komórka monitorująca ryzyko portfelowe – komórka organizacyjna lub osoby wykonujące, w ramach
obowiązującej w Banku struktury organizacyjnej, zadania związane z pomiarem i monitorowaniem ryzyka
kredytowego, w tym ryzyka koncentracji, ryzyka związanego z ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi
hipotecznie i detalicznymi;
Przegląd ekspozycji kredytowych jest wykonywany przez:
1. pracownika monitorującego ekspozycję kredytową,
2. Komisję ds. tworzenia rezerw na aktywa i zobowiązania pozabilansowe, w zakresie dokonywania
niezależnego, udokumentowanego przeglądu portfela kredytowego Banku,
Strona 12 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
3. Stanowisko ryzyka kredytowego w zakresie dokonywania niezależnego udokumentowanego przeglądu
portfela kredytowego Banku,
Stanowisko ryzyka kredytowego – będące komórką monitorującą ryzyko, w tym portfelowe ryzyko kredytowe,
która podlega Prezesowi Zarządu, wykonująca zadania związane z:
1. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem zasad kredytowych obejmujących zarządzanie
wszystkimi aspektami ryzyka kredytowego, przygotowywaniem propozycji zmian procedur dla
Zarządu,
2. zapewnieniem zgodności procedur ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem,
3. opracowywaniem i aktualizowaniem zasad oceny wartości zabezpieczeń,
4. proponowaniem wysokości przyjętych limitów,
5. dokonywaniem pomiaru ryzyka,
6. przeprowadzaniem testów warunków skrajnych,
7. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej,
8. przeprowadzanie niezależnego, udokumentowanego przeglądu portfela kredytowego Banku, w celu
identyfikacji i oceny ryzyka kredytowego poprzez:
1) badaniem terminowości spłat kredytów,
2) badaniem sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta,
3) badaniem adekwatności przyjętych zabezpieczeń.
Komórka monitorująca ryzyko pojedynczej transakcji, rejestruje odstępstwa od przyjętych standardów
postępowania.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego i koncentracji
Częstotliwość
Nazwa raportu
Odbiorca
Rada
Zarząd
Nadzorcza
Miesięcznie
1. Informacja o ryzyku kredytowym z
X
uwzględnieniem:
 struktury podmiotowej, produktowej, poziomu
kredytów udzielanych członkom Zarządu
Banku i Rady Nadzorczej oraz osobom na
kierowniczych stanowiskach
 analizy wykonania limitów koncentracji
zaangażowań,
 analizy jakości portfela kredytów w tym
analizy stanu rezerw celowych.
2. Sprawozdanie z klasyfikacji ekspozycji
kredytowych
3. Sprawozdanie z przewidywanej klasyfikacji
ekspozycji kredytowych.
4. Informacja o zaległościach w spłacie kredytów
Członek
Zarządu
X
X
Prezes
Zarządu
Strona 13 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Kwartalnie
Rocznie
1. Informacja o ryzyku kredytowym zgodna z
raportami miesięcznym
2. Analiza portfela DEK, EKZH i EKFN - w
rozszerzonej informacji o ryzyku kredytowym
3. Informacja dotycząca windykacji i restrukturyzacji
kredytów w sytuacji zagrożonej - w rozszerzonej
informacji o ryzyku kredytowym
1. Analiza profilu ryzyka kredytowego.
X
X
X
X
X
X
X
2. Analiza ryzyka ekspozycji kredytowych
finansujących
nieruchomości
oraz
zabezpieczonych hipotecznie wg stanu z 31
grudnia.
3. Analiza rynku nieruchomości.
X
X
4. Weryfikacja założeń do testów
warunków
5. Weryfikacja limitów koncentracji
X
skrajnych
X
X
X
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka kredytowego i ryzyka
koncentracji
W celu zapobieżenia negatywnym skutkom wzrostu poziomu ryzyka kredytowego, wynikającego z możliwego
pogorszenia się sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta w trakcie trwania ekspozycji kredytowej, Bank stosuje
zabezpieczenia prawne umożliwiające ograniczenie poziomu tego ryzyka. Bank stosuje wszystkie rodzaje
prawnych form zabezpieczeń. Jakość zaproponowanych zabezpieczeń Bank ocenia według ich płynności i
aktualnej wartości rynkowej. Jako szczególnie zalecane stosuje się zabezpieczenia płynne, tj. kaucję, blokadę z
rachunków lokat, przelew wierzytelności z rachunków lokat, przeniesienie prawa własności lub zastaw
rejestrowy papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz takie, które są łatwo zbywalne w
procesie windykacji, których wartość nie maleje w czasie. Ustanawiane zabezpieczenia muszą korespondować z
poziomem ryzyka, związanego z kredytem/pożyczką.
Jako zabezpieczenie spłaty udzielonych kredytów Bank przyjmuje następujące rodzaje zabezpieczeń:
1. w ramach zabezpieczeń rzeczywistych:
1) hipotekę na nieruchomości,
2) zastaw rejestrowy,
3) przewłaszczenie rzeczy ruchomej,
4) wpłatę określonej kwoty, spełniającej warunki określone w art. 102 ustawy Prawo bankowe,
5) blokada środków na rachunku w Banku lub innych bankach,
6) cesję wierzytelności z umów handlowych,
7) cesję wierzytelności z umów ubezpieczeniowych,
8) inne, zaakceptowane indywidualną decyzją przez Bank,
2. w ramach zabezpieczeń nierzeczywistych:
1) weksel własny i poręczenie wekslowe,
Strona 14 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2) gwarancję,
3) poręczenie cywilne.
Dodatkowo Bank obligatoryjnie uzyskuje akt notarialny poddania się egzekucji, zgodnie z art. 777 k.p.c. dla
zabezpieczenia kredytów, z wyłączeniem jednostek samorządu terytorialnego:
1) udzielanych nowym klientom, jeżeli wartość ekspozycji kredytowej jest równa lub przekracza
kwotę 300 tys. zł,
2) udzielanych klientom, z którymi współpraca układa się pozytywnie w okresie przynajmniej 2 lat,
jeżeli wartość ekspozycji kredytowej jest równa lub przekracza kwotę 650 tys. zł,
3) detalicznych ekspozycji kredytowych, których wartość jest równa lub przekracza kwotę 100 tys. zł,
4) detalicznych ekspozycji kredytowych, których wartość jest równa lub przekracza kwotę 50 tys. zł
oraz przekroczony został wskaźnik DtI,
5) udzielanych klientom, których ekspozycje kredytowe ewidencjonowane były lub są w sytuacji
zagrożonej:
6) poniżej standardu, gdy wartość ekspozycji kredytowej jest równa lub przekracza kwotę 150 tys. zł,
7) wątpliwe, gdy wartość ekspozycji kredytowej jest równa lub przekracza kwotę 100 tys. zł,
8) stracone, gdy wartość ekspozycji kredytowej jest równa lub przekracza kwotę 50 tys. zł.
9) W przypadku wszystkich transakcji kredytowych, bez względu na kwotę transakcji kredytowej,
przy których wymagane jest zawarcie aktu notarialnego.
Stosowane w praktyce prawne formy zabezpieczenia uzależnia się także od rodzaju kredytu, zgodnie z poniżej
podanymi preferencjami, co nie wyklucza jednak stosowania innych rodzajów zabezpieczeń:
1. kredyty gotówkowe: poręczenie z prawa cywilnego, weksel z awalem, przewłaszczenie lub zastaw
rejestrowy, blokada środków, pełnomocnictwo do rachunku,
2. kredyty i pożyczki hipoteczne: hipoteka na nieruchomości, poręczenie z prawa cywilnego, weksel z
awalem, blokada środków, pełnomocnictwo do rachunku,
3. kredyty mieszkaniowe: hipoteka na nieruchomości, poręczenie z prawa cywilnego, weksel z awalem,
blokada środków, pełnomocnictwo do rachunku,
4. kredyty obrotowe: hipoteka na nieruchomości, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie, blokada środków,
cesja wierzytelności, poręczenie z prawa cywilnego, weksel z awalem, pełnomocnictwo do rachunku,
5. kredyty inwestycyjne: hipoteka na nieruchomości, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie, gwarancje
bankowe lub inne gwarancje, weksel z awalem, pełnomocnictwo do rachunku. Ustala się, że
zabezpieczenie zwrotności kredytów inwestycyjnych winno być poddawane szczególnej analizie.
Przyjęte formy zabezpieczenia dostosowane są do okresu kredytowania i ryzyka bankowego. Umowy dotyczące
zabezpieczeń ekspozycji kredytowych są regularnie monitorowane pod względem ekonomicznym jak i
prawnym.
Polityka Banku w odniesieniu do portfela kredytowego nakierowana jest na kształtowanie bezpiecznej struktury
portfela. Zasady monitorowania portfela należności, określają odpowiednie procedury wewnętrzne Banku.
Monitorowanie ryzyka kredytowego ma na celu przewidywanie możliwości wystąpienia straty i jej aktywne
ograniczanie, jak również wczesną identyfikację zagrożeń i podjęcie działań naprawczych. Monitoring prowadzi
się w celu:
Strona 15 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1. wczesnej identyfikacji sygnałów ostrzegawczych o sytuacji klienta i podejmowania działań
zapobiegawczych,
2. zaklasyfikowania klientów do odpowiedniej grupy ryzyka oraz utworzenia odpowiednich rezerw,
3. rozwoju współpracy z klientem.
Proces monitoringu realizowany jest w oparciu o:
1. ocenę terminowości spłat oraz analizę dotychczasowej współpracy z klientem,
2. ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy,
3. kontrolę i aktualizację stanu i wartości ustanowionych zabezpieczeń.
Przeglądy okresowe portfela kredytowego dokonywane są co najmniej raz na koniec każdego kwartału i służą
wzmocnieniu bezpieczeństwa procesu kredytowania. Narzędziem monitoringu są analizy sytuacji ekonomicznofinansowej klientów, arkusze analityczne oraz karty informacyjne.
Na podstawie prowadzonego monitoringu kredytowego, zgodnie ze stosowanymi przepisami, dokonywana jest
klasyfikacja ekspozycji kredytowych oraz tworzone są rezerwy celowe. Bank tworzy rezerwy celowe zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z
działalnością banków. Bank nie pomniejsza tych rezerw o przyjęte zabezpieczenia.
2.1.2. Ryzyko operacyjne
Strategia i proces zarządzania ryzykiem operacyjnym
Celem strategicznym w zakresie ryzyka operacyjnego jest:
1. optymalizacja efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat
operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania,
2. racjonalizacja kosztów,
3. zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne,
4. doskonalenie struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym w obszarze ról i odpowiedzialności
w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym odnosi się do:
1. struktury organizacyjnej Banku oraz jej adekwatności do realizacji strategicznych celów Banku,
2. czynności wykonywanych przez pracowników Banku,
3. adekwatności kwalifikacji pracowników oraz ich rozwoju do potrzeb Banku,
4. zatrudnienia, bezpieczeństwa i higieny pracy,
5. przeciwdziałania dyskryminacji pracowników m.in. ze względu na wiek, płeć, przekonania,
przynależność do partii politycznej, organizacji i związków zawodowych,
6. zapobiegania działalności przestępczej pracowników, klientów oraz innych osób na szkodę Banku,
7. Ubezpieczeń oraz odszkodowań,
8. procesów realizowanych przez kanały dystrybucji produktów (tradycyjne, jak i elektroniczne)
wykorzystywane przez Bank,
9. bezpieczeństwa fizycznego i informatycznego Banku,
10. zdarzeń dotyczących zaburzeń pracy systemów teleinformatycznych i informacyjnych;
11. ochrony zasobów informacyjnych i informacji;
Strona 16 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
12. braku możliwości prowadzenia działalności przez Bank lub poniesienia strat w wyniku zdarzeń
nadzwyczajnych;
13. zdarzeń, których skutki dotykają Bank, natomiast ich przyczyny znajdują się poza jego bezpośrednią
kontrolą,
14. usług świadczonych w ramach współpracy Banku z kontrahentami na podstawie umów o wykonywanie
czynności należących do zakresu działania Banku oraz innych umów,
15. adekwatności polityki i praktyki ubezpieczeniowej Banku w relacji do ponoszonego ryzyka,
16. nowych i istniejących produktów, projektów oraz procesów.
Bank zarządza ryzykiem związanym z systemami informatycznymi i infrastrukturą informatyczną jako
elementem ryzyka operacyjnego, stosując te same zasady w zakresie identyfikacji, szacowania, raportowania
oraz innych aspektów zarządzania ryzykiem.
Bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym polega na:
1. zapobieganiu zdarzeniom operacyjnym powstającym w bieżącej działalności Banku, w procesach
wewnętrznych oraz systemach przy zastosowaniu instrumentów kontrolnych adekwatnych do skali
generowanego ryzyka,
2. podejmowaniu działań zmierzających do ograniczenia liczby i skali występujących zagrożeń w
przypadku przekroczenia akceptowanego poziomu,
3. likwidowaniu negatywnych skutków zdarzeń operacyjnych,
4. rejestrowaniu danych o zdarzeniach operacyjnych i poniesionych stratach operacyjnych w module
RIRO.
Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym opiera się na zdarzeniach zaewidencjonowanych w module RIRO i
poniesionych startach. Zapis informacji o zdarzeniu operacyjnym zawiera propozycję działań zapobiegających
wystąpieniu takiego zdarzenia w przyszłości.
Elementem procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest również samoocena ryzyka operacyjnego
występującego w danej komórce/jednostce organizacyjnej Banku.
Główne cele samooceny to:
1. identyfikacja i ocena ryzyka oraz dostępnych środków do jego kontroli i redukcji,
2. określenie, czy istniejące mechanizmy kontrolne (narzędzia redukcji ryzyka) są odpowiednie – jeżeli
nie, to wdrożenie odpowiednich środków zaradczych,
3. oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń operacyjnych wynikających z danego ryzyka,
4. oszacowanie konsekwencji (skutków) wystąpienia zdarzeń operacyjnych wynikających z danego
ryzyka.
Proces samooceny ryzyka operacyjnego w Banku, przebiega w pięciu etapach:
1. Etap 1 – Identyfikacja procesów,
2. Etap 2 – Identyfikacja ryzyka,
3. Etap 3 – Ocena ryzyka,
4. Etap 4 – Plany działania, zakres obowiązków, akceptacja,
5. Etap 5 – Aktualizacja sporządzonej samooceny.
Samoocena ryzyka operacyjnego przeprowadzana jest na poziomie poszczególnych jednostek i komórek
organizacyjnych Banku. Po wykonaniu samooceny, jej wyniki są weryfikowane przez Komitet KRO.
Strona 17 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Weryfikacja wyników samooceny przeprowadzana jest nie rzadziej niż raz w roku, w IV kwartale według stanu
na koniec września. Weryfikacja obejmuje czynności począwszy od II etapu samooceny i polega na ocenie
prawidłowości zidentyfikowanych ryzyk dla poszczególnych procesów oraz aktualizacji dokonanej oceny
ryzyka i wystarczalności mechanizmów kontrolnych. Pełen proces samooceny winien być przeprowadzony
ponownie w przypadku:
1. istotnych zmian w wewnętrznych lub zewnętrznych warunkach funkcjonowania danej komórki
(jednostki) organizacyjnej Banku,
2. reorganizacji,
3. zaleceń audytorów,
4. innych przyczyn mających istotny wpływ na procesy biznesowe oraz poziom generowanego ryzyka
operacyjnego, w tym związanych z wdrażaniem nowych, istotnych zmian w zakresie rozwiązań
informatycznych, jak i ich wykorzystania.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko operacyjne
Wydzielona w strukturze Banku komórka sprawozdawczości analiz i ryzyk bankowych odpowiada za:
1. okresowe weryfikowanie i aktualizowanie regulacji dotyczących zarządzania ryzykiem operacyjnym,
przygotowywanie propozycji zmian regulacji dla Zarządu, w tym weryfikowanie i aktualizowanie
metod pomiaru ryzyka,
2. weryfikację i proponowanie wysokości przyjętych limitów ryzyka operacyjnego,
3. dokonywanie pomiaru i monitorowania poziomu ryzyka operacyjnego,
4. współpracę z Komitetem do spraw ryzyka operacyjnego w zakresie określonym w Regulaminie
Organizacyjnym,
5. przeprowadzanie testów warunków skrajnych dla ryzyka operacyjnego,
6. monitorowanie stopnia wykorzystania limitów, sygnalizowanie Zarządowi przypadków przekroczeń
oraz wyjaśnianie przyczyn powodujących przekroczenia dla ryzyka operacyjnego,
7. dokonywanie okresowych ocen zakładu ubezpieczeń współpracującego z Bankiem,
8. sporządzanie dla Zarządu i KRO Raportu z pomiaru ryzyka operacyjnego.
W celu zapewnienia efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym Zarząd powołuje Komitet KRO. Komitet
KRO pełni funkcje analityczne, doradcze i wspomagające w stosunku do Zarządu w obszarze zarządzania
ryzykiem operacyjnym, w tym okresowo przetwarza informację sprawozdawczą związaną z ryzykiem
operacyjnym i przygotowuje ocenę jego poziomu. Komitet KRO jest odpowiedzialny za ocenę zagrożeń
związanych z ryzykiem operacyjnym dla wszystkich obszarów działalności Banku oraz wszelkich nowych
produktów, projektów, procesów, i systemów. Odpowiedzialny jest także za ograniczanie ryzyka operacyjnego,
w szczególności poprzez:
1. inicjowanie oraz koordynowanie działania w zakresie identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka
operacyjnego, w tym w zakresie bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego;
2. nadzorowanie działań zmierzających do utrzymania ryzyka operacyjnego, w tym w zakresie
bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego, na akceptowalnym poziomie.
Komitet KRO odpowiada za opracowanie wewnętrznych metod oceny ryzyka operacyjnego.
Strona 18 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego
W procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym uczestniczy każdy pracownik Banku, ze względu na fakt, że
ryzyko operacyjne dotyczy wszystkich komórek i obszarów działalności Banku.
Identyfikacja ryzyka operacyjnego w Banku obejmuje:
1. ryzyko operacyjne powstające w istniejących produktach, procesach, projektach, systemach
informatycznych Banku,
2. ryzyko operacyjne powstające na etapie opracowywania nowych produktów czy projektów, procesów
wdrożeniowych, w tym wdrażania systemów informatycznych.
Do skutecznej identyfikacji i pomiaru ryzyka Bank wykorzystuje następujące narzędzia:
1. rejestr zdarzeń i strat operacyjnych;
2. rejestr skarg i reklamacji klientów Banku;
3. wyniki testów (Planów Ciągłości Działania, planów awaryjnych);
4. wyników przeprowadzonego audytu zewnętrznego;
5. wyników kontroli wewnętrznej.
Do pomiaru i oceny ryzyka operacyjnego wykorzystywane są także:
1. wyniki samooceny ryzyka operacyjnego,
2. wyniki oceny zasobów i ich dostępności, w zakresie kontynuowania lub odtworzenia działalności,
3. wyniki oceny ryzyka realizacji projektów
4. Kluczowe Wskaźniki Ryzyka,
Celem pomiaru ryzyka operacyjnego jest kwantyfikacja ryzyka operacyjnego, co jest niezbędne do określenia
zmian oraz tendencji zmian poziomu tego ryzyka. Każda komórka i jednostka organizacyjna Banku, dokonuje
oceny ryzyka operacyjnego w dwóch ujęciach:
1. ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia operacyjnego – ocena w trzystopniowej
skali od 1 do 3,
2. oszacowania skutków ekonomicznych wystąpienia danego ryzyka w postaci zdarzenia operacyjnego –
ocena w trzystopniowej skali, od 1 do 3.
Informacja z zakresu oceny ryzyka operacyjnego, raportowana jest zgodnie z następującym trybem:
Częstotliwość
Zakres Informacji
Odbiorca
Rada
Nadzorc
za
Miesięcznie
Raport z pomiaru ryzyka operacyjnego
Kwartalnie
Protokół z posiedzenia KRO
Kwartalnie
Informacja o ryzyku operacyjnym
Półrocznie
Informacja o ryzyku operacyjnym
Rocznie
1. Weryfikacja obowiązujących limitów w zarządzaniu
ryzykiem operacyjnym
2. Weryfikacja założeń i scenariuszy
wykorzystywanych do przeprowadzania testów
warunków skrajnych
Zarząd
Członek
Zarządu
X
X
X
X
X
X
X
Strona 19 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Ponadto Raport z pomiaru ryzyka operacyjnego otrzymują Właściciele ryzyka.
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka operacyjnego
Polityka działania Banku związana z redukcją ryzyka operacyjnego jest ukierunkowana na działania
zapobiegawcze. W ramach bieżącego zarządzania ryzykiem operacyjnym, w celu zapobiegania występowaniu
zdarzeń ryzyka, stosowane są, odpowiednio do charakteru i oszacowanej wielkości ryzyka, następujące metody i
działania zabezpieczające:
1. kontrola wewnętrzna,
2. stosowanie odpowiednich procedur dokonywania operacji, a także limitów w zakresie podejmowania
decyzji w celu ograniczenie strat mogących powstać z tytułu błędów popełnianych przez ludzi,
3. szkolenie pracowników mające na celu prawidłowe wykonywanie operacji, a także uświadomienie
istnienia i sposobów zapobiegania występowaniu ryzyka,
4. rejestrowanie zdarzeń w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się ryzyka i ograniczaniu jego wpływu,
5. analiza informacji dotyczących ryzyka operacyjnego i okresowe raportowanie jego poziomu i obszarów
szczególnie narażonych na ryzyko.
W przypadku identyfikacji zagrożeń mogących istotnie wpłynąć na wyniki Banku lub jego bezpieczeństwo, a
także w obszarach kluczowych z punktu widzenia ryzyka, podejmowane są dodatkowe działania mogące
redukować negatywne skutki zdarzeń operacyjnych:
1. ubezpieczenie na wypadek zdarzeń operacyjnych, zapewniające utrzymywanie ryzyka operacyjnego na
poziomie nie zagrażającym bezpieczeństwu funkcjonowania Banku; Przed zawarciem umowy
ubezpieczenia Bank dokonuje wstępnej symulacji efektów redukcji ryzyka operacyjnego wynikających
z zakresu i sumy ubezpieczenia, uwzględniając skutki ewentualnego niedopasowania zakresów
ubezpieczenia,
2. plany awaryjne i plany ciągłości działania na wypadek utraty ciągłości krytycznych procesów,
zawierające ustalone i udokumentowane procedury postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji
kryzysowej, bądź zdarzeń operacyjnych,
3. umowy o wykonywanie czynności należących do zakresu działania Banku przez podmioty zewnętrzne,
o niskim poziomie ryzyka operacyjnego,
4. zabezpieczenia prawne wierzytelności Banku wynikające z umów z klientami i kontrahentami.
Bank dąży do minimalizacji ryzyka poprzez:
1. unikanie ryzyka poprzez wycofanie się ze zbyt ryzykownej działalności lub jej niepodejmowanie,
2. ograniczenie rozmiarów działalności obarczonej zbyt wysokim poziomem ryzyka,
3. transfer ryzyka, poprzez np. stosowanie ubezpieczeń majątku,
4. ograniczanie ryzyka przez wprowadzanie lub modyfikację istniejących, organizacyjnych lub
technicznych mechanizmów kontrolnych.
Strona 20 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2.1.3. Ryzyko walutowe
Strategia i proces zarządzania ryzykiem walutowym
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka walutowego jest:
1. obsługa klientów w zakresie posiadanych uprawnień walutowych,
2. zapewnienie klientom kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych
bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych za
granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku
Zrzeszającego,
3. prowadzenie polityki utrzymywania niskiej ekspozycji na ryzyko kursowe.
Bank realizuje cele strategiczne poprzez:
1. dążenie do utrzymania domkniętych indywidualnych pozycji walutowych tak aby pozycja walutowa
całkowita nie przekroczyła 2,0% funduszy własnych Banku,
2. prowadzenie transakcji wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym polegających na zagospodarowywaniu
nadwyżek środków walutowych oraz domykaniu otwartych pozycji walutowych Banku; transakcje
walutowe nie mają charakteru spekulacyjnego,
3. utrzymywanie relatywnie wysokiego poziomu aktywów płynnych w walutach obcych,
4. podnoszenie kwalifikacji kadry oraz ścisłą współpracę w tym zakresie z Bankiem Zrzeszającym,
5. nie prowadzenie transakcji w walutach niewymienialnych.
W procesie zarządzania ryzykiem walutowym Bank utrzymuje wysoki poziom aktywów płynnych poprzez
zabezpieczenie środków na rachunku bieżącym oraz inwestując nadpłynne środki w lokaty w Banku
Zrzeszającym. Transakcje wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym nie mają charakteru spekulacyjnego, a służą
zabezpieczaniu pozycji klientowskich. Bank prowadzi politykę zamkniętych pozycji walutowych
indywidualnych oraz pozycji całkowitej Banku, maksymalnie ograniczając ekspozycję na ryzyko kursowe.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko walutowe
Zadania związane z pomiarem, monitorowaniem i kontrolowaniem ryzyka walutowego Banku realizuje
Komórka monitorująca, wykonująca:
1. pomiar i monitorowanie poziomu ryzyka, przeprowadzanie testów warunków skrajnych;
2. analizę wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka walutowego;
3. monitorowanie stopnia wykorzystania limitów;
4. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego
W Banku codziennie ustalania jest pozycja walutowa dla poszczególnych walut jak i dla całkowitej pozycji
walutowej. Na podstawie danych księgowych wyliczane są i monitorowane:
1) pozycje netto dla poszczególnych walut,
2) całkowita pozycja walutowa,
3) wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego.
Strona 21 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
W ramach pomiaru ryzyka Bank analizuje raz na koniec miesiąca testy warunków skrajnych. Testy warunków
skrajnych są przeprowadzane w Banku na podstawie założeń zapewniających rzetelną ocenę ryzyka. Informacja
z zakresu oceny ryzyka walutowego raportowana jest zgodnie z następującym trybem:
Częstotliwość
Zakres Informacji
Odbiorca
Rada
Nadzorcza
Zarząd
Miesięcznie
Raport z wykorzystania obowiązujących limitów
X
Kwartalnie
Informacja o ryzyku walutowym
X
Półrocznie
Informacja o ryzyku walutowym
Rocznie
1. Weryfikacja obowiązujących limitów w zarządzaniu
ryzykiem walutowym
2. Weryfikacja założeń i scenariuszy wykorzystywanych do
przeprowadzania testów warunków skrajnych
Członek
Zarządu
X
X
X
X
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka walutowego
W zakresie prowadzonej działalności walutowej, Bank stosuje politykę niedopuszczania do powstawania
nadmiernego ryzyka; w tym celu Bank dąży do utrzymania domkniętych indywidualnych pozycji walutowych.
W celu realizacji powyższej strategii zarządzania ryzykiem walutowym, Zarząd Banku ustalił dopuszczalne
limity dla pozycji walutowej całkowitej oraz otwartych pozycji indywidualnych w poszczególnych walutach,
ograniczając potencjalne ryzyko do akceptowalnego poziomu.
Bank wyznaczył następujące limity ograniczające ryzyko walutowe:
1. limit całkowitej pozycji walutowej w wysokości 2% funduszy własnych.
2. limit otwartych pozycji walutowych netto, które nie mogą przekroczyć:
a) w EUR – 1,5% funduszy własnych Banku,
b) w USD – 1,0% funduszy własnych Banku.
pod warunkiem zachowania limitu określonego w punkcie 1.
3. limit aktywów płynnych (stan gotówki w kasie, środki na rachunkach nostro oraz depozyty
jednodniowe) dla każdej waluty oddzielnie, na poziomie równym sumie:
a) 20% środków zgromadzonych przez klientów na rachunkach a`vista i bieżących;
b) 10% środków utrzymywanych przez klientów na rachunkach terminowych.
Komórka monitorująca zobowiązana jest do bieżącego śledzenia stopnia wykorzystania wszystkich
obowiązujących w Banku limitów dotyczących ryzyka walutowego. Każde przekroczenie limitów, wymaga
akceptacji przez Zarząd oraz omówienia w ramach obowiązującej Informacji Zarządczej. W przypadku
przekroczenia limitów, które nie miało charakteru incydentalnego lub zagrożenia przekroczenia limitów,
Komórka monitorująca przekazuje informację wraz z proponowanymi kierunkami działań na posiedzenie
Zarządu Banku, który podejmuje stosowne decyzje zmierzające do ograniczenia ryzyka walutowego.
Strona 22 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2.1.4. Ryzyko płynności
Strategia i proces zarządzania ryzykiem płynności
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka płynności jest:
1. zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej
działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia
straty,
2. zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych
oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji;
3. utrzymywanie przez Bank aktywów nieobciążonych na minimalnym poziomie stanowiącym
zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w
„horyzoncie przeżycia” wynoszącym 30.
Bank realizuje cele strategiczne poprzez:
1. utrzymanie dotychczasowej struktury pasywów Banku, gdzie głównym źródłem finansowania aktywów
są depozyty podmiotów niefinansowych oraz instytucji samorządowych,
2. pozyskiwanie depozytów o możliwie długich terminach wymagalności, tak aby Bank mógł otwierać po
stronie aktywnej pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym,
3. utrzymywanie na bezpiecznym poziomie nadzorczych miar płynności przy jednoczesnym
minimalizowaniu kosztów z tym związanych,
4. finansowanie kredytów przez depozyty stabilne (osad) oraz nadwyżkę funduszy własnych nad
majątkiem trwałym,
5. utrzymywanie płynnościowej struktury bilansu na poziomie zapewniającym występowanie nadwyżki
skumulowanych aktywów nad skumulowanymi pasywami w okresie do 1 roku oraz nadwyżki
skumulowanych pasywów nad skumulowanymi aktywami w okresie powyżej 1 roku,
6. zapewnienie globalnej wypłacalności Banku, oznaczającej posiadanie skumulowanej luki płynności
(bez uwzględnienia zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych) na poziomie
nieujemnym,
7. identyfikacja wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności i w zależności od
stwierdzonego charakteru zagrożenia postępowanie według procedur awaryjnych określonych w
obowiązujących w Banku Zasadach zarządzania ryzykiem płynności.
Realizacja strategii zarządzania płynnością następuje poprzez równoczesne zarządzanie aktywami i pasywami
oraz pozycjami pozabilansowymi Banku. Zarządzanie ryzykiem płynności w Banku ma charakter
skonsolidowany i całościowy. Oznacza to zarządzanie płynnością złotową i walutową, zarówno w odniesieniu
do pozycji bilansowych jak i pozabilansowych we wszystkich horyzontach czasowych ustalonych przez Bank i
obejmuje wszystkie komórki i jednostki organizacyjne Banku.
Bank reguluje swoją płynność płatniczą poprzez wykorzystywanie instrumentów oferowanych przez Bank
Zrzeszający. Po stronie aktywnej są to przede wszystkim rachunki bieżące i lokaty terminowe, które
charakteryzują się wysoką płynnością (możliwość wycofania lokaty przed terminem). Po stronie pasywnej jest
Strona 23 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
to kredyt w rachunku bieżącym, kredyt rewolwingowy oraz inne kredyty celowe oferowane przez Bank
Zrzeszający. Płynne finansowanie swoich klientów Bank może prowadzić poprzez system współfinansowania
konsorcjalnego z Bankiem Zrzeszającym. Bank zgodnie z obowiązującymi w Zrzeszeniu regulacjami ma prawo
ubiegać się o uzyskanie pożyczki podporządkowanej na zasadach określonych w odrębnych regulacjach. Celem
poprawy płynności, Bank może przeprowadzać z Bankiem Zrzeszającym transakcje sprzedaży wierzytelności.
Bank zakłada utrzymanie dotychczasowej struktury depozytów przyjętych od klientów Banku, gdzie głównym
źródłem finansowania aktywów są depozyty podmiotów niefinansowych oraz sektora instytucji
samorządowych. Bank dąży do takiego konstruowania produktów depozytowych, aby właściwie zarządzać
płynnością płatniczą, przy jednoczesnym ograniczeniu uzależnienia od poszczególnych źródeł finansowania.
W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą:
1. Rada Nadzorcza – która:
1) w ramach pełnionego nadzoru dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki
zarządzania ryzykiem płynności w Banku;
2) zatwierdza
cele
strategiczne
w
zarządzaniu
ryzykiem
płynności,
zawarte
w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem;
3) ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem płynności na podstawie okresowej,
syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank;
4) zatwierdzanie scenariuszowych planów awaryjnych płynności.
2. Zarząd:
1) zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem płynności;
2) zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem płynności;
3) wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad, o których mowa
w pkt 2;
4) odpowiada za utrzymanie ryzyka płynności na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego
przez Radę Nadzorczą, wyrażonego apetytem na ryzyko.
3. Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych – będące komórką monitorującą ryzyko
płynności.
4. Komórka zarządzająca, która podlega Wiceprezesowi Zarządu ds. finansowych wykonuje zadania związane
z:
1) okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem
propozycji zmian procedury dla Zarządu, w zakresie zarządzania płynnością dzienną, bieżącą i
krótkoterminową;
2) optymalnym zarządzaniem środkami Banku oraz wywiązywaniem się Banku z zawartych umów, w tym
zagospodarowywaniem nadwyżek środków.
6. Pozostałe komórki lub osoby odpowiedzialne za:
1) kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych;
2) przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy
przepływów pieniężnych.
Strona 24 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko płynności
W Banku zostało wydzielone i ujęte w Strukturze organizacyjnej Stanowisko sprawozdawczości analiz i ryzyk
bankowych odpowiadające za zadania związane z:
1. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem Zasad zarządzania płynnością oraz przygotowywaniem
propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru
ryzyka płynności oraz poziomu limitów;
2. zgłasza potrzebę zmian w polityce płynnościowej Banku;
3. zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania
ryzykiem;
4. proponowaniem wysokości limitów ograniczających ryzyko,
5. wyznaczaniem nadzorczych miar płynności oraz wskaźników LCR i wewnętrznego NSFR,
6. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko płynności,
7. opracowywanie scenariuszy sytuacji kryzysowych,
8. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, w tym płynności średnio i
długoterminowej, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych, pogłębionej analizy płynności
długoterminowej,
9. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka płynności,
10. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów,
11. oceną poziomu ryzyka płynności,
12. opracowywanie propozycji rekomendacji wydawanych przez Zarząd Banku dla komórki zarządzającej
mające na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka płynności Banku,
13. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności
Z punktu widzenia zarządzania płynnością Banku najważniejsza jest analiza poziomu płynności w ujęciu
krótko- i średnioterminowym. Jednakże w celu posiadania pełnej oceny strukturalnej posiadanych aktywów i
pasywów dokonuje się analizy w poszczególnych przedziałach czasowych. Kluczowe znaczenie dla Banku ma
kształtowanie się płynności w okresie do jednego miesiąca, które wymaga stałej, bieżącej oceny i analizy.
Częstotliwość oraz rodzaje raportów przedstawia poniższa tabela:
Częstotliwość
Zakres informacji
Odbiorca
Rada
Zarząd Członek
Nadzorcza
Zarządu
Codziennie
Miesięcznie
Kalkulacja nadzorczych norm płynności
Informacja o ryzyku płynności
Półrocznie
Rocznie
Informacja o ryzyku płynności
1. Pogłębiona analiza płynności długoterminowej rozszerzona informacja o ryzyku płynności
2. Weryfikacja obowiązujących limitów
3. Weryfikacja założeń i scenariuszy testów warunków
skrajnych
X
X
X
X
X
X
X
X
Strona 25 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka płynności
Bank ogranicza ryzyko płynności poprzez stosowanie systemu limitów oraz odpowiednie kształtowanie
struktury posiadanych aktywów i pasywów. Bank dokonuje identyfikacji wszelkich zagrożeń związanych z
ryzykiem utraty płynności oraz niebezpieczeństwem ukształtowania się nadzorczych miar płynności poniżej
obowiązujących limitów i w zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia postępuje według określonych
procedur awaryjnych. W Banku obowiązują limity:
1. Regulacyjne w zakresie których Bank nie dopuszcza sytuacji ich przekraczania:
a) nadzorcze miary płynności,
b) limit wskaźnika LCR,
2. Limity wewnętrzne:
a) limity luki niedopasowania,
b) limit pokrycia pasywów niestabilnych aktywami płynnymi,
c) limit maksymalnego poziomu zobowiązań pozabilansowych udzielonych,
d) limit poziomu długoterminowych aktywów,
e) limit koncentracji depozytów,
f) limit stabilności depozytów,
g) limit płynności długoterminowej,
h) limit wewnętrznego wskaźnika NSFR.
Komórka monitorująca zobowiązana jest do bieżącego śledzenia stopnia wykorzystania wszystkich
obowiązujących w Banku limitów dotyczących ryzyka płynności. W przypadku zagrożenia przekroczenia
limitów (w tym w szczególności w stopniu określonym w części dotyczącej awaryjnych planów zabezpieczenia
płynności), Komórka monitorująca przekazuje informację wraz z proponowanymi kierunkami działań na
posiedzenie Zarządu, który podejmuje stosowne decyzje zmierzające do ograniczenia ryzyka płynności i
uzyskania pożądanych wielkości wskaźników lub o czasowym akceptowaniu przekroczenia limitu, lub o
korekcie obowiązujących limitów. W BS Człuchów zostały opracowane plany awaryjne na wypadek, gdyby
rozwiązania normalnie stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne. W celu
zapewnienia skuteczności planu awaryjnego, przynajmniej raz w roku przeprowadzane są testy awaryjnego
planu płynności. Wszystkie przewidywane działania, środki i metody podlegają, w miarę potrzeb, okresowej
weryfikacji przez Zarząd i Radę Nadzorczą. W miarę ujawniania się nowych zagrożeń dla zachowania
prawidłowej płynności Banku, muszą być na bieżąco dopracowywane adekwatne warianty ich przezwyciężania
(na niezidentyfikowane dziś zagrożenia).
2.1.5. Ryzyko stopy procentowej
Strategia i proces zarządzania ryzykiem stopy procentowej
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka stopy procentowej jest:
1. optymalizacja wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych,
2. ograniczenie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych przez odpowiednie kształtowanie
struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych,
Strona 26 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
3. utrzymanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w zasadach zarządzania
ryzykiem stopy procentowej.
Bank realizuje cele strategiczne poprzez:
1. ograniczenie ryzyka stopy procentowej tylko do portfela bankowego i tylko do pozycji wynikających z
produktów bilansowych,
2. ograniczenie kwoty pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych z terminami przeszacowania
powyżej 1 roku do maksymalnie 2% sumy bilansowej dla aktywów i 0,5% dla pasywów,
3. doskonalenie narzędzi pomiaru ryzyka stopy procentowej.
Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w Banku ma charakter:
1. skonsolidowany – oznacza to, że obejmuje wszystkie jednostki i komórki organizacyjne Banku,
2. całościowy – uwzględniane są przy analizie wszystkie istotne dla Banku rodzaje ryzyka stopy
procentowej, w ścisłym powiązaniu z innymi rodzajami ryzyka.
Bank nie posiada portfela handlowego, wyznacza poziom ryzyka stopy procentowej tylko dla produktów
zaliczanych do portfela bankowego.
W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku uczestniczą:
1. Rada Nadzorcza – która:
a) w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny kluczowych aspektów
zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku, w tym zgodności prowadzonej polityki z
obowiązującą strategią oraz Planem finansowym,
2. Zarząd:
a) zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem stopy procentowej,
b) zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem stopy procentowej,
c) wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad,
d) ocenia poziom ryzyka stopy procentowej Banku,
e) w zakresie ustalania stóp procentowych Banku.
3. Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych – będące komórką monitorującą ryzyko
stopy procentowej.
4. Komórka zarządzająca w zakresie kształtowania poziomu pozycji bilansowych wrażliwych na zmiany
stóp procentowych, np. przez przyjmowanie depozytów, udzielanie kredytów, składanie depozytów w
Banku Zrzeszającym, ustalanie w ramach posiadanych pełnomocnictw indywidualnego oprocentowania
produktów.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko stopy procentowej
W Banku zostało wydzielone i ujęte w Strukturze organizacyjnej Stanowisko sprawozdawczości analiz i ryzyk
bankowych pełniące zadania Komórki monitorującej ryzyko stopy procentowej, do których należy w
szczególności:
1. Opracowanie metodologii pomiaru i oceny ryzyka stopy procentowej oraz jej okresowa weryfikacja.
2. Gromadzenie danych służących za podstawę przy analizie ryzyka stopy procentowej.
3. Pomiar ryzyka stopy procentowej.
4. Opracowanie systemu limitów wewnętrznych w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej oraz
Strona 27 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
okresowe weryfikowanie adekwatności ustanowionych limitów.
Monitorowanie przestrzegania akceptowalnego poziomu ryzyka stopy procentowej (przestrzeganie
limitów).
Sporządzanie okresowych raportów dotyczących ryzyka stopy procentowej.
Przedkładanie raportów z zakresu oceny ryzyka stopy procentowej na posiedzenia Zarządu i Rady
Nadzorczej.
Okresowa ocena stosowanych w Banku zasad oraz proponowanie ewentualnych zmian.
Ocena nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko stopy procentowej.
Opracowywanie scenariuszy sytuacji kryzysowych oraz badanie scenariuszy warunków skrajnych.
Śledzenie marży odsetkowej Banku.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej
Do pomiaru narażenia na ryzyko stopy procentowej Bank wykorzystuje następujące metody:
1. analizę luki przeszacowania stopy procentowej,
2. metodę wyniku odsetkowego,
3. metodę zaktualizowanej wartości ekonomicznej,
4. analizę wskaźników ekonomicznych związanych analizę podstawowych wskaźników ekonomicznych
związanych z ryzykiem stopy procentowej.
W zakresie badania korelacji ryzyka stopy procentowej z innymi rodzajami ryzyka Bank dokonuje
następujących pomiarów:
1. wpływu ryzyka stopy procentowej na ryzyko kredytowe;
2. wpływu ryzyka kredytowego na ryzyko stopy procentowej;
3. wpływu ryzyka płynności na ryzyko stopy procentowej.
Informacja z zakresu oceny ryzyka stopy procentowej, raportowana jest zgodnie z następującym trybem:
Częstotliwość
Zakres informacji
Odbiorca
Rada
Zarząd Członek
Nadzorcza
Zarządu
Miesięczna
Informacja o ryzyku stopy procentowej
X
Półroczna
Informacja o ryzyku stopy procentowej
Roczna
1. Weryfikacja obowiązujących limitów
2. Weryfikacja założeń i scenariuszy
wykorzystywanych do przeprowadzania
testów warunków skrajnych
X
X
X
X
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka stopy procentowej
W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej wykorzystywany jest szereg limitów mających na celu
ograniczenie tego ryzyka oraz pozwalających na kontrolę ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej.
Bank przyjął następujące limity wewnętrzne:
Strona 28 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka przeszacowania, jako 17,00%
annualizowanego wyniku odsetkowego pomniejszonego o rozliczone w czasie prowizje,
2. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka bazowego, jako 2,50%
annualizowanego wyniku odsetkowego pomniejszonego o rozliczone w czasie prowizje,
3. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka opcji klienta, jako 0,50%
annualizowanego wyniku odsetkowego pomniejszonego o rozliczone w czasie prowizje,
4. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka krzywej dochodowości (przy
założeniu wzrostu stóp procentowych o 100 punktów bazowych) w wysokości 3,0% annualizowanego
wyniku odsetkowego, pomniejszonego o prowizje rozliczone w czasie,
5. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wartości ekonomicznej Banku, jako 1% funduszy własnych Banku,
6. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka przeszacowania, bazowego,
krzywej dochodowości i opcji klienta, przy założeniu zmiany stóp procentowych o 100 p.b., jako 3,5%
funduszy własnych,
7. maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka przeszacowania, bazowego,
krzywej dochodowości opcji klienta (przy założeniu zmian stóp procentowych o 100 punktów) w
wysokości 20% annualizowanego wyniku odsetkowego pomniejszonego o prowizje rozliczone w
czasie,
8. skumulowanej luki przeszacowania, jako 19% udziału luki skumulowanej w wartości bilansowej
aktywów,
9. maksymalnego poziomu aktywów dla przedziałów przeszacowania stóp procentowych powyżej 12
miesięcy, jako 2,00% udziału aktywów przeszacowujących się powyżej 12 miesięcy w aktywach
wrażliwych na zmianę stopy procentowej,
10. maksymalnego poziomu pasywów dla przedziałów przeszacowania stóp procentowych powyżej 12
miesięcy, jako 0,50% udziału pasywów przeszacowujących się powyżej 12 miesięcy w pasywach
wrażliwych na zmianę stopy procentowej,
Przynajmniej raz w roku lub w sytuacji przekroczenia limitów, zostaje przeprowadzona weryfikacja
obowiązujących limitów oraz stosowanych metod pomiaru ryzyka stopy procentowej, mająca na celu
dostosowanie limitów i metod pomiaru do bieżącej sytuacji Banku w zakresie występującego profilu ryzyka,
rozumianego jako potencjalne zagrożenie utraty dochodu odsetkowego, na skutek zmian stóp procentowych.
Weryfikację limitów oraz metod pomiaru przeprowadza Komórka monitorująca, wykonując analizę
porównawczą kształtowania się poziomu wykorzystania limitów w okresie 12 miesięcy poprzedzających datę
analizy oraz badając trendy w zakresie poziomu ryzyka stopy procentowej. Celem tej analizy jest: potwierdzenie
obowiązujących limitów lub metod pomiaru, propozycja zmiany poziomu limitów lub metod pomiaru,
propozycja wprowadzenia nowych rodzajów limitów lub metod pomiaru. Wyniki analizy i propozycje
przedstawiane są do akceptacji Zarządowi Banku. W przypadku przekroczenia ustanowionych limitów,
Komórka monitorująca informuje Zarząd o stopniu przekroczenia limitu, przedstawiając jednocześnie
wyjaśnienie przyczyn tego przekroczenia. W przypadku nieakceptowanego przekroczenia limitów Zarząd
podejmuje działania, zmierzające do redukcji potencjalnego poziomu ryzyka stopy procentowej.
Strona 29 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2.1.6. Ryzyko kapitałowe
Strategia i proces zarządzania ryzykiem kapitałowym
Bank przyjął następujące długoterminowe cele kapitałowe:
1. dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych,
adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności;
2. ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych
przepisami prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej;
3. zapewnienie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie 13,25%,
4. zapewnienie minimalnego poziomu współczynnika kapitału Tier I na poziomie 10,25%,
5. utrzymanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 5,75%,
6. dążenie do takiej struktury kapitału Tier I, aby kapitał rezerwowy stanowił w nim co najmniej 70%,
7. przekazywanie co najmniej 90% wypracowanego zysku rocznego netto na zwiększenie funduszy
własnych Banku,
8. obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na poziomie 70%, a tym samym posiadanie
wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 11,43%,
9. dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez ograniczenie pakietów udziałów jednego członka do 5%
funduszu udziałowego
10. ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, bankach
krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji – w taki sposób, aby umniejszenie funduszy
własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 3, 4 i 5,
11. nie angażowanie się kapitałowe w podmioty będące Uczestnikami Systemu Ochrony, za wyjątkiem
Banku Zrzeszającego.
Realizacja celów odbywa się przez podejmowanie decyzji kapitałowych w zakresie struktury finansowania,
podziału zysku oraz polityki dywidendowej.
W procesie zarządzania kapitałowego uczestniczą następujące organy i komórki organizacyjne:
1. Zebranie Przedstawicieli na wniosek Zarządu:
a) zatwierdza cele strategiczne w zakresie zarządzania kapitałowego, określone w Strategii Banku;
b) podejmuje decyzję w zakresie głównych założeń rozwojowych zawartych w Strategii Banku, w
tym w zakresie kształtowania się wielkości funduszy i współczynnika kapitałowego oraz
prowadzonej polityki w zakresie wypłaty dywidendy,
c) podejmuje decyzje w zakresie zwiększania funduszy podstawowych, poprzez podział nadwyżki
finansowej Banku (zysku netto),
2. Rada Nadzorcza:
a) zatwierdza Strategię zarządzania funduszami, zawierającą długoterminowe cele kapitałowe, limity
alokacji funduszy ograniczających poszczególne ryzyka,
b) zatwierdza plany kapitałowe, procedury wewnętrzne dotyczące procesu zarządzania kapitałowego,
w tym szacowania kapitału wewnętrznego oraz wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko,
Strona 30 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
c) Sprawuje także nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania decyzji ze
strategią zarządzania funduszami,
d) ocenia czy działania Zarządu w zakresie zarządzania kapitałowego są skuteczne i zgodne z polityką
Rady.
3. Zarząd Banku:
a) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizacje procedur w zakresie zarządzania i
planowania kapitałowego, w tym zasad wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i
szacowania kapitału wewnętrznego,
b) wprowadza podział realizowanych w Banku zadań w zakresie zarządzania ryzykiem kapitałowym,
c) podejmuje czynności mające na celu zapewnienie odpowiedniej wielkości funduszy własnych do
skali działalności Banku i ponoszonego ryzyka,
d) przekazuje Radzie okresowe informacje zarządcze na temat wielkości kapitału założycielskiego,
kapitału podstawowego Tier I, funduszy własnych, współczynników kapitałowych oraz wielkości
wymogów kapitałowych przypadających na istotne rodzaje ryzyka,
4. Zespół finansowo-księgowy:
a) gromadzi dane finansowe potrzebne do monitorowania adekwatności kapitałowej, w tym
przyporządkowuje ekspozycje kredytowe do odpowiednich klas oraz oblicza łączną kwotę
ekspozycji na ryzyko,
b) przekazuje informacje o wysokości współczynnika kapitałowego zgodnie z obowiązującą
Informacją zarządczą,
c) opracowuje propozycje aktualizacji Zasad wyznaczania łączne kwoty ekspozycji na ryzyko;
5. Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych monitoruje ryzyko kapitałowe.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko kapitałowe
W Banku zostało wydzielone i ujęte w Strukturze organizacyjnej Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk
bankowych, które:
1. monitoruje poziom funduszy, a także identyfikuje potrzeby kapitałowe,
2. ocenia stopień pokrycia funduszami różnych rodzajów ryzyka bankowego,
3. ocenia skalę zapotrzebowania Banku na zwiększenie funduszy własnych,
4. opracowuje propozycje zmierzające do odpowiedniego alokowania funduszy własnych,
5. wskazuje na rozwiązania zmierzające do efektywnego wykorzystania funduszy własnych,
6. monitoruje poziom adekwatności kapitałowej,
7. szacuje kapitał wewnętrzny zgodnie z obowiązującymi regulacjami,
8. sporządza informację zarządczą z zakresu poziomu funduszy i adekwatności kapitałowej dla Zarządu i
Rady Nadzorczej,
9. dokonuje przeglądu procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego i prezentuje wyniki
tego przeglądu Zarządowi i Radzie Nadzorczej,
10. opracowuje propozycje aktualizacji procedur w zakresie zarządzania kapitałowego w tym szacowania
kapitału wewnętrznego,
Strona 31 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
11. wskazuje sposoby ograniczania ryzyka, w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z brakiem
adekwatności kapitałowej Banku.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kapitałowego
Bank dokonuje agregacji wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka, tym samym oblicza łączną
wielkość wymogu kapitałowego (wewnętrzny wymóg kapitałowy) w oparciu o metodę minimalnego wymogu
kapitałowego. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego jest wyliczony regulacyjny wymóg
kapitałowy. Następnie Bank ocenia, czy regulacyjny wymóg kapitałowy w pełni pokrywa ryzyko kredytowe,
operacyjne i walutowe oraz dodaje wymogi kapitałowe na pozostałe istotne rodzaje ryzyka.
Informacja z zakresu oceny ryzyka kapitałowego, raportowana jest zgodnie z następującym trybem:
Częstotliwość
Zakres Informacji
Odbiorca
Rada
Nadzorcza
Zarząd
Kwartalnie
Informacja o poziomie funduszy i ocena adekwatności
kapitałowej
X
X
Rocznie
1. Informacja o realizacji Planu kapitałowego jako
rozszerzenie Informacji o poziomie funduszy i oceny
adekwatności kapitałowej
2. Raport z dokonanego przeglądu zarządczego procesu
szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego
3. Weryfikacja limitów określonych w Strategii zarządzania
funduszami
4. Weryfikacja testów warunków skrajnych określonych w
Strategii zarządzania funduszami
X
X
X
X
X
X
X
X
Członek
Zarządu
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka kapitałowego
W Banku, zgodnie z obowiązującą Strategią zarządzania funduszami, ustalone zostały w zakresie
poszczególnych ryzyk występujących w działalności bankowej następujące limity alokacji kapitału:
1. Ryzyko kredytowe, w tym koncentracji
- 60,5% funduszy własnych
z podziałem na:
a) kapitał regulacyjny na ryzyko kredytowe
- 55,50%,
b) dodatkowy wymóg kapitałowy
- 5,0%;
2. Ryzyko rynkowe łącznie
- 0,5% funduszy własnych
3. Ryzyko operacyjne i zgodności
- 6,0% funduszy własnych
z podziałem na:
a) kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne
- 4,5%,
b) dodatkowy wymóg kapitałowy
- 1,5%;
4. Ryzyko płynności
- 1,5% funduszy własnych
5. Ryzyko stopy procentowej
- 1,5% funduszy własnych
Bank nie dopuszcza przekroczeń limitów. W przypadku przekroczenia ww. limitów Komórka
sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych:
Strona 32 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
określa skalę przekroczenia limitu,
bada czy przekroczenie limitu jednostkowego narusza cele strategiczne dotyczące: minimalnego
poziomu łącznego współczynnika kapitałowego, minimalnego poziomu współczynnika Tier 1,
minimalnego poziomu współczynnika kapitału podstawowego Tier 1i maksymalnego poziomu
obciążenia kapitałem wewnętrznym funduszy własnych,
3. przeprowadza szczegółową analizę zaistniałej sytuacji i jej przyczyn, w tym ustala fakt, czy
przekroczenie limitu ma charakter jednorazowy, czy jest wynikiem zmian strukturalnych i
przekroczenie limitu może mieć charakter długotrwały,
4. przedkłada analizy wraz z propozycjami zmian Zarządowi Banku i Radzie Nadzorczej w celu podjęcia
stosownych decyzji.
Jeżeli ocena wzrostu ryzyka została określona jako akceptowalna, Zarząd i Rada Nadzorcza mogą podjąć
decyzję o podniesieniu limitu, do wysokości zaproponowanej przez Stanowisko sprawozdawczości analiz i
ryzyk bankowych. Jeżeli ocena wzrostu ryzyka została określona jako nieakceptowana Zarząd i Rada Nadzorcza
podejmują decyzję o uruchomieniu działań o charakterze krótko- lub długoterminowym. Do działań
krótkoterminowych zaliczane są:
1. przeprowadzanie śródrocznych odbiorów bilansu i zaliczenie, za zgodą właściwego organu,
zweryfikowanego wyniku bieżącego do funduszy własnych,
2. rozwiązanie rezerwy na ryzyko ogólne,
3. zmniejszenie wielkości aktywów ważonych ryzykiem,
4. ograniczenie poziomu tych rodzajów ryzyka, które generują wymóg kapitałowy nie objęty wymogiem
regulacyjnym.
W zakresie zmniejszania wielkości aktywów ważonych ryzykiem Bank będzie podejmował czynności
polegające na:
1. krótkotrwałym ograniczeniu akcji kredytowej,
2. lokowaniu nadwyżek wolnych środków na lokatach w Banku Zrzeszającym z maksymalnym okresem
do 3 miesięcy,
3. lokowaniu nadwyżek wolnych środków za pośrednictwem Banku Zrzeszającego w instrumenty
dłużne o niskim ryzyku,
4. przeprowadzeniu przeglądu portfela kredytowego celem wytypowania ekspozycji, w pełni i
całkowicie zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych, którym można byłoby przypisać
preferencyjną wagę ryzyka,
5. dokonaniu przeglądu zobowiązań pozabilansowych udzielonych, zwłaszcza z przypisaną wagą ryzyka
produktu 50%, w celu upewnienia się, czy klient ma zamiar wykorzystać brakującą kwotę
przyznanego kredytu, zwłaszcza gdy ekspozycja jest związana z przedsięwzięciem inwestycyjnym,
które zostało ukończone,
6. wstrzymaniu kredytowania podmiotów, których łączna kwota zadłużenia wobec Banku
przekroczyłaby kwotę 1 mln euro.
Działania zmierzające do ograniczenia pozostałych poziomów ryzyka będą polegały na:
1. wyodrębnieniu tych rodzajów ryzyka, które są dla Banku istotne, czyli generują wymóg kapitałowy,
2. przeanalizowanie przyczyn znacznego poziomu tych rodzajów ryzyka,
1.
2.
Strona 33 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
wyeliminowanie tych przyczyn, jeżeli istnieje możliwość skutecznego zmniejszenia poziomu ryzyka
w krótkim okresie czasu.
Do działań o charakterze długoterminowym, które będą zmierzały do utrzymania poziomu adekwatności
kapitałowej na pożądanym poziomie zaliczane są:
1. systematyczne zwiększanie poziomu funduszy własnych,
2. planowanie rozwoju Banku proporcjonalnie do przyrostu funduszy własnych,
3. podejmowanie intensywnych działań naprawczych, restrukturyzacyjnych lub windykacyjnych w celu
zmniejszenia poziomu kredytów zagrożonych.
W zakresie zwiększania poziomu funduszy własnych będą podejmowane czynności podlegające na dążeniu do
wypracowania jak największej nadwyżki bilansowej. Bank będzie również dążył do ograniczania wymogów
kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka, a zwłaszcza na ryzyko kredytowe poprzez:
1. poprawę jakości zarządzania ryzykiem,
2. sterowanie strukturą aktywów poprzez ograniczenie aktywów ważonych ryzykiem,
3. sprzedaż majątku trwałego, który nie jest przeznaczony do wykonywania czynności bankowych,
4. ograniczanie stopnia koncentracji kredytów,
5. przegląd kredytów zabezpieczonych hipoteką, w celu wyłonienia kredytów w stosunku, do których
zastosowane mogłyby być zapisy dotyczące efektywnego zabezpieczania na nieruchomości
mieszkalnej,
6. wprowadzenie korekty w polityce zabezpieczeń, tak aby wprowadzić techniki redukcji ryzyka
kredytowego (np. gwarancje, kaucje).
Bank zarządza poziomem adekwatności kapitałowej poprzez jednoczesne kreowanie wielkości funduszy
własnych oraz wpływanie na poziom generowanego ryzyka. Poziom adekwatności kapitałowej, mierzony
wielkością współczynników kapitałowych podlega systematycznemu monitorowaniu w okresach miesięcznych
natomiast mierzony wielkością wewnętrznego współczynnika kapitałowego w okresach kwartalnych.
Dodatkowo w procesie oceny adekwatności kapitałowej przeprowadzone są testy warunków skrajnych
zgodnie z zapisami obowiązującej Strategii zarządzania funduszami w Banku Spółdzielczym w Człuchowie.
Mają one na celu ocenę możliwych odchyleń przyszłego poziomu ryzyka z powodu zmiany warunków
zewnętrznych, niedoskonałości procesów i błędów szacowania. Do przeprowadzenia testów warunków
skrajnych wykorzystuje się ocenę poziomu funduszy własnych i wewnętrznego współczynnika wypłacalności w
sytuacjach skrajnych, na które może być narażony Bank.
Dodatkowe informacje z zakresu ryzyka kapitałowego zawarte są w punktach dotyczących funduszy własnych
Banku i adekwatności kapitałowej.
3.
2.1.7. Ryzyko braku zgodności
Strategia i proces zarządzania ryzykiem braku zgodności
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka braku zgodności jest wzmocnienie pozycji Banku jako instytucji
godnej zaufania, uczciwej i rzetelnej, poprzez:
1. zapewnienie przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych i przyjętych przez Bank
standardów postępowania,
Strona 34 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2. podejmowanie działań eliminujących ryzyko braku zgodności oraz przeciwdziałanie możliwości
wystąpienia utraty reputacji i ryzyku wystąpienia strat finansowych lub sankcji prawnych mogących
skutkować naruszeniem przepisów prawa i norm postępowania.
Realizacja celów dokonuje się przez wprowadzanie polityki zgodności obejmującej:
1. dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi, także poprzez
2. dążenie i dbałość o:
a) wizerunek zewnętrzny Banku rozumianego, jako instytucja zaufania publicznego,
b) pozytywny odbiór Banku przez klientów,
c) przejrzystość działań Banku wobec klientów,
d) stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej wewnętrznie
dla realizacji wspólnych celów, wytyczonych przez Bank.
Podstawowym celem zarządzania ryzykiem braku zgodności jest efektywne eliminowanie przypadków
nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych i przyjętych przez Bank standardów rynkowych w
tym standardów postępowania oraz podejmowanie skutecznych działań naprawczych w sytuacji
zidentyfikowania braku zgodności. Zarządzanie ryzykiem braku zgodności polega w Banku na:
1. zapobieganiu naruszeń compliance,
2. identyfikowaniu naruszeń compliance,
3. wdrażaniu odpowiednich działań naprawczych w przypadku pojawienia się naruszeń compliance,
4. monitorowaniu czy wdrożone działania naprawcze są skuteczne.
Zarządzanie ryzykiem braku zgodności obejmuje w Banku w szczególności następujące obszary:
1. Przepisy i regulacje związane z prawem bankowym (w tym procedury związane z produktami
bankowymi).
2. Przepisy i regulacje związane z działalnością inwestycyjną Banku.
3. Politykę informacyjną dotyczącą ujawnień, obowiązki informacyjne Banku.
4. Ochronę danych osobowych, zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych.
5. Ochronę konkurencji i konsumentów, zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów.
6. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji, zgodnie z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
7. Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym, zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym.
8. Zachowanie tajemnicy bankowej i tajemnicy przedsiębiorstwa, zgodnie z ustawą Prawo bankowe i
ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dotyczy również informacji poufnych oraz tajemnicy
zawodowej.
9. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu
praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
10. Relacje z klientami, transakcje klientów, w tym tworzenie listy kontrahentów, z którymi Bank nie
zamierza lub nie powinien podejmować współpracy.
11. Rozwijanie nowych modeli biznesowych lub tworzenie nowych produktów, w szczególności pod kątem
ich zgodności z przepisami prawa.
12. Zagadnienia dotyczące konfliktów interesów, darowizn i podarunków, zachęt, transakcji własnych.
Strona 35 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
13. Przyjmowanie zgłoszeń naruszeń compliance, postępowania wyjaśniające (w tym zasada
whistleblowing,).
14. Etykę bankową (dobre praktyki bankowe).
15. Umowy outsorcingowe, zgodnie z ustawą Prawo bankowe.
16. Prawo pracy, w tym problematyka związana mobbingiem i dyskryminacją.
17. Uchwały i rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego.
Efektywne zarządzanie zgodnością przeciwdziała wystąpieniu ryzyka naruszenia dobrego imienia Banku
Organizacja zarządzania ryzykiem braku zgodności obejmuje dwa poziomy:
1. poziom strategiczny – obejmujący działania Zarządu i Rady Nadzorczej zmierzające do ustanowienia norm,
polityk, przepisów wewnętrznych Banku, a także ustanowienie i monitorowanie skuteczności działania
systemu kontroli wewnętrznej, Stanowiska do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej, a także innych
komórek lub funkcji, których zadaniem jest działanie na rzecz zapewniania zgodności,
2. poziom operacyjny i taktyczny– polegający na ustanowieniu i funkcjonowaniu trzech linii obrony przed
ryzykiem:
1)
Pierwsza linia – działanie komórek i jednostek organizacyjnych obejmujące:
a) bieżące zapewnianie zgodności w toku operacji, - np. przestrzeganie przepisów i regulacji
wewnętrznych, uczestnictwo w tworzeniu regulacji wewnętrznych,
b) realizację zadań w procesie zarządzania ryzykiem - np. w zakresie identyfikacji ryzyka,
c) stosowanie i monitorowanie mechanizmów kontrolnych - np. kontrola wewnętrzna.
2)
Druga linia – obejmuje działanie Stanowiska do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej w
zakresie:
a) stosowania i monitorowania mechanizmów kontrolnych - np. przeglądy, szkolenia,
b) procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności - identyfikacji, oceny/pomiaru, kontroli,
c) monitorowania oraz raportowania na temat ryzyka,
d) wykonywania innych zadań w celu zapewniania zgodności.
3) Trzecia linia – niezależna ocena adekwatności procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności poprzez
działanie audytu wewnętrznego (audyt wewnętrzny realizowany przez uprawnione podmiot, tj.
Spółdzielczy System Ochrony SGB).
Za całość koordynacji procesu zarządzania w Banku ryzykiem braku zgodności, jak też za nadzór nad
działaniami komórki do spraw zgodności odpowiada Prezes Zarządu.
Rada Nadzorcza, w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego :
1) odpowiada za nadzorowanie zarządzania ryzykiem braku zgodności,
2) zatwierdza cele strategiczne w zakresie ryzyka braku zgodności zawarte w Strategii zarządzania
ryzykiem,
3) zatwierdza założenia Polityki zgodności Banku,
4) przynajmniej raz w roku ocenia stopień efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności.
Zarząd odpowiada za efektywne zarządzanie w Banku ryzykiem braku zgodności, w tym za ustanowienie
stałego i efektywnie działającego Stanowiska do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej w Banku, organizację
procesu zarządzania ryzykiem oraz nadzór nad jego funkcjonowaniem. Ponadto dba o zapewnienie Stanowisku
do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej odpowiedniego stopnia niezależności. Zarząd odpowiada za
Strona 36 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
opracowanie dokumentu Polityki zgodności oraz Zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności. Zarząd zapewnia
przestrzeganie określonych w obowiązującej w Banku Strategii zarządzania ryzykiem celów strategicznych w zakresie
zgodności oraz przestrzeganie Zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności.
Zarząd odpowiada za składanie sprawozdań Radzie Nadzorczej w sprawie zarządzania w Banku ryzykiem braku
zgodności.
Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyko braku zgodności
W Banku zostało wydzielone i ujęte w Strukturze organizacyjnej Stanowisko ds. zgodności i kontroli
wewnętrznej, do którego obowiązków należy:
1. Opracowywanie regulacji związanych z funkcjonowaniem Stanowiska do spraw zgodności i kontroli
wewnętrznej, wprowadzaniem regulacji wewnętrznych oraz regulacji związanych z systemem kontroli
wewnętrznej określających co najmniej cel, zakres, szczegółowe zasady działania oraz procedury i
metodyki.
2. Przeprowadzanie czynności wskazanych w punktach 4-8 na podstawie regulacji związanych z
funkcjonowaniem Stanowiska do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej.
3. Odpowiednie dokumentowanie czynności wskazanych w punktach 4-8.
4. Identyfikowanie ryzyka braku zgodności, w szczególności poprzez analizę przepisów prawa, regulacji
wewnętrznych Banku, standardów rynkowych oraz przeprowadzania wewnętrznych postępowań
wyjaśniających.
5. Ocenianie ryzyka braku zgodności - oraz wyznaczanie profilu ryzyka braku zgodności.
6. Stosowanie, bazujących na ocenie ryzyka braku zgodności, mechanizmów kontrolnych, do których
zaliczamy:
a) procedury,
b) podział obowiązków,
c) autoryzację, w tym zwłaszcza autoryzację operacji finansowych i gospodarczych,
d) kontrolę dostępu,
e) kontrolę fizyczną,
f) dokumentowanie systemów : księgowego, sprawozdawczego i operacyjnego oraz operacji finansowych
i gospodarczych,
g) weryfikację stanu faktycznego, w tym inwentaryzację,
h) nadzór przełożonego,
i) rejestr odstępstw,
j) sprawdzanie zgodności z limitami ekspozycji dotyczącymi powadzonej przez Bank działalności,
k) wskaźniki wydajności,
l) szkolenia.
7. Monitorowanie poziomu braku zgodności po zastosowaniu mechanizmów kontrolnych, w szczególności
poprzez przeprowadzanie testów zgodności.
8. Okresowe raportowanie w zakresie ryzyka braku zgodności do Rady Nadzorczej i Zarządu.
9. Wspieranie Zarządu w zakresie efektywnego zarządzania ryzykiem braku zgodności, w tym doradzanie
Strona 37 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Zarządowi w sprawach obowiązujących Bank przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych
przez Bank standardów postępowania.
Prowadzenie rejestru naruszeń compliance.
Przedstawianie Zarządowi propozycji działań, które będą miały na celu minimalizowanie powstałego ryzyka
braku zgodności i ograniczanie występowania takich naruszeń przepisów prawa i norm postępowania w
przyszłości.
Monitorowanie na bieżąco:
a) zmian w zewnętrznych przepisach prawa,
b) stanowiska i wytyczne regulatorów,
c) masowej komunikacji kierowanej do klientów Banku.
Opiniowanie nowych produktów lub procesów pod kątem ryzyka ewentualnego wystąpienia naruszeń
compliance.
Współpraca z komórkami wewnętrznymi Banku w zakresie oceny i monitorowania ryzyka braku zgodności,
w tym opiniowanie procedur wewnętrznych, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach
opracowywania i wprowadzania regulacji wewnętrznych, pod kątem ich zgodności z wewnętrznymi i
zewnętrznymi przepisami prawa oraz występowania ewentualnych zapisów, które mogłyby wygenerować
naruszenie compliance.
Monitorowanie terminowości i zakresu aktualizacji procedur, o których mowa w obowiązujących w Banku
zasadach opracowywania i wprowadzania regulacji wewnętrznych pod kątem ich zgodności ze zmianami w
zewnętrznych przepisach prawa.
Kształtowanie świadomości istnienia ryzyka braku zgodności wśród pracowników Banku poprzez
realizowanie szkoleń z obszaru compliance, formułowanie pisemnych wytycznych dla pracowników czy
sporządzanie dokumentów zawierających takie wytyczne .
Koordynowanie działań innych komórek i jednostek organizacyjnych w zakresie zarządzania ryzykiem
braku zgodności.
Przyjmowanie zgłoszeń naruszenia prawa oraz obowiązujących procedur i standardów etycznych i
zapewniania ochrony danych osób dokonujących zgłoszeń, jak również osób, którym zarzuca się dokonanie
naruszenia.
Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka braku zgodności
Identyfikacja i ocena ryzyka braku zgodności Banku obejmuje:
1) ryzyko historyczne - zrealizowane, występujące w przeszłości, w Banku lub otoczeniu,
2) ryzyko hipotetyczne - zagrożenia nie zrealizowane historycznie w Banku.
Stanowisko do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej określa profil ryzyka braku zgodności na podstawie:
1) wyników analizy danych zawartych w rejestrze naruszeń compliance,
2) oszacowania skuteczności stosowania mechanizmów kontrolnych na podstawie wyników testów
zgodności, kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego, a także na bazie wyników identyfikacji ryzyka
historycznego,
3) oceny ryzyka w oparciu o matrycę ryzyka,
4) oraz innych dostępnych źródeł .
Strona 38 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Informacja z zakresu oceny ryzyka braku zgodności, raportowana jest zgodnie z następującym trybem:
Częstotliwość
Zakres Informacji
Odbiorca
Rada
Nadzorcza
Kwartalnie
Półrocznie
1. Analiza poziomu ryzyka braku zgodności
2. Informacja o prowadzonych sprawach sądowych oraz
informacja o kosztach poniesionych przez Bank w wyniku
niekorzystnych rozstrzygnięć spraw sądowych w
sprawozdaniu z ryzyka braku zgodności
1. Analiza poziomu ryzyka braku zgodności
2. Informacja o prowadzonych sprawach sądowych oraz
informacja o kosztach poniesionych przez Bank w wyniku
niekorzystnych rozstrzygnięć spraw sądowych w
sprawozdaniu z ryzyka braku zgodności
Zarząd
Członek
Zarządu
X
X
X
X
Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczenia ryzyka braku zgodności
Na podstawie oceny profilu ryzyka są dobierane i wdrażane lub weryfikowane mechanizmy zapobiegania i
ograniczania ryzyka braku zgodności obejmujące:
1) podział obowiązków - zapobieganie konfliktowi interesu i ryzyku powiązań personalnych, poprzez
odpowiednie kształtowanie struktury organizacyjnej, podziału zadań i zasad podejmowania decyzji, w tym
w zakresie opracowania i kontroli oraz realizacji zasad wynikających z regulacji wewnętrznych, a także
dbałość o powierzanie krytycznych zadań osobom posiadającym odpowiednie kompetencje,
2) autoryzację – np. zatwierdzenie wzorców umów, regulacji wewnętrznych na odpowiednim, niezależnym
szczeblu, a także zasięganie opinii lub stosowanie wzorców < Banku Zrzeszającego, Spółdzielczego Systemu
Ochrony SGB, Kancelarii Radców Prawnych > w zakresie wzorów umów i regulaminów oraz innych
regulacji wewnętrznych ,
3) kontrolę dostępu – do systemów i informacji,
4) kontrolę fizyczną – dostępu do pomieszczeń i zasobów,
5) nadzór przełożonego – poprzez obowiązek przekazywania informacji, dokonywanie kontroli wewnętrznej,
obserwację pracy podwładnych, obowiązek reakcji kadry kierowniczej w przypadku stwierdzania
zachowania pracowników niezgodnego z przyjętymi w Banku zasadami postępowania,
6) rejestr odstępstw – zapewniający kontrolowane i dokumentowane odstępowanie od przyjętych w Banku
regulacji i zasad,
7) szkolenia – w celu budowania świadomości, budowy wiedzy i kompetencji w zakresie realizacji zadań z
zachowaniem zgodności.
Do mechanizmów zapobiegania i ograniczania ryzyka braku zgodności zalicza się również:
1. korzystanie z pomocy Banku Zrzeszającego lub z wzorców opracowanych przez Bank Zrzeszający przy
opracowaniu projektów regulacji wewnętrznych, wzorów umów i dokumentacji zewnętrznej,
2. identyfikację i ocenę ryzyka umów poprzez wpisanie ich do rejestru umów i zasięganie opinii < Kancelarii
Radców Prawnych > w zakresie wzorów umów innych niż dotyczących realizacji czynności bankowych
(np. usługi informatyczne),
3. dokonywanie cyklicznych przeglądów zarządczych regulacji wewnętrznych, w zakresie zgodności z
przepisami, normami i przyjętymi zasadami,
Strona 39 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
4. zapobieganie konfliktowi interesu i ryzyku powiązań personalnych, poprzez odpowiednie kształtowanie
struktury organizacyjnej, podziału zadań i zasad podejmowania decyzji,
5. wprowadzenie zasad przekazywania informacji o nieprawidłowościach (sygnalizowania i zapewnienie
pracownikom zgłaszającym naruszenia przyjętych w Banku zasad pełnej ochrony przed konsekwencjami
wynikającymi z tego faktu),
6. przeprowadzanie testów zgodności w zakresie ryzyka braku zgodności,
7. unikanie ryzyka reputacji, poprzez odpowiednią politykę związaną z klientami i transakcjami (np. unikanie
kontrahentów, z którymi Bank nie zamierza podejmować współpracy, np. z krajów o niejasnej sytuacji
prawno-politycznej, z którymi współpraca może być obarczona ryzykiem utraty reputacji, wykorzystywanie
istniejących list podmiotów podejrzewanych o wspieranie terroryzmu, objętych sankcjami itp., czy których
działalność może być sprzeczna z powszechnie obowiązującymi przepisami),
8. tworzenie rezerw na pokrycie rezultatów niekorzystnego dla Banku rozstrzygnięcia sporów sądowych.
W przypadku stwierdzenia braku lub wadliwie działających mechanizmów kontroli ryzyka lub większego
niż akceptowalny poziomu ryzyka projektowane i wdrażane są nowe mechanizmy kontroli i ograniczania
ryzyka.
Propozycje zmian w zakresie stosowanych mechanizmów kontroli ryzyka składa Stanowisko do spraw
zgodności i kontroli wewnętrznej corocznie, a także odpowiednio w trakcie roku (półrocznie i incydentalnie) na
skutek monitorowania ryzyka lub zmian w mapie ryzyka.
3. Ujawnienia w zakresie systemu zarządzania
W zakresie art. 435 ust. 2 Bank informuje, że:
1. Prezes Zarządu Banku i pozostali Członkowie Zarządu Banku nie zajmują stanowisk dyrektorskich
poza Bankiem (przez stanowisko dyrektorskie należy rozumieć funkcje członka zarządu pełnione w
podmiotach objętych tym samym instytucjonalnym systemem ochrony spełniającym warunki, o którym
mowa w art. 113 ust. 7 Rozporządzenia CRR, lub podmiotach, w których bank posiada znaczny pakiet
akcji, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 36 Rozporządzenia CRR).
2. Członków Zarządu Banku powołuje, zgodnie z przepisami prawa, Rada Nadzorcza Banku, działając
według Regulaminu działania Zarządu Banku Spółdzielczego w Człuchowie biorąc pod uwagę wyniki
oceny wstępnej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji kandydata. Oceny następczej kwalifikacji,
doświadczenia i reputacji Członków Zarządu Banku dokonuje Rada Nadzorcza Banku zgodnie z
Polityką doboru i oceny członków zarządu Banku Spółdzielczego w Człuchowie.
3. Członków Rady Nadzorczej Banku powołuje Grupa Członkowska, zgodnie z Regulaminem zebrania
Grupy Członkowskiej, biorąc pod uwagę kwalifikacje, doświadczenie i reputację kandydata. Oceny
następczej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji Członków Rady Nadzorczej Banku dokonuje
Zebranie Przedstawicieli zgodnie z Procedurą oceny kwalifikacji członków Rady Nadzorczej oraz Rady
Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Człuchowie.
4. Bank, z uwagi na skalę działalności nie stosuje strategii zróżnicowania w zakresie wyboru Członków
Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku.
Strona 40 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
5. Bank w celu zapewnienia efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym powołał Komitet do spraw
Ryzyka Operacyjnego - KRO. Komitet pełni funkcje analityczne, doradcze i wspomagające w stosunku
do Zarządu, w obszarze zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym okresowo przetwarza informację
sprawozdawczą związaną z ryzykiem operacyjnym i przygotowuje ocenę jego poziomu. Komitet KRO
jest odpowiedzialny za ocenę zagrożeń związanych z ryzykiem operacyjnym dla wszystkich obszarów
działalności Banku oraz wszelkich nowych produktów, projektów, procesów i systemów. W 2016 roku
Komitet odbył 4 posiedzenia.
6. Przepływ informacji dotyczącej ryzyka, kierowanej do Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku
jest sformalizowany i objęty Instrukcją Systemu Informacji Zarządczej definiującą: częstotliwość,
zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów i sprawozdań dotyczących ryzyka. Systemem
informacji zarządczej są objęte wszystkie rodzaje ryzyka uznawane przez Bank za istotne. Zakres i
częstotliwość raportowania jest dostosowana do skali narażenia na ryzyko, a także zmienności ryzyka
zapewniając możliwość podejmowania decyzji, oraz odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany
ekspozycji na ryzyko.
4. Fundusze własne
4.1. Wartość poszczególnych składników funduszy własnych
W poniższej tabeli przedstawiono fundusze własne w okresie przejściowym, z zastosowaniem formatu i
numeracji pozycji określonych w Załączniku VI do Rozporządzenia Wykonawczego Komisji nr 1423/2013.
Kapitał podstawowy Tier I:
instrumenty i kapitały rezerwowe
1
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne
Kwota w dniu
ujawnienia
W tym: instrumenty typu 1
W tym: instrumenty typu 2
W tym: instrumenty typu 3
2
3
3a
4
5
5a
6
7
8
9
10
Zyski zatrzymane
Skumulowane inne całkowite dochody (i pozostałe kapitały rezerwowe, z
uwzględnieniem niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z mającymi
zastosowanie standardami rachunkowości)
Fundusze ogólne ryzyka bankowego
Kwota kwalifikujących się pozycji o których mowa w art. 484 ust. 3 i
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału
podstawowego Tier I
Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego podlegające zasadzie praw
nabytych do dnia 01 stycznia 2018 r.
Udziały mniejszości (kwota dopuszczona w skonsolidowanym kapitale
podstawowym Tier I)
Niezależnie zweryfikowane zyski z bieżącego okresu po odliczeniu wszelkich
możliwych do przewidzenia obciążeń i dywidend
Kapitał podstawowy Tier I przed korektami regulacyjnymi
Dodatkowe korekty wartości (kwota ujemna)
Wartości niematerialne i prawne (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu
odroczonego podatku dochodowego) (kwota ujemna)
Zbiór pusty w UE
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego opartej na przyszłej
rentowości z wyłączeniem aktywów wynikających z różnic przejściowych (po
odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w
przypadku spełnienia warunków określonych w art. 38 ust. 3) (kwota ujemna)
25 059 846,00
5 000 000,00
241 680,00
Odniesienie do CRR
Art. 26 ust. 1, art. 27, 28, 29,
wykaz EUNB o którym mowa
w art. 26 ust. 3
Wykaz EUNB o którym
mowa w art. 26 ust. 3
Wykaz EUNB o którym
mowa w art. 26 ust. 3
Wykaz EUNB o którym
mowa w art. 26 ust. 3
Art. 26 ust. 1 lit. c)
Art. 26 ust. 1
Art. 26 ust. 1 lit. f)
Art. 486 ust. 2
Art. 483 ust. 2
Art. 84, 479, 480
Art. 26 ust. 2
30 301 526,00
-7 729,11
Art. 34, 105
Art. 36 ust.1 lit. b)
Art. 37, art. 472 ust.4
Art. 36 ust.1 lit. c)
Art. 38, art. 472 ust.5
Strona 41 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
11
12
Kapitały rezerwowe odzwierciedlające wartość godziwą związane z zyskami
lub stratami z tytułu instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne
Kwoty ujemne będące wynikiem obliczeń kwot oczekiwanej straty
20b
Każdy wzrost kapitału własnego z tytułu aktywów sekurytyzowanych (kwota
ujemna)
Zyski lub straty z tytułu zobowiązań wycenione według wartości godziwej,
które wynikają ze zmian zdolności kredytowej instytucji
Aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami (kwota
ujemna)
Posiadane przez instytucje bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier I (kwota ujemna)
Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I
podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją
krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie
funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora
finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
(kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji
krótkich) (kwota ujemna)
Posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały
kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów
sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te
podmioty (kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu
kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
Zbiór pusty w UE
Kwota ekspozycji następujących pozycji kwalifikujących się do wagi ryzyka
równej 1250% jeżeli instytucja decyduje się na wariant odliczenia
W tym: znaczne pakiety akcji poza sektorem finansowym (kwota ujemna)
20c
W tym: pozycje sekurytyzacyjne (kwota ujemna)
20d
W tym: dostawy instrumentów z późniejszym terminem rozliczenia (kwota
ujemna)
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z różnic
przejściowych (kwota przekraczająca próg 10% po odliczeniu powiązanej
rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia
warunków określonych w art. 38 ust. 3 (kwota ujemna)
Kwota przekraczająca próg 15% (kwota ujemna)
W tym: posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie instrumenty w
kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli
instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
Zbiór pusty w UE
W tym: aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z
różnic przejściowych
13
14
15
16
17
18
19
20
20a
21
22
23
24
25
25a
Straty za bieżący rok obrachunkowy (kwota ujemna)
25b
Możliwe do przewidzenia obciążenia podatkowe związane z pozycjami
kapitału podstawowego Tier I (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne dotyczące niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z
art. 467 i 468
W tym: …. filtr dla niezrealizowanej straty 1
W tym: …. filtr dla niezrealizowanej straty 2
W tym: …. filtr dla niezrealizowanego zysku 1
W tym: …. filtr dla niezrealizowanego zysku 2
Kwota którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału podstawowego Tier
I w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed
przyjęciem CRR
W tym: inne korekty w okresie przejściowym (amortyzacja kapitału z
aktualizacji wyceny)
Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale dodatkowym Tier I które
przekraczają wartość kapitału dodatkowego Tier I instytucji (kwota ujemna)
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale podstawowym Tier I
Kapitał podstawowy Tier I
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne
W tym: zaklasyfikowane jako kapitał własny zgodnie mającymi zastosowanie
standardami rachunkowości
W tym: zaklasyfikowane jako zobowiązania zgodnie mającymi zastosowanie
standardami rachunkowości
Kwota kwalifikujących się pozycji o których mowa w art. 484 ust. 4 i
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału dodatkowego
26
26b
27
28
29
30
31
32
33
Art. 33 lit. a)
Art. 36 ust.1 lit. d)
Art. 40, 159, art. 472 ust.6
Art. 32 ust. 1
Art. 33 lit b)
Art. 36 ust.1 lit. e)
Art. 41, art. 472 ust.7
Art. 36 ust.1 lit. f)
Art. 42, art. 472 ust.8
Art. 36 ust.1 lit. g)
Art. 44, art. 472 ust.9
Art. 36 ust. 1 lit. h)
Art. 43, 45, 46, art. 49 ust. 2 i
3, art. 79, art. 472 ust. 10
Art. 36 ust.1 lit. i)
Art. 43, 45, 47, art. 48 ust.1
lit. b), art. 49 ust.1-3, art. 79,
470, art. 472 ust.11
Art. 36 ust. 1 lit. k)
Art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (i),
art. 89-91
Art. 36 ust.1 lit. k) ppkt (ii),
art. 243 ust.1 lit. b), art. 244
ust.1 lit. b), art. 258
Art. 36 ust. 1 lit. k) ppkt (iii),
art. 379 ust. 3
Art. 36 ust.1 lit. c)
Art. 38, art. 48 ust.1 lit. a), art.
470, art. 472 ust.5
Art. 48 ust. 1
Art. 36 ust.1 lit. i)
Art. 48 ust.1 lit. b), art. 470,
art. 472 ust.11
Art. 36 ust.1 lit. c)
Art. 38, art. 48 ust.1 lit. a), art.
470, art. 472 ust.5
Art. 36 ust.1 lit. a)
Art. 472 ust.3
Art. 6 ust. 1 lit. l)
-58 109,24
Art. 467
Art. 467
Art. 468
Art. 468
Art. 481
-58 109,24
Art. 481
Art. 36 ust. 1 lit. j)
-65 838,35
30 235 687,65
Art. 51, 52
Art. 486 ust. 3
Strona 42 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
34
35
36
37
38
39
40
41
41a
41b
41c
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
Tier I
Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego podlegające zasadzie praw
nabytych do dnia 01 stycznia 2018 r.
Kwalifikujący się kapitał Tier I uwzględniony w skonsolidowanym kapitale
dodatkowym Tier I (w tym udziały mniejszości nieuwzględnione wwierszu 5)
wyemitowany przez jednostki zależne i będący w posiadaniu stron trzecich
W tym: przeznaczone do wycofania instrumenty wyemitowane przez
jednostki zależne
Kapitał dodatkowy Tier I przed korektami regulacyjnymi
Posiadane przez instytucje bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we
własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier I (kwota ujemna)
Art. 483 ust. 3
Art. 85, 86, 480
Art. 486 ust. 3
Art. 52 ust.1 lit. b)
Art. 56 lit. a), art. 57, art. 475
ust.2
Art. 56 lit. b), art. 58 i art. 475
ust.3
Udziały kapitałowe we własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier
I podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z instytucją
krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne zawyżanie
funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych instrumentach
dodatkowych w kapitale Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli
instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota
przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji
krótkich) (kwota ujemna)
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we
własnych instrumentach dodatkowych w kapitale Tier I podmiotów sektora
finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
(kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji
krótkich) (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału dodatkowego Tier I
pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w
okresie przejściowym przeznaczonych do wycofania zgodnie z
rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR)
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do
odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z
art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013
W tym pozycje które należy wyszczególnić np. istotne straty netto w
bieżącym okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na pokrycie
oczekiwanych strat itd.
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do
odliczeń od kapitału podstawowego Tier II w okresie przejściowym zgodnie z
art. 475 rozporządzenia (UE) nr 575/2013
W tym pozycje które należy wyszczególnić np. krzyżowe powiązania
kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały
kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora
finansowego itd.
Kwota którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału dodatkowego Tier I
w odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed
przyjęciem CRR
W tym: …możliwe filtry dla niezrealizowanych strat
W tym: …możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków
W tym: …
Kwalifikowalne odliczenia od pozycji w kapitale Tier II które przekraczają
wartość kapitału Tier II instytucji (wartość ujemna)
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale dodatkowym Tier I
Kapitał dodatkowy Tier I
Kapitał Tier I (kapitał Tier I = kapitał podstawowy Tier I + kapitał dodatkowy
Tier I)
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne
Kwota kwalifikujących się pozycji o których mowa w art. 484 ust. 5 i
powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału Tier II
Zastrzyki kapitałowe ze strony sektora publicznego podlegające zasadzie praw
nabytych do dnia 01 stycznia 2018 r.
Kwalifikujące się instrumenty funduszy własnych uwzględnione w
skonsolidowanym kapitale Tier II (w tym udziały mniejszości i instrumenty
dodatkowe w kapitale Tier II nie uwzględnione w wierszach 5 lub 34)
wyemitowane przez jednostki zależne i będące w posiadaniu stron trzecich
W tym: przeznaczone do wycofania instrumenty wyemitowane przez
jednostki zależne
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego
Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi
Posiadane przez instytucje bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach własnych w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane
(kwota ujemna)
Udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki
Art. 56 lit. c), art. 59, 60, 79,
art. 475 ust.4
Art. 56 lit. d), art. 59, 79, art.
475 ust.4
Art. 472, art. 472 ust.3 lit. a),
art. 472 ust.4, art. 472 ust.6,
art. 472 ust.8 lit. a), art. 472
ust.9, art. 472 ust.10 lit. a),
472 ust.11 lit. a)
Art. 477, art. 477 ust.3, art.
477 ust.4 lit. a)
Art. 467, 468, 481
Art. 467
Art. 468
Art. 481
Art. 56 lit. e)
30 235 687,65
Art. 62, 63
Art. 486 ust. 4
Art. 483 ust. 4
Art. 87, 88, 480
Art. 486 ust. 4
1 208 326,27
1 208 326,27
Art. 62 lit c) i d)
Art. 63 lit. b) ppkt (i)
Art. 66 lit. a), art. 67, art. 477
ust.2
Art. 66 lit. b), art. 68, art. 477
Strona 43 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
54
54a
54b
55
56
56a
56b
56c
57
58
59
59a
60
61
62
63
podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z
instytucją krzyżowe powiązania kapitałowe mające na celu sztuczne
zawyżanie funduszy własnych instytucji (kwota ujemna)
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier
II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli
instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota
przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji
krótkich) (kwota ujemna)
W tym: nowe udziały kapitałowe niebędące przedmiotem uzgodnień
dotyczących okresu przejściowego
W tym: udziały kapitałowe istniejące przed dniem 01 stycznia 2013 r. i będące
przedmiotem uzgodnień okresu przejściowego
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów
sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te
podmioty (po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna)
Korekty regulacyjne stosowane w odniesieniu do kapitału Tier II pod
względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz kwot ujętych w okresie
przejściowym przeznaczonych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE)
nr 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR)
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do odliczeń od
kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 472
rozporządzenia (UE) nr 575/2013
W tym pozycje które należy wyszczególnić np. istotne straty netto w
bieżącym okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na pokrycie
oczekiwanych strat itd.
Kwoty rezydualne odliczane od kapitału Tier II w odniesieniu do odliczeń od
kapitału dodatkowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 475
rozporządzenia (UE) nr 575/2013
W tym pozycje które należy wyszczególnić np. krzyżowe powiązania
kapitałowe w dodatkowych instrumentach w kapitale Tier I, bezpośrednie
udziały kapitałowe w nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów
sektora finansowego itd.
Kwota którą należy odjąć od lub dodać do kwoty kapitału Tier II w
odniesieniu do dodatkowych filtrów i odliczeń wymaganych przed przyjęciem
CRR
W tym: …możliwe filtry dla niezrealizowanych strat
W tym: …możliwe filtry dla niezrealizowanych zysków
W tym: …
Całkowite korekty regulacyjne w kapitale Tier II
Kapitał Tier II
Łączny kapitał (łączny kapitał = kapitał Tier I + kapitał Tier II)
Aktywa ważone ryzykiem pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR
oraz kwot ujętych w okresie przejściowym przeznaczonych do wycofania
zgodnie z rozporządzeniem (UE) 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w
CRR)
W tym: pozycje nieodliczone od kapitału podstawowego Tier I (kwoty
rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) 575/2013)
(pozycje które należy wyszczególnić, np. aktywa z tytułu odroczonego
podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności po odliczeniu
powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, pośrednie
udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier I
itd.)
W tym: pozycje nieodliczone od kapitału dodatkowego Tier I (kwoty
rezydualne określone w rozporządzeniu (UE) 575/2013)
(pozycje które należy wyszczególnić, np. krzyżowe powiązania kapitałowe w
instrumentach w kapitale Tier II, bezpośrednie udziały kapitałowe w
nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego
itd.)
W tym pozycje nieodliczone od kapitału Tier II (kwoty rezydualne określone
w rozporządzeniu (UE) 575/2013)
(pozycje które należy wyszczególnić, np. pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach własnych w kapitale Tier II, pośrednie udziały kapitałowe w
nieistotnych inwestycjach w kapitał innych podmiotów sektora finansowego,
pośrednie udziały kapitałowe w istotnych inwestycjach w kapitał innych
podmiotów sektora finansowego itd.)
Aktywa ważone ryzykiem razem
Kapitał podstawowy Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na
ryzyko)
Kapitał Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
Łączny kapitał (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
ust.3
Art. 66 lit. c), art. 69, 70, 79,
art. 477 ust.4
Art. 66 lit. d), art. 69, 79, art.
477 ust.4
Art. 472, art. 472 ust.3 lit. a),
art. 472 ust.4, art. 472 ust.6,
art. 472 ust.8 lit. a), art. 472
ust.9, art. 472 ust.10 lit. a),
472 ust.11 lit. a)
Art. 475, art. 475 ust.2 lit. a),
art. 475 ust.3, art. 475 ust.4 lit.
a)
Art. 467, 468, 481
Art. 467
Art. 468
Art. 481
1 208 326,27
31 444 013,92
112 337 582,89
Art. 472, art. 472 ust. 5, art.
472 ust. 8 lit. b), art. 472 ust.
10 lt. b), art. 472 ust. 11 lit. b)
Art. 475, art. 475 ust. 2 lit. b),
art. 475 ust. 2 lit. c), art. 475
ust. 4 lit. b)
Art. 477, art. 477 ust. 2 lit b),
art. 477 ust. 2 lit. c), art. 477
ust. 4 lit. b)
112 337582,89
26,92
Art. 92 ust. 2 lit. A), art. 465
26,92
27,99
Art. 92 ust. 2 lit. B), art. 465
Art. 92 ust. 2 lit. c)
Strona 44 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
64
65
66
67
67a
Wymóg bufora dla poszczególnych instytucji (wymóg dotyczący kapitału
podstawowego Tier I zgodnie z art. 92 ust. 1 lit. a) powiększony o wymogi
utrzymywania bufora zabezpieczającego i antycyklicznego, jak również bufor
ryzyka systemowego oraz bufor instytucji o znaczeniu systemowym (bufor
globalnych instytucji o znaczeniu systemowym lub bufor innych instytucji o
znaczeniu systemowym) wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
W tym: wymóg utrzymywania bufora zabezpieczającego
W tym: wymóg utrzymywania bufora antycyklicznego
W tym: wymóg utrzymywania bufora ryzyka systemowego
W tym: bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym lub bufor innych
instytucji o znaczeniu systemowym
68
Kapitał podstawowy Tier I dostępny w celu pokrycia buforów (wyrażony jako
odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
69
70
71
72
Nieistotne w przepisach unijnych
Nieistotne w przepisach unijnych
Nieistotne w przepisach unijnych
Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe podmiotów sektora finansowego,
jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota
poniżej progu 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich)
73
Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w
instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora
finansowego jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty
(kwota poniżej progu 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji
krótkich)
Zbiór pusty w UE
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikające z różnic
przejściowych (kwota poniżej progu 10% po odliczeniu powiązanej rezerwy z
tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadku spełnienia warunków
określonych w art. 38 ust. 3
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II w
odniesieniu do ekspozycji objętych metodą standardową (przed
zastosowaniem pułapu)
Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale Tier II
zgodnie z metodą standardową
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględnione w kapitale Tier II w
odniesieniu do ekspozycji objętych metodą wewnętrznych ratingów (przed
zastosowaniem pułapu)
Pułap uwzględniania korekt z tytułu ryzyka kredytowego w kapitale Tier II
zgodnie z metodą wewnętrznych ratingów
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale podstawowym Tier I
będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania
Kwota wyłączona z kapitału podstawowego Tier I ze względu na pułap
(nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów dodatkowych w kapitale Tier I
będących przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania
Kwota wyłączona z kapitału dodatkowego Tier I ze względu na pułap
(nadwyżka ponad pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
Bieżący pułap w odniesieniu do instrumentów w kapitale Tier II będących
przedmiotem ustaleń dotyczących wycofania
Kwota wyłączona z kapitału Tier II ze względu na pułap (nadwyżka ponad
pułap po upływie terminów wykupu i zapadalności)
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
Dyrektywa w sprawie
wymogów kapitałowych, art.
128, 129, 130
Dyrektywa w sprawie
wymogów kapitałowych, art.
131
Dyrektywa w sprawie
wymogów kapitałowych, art.
128
Art. 36 ust. 1 lit. h)
Art. 45, 46, art. 472 ust. 10
Art. 56 lit. c), art. 59, 60, art.
475 ust. 4
Art. 66 lit c), art. 69, 70, art.
477 ust. 4
Art. 36 ust. 1 lit. i)
Art. 45, 48, 470, art. 472
ust.11
Art. 36 ust. 1 lit. c)
Art. 38,48, 470, art. 472 ust. 5
96 666 101,64
Art. 62
1,25% Art. 62
Art. 62
Art. 62
241 680,00
161 120,00
Art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2,
5
Art. 484 ust. 3, art. 486 ust. 2,
5
Art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3,
5
Art. 484 ust. 4, art. 486 ust. 3,
5
Art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4,
5
Art. 484 ust. 5, art. 486 ust. 4,
5
4.2. Opis instrumentów kapitałowych oraz ograniczeń zastosowanych do obliczania
funduszy własnych
1. Fundusze własne Banku obejmują:
1) kapitał Tier I;
2) kapitał Tier II.
2. Kapitał Tier I Banku obejmuje:
Strona 45 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1) skumulowane inne całkowite dochody i pozostałe kapitały rezerwowe z uwzględnieniem
niezrealizowanych zysków i strat w Banku obejmowały pozostałe kapitały rezerwowe, na które
składały się:
a) fundusz zasobowy w wysokości 24 914 572,89 PLN;
b) fundusz z aktualizacji wyceny w wysokości 145 273,11 PLN;
2) fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej w wysokości
5 000 000,00 PLN;
3) fundusz udziałowy – uwzględniany w części wynikającej z zastosowania odpowiedniej wartości
procentowej (60% do dnia 31.12.2016r.), przy zastosowaniu przepisów przejściowych wartości
funduszu udziałowego ustalonego na datę 31.12.2011 r. oraz po uwzględnieniu zgody KNF na
obniżenie funduszy własnych na kwotę 8 200,00 PLN. Zamortyzowana wartość funduszu udziałowego
na 31.12.2016 r. wynosiła 241 680,00 PLN;
Struktura funduszu udziałowego
Lp.
Wyszczególnienie
Wartość
nominalna
1 udziału
Ilość
udziałowców
na 31.12.2016
ilość
zadeklarowanych
jednostek
udziałowych na
31.12.2016
fundusz
udziałowy
na
31.12.2016
w tym
wpłacony do
31.12.2011
1. Osoby fizyczne
100,00
2 577
4 014 401 400,00 400 800,00
2. Osoby prawne
100,00
11
102 10 200,00 10 200,00
4) odliczenia z tytułu wartości niematerialnych i prawnych w wysokości 7 729,11 PLN;
5) odliczenia w ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I – 40% w 2016 roku
funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego, wartość ta na dzień 31.12.2016 roku wynosiła
58 109,24 PLN.
3. Kapitał Tier II obejmuje:
1) rezerwę na ryzyko ogólne do wysokości 1,25% aktywów ważonych ryzykiem, co stanowi na dzień
31.12.2016 roku kwotę 1 208 326,27 PLN (aktywa ważone ryzykiem z tytułu ryzyka kredytowego po
zastosowaniu współczynnika wsparcia MŚP na dzień ujawnienia wynoszą 96 666 101,64 PLN);
Źródłem wzrostu poszczególnych składników funduszy własnych Banku mogą być:
1. dla funduszu udziałowego: wpłaty udziałów członkowskich oraz odpisy na oprocentowanie udziałów
członkowskich z podziału nadwyżki bilansowej;
2. dla funduszu rezerwowego: podział nadwyżki bilansowej oraz wpisowe członków;
3. dla funduszu ryzyka ogólnego: podział nadwyżki bilansowej;
4. dla kapitału Tier II pożyczka podporządkowana z Banku Zrzeszającego.
4.3. Poziom kapitału podstawowego Tier I i kapitału Tier I ponad wymagany poziom
współczynnika
Na mocy obowiązujących przepisów zewnętrznych Bank zobowiązany jest utrzymywać:
1. kapitał założycielski w wysokości nie niższej niż równowartość 1 000 000,00 EUR, przeliczonej
według kursu średniego ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu sprawozdawczym tj. na dzień
ujawnienia 4 424 000,00 PLN,
2. sumę funduszy własnych na poziomie nie niższym niż wyższa z następujących wartości:
Strona 46 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1) kapitał regulacyjny na dzień ujawnienia 8 987 006,63 PLN (8% aktywów ważonych ryzykiem
112 337 582,89),
2) kapitał wewnętrzny na dzień ujawnienia 9 137 492,34 PLN,
3. współczynniki kapitałowe na poziomie co najmniej:
1) współczynnik kapitału podstawowego Tier I – 4,5%,
2) współczynnik kapitału Tier I – 6%,
3) łączny współczynnik kapitałowy – 8%.
Na dzień 31 grudnia 2016 roku Bank spełnia powyższe wymagania, a współczynniki kapitałowe Banku
znajdowały się powyżej wartości docelowych. Poniższa tabela przedstawia poziomy wymagane i zrealizowane.
Wyszczególnienie
Wymagania nadzorcze na
31.12.2016
Wykonanie na
31.12.2016 roku
Kapitał założycielski
4 424 000,00 PLN 25 235 687,65 PLN
Fundusze własne (na poziomie kapitału wewnętrznego)
Współczynnik kapitału podstawowego Tier I
9 137 492,34 PLN
31 444 013,92 PLN
4,5%
26,92%
6%
26,92%
8%
27,99%
Współczynnik kapitału Tier I
Łączny współczynnik kapitałowy
4.4. Charakter i wielkość pozycji kwalifikujących się do funduszy własnych na mocy
przepisów przejściowych
Na mocy przepisów przejściowych Bank wykazuje następujące pozycje w funduszach własnych Banku:
1. fundusz udziałowy – uwzględniany w części wynikającej z zastosowania odpowiedniej wartości
procentowej (60% do dnia 31.12.2016r.), przy zastosowaniu przepisów przejściowych wartości
funduszu udziałowego ustalonego na datę 31.12.2011 r. oraz po uwzględnieniu zgody KNF na
obniżenie funduszy własnych na kwotę 8 200,00 PLN. Zamortyzowana wartość funduszu udziałowego
na 31.12.2016 r. wynosiła 241 680,00 PLN;
2. funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego- odliczenia w ramach innych przejściowych korekt
kapitału podstawowego Tier I – 40% w 2016 roku, wartość ta na dzień 31.12.2016 roku wynosiła
58 109,24 PLN.
5. Wymogi kapitałowe – art. 438 Rozporządzenia CRR
5.1. Opis metody stosowanej przez instytucję do oceny adekwatności jej kapitału
wewnętrznego w celu wsparcia bieżących i przyszłych działań
Procesem szacowania kapitału wewnętrznego objęte są poszczególne rodzaje ryzyka uznane przez Bank za
istotne, do których zalicza się:
1. ryzyko kredytowe w tym koncentracji;
2. ryzyko operacyjne;
3. ryzyko walutowe;
4. ryzyko płynności;
Strona 47 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
5. ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej;
6. ryzyko braku zgodności.
Szacowanie kapitału wewnętrznego w Banku przeprowadza Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk
bankowych z częstotliwością kwartalną. Bank oblicza łączną wielkość kapitału wewnętrznego w oparciu o
metodę minimalnego regulacyjnego wymogu kapitałowego. Wyznaczona osoba w Zespole Finansowo–
Księgowym wylicza kapitał regulacyjny na poszczególne rodzaje ryzyka w okresach miesięcznych (za
wyjątkiem ryzyka operacyjnego, który jest wyznaczany raz w roku). W przypadku gdy wyliczony regulacyjny
wymóg kapitałowy w pełni nie pokrywa ryzyka kredytowego, operacyjnego i walutowego, zgodnie z
obowiązującymi w Banku Zasadami szacowania kapitału wewnętrznego, obliczany jest dodatkowy wymóg
kapitałowy na te ryzyka oraz na pozostałe istotne rodzaje ryzyka. Przy obliczaniu dodatkowych wymogów
kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka przyjmuje się następujące założenia:
1. kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka jest obliczany, jako koszt lub utracony przychód
(za wyjątkiem ryzyka koncentracji), który może się pojawić w wyniku zaistnienia sytuacji
nieoczekiwanej,
2. koszt lub utracony przychód, o którym mowa w pkt. 1, obliczany jest na podstawie testów warunków
skrajnych, które Bank przeprowadza dla poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne.
Kapitał wewnętrzny stanowi sumę regulacyjnego wymogu kapitałowego, dodatkowych wymogów kapitałowych
na ryzyko kredytowe, operacyjne, walutowe oraz wymogów kapitałowych na pozostałe istotne rodzaje ryzyka
obliczonych zgodnie z obowiązującymi w Banku Zasadami szacowania kapitału wewnętrznego.
5.2. Kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem – 8 % kwot ekspozycji ważonych ryzykiem dla każdej
kategorii ekspozycji określonej w art. 112 Rozporządzenia CRR
Opis klasy
Ekspozycje wobec rządów i banków
centralnych
Ekspozycje wobec jednostek samorządu
terytorialnego
Ekspozycje wobec podmiotów sektora
publicznego
Należności wobec instytucji -Bank Zrzeszający
Ekspozycje kapitałowe
Ekspozycje wobec przedsiębiorców
Ekspozycje detaliczne (definicja):
Ekspozycje zabezpieczone na nieruchomości
mieszkaniowej i pozostałej
Ekspozycje przeterminowane (dotyczące
niewykonania zobowiązania)
Ekspozycje pozostałe
Razem z tego:
suma bilansowa
pozycje pozabilansowe
pozycje bilansowe nie ujęte w wyliczaniu
kapitału regulacyjnego
Ekspozycja pierwotna
po odliczeniu korekt
wartości i rezerw
Ekspozycja ważona ryzykiem
po zastosowaniu współczynnika
wsparcia MŚP
Wymóg
kapitałowy
994 537,08
0
16 691 256,13
2 858 251,23
49 808,19
9 961,64
93 572 158,11
2 758 040,22
6 520 080,28
6 433 285,29
882,55
2 758 040,22
4 752 418,37
4 344 099,81
98 099 581,47
79 625 236,65
36 926,38
36 926,38
6 045 448,43
231 201 121,58
219 910 944,47
11 813 196,01
2 280 284,80
96 666 101,64
93 336 533,17
3 329 568,48
0,00
228 660,10
796,93
70,60
220 643,22
380 193,47
347 527,98
6 370 018,93
2 954,11
182 422,78
7 733 288,13
7 466 922,65
266 365,48
523 018,90
Strona 48 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
5.3. Wymogi w zakresie funduszy własnych
Kwoty minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka wg stanu na dzień
31.12.2016r.
Rodzaj ryzyka
Wewnętrzny wymóg
kapitałowy na
zabezpieczenie
ryzyka
Alokacja kapitału
według wymagań
dla Filaru I
Alokacja kapitału
według wymagań dla
Filaru II
Ryzyko kredytowe
7 733 288,13
7 733 288,13
0
Ryzyko operacyjne
1 253 718,50
1 253 718,50
0
0
0
Ryzyko walutowe
0
Ryzyko koncentracji zaangażowań, z tego:
koncentracji dużych zaangażowań
koncentracji branżowej, sektorowej
i w jednorodny instrument finansowy
koncentracji przyjętych form zabezpieczenia
Ryzyko płynności
Ryzyko stopy procentowej
0
X
0
0
X
0
0
X
0
0
X
0
11 395,96
X
11 395,96
139 089,75
X
139 089,75
0
X
0
0
X
0
Ryzyko braku zgodności
Ryzyko kapitałowe
Kapitał regulacyjny
8 987 006,63
8 987 006,63
X
Kapitał wewnętrzny
9 137 492,34
X
150 485,71
Łączny współczynnik kapitałowy
27,99
X
X
Wewnętrzny współczynnik kapitałowy
27,95
X
X
5.4. Bufory kapitałowe – art. 440 Rozporządzenia CRR
Kwota specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego
1.
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko
2.
Specyficzny dla instytucji wskaźnik bufora antycyklicznego
3.
Wymóg w zakresie specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego
112 337 590
1,25%
1 404 220
6. Ujawnienia w zakresie ryzyka kredytowego
6.1. Stosowane w rachunkowości definicje pozycji przeterminowanych i o utraconej jakości
Wszystkie ekspozycje kredytowe Banku Spółdzielczego w Człuchowie klasyfikuje się zależnie od związanego z
nimi ryzyka. Wyróżnia się kategorie ekspozycji: normalne, pod obserwacją i zagrożone. W grupie ekspozycji
zagrożone natomiast wyodrębnia się kategorie: poniżej standardu, wątpliwe i stracone. Ekspozycje kredytowe
klasyfikuje się na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko
związane z działalnością banków z dnia 16.12.2008 r. (Dz.U. Nr 235, poz. 1589 z późniejszymi zmianami).
Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując kryteria:
1. kryterium terminowości spłaty kapitału lub odsetek w odniesieniu do:
1) ekspozycji kredytowych wobec Skarbu Państwa,
Strona 49 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
ekspozycji kredytowych wobec osób fizycznych, udzielonych na cele niezwiązane z działalnością
gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego;
2. w odniesieniu do pozostałych ekspozycji kredytowych, dwóch niezależnych od siebie kryteriów:
1) terminowości spłaty kapitału lub odsetek,
2) sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika.
Dla wyliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, ekspozycję uznaje się za przeterminowaną,
jeżeli przeterminowanie przekracza 90 dni, a przeterminowana kwota przekracza w przypadku ekspozycji
detalicznych 500,- złotych, a w przypadku pozostałych klas ekspozycji, przeterminowana kwota przekracza
3 000,- złotych.
2)
6.2. Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalenia korekt wartości i rezerw, w
tym rezerw celowych i rezerwy na ryzyko ogólne w części dotyczącej ryzyka
kredytowego
Dla potrzeb naliczenia odpowiedniej wysokości rezerw celowych od ekspozycji kredytowych klasyfikowanych
do kategorii: „normalne”, „pod obserwacją”, „poniżej standardu”, „wątpliwe”, lub „stracone”, stosuje się zasady
wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na
ryzyko związane z działalnością banków (tekst jednolity Dz. U. poz. 2066 2015 roku) oraz zasady określone w
procedurze wewnętrznej, w sprawie tworzenia rezerw celowych. Tworzenie rezerw celowych w przypadku
należności zaklasyfikowanych do poszczególnych kategorii, z uwagi na kryterium terminowości, odbywa się
automatycznie za pomocą operacji uruchamianej w systemie operacyjnym. Dla kredytów zaklasyfikowanych do
należności zagrożonych na podstawie kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej, rezerwy tworzone są na
podstawie zaakceptowanego przez Zarząd Banku wewnętrznego niezależnego przeglądu należności
przeprowadzanego przez:
a) Stanowisko ryzyka kredytowego – gdy kwota ekspozycji kredytowej łącznie z innymi ekspozycjami banku
wobec podmiotu jest nie wyższa niż 800 000,00 zł, a wobec podmiotów gospodarczych jest nie wyższa niż 300
000,00 zł,
b) Komisję ds. tworzenia rezerw na aktywa i zobowiązania pozabilansowe – w przypadku pozostałych
ekspozycji kredytowych.
W Banku tworzone są rezerwy na kredyty zagrożone w pełnej wysokości bez stosowania pomniejszeń z tytułu
zabezpieczeń. Bank z uwagi na wysoki poziom rezerwy na ryzyko ogólne nie tworzy wymaganych rezerw na
ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów zaklasyfikowanych do
kategorii „pod obserwacją” oraz na kredyty detaliczne zaklasyfikowane do kategorii „normalne”. Niezależnie od
rezerw celowych Bank tworzy rezerwę na ryzyko ogólne zgodnie z przepisami ustawy Prawo bankowe, która
jest przeznaczona na pokrycie ryzyka związanego z prowadzoną działalnością bankową, w tym na należności i
zobowiązania pozabilansowe nie objęte rezerwami celowymi. Bank koryguje wartość kredytów o kwoty
prowizji rozliczanych w czasie według metody efektywnej stopy procentowej, która ustala przychody odsetkowe
poszczególnych okresów proporcjonalnie do upływu czasu na poziomie efektywnej dochodowości danego
aktywu do dnia wyłączenia ich z ksiąg rachunkowych. Rachunku efektywnej stopy procentowej nie stosuje się
do należności o nieokreślonym terminie płatności poszczególnych rat i nieustalonych zmianach oprocentowania,
Strona 50 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
a więc kredytów w rachunku bieżącym, kredytów z tytułu kart kredytowych, gwarancji oraz kredytów
udzielonych w latach 2001-2003.Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi wartość bilansowa ekspozycji
kredytowej bez uwzględnienia utworzonych rezerw celowych, ale z uwzględnieniem przewidywanej kwoty
umorzenia części ekspozycji kredytowej w związku z restrukturyzacją zadłużenia. Przegląd i klasyfikację
ekspozycji kredytowych, w tym przegląd i aktualizację wartości zabezpieczeń dokonuje się według danych
aktualnych na dzień przeprowadzanie klasyfikacji. Bank dokonuje przeglądu i klasyfikacji ekspozycji
kredytowych na koniec każdego kwartału kalendarzowego. Dokonując klasyfikacji podmiotu Bank bierze pod
uwagę:
1. sytuację ekonomiczno-finansową dłużnika dokonaną na koniec każdego kwartału wg danych
ekonomicznych kwartału poprzedniego,
2. terminowość spłat rat kapitałowych i odsetek – na bieżąco.
Kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika stosuje się co najmniej raz na rok – w przypadku
ekspozycji kredytowych spełniających łącznie następujące warunki:
1. ekspozycja jest zaklasyfikowana do kategorii „normalne”,
2. kwota ekspozycji łącznie z innymi ekspozycjami Banku wobec tego podmiotu nie przekracza
równowartości:
a) kwoty 300.000,00 zł wobec podmiotów gospodarczych,
b) kwoty 800.000,00 zł wobec pozostałych podmiotów;
3. kwota ekspozycji łącznie z innymi ekspozycjami Banku wobec tego podmiotu nie przekracza 10%
uznanego kapitału Banku.
Opóźnienie w spłacie części należnej raty kapitałowej lub odsetkowej, w kwocie nie przekraczającej 200 zł, nie
wymaga przeklasyfikowania ekspozycji kredytowej do wyższej kategorii ryzyka.
6.3. Całkowita kwota ekspozycji według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) i
średnia kwota ekspozycji w danym okresie w podziale na klasy ryzyka
Stan na dzień 31.12.2016r.
w zł
994 537,08
Średnia kwota
w 2016r.
940 253,75
16 691 256,13
17 954 610,00
49 808,19
49 046,75
93 572 158,11
84 034 558,75
1.
Wyszczególnienie
(aktywa netto )
Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych
2.
Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych
3.
Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego
4.
Ekspozycje wobec instytucji
5.
Ekspozycje wobec przedsiębiorstw
6 520 080,28
6 207 153,00
6.
Ekspozycje detaliczne
6 433 285,29
6 687 776,00
7.
Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach
98 099 581,47
95 295 038,50
8.
Ekspozycje, których dotyczy niewykonania zobowiązania
36 926,38
597 252,50
9.
Ekspozycje kapitałowe
2 758 040,22
3 175 054,25
6 045 448,43
5 823 197,25
231 201 121,58
220 763 940,75
Lp.
10. Inne pozycje
RAZEM
Strona 51 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
6.4. Struktura geograficzna ekspozycji w podziale na obszary ważne pod względem
istotnych kategorii ekspozycji wraz z dodatkowymi szczegółowymi podziałami w
stosownych przypadkach
Struktura geograficzna ekspozycji nie jest prezentowana, ponieważ Bank prowadzi działalność wyłącznie na
terenie województwa pomorskiego.
6.5. Struktura branżowa ekspozycji oraz podział ze względu na typ kontrahenta w rozbiciu
na klasy ekspozycji, wraz z dodatkowymi szczegółami w uzasadnionych przypadkach, w
tym określenie ekspozycji wobec MŚP
Zgodnie z obowiązującymi w Banku Zasadami wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko, wartość
aktywów ważonych ryzykiem obliczonych dla ekspozycji wobec małego lub średniego przedsiębiorcy
(w rozumieniu definicji zgodnej z zaleceniem Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym definicji
mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw), zaliczonych do ekspozycji wobec
przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych lub ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach
(z wyłączeniem ekspozycji, których dotyczy niewykonanie zobowiązania) oraz po spełnieniu wymogów
szczegółowo opisanych w/w Zasadach, Bank dodatkowo mnoży przez współczynnik wsparcia równy 0,7619. W
zamieszczonej poniżej tabeli zestawiono poziom ekspozycji, które na dzień 31.12.2016r. spełniają powyższe
warunki.
Ekspozycje z
zastosowaniem
współczynnika wsparcia
Ekspozycje wobec
przedsiębiorstw
Ekspozycje detaliczne
Ekspozycje zabezpieczone
hipotekami na
nieruchomościach
Razem:
Ekspozycja po
odliczeniu korekt
wartości i rezerw
Wartość
ekspozycji
Kwota ekspozycji ważonej
ryzykiem przed
zastosowaniem
współczynnika wsparcia MŚP
Kwota ekspozycji ważonej
ryzykiem po zastosowaniu
współczynnika wsparcia MŚP
4 601 297
3 728 845
3 728 845
2 841 007
1 789 171
1 789 171
1 341 878
1 022 377
64 974 662
61 951 859
61 951 859
47 201 122
71 365 130
67 469 875
67 022 582
51 064 506
6.6. Struktura ekspozycji według okresów zapadalności w podziale na klasy ekspozycji, wraz z
dodatkowymi szczegółami w uzasadnionych przypadkach
Bez określonego
terminu
poniżej 1 tygodnia
od 1 tygodnia do 1
miesiąca
Aktywa według terminów zapadalności
Banki centralne
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Sektor niefinansowy
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Sektor niefinansowy
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Sektor instytucji rządowych i
Instytucje samorządowe
samorządowych
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Sektor niefinansowy
Przedsiębiorstwa
Należności
3 765 163
14 930 668
1 247 780
314 602
0
16 039 893
51 902
731 314
12 535
0
42 950 000
607 823
Strona 52 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
od 1 do 3 miesięcy
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
611 384
13 848
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Instytucje samorządowe
127 777
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Sektor niefinansowy
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Sektor finansowy
Sektor niefinansowy
od 3 do 6 miesięcy
od 6 do 12 miesięcy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
564 684
5 750 000
303 416
3 716 160
42 547
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Instytucje samorządowe
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
6 650 000
3 445 208
6 798 276
80 933
Instytucje samorządowe
1 364 931
Sektor niefinansowy
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Sektor finansowy
od 1 roku do 2 lat
Instytucje samorządowe
7 959 680
245 176
2 691 838
28 251
Sektor niefinansowy
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Sektor finansowy
Sektor niefinansowy
od 2 do 5 lat
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Instytucje samorządowe
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Instytucje samorządowe
Sektor finansowy
Banki i oddziały instytucji kredytowych
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
Sektor niefinansowy
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Sektor niefinansowy
0
1 103 197
11 435 613
142 729
1 954 537
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
od 5 do 10 lat
682 461
Instytucje samorządowe
Przedsiębiorstwa
0
1 813 360
24 786 040
290 333
5 719 280
0
866 294
20 843 193
206 671
3 315 600
133 200
Gospodarstwa domowe
16 480 957
Sektor instytucji rządowych i
samorządowych
Instytucje samorządowe
7 705
Sektor niefinansowy
Gospodarstwa domowe
4 125 686
od 10 do 20 lat
powyżej 20 lat
214 952 645
Strona 53 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
6.7. Istotne branże, kwoty ekspozycji zagrożonych, salda korekt wartości i rezerw, korekty i
rezerwy w okresie obrachunkowym
lp.
Typ kontrahenta
Stan na dzień
31.12.2016r. w zł
pozycja
1 Przedsiębiorstwa
ekspozycje zagrożone
0,00
korekta wartości
0,00
rezerwa celowa
0,00
ekspozycje zagrożone
2 Przedsiębiorcy indywidualni
3 Osoby prywatne
4 Rolnicy indywidualni
0,00
rezerwa celowa
109 252,44
ekspozycje zagrożone
123 166,31
korekta wartości
1 113,84
rezerwa celowa
27 167,29
ekspozycje zagrożone
74 478,41
korekta wartości
0,00
rezerwa celowa
88,50
ekspozycje zagrożone
5 Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych korekta wartości
6 Instytucje samorządowe
492 193,52
korekta wartości
0.00
0.00
rezerwa celowa
0.00
ekspozycje zagrożone
0.00
korekta wartości
0.00
rezerwa celowa
0.00
ekspozycje zagrożone
Razem: korekta wartości
rezerwa celowa
689 838,24
1 113,84
136 508,23
6.8. Kwoty ekspozycji zagrożonych
Kwoty ekspozycji zagrożonych
Ekspozycje, których dotyczy
niewykonanie zobowiązania
Ekspozycje detaliczne
Ekspozycja
pierwotna
Korekty wartości oraz rezerwy Ekspozycja po odliczeniu
związane z ekspozycją
korekt wartości i rezerw
pierwotną
173 434,61
-136 508,23
36 926,38
Kwota ekspozycji
ważonej ryzykiem
36 926,38
6.9. Zmiany stanów korekt wartości i rezerw z tytułu ekspozycji zagrożonych
6.9.1. Opis rodzajów korekt wartości i rezerw
Ekspozycje kredytowe i finansowe utrzymywane do terminu zapadalności ujmowane są w bilansie Banku wg
zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej. Zamortyzowany koszt to wartość, w
jakiej składnik aktywów został wyceniony w momencie początkowego ujęcia, pomniejszony o spłaty kapitału
oraz powiększony lub pomniejszony o umorzenia wszelkich różnic miedzy wartością początkową a wartością w
Strona 54 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
terminie zapadalności, pomniejszony o odpisy z tytułu rezerw celowych, utraty wartości lub nieściągalności.
Efektywna stopa procentowa, oznacza stopę, która dyskontuje oczekiwany strumień przyszłych płatności
pieniężnych do bieżącej wartości bilansowej netto, przez okres do zapadalności lub do momentu następnej
rynkowej wyceny. Ustalenie tej stopy obejmuje wszystkie opłaty otrzymane przez Bank. Rezerwy celowe to
odpisy równoważące skutki ryzyka działalności Banku. Rezerwy celowe tworzy się w Banku na należności
„poniżej standardu”, „wątpliwe” i „stracone”. Na ekspozycje kredytowe zaklasyfikowane do kategorii
„normalne” i „pod obserwacją” Bank nie tworzy rezerw ze względu na wysoki poziom rezerwy na ryzyko
ogólne. Bank nie stosuje pomniejszeń rezerw celowych z tytułu zabezpieczeń. Rezerwy celowe tworzy się w
ciężar kosztów. Bank może odpisać należność stanowiącą ekspozycję kredytową w ciężar utworzonej na nią
rezerwy celowej i przenieść ją do ewidencji pozabilansowej do czasu jej umorzenia, przedawnienia lub spłaty
pod warunkiem, że należność pozostaje sklasyfikowana do należności „straconych” przez okres co najmniej
roku oraz utworzona na nią rezerwa celowa równa jest kwocie należności pozostającej do spłaty (wartość netto
należności równa jest zero). Pozostałe nieściągalne wierzytelności, które poprzednio zostały zarachowane jako
przychód należny można odpisać w ciężar kosztów niepodatkowych lub podatkowych pod warunkiem, że
zostaną one prawidłowo udokumentowane.
6.9.2. Salda rezerw i odpisów aktualizujących wartość należności
T R E ŚĆ
1.Rezerwy celowe od należności
od sektora niefinansowego w
tym:
Stan na
początek
roku
obrotowego
Zwiększenie Przeksięgowanie Rozwiązanie
Stan rezerw na
koniec roku
obrotowego
Wymagany
poziom rezerw
celowych
350 688,49
112 207,27
450,75
326 838,28
136 508,23
136 508,23
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
268 247,36
40 409,17
450,75
301 484,28
7 623,00
7 623,00
0,00
30 872,26
0,00
23 324,04
7 548,22
7 548,22
82 441,13
40 925,84
0,00
2 029,96
121 337,01
121 337,01
2. Rezerwy celowe od
należności sektora budżetowego
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3.Rezerwy celowe na należności
pozabilansowe od sektora
niefinansowego
5 525,17
34 692,78
450,75
39 767,20
0,00
0,00
a) poniżej standardu
5 525,17
34 692,78
450,75
39 767,20
0,00
0,00
b) wątpliwe
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
4.Odpis aktualizujący na
należności
od
sektora
niefinansowego
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
356 213,66
146 900,05
0,00
366 605,48
136 508,23
136 508,23
a) w sytuacji normalnej
b) poniżej standardu
c) wątpliwe
d) stracone
OGÓŁEM
Rezerwy utworzono zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na
ryzyko związane z działalnością banków. Poziom rezerw wg stanu na 31.12.2016 roku jest zgodny z wymogami
rozporządzenia oraz z unormowaniami zawartymi w załączniku do umowy przystąpienia Banku do Systemu
Strona 55 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Ochrony SGB, które nakładają na Bank konieczność przestrzegania limitów w tym m.in. poziomu rezerw w
wysokości co najmniej 30% należności zagrożonych. Bank przystąpił do Systemu Ochrony SGB w dniu
23.11.2015 roku. Nie tworzono rezerwy celowej na należności w sytuacji normalnej i pod obserwacją ze
względu na wysoką kwotę rezerwy na ryzyko ogólne.
6.9.3. Korekty wartości ujmowane w bilansie Banku uwzględniają niezamortyzowaną prowizję
podlegającą rozliczeniu według efektywnej stopy procentowej dla należności wycenianych
według zamortyzowanego kosztu
Wyszczególnienie
Stan korekt na 01.01.2016r. BO Zwiększenia korekt zmniejszenie korekt Stan korekt na 31.12.2016r. BZ
Należności bilansowe
1 234 624,52
487 889,83
557 932,03
1 164 582,32
0,00
0,00
0,00
0,00
1 176 009,45
487 889,83
537 330,83
1 126 568,45
58 615,07
0,00
20 601,20
38 013,87
Sektor finansowy
Sektor niefinansowy
Sektor budżetowy
6.9.4. Umorzenia należności
W 2016 roku Bank dokonał następujących odpisów należności nieściągalnych (w zł):
Sposób dokonania odpisu
w ciężar utworzonych
rezerw
Tytuł odpisu
w ciężar kosztów operacji
finansowych
Należności z tytułu prowizji za
prowadzenie rachunku
w ciężar pozostałych kosztów
operacyjnych
538,87
Razem:
0,00
0,00
538,87
7. Ujawnienia w zakresie korzystania z ocen zewnętrznych instytucji oceny
wiarygodności kredytowej (ECAI)
Bank korzysta z ocen jakości kredytowej dla rządu polskiego na potrzeby przypisywania wag ryzyka
ekspozycjom wobec instytucji oraz ekspozycjom wobec podmiotów sektora publicznego nadanych przez
następujące zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej (ECAI):
1. Fitch Ratings;
2. Moody’s Investors Service;
3. Standard and Poor’s Ratings Services.
8. Ujawnienia w zakresie ryzyka rynkowego - ryzyko walutowe
W 2016 roku Bank wyznaczał wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka walutowego zgodnie z
metodą de minimis. Wymóg kapitałowy w zakresie funduszy własnych dla ryzyka walutowego oblicza się jako
8% pozycji walutowej całkowitej - jeżeli pozycja walutowa całkowita przekracza 2% funduszy własnych Banku.
Strona 56 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Na dzień 31 grudnia 2016 roku całkowita pozycja walutowa netto nie przekroczyła 2% łącznych funduszy
własnych Banku w związku z czym nie wystąpiła konieczność wyznaczenia wymogów w zakresie funduszy
własnych z tytułu ryzyka walutowego.
9. Ujawnienia w zakresie ryzyka operacyjnego
Bank wyznacza wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z metodą
podstawowego wskaźnika. Podstawę obliczenia stanowi, średnia arytmetyczna za okres trzech lat, wyników
obliczonych jako suma poniżej określonych pozycji rachunku zysków i strat Banku, ustalonych zgodnie z
zasadami określonymi w Ustawie o rachunkowości, przy czym każda pozycja musi być uwzględniona
odpowiednio ze znakiem dodatnim lub ujemnym:
1.
2.
3.
4.
5.
Przychody z tytułu odsetek.
Koszty z tytułu odsetek.
Przychody z tytułu prowizji.
Koszty z tytułu prowizji.
Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów
finansowych o zmiennej kwocie dochodu.
6. Wynik operacji finansowych.
7. Wynik z pozycji wymiany.
8. Pozostałe przychody operacyjne.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego według metody podstawowego wskaźnika oblicza się jako
15% średniej arytmetycznej określonych pozycji rachunku zysków i strat przedstawionych w poniżej tabeli.
Bank Spółdzielczy w Człuchowie
2016
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego - I Filar
Wyszczególnienie*/
15%
2013
2014
2015
Średnia
Przychody z tytułu odsetek
8 516 381,30 8 016 369,50 7 226 025,09 7 919 591,96
Koszty z tytułu odsetek
2 517 322,32 1 722 473,27 1 082 196,89 1 773 997,49
Przychody z tytułu prowizji
1 919 474,25 1 867 345,66 2 038 632,00 1 941 817,30
Koszty z tytułu prowizji
190 618,04
196 066,19
166 546,69
184 410,31
0
0
30809,32
10 269,77
4 122,83
3 569,52
3 945,22
3 879,19
Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych
instrumentów finansowych, o zmiennej kwocie dochodu
Wynik operacji finansowych
Wynik z pozycji wymiany
Pozostałe przychody operacyjne
67 789,89
68 357,09
79 337,76
71 828,25
143 510,90
854 106,01
109 817,06
369 144,66
Wynik z tytułu odsetek
5 999 058,98 6 293 896,23 6 143 828,20 6 145 594,47
Wynik pozaodsetkowy
1 944 279,83 2 597 312,09 2 095 994,67 2 212 528,86
Wynik do ustalania wymogu kapitałowego
7 943 338,81 8 891 208,32 8 239 822,87 8 358 123,33
Wymóg kapitałowy
x
x
x
1 253 718,50
Strona 57 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
9.1. Wymogi informacyjne na temat podejścia do ryzyka operacyjnego zgodnie z
Rekomendacją M
W procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank stosuje dobre praktyki rynkowe oraz zalecenia nadzorcze,
w tym w szczególności wytyczne wynikające z zapisów Rekomendacji M dotyczącej zarządzania ryzykiem
operacyjnym w bankach.
9.2. Informacja o stratach operacyjnych w podziale na kategorie zdarzeń
Na przestrzeni 2015 roku, na podstawie informacji zarejestrowanych w centralnym rejestrze incydentów ryzyka
operacyjnego (RIRO) stwierdzono wystąpienie 1 178zdarzeń ryzyka operacyjnego. Łączna kwota strat
operacyjnych brutto pośrednich i bezpośrednich poniesiona na przestrzeni 2016 r. wyniosła8 088,86 PLN.
Kwota straty brutto nie uwzględnia pomniejszeń o wartości odzyskane bezpośrednio oraz z tytułu mechanizmu
transferu ryzyka. Podział zarejestrowanych strat operacyjnych według kategoryzacji stosowanej przez Bank
zawarto w tabeli poniżej.
Wyszczególnienie
Zakłócenia działalności banku
i awarie systemów
Wykonywanie transakcji, dostawa
i zarządzanie procesami
operacyjnymi
Strata bezpośrednia (w zł)
5 069,69
2 087,52
w tym strata bezpośrednia odzyskana (w zł)
Strata pośrednia (w zł)
0,00
616,13
1 082,45
315,52
Straty ogółem (w zł):
8 088,86
9.3. Informacja o najważniejszych zdarzeniach ryzyka operacyjnego i podjętych działaniach
mitygujących
W 2016 roku w Banku nie odnotowano wzrostu poziomu ryzyka operacyjnego. Analiza zdarzeń operacyjnych
zarejestrowanych w tym okresie wykazuje, że w dalszym ciągu zdecydowana większość incydentów dotyczy
kategorii „wykonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi”, a procesami najbardziej
narażonymi na ryzyko operacyjne są: obsługa ksiąg rachunkowych (błędy księgowania, nieprawidłowe
wprowadzanie danych do systemu) obsługa rachunków bankowych oraz sporządzanie i prowadzenie
dokumentacji kredytowej. Należy jednak podkreślić, że zdarzenia te, w zdecydowanej większości zostały
wykryte podczas przeprowadzanych w Banku kontroli wewnętrznych (zarówno planowanych jak i
nieplanowanych) i są na bieżąco eliminowane. W wyniku zdarzeń, jakie zostały zarejestrowane w Banku zostały
podjęte następujące działania naprawcze mające na cele ograniczenie ryzyka operacyjnego:
1. - usunięcie awarii eksploatowanych urządzeń,
2. - dokonywanie korekt błędów popełnianych przez pracowników Banku,
3. - realizacja zaleceń pokontrolnych,
4. - szkolenia wewnętrzne,
5. - czynności dyscyplinujące pracowników, zobowiązanie do zwiększenia samokontroli pracowniczej.
W ramach zarządzania ryzykiem operacyjnym w 2016 roku wykonywana została samoocena ryzyka
operacyjnego. Wyniki samooceny ryzyka wskazują na możliwość wystąpienia podwyższonego poziomu ryzyka
Strona 58 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
w niektórych obszarach działalności oraz rosnącym zagrożeniem cyberprzestępstwami. Bank podjął następujące
środki zaradcze:
1. opracowano i wdrożono w Banku, odpowiednie procedury i przeprowadzono szkolenia dla
pracowników na wypadek cyberataku na Bank i/lub jego klientów,
2. uświadamiano klientów o zagrożeniach poprzez komunikaty na stronie internetowej Banku oraz
rozmowy z pracownikami,
3. wprowadzono limity oraz inne ograniczenia w wykonywaniu transakcji przez Internet Banking,
4. wprowadzono autoryzację transakcji przesłanych drogą elektroniczną,
5. wprowadzono weryfikację rachunków odbiorców zleceń,
10. Ujawnienia w zakresie ekspozycji kapitałowych
10.1. Podział ekspozycji ze względu na cel nabycia
Na dzień 31.12.2016 r. Bank posiadał aktywa finansowe (instrumenty kapitałowe) dostępne do sprzedaży nie
notowane na giełdzie przedstawione w poniższej Tabeli.
Lp.
Rodzaj ekspozycji
1. 5.631 akcji serii „U” SGB-Bank S.A w Poznaniu, 3.000 akcji serii
„AB”, 1.220 akcji serii „AF”,
3. 1700 sztuk Bankowych Papierów Wartościowych SGB-Bank S.A.
serii „D”
4. 1 udziałw Spółdzielczym Systemie Ochrony SGB
RAZEM
Kwota ekspozycji
zakupionych ze względu na
uprawnienia do świadczeń
pieniężnych
Kwota ekspozycji
zakupionych ze
względu na przyjętą
strategię
1 047 660,41
1 700 000,00
1700 000,00
1 000,00
1 048 660,41
Akcje i udziały zaliczone do aktywów trwałych (akcje serii „U” SGB-Bank S.A. , akcje serii „AB” SGBBank S.A., akcje serii „AF” SGB-Bank S.A.) wycenia się wg ceny nabycia z uwzględnieniem odpisów z tytułu
trwałej utraty wartości. Trwała utrata wartości zachodzi wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że
kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości,
przewidywanych korzyści ekonomicznych. Za trwałą utratę wartości inwestycji, uznaje się ponoszenie przez
kolejne lata strat przez spółkę, nie znajdujących pokrycia w kapitałach własnych spółki. Skutki zmiany wartości
odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny. Dywidendy z tytułu ekspozycji kapitałowych są wykazywane w
rachunku zysków i strat w momencie ustanowienia prawa do otrzymania płatności. W 2016 roku Bank od
posiadanych akcji w SGB-Banku S.A. otrzymał dywidendę za 2015 rok w wysokości 25 921,44 zł.
Bankowe Papiery Wartościowe SGB-Bank SA zostały zakupione w celu zysków kapitałowych. Na dzień
31.12.2016 roku papiery te oprocentowane były na poziomie 4,11%.
W dniu 23.11.2015 r. Bank przystąpił do Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB wnosząc, zgodnie z podpisaną
umową 1 udział w wysokości 1 000,00 zł. Udziały wycenia się według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z
tytułu trwałej utraty wartości.
Strona 59 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
10.2. Wartość bilansowa, wartość godziwa, cena rynkowa ekspozycji kapitałowych wg stanu
na dzień 31.12.2016 roku
Wyszczególnienie
Wartość bilansowa w zł
5.631 akcji serii „U” SGB-Banku S.A w Poznaniu
3.000 akcji serii „AB” SGB-Banku S.A. w Poznaniu
1.220 akcji serii „AF” SGB-Banku S.A. w Poznaniu
1700 sztuk Bankowych Papierów Wartościowych SGB-Bank S.A. serii „D”
1 udziałw Spółdzielczym Systemie Ochrony SGB
RAZEM
Wartość godziwa w zł
625 660,41
300 000,00
122 000,00
625 660,41
300 000,00
122 000,00
1 709 379,81
1 000,00
2 758 040,22
1 709 379,81
1 000,00
2 758 040,22
10.3. Rodzaje, charakter i kwoty ekspozycji w kapitałowych papierach wartościowych wg
stanu na dzień 31.12.2016 roku
Papiery notowane na giełdzie:
Papiery niedopuszczone do obrotu:
Papiery utrzymywane do terminu zapadalności:
0,00
1 047 660,41
1700 000,00
10.4. Zrealizowane zyski lub straty ze sprzedaży i likwidacji ekspozycji kapitałowych wg
stanu na dzień 31.12.2016 roku
Bank w okresie 01.01.2016 roku do 31.12.2016 nie zrealizował zysków i strat ze sprzedaży i likwidacji
ekspozycji kapitałowych.
10.5. Niezrealizowane zyski lub straty z przeszacowania ekspozycji kapitałowych zaliczone
do funduszy podstawowych lub uzupełniających wg stanu na dzień 31.12.2016 roku
Na koniec 2016 roku Bank nie wykazywał niezrealizowanych zysków lub strat z przeszacowania instrumentów
kapitałowych zaliczonych do funduszy podstawowych lub uzupełniających.
11. Ujawnienia w zakresie ryzyka stopy procentowej
11.1. Charakter ryzyka stopy procentowej
Do pomiaru stopnia narażenia na ryzyko stopy procentowej Bank wykorzystuje:
1. metodę luki przeszacowania stopy procentowej,
2. metodę wyniku odsetkowego,
3. metodę zaktualizowanej wartości ekonomicznej,
4. analizę podstawowych wskaźników ekonomicznych związanych z ryzykiem stopy procentowej,
Pomiar ryzyka stopy procentowej obejmuje wszystkie pozycje wrażliwe na zmiany stóp procentowych. Aktywa
ipasywa wyrażone w walucie innej niż krajowa wycenia się zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie w Banku
zasadami – według średniego kursu NBP obowiązującego na dzień wyceny. W przypadku, gdy wartość
aktywów albo pasywów walutowych (oprocentowanych) przekroczy 5% wielkość sumy bilansowej Banku w
Strona 60 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
okresie dwóch kolejnych miesięcy i według oceny Banku przekroczenie to ma charakter trwały, Bank
wyodrębnia pozycje walutowe i sporządza dodatkowo odrębną analizę w zakresie ryzyka stopy procentowej
dotyczącą tych pozycji.
Bank przyjmuje następujące kryteria przyporządkowania pozycji aktywnych i pasywnych wrażliwych na zmianę
stóp procentowych do terminów przeszacowania:
1. aktywa i pasywa, którym przypisana jest stała stopa procentowa, przyporządkowuje się do
poszczególnych przedziałów przeszacowania w oparciu o terminy ich zapadalności/wymagalności,
2. aktywa i pasywa, którym przypisana jest zmienna stopa procentowa, przyporządkowuje się następująco:
1) zależne od stopy redyskonta weksli NBP – do przedziału od 2 dni do 1 miesiąca, o ile z umowy nie
wynika inny termin przeszacowania,
2) zależne od stawki WIBID/WIBOR do przedziałów przeszacowania wynikających z najszybszej jej
zmiany w odniesieniu do daty sporządzenia analizy,
3) zależne od stopy Banku, kwalifikuje się do przedziału przeszacowania od 1 do 3 miesięcy.
Analiza luki polega na określeniu wielkości niedopasowania między wrażliwymi na zmiany stopy procentowej
aktywami i pasywami, w poszczególnych przedziałach czasowych, uwzględniających pierwszy możliwy termin
zmian (przeszacowania) stóp procentowych oraz w podziale na poszczególne stopy referencyjne. Zakłada się, że
zmiana stóp procentowych sama w sobie nie jest źródłem potencjalnych strat dla Banku. Narażenie na
negatywne oddziaływanie na wyniki Banku związane jest z występującymi różnicami w wielkościach aktywów i
pasywów przeszacowywanych w poszczególnych przedziałach oraz nierównomierną skalą zmian
poszczególnych stóp procentowych.
Pomiar ryzyka opcji klienta dokonywany jest w odniesieniu do wcześniejszych spłat kredytów lub zerwań
depozytów przed upływem terminu płatności, o ile zdarzenia te osiągną znaczący poziom. Jako znaczący poziom
wykorzystania opcji klienta uznaje się sytuację, gdy:
1. zrywalność depozytów przekroczy poziom 2,0% kwoty depozytów ogółem, przy czym nie uważa się
depozytu za zerwany w przypadku jego wycofania w ciągu 7 dni od momentu odnowienia, łączna
kwota kredytów spłacanych przed terminem przekroczy 1,5% kwoty kredytów regularnych,
2. za przedterminową spłatę kredytu uznaje się przypadek, gdy kwota spłacana przed terminem wynosi co
najmniej 5’000,- złotych i jednocześnie wyprzedzenie w stosunku do ustalonego (umownego)
harmonogramu spłat wynosi co najmniej 30 dni.
Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru wraz ze
stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są:
1. co miesiąc Zarządowi Banku,
2. półrocznie Radzie Nadzorczej Banku.
Ze względu na niski poziom aktywów i pasywów walutowych analiza ryzyka stopy procentowej
przeprowadzana jest łącznie dla EUR i PLN. Oprocentowane aktywa finansowe na koniec 2016 roku wynosiły
210 663 tys. zł; co stanowi 95,78% sumy bilansowej. Pasywa kosztowe na dzień 31.12.2016 roku wynosiły
176 284 tys. zł, co stanowiło 80,16% pasywów ogółem. Wśród oprocentowanych pasywów 0,45% to depozyty o
stałej stopie procentowej, aktywa o stałej stopie procentowej stanowią 38,3% aktywów dochodowych. Pozostałe
aktywa i pasywa posiadają zmienne stopy procentowe, co pozwala na elastyczne i z niewielkim opóźnieniem
dopasowanie się do zmiany stóp rynkowych. Średnie oprocentowanie aktywów jest o 2,54% wyższe niż
Strona 61 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
oprocentowanie pasywów. Wskaźnik relacji oprocentowanych aktywów do pasywów wynosi 119,49%. Zarówno
w grupie zależnej od redyskonta weksli, jak i zależnej od stawki WIBID/WIBOR, występuje znaczna przewaga
aktywów nad pasywami, co przy spadających stopach procentowych jest niekorzystne dla Banku. Natomiast w
stawce własnej Banku występuje przewaga pasywów oprocentowanych nad aktywami co powoduje, że wynik
odsetkowy w tej grupie jest ujemny.
Porównanie wielkości aktywów Banku przeszacowanych w danym przedziale czasowym, z wartością pasywów
w tym samym przedziale czasowym na dzień 31.12.2016r. przedstawia poniższa tabela:
Przedziały przeszacowania
Stan na 31.12.2016
Razem
do 1
dnia
od 2 do
30 dni
pow. 1 m-ca
do 3 m-cy
pow. 3 mcy do 6 mcy
pow. 6 m-cy
do 12 m-cy
pow. 1
roku do 2
lat
pow. 2 lat
do 5 lat
powyżej
5 lat
Aktywa
210 633 89 213
95 672
9 810
7 520
6 804
977
638
0
Pasywa
176 284 25 227
98
149 600
24
1 335
0
0
0
63 985
95 574
-139 789
7 496
5 469
977
638
0
RAZEM Luka skumulowana I
63 985
159 559
19 770
27 266
32 735
33 712
34 349
34 349
Luka skumulowana II
34 349
-29 636
-125 210
14 579
7 083
1 614
638
0
Wskaźnik luki I*
0,30
0,45
-0,66
0,04
0,03
0,00
0,00
0,00
0,30
0,76
0,09
0,13
0,16
0,16
0,16
0,16
Luka
Wskaźnik luki II**
34 349
0,16
Łączny wskaźnik niedopasowania pomiędzy aktywami i pasywami oprocentowanymi kształtował się na
poziomie 0,16. Przewaga aktywów nad pasywami jest sytuacją niekorzystną w przypadku, gdyby w przyszłości
miało dojść do obniżenia stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej, ponieważ dochód odsetkowy spada.
Przewaga dodatniej luki w składnikach bilansu uzależnionych od stawek rynkowych nad ujemną luką między
aktywami i pasywami uzależnionymi od stawek Banku, na dzień 31.12.2016r. wynosiła 34 349 tys. zł.
Analiza wariantowa wpływu zmiany wszystkich stóp procentowych na wynik odsetkowy, wskazywała na jego
wysoką wrażliwość na wahania stóp procentowych. Według stanu na koniec grudnia 2016r. spadek wyniku
odsetkowego przy obniżeniu stóp procentowych o 200 punktów bazowych wyniósłby 1 554,07 tys. zł, co
stanowiłoby 4,94% funduszy własnych na 31.12.2016r.Wyliczony spadek wyniku odsetkowego przekroczył
ustanowiony w Banku limit 4,50% funduszy własnych, więc wystąpiła konieczność wyznaczania wewnętrznego
wymogu kapitałowego na ryzyko stopy procentowej w wysokości 139 tys. zł.
Limity ograniczające wpływ ryzyka przeszacowania, bazowego, krzywej dochodowości oraz opcji klienta
nie zostały przekroczone, co oznacza, że wielkość ryzyka stopy procentowej znajduje się na akceptowalnym
przez Bank poziomie. Najwyższe wykorzystanie dotyczyło limitu maksymalnej dopuszczalnej zmiany wyniku
odsetkowego z tytułu ryzyka przeszacowania i wyniosło 88,35%.
Bank stara się niwelować niekorzystny wpływa spadających marż poprzez wzrost pozaodsetkowych źródeł
dochodów. Wrażliwość wyniku odsetkowego na spadek stóp procentowych jest wysoka, analiza luki wskazuje
na przewagę aktywów oprocentowanych nad pasywami, co przy obniżce stóp procentowych wpływa
niekorzystnie na dochód odsetkowy. Ryzyko stopy procentowej utrzymuje się w granicach wyznaczonych
limitów i częściowo minimalizowane przez Bank poprzez zastosowanie bufora bezpieczeństwa w postaci
oprocentowania minimalnego oraz poprzez zmianę (aktualnie już w bardzo niewielkim zakresie) oprocentowania
depozytów klientów Banku.
Strona 62 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
12. Ujawnienia w zakresie polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób
zajmujących stanowiska kierownicze
12.1. Informacje dotyczące procesu ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń
Proces ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w
ramach kompetencji podlega Prezesowi Zarządu. Raz w roku polityka ta, podlega ocenie w ramach audytu
wewnętrznego. Rada Nadzorcza weryfikuje i zatwierdza politykę zmiennych składników wynagrodzeń osób
zajmujących stanowiska kierownicze. Z uwagi na skalę działalności Banku nie powoływano komisji/komitetu
ds. wynagrodzeń. Bank nie korzystał z konsultanta zewnętrznego w zakresie ustalania polityki w zakresie
wynagrodzeń.
12.2. Informacje dotyczące kształtowania wynagrodzeń
Do stanowisk kierowniczych w rozumieniu Polityki zmiennych składników wynagrodzeń w Banku zalicza się
stanowiska członków Zarządu.
Wynagrodzenie kierowników dzieli się na:
1. stałe składniki wynagrodzenia,
2. zmienne składniki wynagrodzenia.
Stałe składniki wynagrodzeń, których wysokość nie jest w sposób bezpośredni uzależniona od wyników Banku,
to np.: wynagrodzenie zasadnicze określone w umowie o pracę, nagrody jubileuszowe, nagrody
okolicznościowe, nagrody indywidualne, odprawa emerytalno-rentowa w wysokości określonej w Kodeksie
pracy.
Zmienne składniki wynagrodzeń to wynagrodzenie, którego wysokość uzależniona jest w sposób bezpośredni od
bieżących wyników Banku tj. premia roczna przyznawana w uzależnieniu od:
1. wyników ekonomiczno – finansowych Banku,
2. wykonywania zadań strategicznie ważnych dla Banku,
3. oceny obszaru nadzorowanego przez Członka zarządu.
12.3. Stosunek stałych składników wynagrodzenia do składników zmiennych
Kierownikom przysługuje premia roczna, której wysokość określa Rada Nadzorcza. Bank wypłaca całość premii
rocznej po przyznaniu, w sytuacji gdy łączna kwota przyznanej premii za dany rok obrotowy nie przekracza
jednej z mniejszych wartości:
1. 1,5% funduszy własnych Banku,
2. roczną wartość wynagrodzenia zasadniczego kierownika.
Kwotę premii przekraczającą ww. wartość wypłaca się na zasadach odroczenia. Przyjmuje się trzyletni okres
odroczenia. Maksymalna wysokość premii rocznej nie może przekroczyć dwukrotnych rocznych wynagrodzeń
zasadniczych kierownika. Przyznanie premii rocznej w wysokości równej lub przekraczającej roczne
wynagrodzenie zasadnicze kierownika, wymaga zgody Zebrania Przedstawicieli Banku.
Strona 63 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
12.4. Główne parametry oraz zasady ustalania wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska
kierownicze
Wypłata premii rocznej zarówno w części bieżącej jak i odroczonej następuje pod warunkiem uzyskania przez
kierownika pozytywnej oceny efektów pracy. Oceny tej dokonuje Rada Nadzorcza w oparciu o wyniki całego
Banku jak i obszaru nadzorowanego przez kierownika. Wyniki całego Banku ocenia się w oparciu o wskaźniki:
1. zysk netto,
2. zwrot z kapitału własnego (ROE),
3. jakość portfela kredytowego,
4. współczynnik wypłacalności.
Ocenie podlega stopień wykonania wymienionych wskaźników/elementów w odniesieniu do planu finansowego
oraz w stosunku do założeń przyjętych w Strategii Banku na dany okres. Jakość portfela kredytowego ocenia się
poprzez wskaźnik udziału kredytów zagrożonych (suma ekspozycji zaklasyfikowanych do 2, 3 i 4 grupy ryzyka)
w portfelu kredytów ogółem na poziomie akceptowalnym w Banku i określonym w Strategii Banku. Obszar
nadzorowany przez członka Zarządu oceniany jest w oparciu o oceny z BION, a ocena ta jest na poziomie nie
wyższym niż poziom ryzyka podwyższonego (ocena 3). Wypłata części odroczonej następuje pod warunkiem
uzyskania przez menadżera pozytywnej oceny efektów pracy opisanych powyżej za trzyletni okres odroczenia.
Rada Nadzorcza pozytywnie ocenia realizację planu finansowego i Strategii Banku, gdy osiągnięty w danym
roku:
1. zysk netto,
2. wskaźnik ROE,
3. współczynnik wypłacalności,
stanowią co najmniej 80 % planowanych wielkości.
W zależności od wyników indywidualnej oceny efektów pracy kierownika, część odroczona zmiennych
składników wynagrodzeń może być przyznana do wypłaty w części, bądź też kierownik może jej zostać
pozbawiony w całości. Odroczona część premii rocznej może być rozłożona maksymalnie na trzy równe raty.
Kierownik może zostać pozbawiony wypłaty, określonej w indywidualnej umowie o pracę, odprawy lub
rekompensaty z tytułu zakończenia stosunku pracy w przypadku ogłoszenia upadłości Banku lub wszczęcia
postępowania naprawczego w stosunku do Banku. Wypłata wynagrodzenia odroczonego jest zmniejszana lub
wstrzymana, w sytuacji gdy Bank objęty został programem naprawczym w rozumieniu przypisów Prawa
bankowego oraz w przypadku negatywnej oceny efektów pracy kierowników, Rada Nadzorcza może nie
przyznawać premii rocznej. W trakcie, gdy Bank korzysta z wyjątkowej interwencji publicznej, w szczególności
na podstawie ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom
finansowym (Dz. U. Nr 29, poz.308 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji
niektórych instytucji finansowych (Dz. U. Nr 40, poz.226 oraz z 2011 r. Nr 38, poz. 196) wynagrodzenie
zmienne wypłaca się kierownikom jedynie w uzasadnionych przypadkach.
12.5. Zbiorcze informacje ilościowe dotyczące wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska
kierownicze
Bank za 2016 rok wypłacił wynagrodzenie dla 3 osobowego Zarządu Banku w wysokości 460806,67 PLN. W
tym wynagrodzenie stałe w wysokości 341 166,67PLN wypłacone w 2016 roku oraz wynagrodzenie zmienne w
Strona 64 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
wysokości 119 640,00PLN wypłacone w 2017 za 2016 rok. Wynagrodzenie zmienne to premie roczne
przyznane przez Radę Nadzorczą wypłacone za efektywne działanie. Ze względu na to, że wysokość nagród nie
przekraczała wartości 1,5% funduszy własnych Banku (471660,21PLN), ani rocznej wartości wynagrodzenia
zasadniczego kierowników (315 600 PLN), nagrody zostały wypłacone w całości. Stosunek wynagrodzenia
zmiennego do wynagrodzenia stałego wynosi 35,07%. W 2016 roku nie zmienił się skład Zarządu w związku z
czym wartość płatności związanych z podjęciem zatrudnienia i z zakończeniem stosunku zatrudnienia członków
Zarządu nie wystąpiła.
12.6. Liczba osób, które otrzymały wynagrodzenie w wysokości co najmniej 1 mln EUR w
danym roku obrotowym
Bank nie zatrudniał osób, których łączne wynagrodzenie wypłacone w 2016 roku przekraczało równowartość 1
mln EUR.
13. Ujawnienia w zakresie ryzyka płynności
13.1. Organizacja zrządzania procesem płynności
13.1.1. Rola i zakres odpowiedzialności jednostek biznesowych oraz komitetów zaangażowanych
w zarządzanie ryzykiem płynności
W Banku za zadania związane z zarządzaniem ryzykiem płynności odpowiada:
1. Komórka monitorująca (Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych), która podlega
Wiceprezesowi Zarządu ds. finansowych i wykonuje zadania szczegółowo związane z:
1) okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem Zasad zarządzania ryzykiem płynności oraz
przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i
aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka płynności oraz poziomu limitów;
2) zgłaszaniem potrzeby zmian w polityce płynnościowej Banku;
3) zapewnieniem zgodności Zasad zarządzania ryzykiem płynności ze Strategią działania Banku i
Strategią zarządzania ryzykiem;
4) proponowaniem wysokości przyjętych limitów ograniczających ryzyko;
5) wyznaczaniem nadzorczych miar płynności oraz wskaźników LCR i wewnętrznego NSFR;
6) oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko płynności;
7) opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych.
2. Komórka monitorująca (Stanowisko sprawozdawczości, analiz i ryzyk bankowych), w ramach podległości
pośredniej Prezesowi Zarządu wykonuje zadania związane z:
1) pomiarem i monitorowaniem poziomu ryzyka, w tym płynności średnio i długoterminowej,
przeprowadzaniem testów warunków skrajnych, pogłębionej analizy płynności długoterminowej;
2) analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka płynności;
3) monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów;
4) oceną poziomu ryzyka płynności;
5) opracowywaniem propozycji rekomendacji wydawanych przez Zarząd Banku dla komórki
zarządzającej mające na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka płynności Banku;
6) sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej.
Strona 65 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
3. Komórka zarządzająca (Zespół finansowo-księgowy), która podlega Wiceprezesowi Zarządu ds.
finansowych wykonuje zadania związane z:
1) okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem Zasad zarządzania ryzykiem płynności oraz
przygotowywaniem propozycji jej zmian dla Zarządu, w zakresie zarządzania płynnością dzienną,
bieżącą i krótkoterminową;
2) optymalnym zarządzaniem środkami Banku oraz wywiązywaniem się Banku z zawartych umów, w tym
zagospodarowywaniem nadwyżek środków.
4. Pozostałe komórki lub osoby odpowiedzialne za:
1) kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych;
2) przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy
przepływów pieniężnych.
13.1.2. Sposób pozyskiwania finansowania działalności
Głównym źródłem finansowania działalności Banku są depozyty podmiotów niefinansowych oraz instytucji
samorządowych. Bank dąży do pozyskiwania depozytów o możliwie długich terminach wymagalności, tak aby
Bank mógł otwierać po stronie aktywnej pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym. Zebrane na dzień
31.12.2016r. dane wskazują, że pozyskane od klientów środki są źródłem finansowania działalności Banku ok.
80% sumy bilansowej, co przedstawia załączona tabela.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI BANKU
Lp.
1
Wyszczególnienie
depozyty ogółem
sektor niefinansowy
sektor budżetowy
sektor finansowy
2016-12-31
stan w tys. zł udział w %
179 065,84
81,43%
151 750,50
69,01%
27 315,34
12,42%
0,00
0,00%
0,00
0,00%
2
środki pozyskane od banków
3
kapitał udziałowy, kapitał rezerwowy, zasobowy
25 317,97
11,51%
4
pozostałe pasywa
15 527,13
7,06%
219 910,94
100,00%
suma bilansowa
STRUKTURA I STABILNOŚĆ DEPOZYTÓW
Lp.
Stan na dzień
analizy
Osad
wskaźnik zrywalności depozytów terminowych (w %)
0,95%
limit
stopień koncentracji depozytów osób wewnętrznych sektora niefinansowego (w %)
1,12%
stopień koncentracji depozytów dużych deponentów sektora niefinansowego (w %)
12,44%
Wyszczególnienie
I. Depozyty podmiotów niefinansowych ogółem, z tego:
151 750,50 123 978,08
Strona 66 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1
Środki osób fizycznych (pomniejszone o depozyty dużych deponentów sektora niefinansowego i
osoby wewnętrzne), z tego:
a) depozyty bieżące
67 227,87
63 090,58
53 246,38
52 764,53
10 703,12
8 122,97
a) depozyty bieżące
8 607,37
6 924,07
b) depozyty terminowe
2 095,75
1 198,90
b) depozyty terminowe
2
3
120 474,25 115 855,11
Środki pozostałych podmiotów sektora niefinansowego (pomniejszone o depozyty dużych
deponentów sektora niefinansowego i osoby wewnętrzne), z tego:
Pozostałe depozyty podmiotów niefinansowych nieuwzględnione w pkt. 1-2 (tj. depozyty osób
wewnętrznych, depozyty dużych deponentów)
a) depozyty osób wewnętrznych
20 573,13
x
1 699,80
x
depozyty bieżące
x
453,29
depozyty terminowe
b) depozyty dużych deponentów
depozyty bieżące
depozyty terminowe
II. Depozyty instytucji samorządowych ogółem
1 246,51
x
18 873,33
x
11 473,55
x
7 399,77
x
27 315,34
wskaźnik stabilności depozytów
24 393,66
82,86%
KONCENTRACJA ZOBOWIĄZAŃ
Lp.
Wyszczególnienie
Limit dla osób fizycznych
Limit dla pozostałych podmiotów niefinansowych
Limit dla pozostałych podmiotów finansowych z wyłączeniem
banków
Lp.
Wyszczególnienie
I. Depozyty dużych deponentów sektora niefinansowego
Limit w
%
Kwota w
tys. zł
Baza
depozytow
a
Depozyty
ogółem
-
500,00
1 100,00
151 750,50
179 065,84
-
1 100,00
Limit
Wykorzystanie
limitu
20,00%
62,19%
Kwota w
tys. zł
18 873,33
Udział w
depozytach
ogółem
10,54%
Strona 67 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
Depozyty dużych deponentów osób fizycznych, z tego:
17 349,52
9,69%
x
x
a) depozyty bieżące
b) depozyty terminowe
Depozyty
dużych deponentów pozostałych podmiotów sektora
2 niefinansowego,
z tego:
a) depozyty bieżące
b) depozyty terminowe
II. Depozyty instytucji samorządowych
a) depozyty bieżące
b) depozyty terminowe
III. Depozyty podmiotów finansowych
11 459,75
5 889,77
6,40%
3,29%
x
x
x
x
1 523,81
0,85%
x
x
13,81
1 510,00
27 315,34
11 852,22
15 463,12
0,00
0,01%
0,84%
15,25%
6,62%
8,64%
0,00
x
x
x
x
x
0,00%
x
x
x
x
x
x
a) depozyty bieżące
0,00
0,00%
x
x
b) depozyty terminowe
0,00
0,00%
x
x
1
Ogółem
Stopień koncentracji dużych depozytów sektora niefinansowego (w %)
Udział depozytów gwarantowanych przez BFG w depozytach ogółem
Lokaty BZ oraz zaangażowanie innych banków
46 188,67
0,00
25,79% 45,00%
2,48%
80,21%
0,00%
x
57,32%
x
Oferta depozytowa Banku kierowana jest zarówno do klientów sektora niefinansowego, w tym głównie do osób
fizycznych, jak również do podmiotów sektora budżetowego i dostosowana jest do oczekiwań klientów, jak
również działań konkurencyjnych banków. Źródłem finansowania długoterminowych kredytów są depozyty
stabilne (osad) oraz nadwyżka funduszy własnych nad majątkiem trwałym.
13.1.3. Stopień scentralizowania funkcji skarbowych i zarządzania płynnością
Funkcje skarbowe w Banku, rozumiane jako zarządzanie stanem gotówki, wykonywane są przez komórkę
zarządzającą, a dyrektorzy odpowiadają za utrzymywanie minimalnych i maksymalnych stanów kas. Funkcje
zarządzania płynnością są to zadania wykonywane przez komórkę monitorującą, co świadczy o ich pełnym
scentralizowaniu.
13.1.4. Zasady funkcjonowania Banku w ramach Zrzeszenia i Systemu Ochrony SGB
Bank Spółdzielczy w Człuchowie jest zrzeszony w SGB-Bank S.A., jak również jest uczestnikiem
Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB.
Bank Zrzeszający realizuje następujące zadania wobec Banku:
1. prowadzenie rozliczeń pieniężnych Banku,
2. zabezpieczanie Banku przed ryzykiem związanym z zakłóceniami w realizacji rozliczeń
międzybankowych,
3. zabezpieczanie płynności śróddziennej dla Banku,
4. prowadzenie rachunków bieżących Banku,
5. udzielanie kredytu w rachunku bieżącym,
6. udzielanie kredytów rewolwingowych,
7. gromadzenie nadwyżek środków Banku,
8. prowadzenie rachunku Minimum Depozytowego,
9. utrzymywanie aktywów płynnych stanowiących pokrycie środków Minimum Depozytowego,
Strona 68 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
10. pośredniczenie w zakupie przez Bank papierów wartościowych w ramach limitów ustalonych przez
Spółdzielnię,
11. przeprowadzanie „zagregowanych” testów warunków skrajnych i awaryjnych planów płynności,
12. wsparcie Banku w zakresie narzędzi analitycznych służących pomiarowi ryzyka płynności.
Spółdzielczy System Ochrony SGB realizuje następujące zadania wobec Banku:
1. udzielanie pomocy płynnościowej, zgodnie z przepisami obowiązującymi w Systemie Ochrony,
2. wyznaczanie minimalnego zasobu aktywów płynnych w Systemie Ochrony (m.in. poprzez
aktualizację kwoty Minimum Depozytowego),
3. ustalanie limitów ryzyka płynności w Systemie Ochrony,
4. monitorowanie poziomu płynności Uczestników na zasadzie indywidualnej i zagregowanej,
5. prowadzenie wymiany informacji o ryzyku płynności pomiędzy Uczestnikami Systemu,
6. opracowanie procedur wzorcowych dotyczących zarządzania ryzykiem płynności.
Do zakresu działalności Spółdzielni ponadto należy:
1. podejmowanie działań mających na celu kontrolę, dokonywaną w oparciu o odpowiednie i jednakowo
zorganizowane mechanizmy monitorowania i klasyfikowania ryzyka, i ograniczanie ryzyka
Uczestników;
2. wykonywanie audytu wewnętrznego Uczestników;
3. udzielanie Uczestnikom pomocy finansowej, na zasadach określonych w Załączniku nr 2 do Umowy
Systemu Ochrony;
4. stosowanie wobec Uczestników Środków Oddziaływania w niezbędnym zakresie;
5. udostępnianie Uczestnikom informacji dotyczących działania Systemu Ochrony na zasadach
określonych w Umowie Systemu Ochrony;
6. sporządzanie sprawozdania określonego w art. 22i ust. 3 Ustawy;
7. informowanie KNF o każdorazowym wypowiedzeniu Umowy Systemu Ochrony oraz o zmianach w
składzie Zarządu Spółdzielni lub Rady Nadzorczej Spółdzielni.
Spółdzielnia reprezentuje Uczestników w stosunkach zewnętrznych, we wszystkich sprawach wynikających z
Umowy Systemu Ochrony, jak również z umów zawartych na jej podstawie, bez konieczności uzyskania
odrębnego pełnomocnictwa, w szczególności wobec KNF, Narodowego Banku Polskiego, Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego, oraz instytucji krajowych, zagranicznych i międzynarodowych.
Zadania jakie Bank zobowiązany jest wykonywać w zakresie ryzyka płynności wynikające z przynależności do
Zrzeszenia:
1. otwarcie i posiadanie rachunku bieżącego wyłącznie w Banku Zrzeszającym,
2. przeprowadzanie, za pośrednictwem rachunku wskazanego w pkt 1, rozliczeń pieniężnych oraz
utrzymywania rezerwy obowiązkowej, z zastrzeżeniem, iż środki rezerwy obowiązkowej nie mogą być
przez Bank wykorzystywane do realizacji bieżących zleceń składanych przez Bank,
3. deponowanie na wyodrębnionym rachunku w Banku Zrzeszającym aktywów, w celu realizacji
obowiązków wynikających z uczestnictwa w systemie gwarantowania depozytów Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego,
Strona 69 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
4. przekazywanie Bankowi Zrzeszającemu dokumentów i informacji niezbędnych do wypełniania przez
Bank Zrzeszający obowiązków sprawozdawczych i informacyjnych za Bank, w zakresie wynikającym
z obowiązujących przepisów i zawartych w imieniu Banku umów,
5. deponowanie w Banku Zrzeszającym środków finansowych.
Zadania jakie Bank zobowiązany jest wykonywać w zakresie ryzyka płynności wynikające z przynależności do
Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB:
1. realizacja działań związanych z funkcjonowaniem mechanizmów kontroli, ograniczania oraz
klasyfikowania ryzyka,
2. przesyłania do Spółdzielni wymaganych przez nią dokumentów i sprawozdań,
3. stosowania się do Środków Oddziaływania,
4. Bank zobowiązany jest do przedkładania Spółdzielni informacji niezbędnych do przeprowadzenia
analizy ryzyka w trybie określonym przez Spółdzielnię,
5. Bank zobowiązany jest dostosować swoje limity wewnętrzne do poziomu limitów, określonych przez
Spółdzielnię,
6. Bank zobowiązany jest do uczestniczenia w Mechanizmie Pomocowym Systemu Ochrony poprzez
utrzymywanie odpowiedniego poziomu środków na Rachunku Minimum Depozytowego.
7. Bank zobowiązany jest ponadto do:
1) umożliwienia Spółdzielni przeprowadzania audytu wewnętrznego,
2) realizacji zaleceń poaudytowych.
Uczestnicy są zobowiązani do pokrywania kosztów funkcjonowania Spółdzielni na zasadach, określonych w
Umowie Systemu Ochrony.
13.2.
Ujawnienia ilościowe w zakresie ryzyka płynności
13.2.1. Rozmiar i skład nadwyżki płynności
Lp.
1
2
3
4
Nazwa nadwyżki
Norma krótkoterminowa
ponad minimum (M1)
Norma
długoterminowa
ponad minimum (M3)
Norma
długoterminowa
ponad minimum (M4)
LCR ponad minimum
Wartość
nadwyżki
34 803,73 tys. zł
Nazwa części składowej nadwyżki
Suma podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności (w tym m.in. środki w
kasie, lokaty w BZ, rachunek minimum depozytowego)
26 247,60 tys. zł
Fundusze własne
56 793,97 tys. zł
8 865,59 tys. zł
Fundusze własne i środki obce stabilne
Środki w kasie i rachunek minimum
13.2.2. Wielkość wiążących banki nadzorczych miar płynności oraz wskaźnika LCR
Miary płynności
M1
M2
M3
M4
Luka płynności krótkoterminowej
((A1 + A2) - B5)
Współczynnik płynności krótkoterminowej ((A1 +
A2) / B5)
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych
funduszami własnymi
(B1 / A5)
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i
aktywów o ograniczonej płynności funduszami
własnymi i środkami obcymi stabilnymi
((B1 + B2) / (A5 + A4))
Wartość minimalna
30-12-2016
0,00
34 803,73 tys. zł
1,00
1,90
1,00
6,05
1,00
1,47
Strona 70 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
wskaźnik LCR / wymóg dotyczący pokrycia
płynności – wskaźnik płynności krótkoterminowej
obliczony w oparciu o przepisy CRR
LCR
0,56
2,68
13.2.3. Luka płynności
Lp.
1
2
3
Przedział płynności
Luka bilansowa
prosta
(w tys. zł)
Luka bilansowa
skumulowana
(w tys. zł)
Luka prosta
(z pozabilansem w tys.
zł)
Luka skumulowana
(z pozabilansem w tys.
zł)
Przedział do 1
miesiąca
49 233,19
49 233,19
45 775,48
45 775,48
Przedział do 3
miesięcy
8 877,25
58 110,44
8 780,08
Przedział do 6
miesięcy
9 173,60
67 284,04
9 025,15
54 555,56
63 580,71
13.2.4. Zabezpieczenia płynności funkcjonujące w Zrzeszeniu i Systemie Ochrony SGB
Bank jest uczestnikiem Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB może więc korzystać z pomocy finansowej w
ramach IPS, a w szczególności:
1. pożyczki płynnościowej – udzielanej na wsparcie płynności Uczestnika,
2. pożyczki restrukturyzacyjnej – udzielanej na wsparcie działań, mających na celu usunięcie
niewypłacalności lub groźby niewypłacalności Uczestnika,
3. kaucji – ustanowionej celem zabezpieczenia wierzytelności wymagającej utworzenia rezerwy celowej;
4. gwarancji, poręczenia lub innych zabezpieczeń,
5. nabycia wierzytelności,
6. pożyczki długoterminowej na warunkach zobowiązań podporządkowanych,
7. objęcia udziałów członkowskich w celu zwiększenia funduszy własnych Banku Spółdzielczego;
8. wniesienia wkładów pieniężnych do Banku Spółdzielczego,
9. objęcia akcji w celu zwiększenia funduszy własnych Banku Zrzeszającego.
Niezależnie od zasad działania Mechanizmu Pomocowego Systemu Ochrony, Bank Zrzeszający może
udzielać kredytów, a w szczególności kredytu w rachunku bieżącym, celem zabezpieczenia bieżącej
płynności Banku oraz kredytów rewolwingowych i długoterminowych.
13.3.
Ujawnienia jakościowe
13.3.1. Aspekty ryzyka, na które narażony jest Bank
Przyczyny, które mogą spowodować narażenie Banku na ryzyko płynności to:
1. niedopasowanie terminów zapadalności aktywów do terminów zapadalności pasywów i istnienie
niekorzystnej skumulowanej luki płynności w poszczególnych przedziałach,
2. przedterminowe wycofywanie depozytów przez klientów zaburzające prognozy przypływów
pieniężnych Banku,
Strona 71 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
3. nadmierna koncentracja depozytów dużych deponentów,
4. konieczność pozyskiwania depozytów po wysokim koszcie w sytuacji nagłego zapotrzebowania na
środki,
5. ograniczone możliwości znalezienia innych źródeł finansowania, w szczególności na hurtowym rynku
finansowym.
13.3.2. Sposób dywersyfikacji źródeł finansowania
Bank dywersyfikuje źródła finansowania poprzez:
1. oferowanie produktów depozytowych klientom z sektora niefinansowego i budżetowego,
2. monitorowanie poziomu depozytów dużych deponentów,
3. monitorowanie poziomu depozytów osób wewnętrznych,
4. różne terminy wymagalności depozytów,
5. różny charakter depozytów: depozyty terminowe i bieżące.
13.3.3. Techniki ograniczenia ryzyka płynności
Do podstawowych technik ograniczania ryzyka płynności można zaliczyć:
1. stosowanie limitów ograniczających ryzyko płynności,
2. systematyczne testowanie planu awaryjnego płynności zapewniającego niezakłócone prowadzenie
działalności w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych,
3. lokowanie nadwyżek w aktywa płynne, które mają za zadanie zapewnienie przetrwanie w sytuacji
skrajnej,
4. przystąpienie do Systemu Ochrony SGB, które zapewnia w uzasadnionych przypadkach pomoc
płynnościową z Funduszu Pomocowego,
5. utrzymywanie Minimum depozytowego w Banku Zrzeszającym.
13.3.4. Pojęcia stosowane w procesie mierzenia pozycji płynności i ryzyka płynności Banku
1. baza depozytowa – zobowiązania terminowe i bieżące wobec osób fizycznych oraz innych podmiotów
niefinansowych, z wyłączeniem transakcji dotyczących obrotu na hurtowym rynku finansowym,
2. depozyty – baza depozytowa oraz zobowiązania terminowe i bieżące wobec instytucji rządowych lub
samorządowych oraz podmiotów finansowych, z wyłączeniem banków,
3. płynność śróddzienna – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w bieżącym dniu,
4. płynność dzienna – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w danym dniu roboczym,
5. płynność bieżąca – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności
przypadającym w okresie 7 kolejnych dni,
6. płynność krótkoterminowa – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych
w terminie płatności przypadającym w okresie 30 kolejnych dni,
Strona 72 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
7. płynność średnioterminowa – zapewnienie wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie
płatności przypadającym w okresie powyżej 1 miesiąca i do 12 miesięcy,
8. płynność długoterminowa – monitorowanie możliwości wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w
terminie płatności przypadającym w okresie powyżej 12 miesięcy,
9. płynność płatnicza – zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku
normalnej działalności banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności
poniesienia straty,
10. bufor płynności – oszacowana przez Bank wysokość potrzebnych aktywów nieobciążonych, stanowiąca
zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w określonym, w
obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem, „horyzoncie przeżycia”,
11. depozyty stabilne – suma osadu na depozytach sektora niefinansowego i depozytach instytucji rządowych i
samorządowych,
12. pasywa niestabilne – środki obce niestabilne wykazywane w rachunku nadzorczych miar płynności;
13. pasywa stabilne – środki obce stabilne wykazywane w rachunku nadzorczych miar płynności;
14. nadzorcze miary płynności – wskaźniki płynności i limity określone w uchwale KNF w sprawie ustalenia
wiążących banki norm płynności,
15. wskaźnik LCR/wymóg dotyczący pokrycia płynności – wskaźnik płynności krótkoterminowej obliczony
w oparciu o przepisy CRR,
16. wskaźnik NSFR/wymóg dotyczący stabilnego finansowania netto – wskaźnik płynności
długoterminowej obliczony w oparciu o przepisy CRR.
13.3.5. Ryzyko płynności rynku odzwierciedlone w procesie zarządzania płynnością płatniczą
Odpowiednie zarządzanie stanem środków na rachunku bieżącym ma na celu utrzymywanie adekwatnego do
potrzeb poziomu tych środków przy jednoczesnym ograniczaniu kosztów ich utrzymywania. W ciągu dnia
operacyjnego Bank Zrzeszający realizuje wszystkie operacje bezgotówkowe uznające i obciążające rachunek
bieżący Banku niezależnie od kwoty salda środków znajdujących się na rachunku bieżącym. Głównymi
elementami, związanymi z zarządzaniem rachunkiem bieżącym jest:
1. podjęcie decyzji o zagospodarowaniu lub uzupełnieniu niedoboru środków, której należy dokonać
przed zakończeniem dnia operacyjnego,
2. odpowiednie zaplanowanie salda zamknięcia dnia operacyjnego, tak aby Bank nie ponosił
nieuzasadnionych kosztów.
Bank ustala, że planowane saldo zamknięcia na rachunku bieżącym na koniec dnia powinno wynosić 0.
Jeżeli planowane na koniec dnia saldo na rachunku bieżącym jest ujemne to Bank zakłada, że zostanie
wykorzystany kredyt w rachunku bieżącym, a w sytuacji gdy przewidywane ujemne saldo przekracza limit
kredytu w rachunku konieczne jest zerwanie lokaty z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego tej operacji. Z
nadwyżek środków, które pozostaną na rachunku bieżącym, a które mogą wyniknąć z zaistnienia
nieprzewidzianych okoliczności lub przybliżeń w dokonywanych obliczeniach, automatycznie zakładana jest
lokata o terminie overnight. Terminy, na które zakładane są lokaty w Banku Zrzeszającym uzależnione są od:
1. planowanych przepływów pieniężnych,
Strona 73 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
2. prognozy stóp procentowych na rynku międzybankowym,
3. utrzymywania odpowiedniego poziomu nadzorczej normy płynności krótkoterminowej,
4. polityki promowania lokat ustalanej dla banków spółdzielczych przez Bank Zrzeszający.
13.3.6. Testy warunków skrajnych
Zarządzanie płynnością należy do najważniejszych obowiązków Banku, bowiem poprzez zapewnienie Bankowi
zdolności do wywiązania się z bieżących i przyszłych zobowiązań zostaje znacznie ograniczona możliwość
utraty wypłacalności. Obowiązek Banku dotyczący utrzymywania płynności płatniczej, dostosowanej do
rozmiarów i rodzaju prowadzonej działalności, wynika z przepisów ustawy Prawo Bankowe. Celem polityki
Banku w zakresie utrzymania płynności jest zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej, jak również
określenie rozwiązań na jej przetrwanie. Bank w każdej sytuacji powinien znać i zapewnić sobie poziom
płynności niezbędny do wykonania zobowiązań, a także powinien ocenić koszt utrzymywania płynności na
bezpiecznym poziomie. Aby realizować te cele Bank prognozuje potencjalnie nagłe i skrajne zdarzenia, a więc
przeprowadza testy warunków skrajnych. Wyniki przeprowadzonych testów warunków skrajnych mają
umożliwić rzetelną ocenę poziomu ryzyka, zapewniającą adekwatne do niego oszacowanie wymogów
kapitałowych, wybiegając w przyszłość. Z uwagi na rodzaj i skalę działania Banku oraz charakterystykę ryzyka
w testach warunków skrajnych nie są stosowane skomplikowane metody statystyczne i ekonometryczne. Bank
posługuje się metodą opisową. W zakresie zarządzania ryzykiem płynności Bank przeprowadza w okresach
kwartalnych następujące testy warunków skrajnych (zgodnie z obowiązującymi Zasadami zarządzania ryzykiem
płynności):
1. scenariuszowe – w oparciu o które budowane są awaryjne plany płynności oraz wyznaczany jest
poziom bufora płynności;
2. wrażliwości – w oparciu o które szacowany jest kapitał wewnętrzny oraz wykonywany jest pomiar
wpływu zmian parametrów makroekonomicznych na poziom ryzyka płynności;
3. odwrócone – w oparciu o które wykonywane są doraźne analizy problemowe.
Podstawą do budowy testów scenariuszowych są scenariusze warunków skrajnych, określone w trzech
wariantach:
1) wewnętrznym, którymi są:
a) utrata zaufania do Banku, będąca m.in. wynikiem pojawienie się negatywnych informacji o sytuacji
finansowej Banku lub o sposobie prowadzenia przez Bank działalności,
b) wzrost kredytów przeterminowanych,
c) zła sytuacja finansowa Banku przejawiająca się groźbą powstania bieżącej straty finansowej,
d) awarie systemów komputerowych, brak połączeń telekomunikacyjnych, brak zasileń energetycznych
lub włączeniami,
2) systemowym, którymi są:
a) zatory płatnicze powstałe w podmiotach będących klientami Banku,
b) wzrost zapotrzebowania rynku na depozyty – „wojna depozytowa”,
c) wzrost rynkowych stóp procentowych,
d) zakłócenia rozliczeniowe na rynku międzybankowym,
3) mieszanym, którymi są:
Strona 74 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
a) zła sytuacja finansowa Banku oraz wzrost zapotrzebowania rynku na depozyty,
b) wzrost kredytów zagrożonych oraz zatory płatnicze powstałe w podmiotach będących klientami
Banku.
Dla każdego scenariusza Bank określa:
1) wpływ sytuacji skrajnej na poziom płynności Banku;
2) wielkość potrzebnych aktywów nieobciążonych oraz dodatkowych źródeł finansowania.
Scenariusze warunków skrajnych stanowią podstawę do budowy awaryjnych planów płynności.
Przeprowadzone przez Bank scenariuszowe testy warunków skrajnych wykazały, że konieczny do utrzymania
przez Bank poziom bufora płynności wynosi na dzień 31.12.2016r.45 531tys. zł. Jest to maksymalna kwota jaką
Bank musi zabezpieczyć w przypadku zrealizowania się scenariusza dotyczącego utraty zaufania do Banku
będącego m.in. wynikiem pojawienie się negatywnych informacji o sytuacji finansowej Banku lub o sposobie
prowadzenia przez Bank działalności, który jest najbardziej dotkliwy dla Banku. Na dzień 31.12.2016r. Bank
posiadał wystarczającą kwotę środków własnych na zabezpieczenie bufora płynności i nie musiałby korzystać z
dodatkowych źródeł finansowania w sytuacjach awaryjnych.
W zakresie testów wrażliwości Bank bada jak wypływ depozytów, w okresie do 30 dni, oszacowany w oparciu
o wewnętrzny test scenariuszowy dotyczący utraty zaufania do Banku wpłynie na wskaźnik LCR. Koszt
przywrócenia wskaźnika LCR do minimalnego, wymaganego przepisami poziomu, stanowiący jednocześnie
podstawę do oszacowania kapitału wewnętrznego, obliczany jest według następujących zasad:
1) skorygowanie wskaźnika LCR poprzez zamianę kwoty z tytułu wypływu depozytów;
2) wyznaczenie brakującej kwoty aktywów płynnych, jeżeli wypływ depozytów spowoduje spadek
wskaźnika LCR poniżej minimalnego, wymaganego przepisami poziomu;
3) wyznaczenie kosztu (w skali 12 miesięcy) jako: iloczyn kwoty niedoboru, o której mowa w pkt. 2 oraz
różnicy stawek pomiędzy oprocentowaniem kredytu obrotowego w rachunku kredytowym
udzielanego przez Bank Zrzeszający i stopą referencyjną NBP (jeżeli ta różnica jest dodatnia, w
przeciwnym wypadku jest 0).
Wyniki przeprowadzonego na dzień 31.12.2016r. testu pokazały konieczność zabezpieczenia dodatkowego
kapitału na ryzyko płynności w wysokości 11 tys. zł
Dodatkowo Bank przeprowadza odwrócone testy warunków skrajnych polegające na:
1) określeniu poziomu spadku wartości aktywów, który spowodowałby sytuację niewypłacalności Banku tj.
obniżenie limitu wskaźnika globalnej luki płynności (rozumianego jako iloraz skumulowanych aktywów
dla wszystkich przedziałów czasowych do skumulowanych pasywów dla wszystkich przedziałów
czasowych) poniżej 1;
2) określenie poziomu wzrostu kredytów długoterminowych, który spowodowałby przekroczenie limitu luki
niedopasowania dla przedziału powyżej 5 lat.
Wyniki przeprowadzonego na dzień 31.12.2016r. testu odwróconego wykazały brak możliwości zaangażowania
się Banku w akcję kredytową powyżej 5 lat, opierając się na wyliczeniach bez uwzględnienia pozostałych
pasywów, a więc m.in. kapitałów własnych, czyli jednego z elementów finansujących długoterminowe kredyty.
Na dzień 31.12.2016r. kapitały własne kształtowały się na poziomie 31 444 tys. zł, po uwzględnieniu tej
wartości w wyliczeniach maksymalna kwota możliwości zaangażowania się w akcję kredytową powyżej 5 lat
wynosi 15 335 tys. zł.
Strona 75 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
13.3.7. Polityka utrzymywania rezerw płynności
Bank powinien utrzymywać poziom aktywów płynnych w rozumieniu rozporządzeniem CRR oraz Uchwały
386/2008 KNF, na poziomie zapewniającym utrzymanie nadzorczych miar płynności i wskaźnika na LCR na
wymaganym poziomie, jak również jest zobowiązany do posiadania wystarczającej ilości środków na rachunku
bieżącym w Banku Zrzeszającym lub niewykorzystanej kwoty kredytu w rachunku bieżącym, które zabezpieczą
wypływy z rachunku bieżącego na koniec dnia operacyjnego. W celu utrzymywania ryzyka płynności na
odpowiednim poziomie oraz sprostania zapotrzebowaniu na środki płynne w sytuacjach kryzysowych Bank
utrzymuje odpowiednią wielkość aktywów lub dodatkowych źródeł finansowania, które mogą być natychmiast
wykorzystywane przez Bank jako źródło środków płynnych.
13.3.8. Ograniczenia regulacyjne w zakresie transferu płynności w ramach Zrzeszenia
Łączna wysokość pomocy finansowej, udzielonej Bankowi przez System Ochrony SGB, nie może być wyższa,
niż 20% środków stanowiących Fundusz Pomocowy i 8% środków stanowiących Minimum Depozytowe.
Udzielenie Bankowi pomocy wyższej niż opisane powyżej wymaga zgody Walnego Zgromadzenia Spółdzielni.
Ponadto Zebranie Przedstawicieli Banku uchwaliło górną kwotę zobowiązań pieniężnych na 2016 rok w
wysokości 200 000 000,00 PLN.
13.3.9. Częstotliwość i rodzaj sprawozdawczości w zakresie ryzyka płynności
Raporty z zakresu ryzyka płynności pozwalają Zarządowi i Radzie Nadzorczej na m.in.:
1) monitorowanie z odpowiednią częstotliwością poziomu ryzyka, w tym przyjętych limitów,
2) kontrolę realizacji celów strategicznych w zakresie ryzyka płynności,
3) ocenę skutków podejmowanych decyzji,
4) podejmowanie odpowiednich działań w celu ograniczania ryzyka.
System informacji zarządczej z zakresu ryzyka płynności zawiera m.in. dane na temat:
1) struktury i stabilności źródeł finansowania działalności Banku, ze szczególnym uwzględnieniem
depozytów;
2) stopnia niedopasowania terminów płatności pozycji bilansowych i pozabilansowych;
3) wpływu pozycji pozabilansowych na poziom ryzyka płynności;
4) poziomu aktywów nieobciążonych;
5) analizy wskaźników płynności;
6) ryzyka związanego z płynnością długoterminową;
7) wyników testów warunków skrajnych;
8) stopnia przestrzegania limitów.
Informacja z zakresu oceny ryzyka płynności raportowana jest zgodnie z zasadami i trybem określonym w
obowiązującej w Banku Instrukcji sporządzania informacji zarządczej. Zakres i częstotliwość informacji została
opisana w punkcie 2.1.4.
Strona 76 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
14. Informacja o spełnieniu przez członków Rady Nadzorczej i Zarządu Banku
wymogów określonych w art. 22aa. Ustawy Prawo bankowe.
Członkowie Zarządu Banku i Rady Nadzorczej Banku są objęci oceną w zakresie wiedzy, umiejętności i
doświadczenia, odpowiedniego do pełnionych przez nich funkcji i powierzonych im obowiązków, a także
rękojmi należytego wykonywania tych obowiązków dokonywaną odpowiednio przez Zebranie Przedstawicieli w
zakresie oceny członków Rady Nadzorczej Banku oraz Radę Nadzorczą Banku w zakresie członków Zarządu
Banku. Ocena ma charakter uprzedni przed powołaniem oraz następczy w trakcie pełnienia funkcji. Wszyscy
członkowie Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku zgodnie z dokonaną za 2016 rok oceną spełniają
wymagania art. 22aa ustawy Prawo bankowe.
15. Dźwignia finansowa
Bank oblicza wskaźnik dźwigni wg Rozporządzenia 2015/62 z dnia 10 października 2014r. zmieniającego
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni
(art. 429 ust. 2 Rozporządzenia CRR), jako miarę kapitału Banku podzieloną przez miarę ekspozycji całkowitej
Banku wyrażoną jako wartość procentowa. Wskaźnik dźwigni jest kalkulowany zarówno w odniesieniu do
kapitału Tier 1, jaki według definicji przejściowej kapitału Tier 1.Bank w Strategii zarządzania funduszami
ustalił limit wskaźnika dźwigni finansowej na poziomie minimum 3%. Stanowisko sprawozdawczości, analiz i
ryzyk bankowych w ramach oceny adekwatności kapitałowej monitoruje jego poziom z częstotliwością
kwartalną i raportuje Zarządowi Banku oraz Radzie Nadzorczej Banku. Szczegółowe dane dotyczące wyliczenia
wskaźnika dźwigni na dzień 31.12.2016r. przedstawione zostały w tabeli poniżej
Wyszczególnienie
Kapitał T1
Inne aktywa
Pozycje o średnim/niskim ryzyku związane z
finansowaniem handlu
[VDPC041] Pozycje o średnim ryzyku związane z
finansowaniem handlu i pozycje pozabilansowe związane z
oficjalnie wspieranym finansowaniem eksportu
Korekty regulacyjne kapitałów
Wskaźnik dźwigni - wykorzystując definicję kapitału
Wpełni
wprowadzona
definicja
Definicja
przejściowa
29 994 008
30 235 688
219 387 926
874 656
3 719 958
-7 729
-4 637
13,39%
13,50%
16. Ujawnienia w zakresie funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej
16.1.
Struktura organizacyjna systemu
W Banku funkcjonuje system kontroli wewnętrznej, który jest dostosowany do struktury organizacyjnej,
wielkości i stopnia złożoności działalności Banku, ustanowiony Regulaminem System kontroli wewnętrznej w
Banku Spółdzielczym w Człuchowie.
Celem systemu kontroli wewnętrznej jest wspomaganie procesów decyzyjnych przyczyniające się do:
Strona 77 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
1. zapewnienia skuteczności i efektywności działania Banku, w tym prawidłowości procedur
administracyjnych,
2. wiarygodności sprawozdawczości finansowej, a także rzetelnego raportowania wewnętrznego i
zewnętrznego,
3. przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem w Banku,
4. zgodności działania Banku z przepisami prawa oraz rekomendacjami nadzorczymi, a także regulacjami
wewnętrznymi, w tym dotyczącymi zarządzania ryzykiem.
W celu prezentowania wiarygodnych sprawozdań finansowych i nadzorczych, system kontroli wewnętrznej
zapewnia rzetelne ich przygotowywanie w oparciu o księgi prowadzone zgodnie z obowiązującymi zasadami
rachunkowości. W celu podejmowania prawidłowych decyzji nadzorczych, system kontroli wewnętrznej
weryfikuje jakość i kompletność sporządzanej w Banku informacji zarządczej. System kontroli wewnętrznej
chroni zasoby Banku, zapewnia wysoką jakość i niezawodność informacji oraz zgodność działania z przepisami
prawa, a także eliminuje występowanie nieprawidłowości i błędów. System kontroli wewnętrznej identyfikuje i
ocenia istotne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które mogą niekorzystnie wpłynąć m.in. na adekwatność
kapitałową, rentowność operacji, wiarygodność sprawozdawczości, przestrzeganie przepisów i regulacji
wewnętrznych. Warunkiem osiągnięcia celów jest zdefiniowanie i wdrożenie mechanizmów kontrolnych w
każdym obszarze działalności i na wszystkich szczeblach organizacyjnych Banku oraz zaangażowanie w
czynności kontrolne każdego pracownika. W ramach systemu kontroli wewnętrznej Bank wyodrębnia:
1. funkcję kontroli mającą za zadanie zapewnienie przestrzegania mechanizmów kontrolnych dotyczących
w szczególności zarządzania ryzykiem w Banku, która obejmuje stanowiska, grupy ludzi i jednostki
organizacyjne odpowiedzialne za realizację zadań przypisanych tej funkcji ;
2. Stanowisko do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej mającą za zadanie identyfikację, ocenę,
kontrolę, monitorowanie i raportowanie ryzyka braku zgodności działalności Banku z przepisami
prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi oraz przedstawianie raportów w tym
zakresie;
3. audyt wewnętrzny sprawowany przez Departament Audytu Spółdzielczego Systemu Ochrony mający
za zadanie badanie i ocenę, w sposób niezależny i obiektywny, adekwatność i skuteczność systemu
zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej.
4. kontroli statutowej - sprawowanej przez Władze Banku.
16.2.
Stosowane mechanizmy kontrolne
W zakresie mechanizmów kontroli wewnętrznej w Banku funkcjonują w szczególności:
1. zasady polityki, regulaminy instrukcje, podręczniki i procedury obejmujące wszystkie obszary
działalności, wraz z zasadami przyczyniające się do realizacji założeń strategii Banku,
2. zasady, metody i techniki identyfikacji, pomiaru, monitorowania, oceny i kontrolowania
poszczególnych rodzajów ryzyka,
3. ustanowione limity ostrożnościowe ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych
obszarach działania Banku, wraz z zasadami ustalania ich poziomu, monitorowania, aktualizowania,
postępowania w przypadku przekroczeń,
Strona 78 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
4. zasady funkcjonowania wewnętrznego systemu sprawozdawczości zarządczej,
5. kontrola działalności na poszczególnych szczeblach wykonywana przez każdego pracownika oraz
dodatkowo przez bezpośredniego zwierzchnika, mająca na celu weryfikację jakości i poprawności
realizowanych w Banku zadań jak i kontrolę dostępu wraz z kontrolą fizyczną ,
6. plany szkoleń,
7. rejestr odstępstw,
8. wskaźniki wydajności.
Działanie mechanizmów kontrolnych przebiega w dwóch etapach:
1. ustanowienie wewnętrznych zasad, limitów i procedur,
2. sprawdzanie ich przestrzegania.
Osobami odpowiedzialnymi za przeprowadzanie weryfikacji funkcjonujących w Banku mechanizmów i
procedur kontroli wewnętrznej są osoby opracowujące regulacje wewnętrzne i plany w Banku oraz Stanowisko
do spraw zgodności i kontroli wewnętrznej. Weryfikację mechanizmów i procedur kontrolnych przeprowadza
się zgodnie z Procedurą weryfikacji mechanizmów i procedur kontroli wewnętrznej. Czynności kontrolne
stanowiące integralną część codziennej działalności umożliwiają szybkie reakcje na zmieniające się warunki i
unikanie zbędnych kosztów. Czynności kontrolne stanowią integralną część codziennych zadań wszystkich
pracowników Banku.
16.3
Ocena adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej
Kontrolą wewnętrzną, testami zgodności jak i audytem wewnętrznym przeprowadzonym przez IPS objęto
wszystkie ryzyka mające istotny wpływ na sytuacje finansową Banku. W trakcie kontroli stwierdzono, iż
zarówno identyfikowanie, pomiar, monitorowanie i kontrola ryzyk jest odpowiednia, a występujące błędy można
wyeliminować poprzez przestrzeganie obowiązujących w Banku przepisów wewnętrznych. Oceniając system
kontroli wewnętrznej można stwierdzić, że był on efektywny i przyczynił się do usprawnienia działalności
Banku.
Strona 79 z 80
Ujawnienie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów
kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom – stan na 31.12.2016 r.
17. Oświadczenie Zarządu Banku o wynikach oceny adekwatności zakresu ogłaszanych
informacji do skali i profilu ryzyka Banku
1. Zarząd Banku Spółdzielczego w Człuchowie, po zapoznaniu się z informacją w zakresie profilu ryzyka
i adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Człuchowie za 2016 rok, oświadcza, że według
jego najlepszej wiedzy, zarządzanie ryzykiem w Banku jest odpowiednie z punktu widzenia profilu
ryzyka.
2. zatwierdza niniejsze Ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczącym
profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń
oraz innych informacji podlegających obowiązkowym ujawnieniom wg stanu na 31.12.2016 r., w
których umieszczono informacje na temat ryzyka, omówiono ogólny profil ryzyka Banku związany ze
strategią działalności, oraz które zawierają kluczowe wskaźniki i dane liczbowe, zapewniające
zewnętrznym zainteresowanym stronom całościowy obraz zarządzania ryzykiem przez Bank
Spółdzielczy w Człuchowie.
Członkowie Zarządu:
29.03.2017r.
Mariola Mikołajczyk – Prezes Zarządu ……………………………………
podpis
29.03.2017r.
Barbara Makowska – Wiceprezes Zarządu ………………………………..
podpis
29.03.2017r.
Bożena Rekowska – Wiceprezes Zarządu ………………………………….
podpis
Strona 80 z 80