3. Scharakteryzuj wybrane miary bogactwa i konkurencyjności

3. Scharakteryzuj wybrane miary bogactwa i konkurencyjności gospodarki
(wystarczy 5)?
1. IMD - wskaźnik konkurencyjności poszczególnych państw. Wskaźnik oblicza się na
podstawie oceny czterech grup czynników wpływających na konkurencyjność. Są to: stan
gospodarki (krajowa gospodarka, handel międzynarodowy, inwestycje międzynarodowe,
zatrudnienie i poziom cen); efektywność struktur rządzących (finanse publiczne, polityka
fiskalna,
ramy
instytucjonalne,
edukacja,
warunki
prowadzenia
przedsiębiorstwa);
efektywność przedsiębiorstw (produktywność, rynek pracy, finanse, zarządzanie, wpływ
globalizacji) i infrastruktura (podstawowa infrastruktura, infrastruktura technologiczna,
infrastruktura naukowa, zdrowie i środowisko naturalne).
Według tego wskaźnika Polska znalazła się w 2010 roku na 44 miejscu wśród 57 gospodarek.
Niska pozycja konkurencyjna naszego kraju wynika głównie ze słabości finansów
publicznych, wysokiego bezrobocia. Do mocnych stron Polski zalicza się natomiast: wzrost
gospodarczy, poziom inflacji, poziom kosztów pracy w przemyśle czy ekspansji polskich
produktów na rynkach zagranicznych.
2. Wskaźnik Wolności Gospodarczej (Index of Economic Freedom, IEF) to roczny raport
publikowany przez The Wall Street Journal i Heritage Foundation, zawierający opis i ocenę
ograniczeń, restrykcyjnych przepisów, zakresu stosowania przymusu przez aparat władzy w
sferze gospodarki w różnych państwach świata. Każdemu państwu przyznawana jest
punktacja wg zmiennych podzielonych na 10 kategorii wpływających na wolność
gospodarczą: Polityka handlowa, Obciążenia podatkowe, Interwencje rządu w gospodarce,
Polityka monetarna, Inwestycje zagraniczne, Bankowość i finanse, Płace i ceny, Prawa
własności, Regulacje prawne i Szara strefa. Wyższy wynik punktowy danego kraju oznacza
większy zakres interwencji państwa w gospodarkę i mniejszą wolność gospodarczą.
3. Wskaźnik Rozwoju Społecznego - HDI - (ang. Human Development Index) służy do
pomiaru całościowych osiągnięć danego państwa w trzech sferach rozwoju społecznego:
zdrowie, edukacja i dochód przypadający na głowę mieszkańca.
W obliczeniach wskaźnika wykorzystywane są bezpośrednio cztery podstawowe mierniki:
• przeciętne dalsze trwanie życia (długowieczność)
• ogólny wskaźnik skolaryzacji brutto dla wszystkich poziomów nauczania
• wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania; przy czym dwa ostatnie
wskaźniki są
przekształcane w jedną miarę, obrazującą średni poziom osiągnięć edukacyjnych
społeczeństwa,
• PKB w $USA, przypadający na jednego mieszkańca, liczony według parytetu siły
nabywczej waluty (PPP USD) (warunki życia ludności)
HDI przyjmuje wartość z przedziału (0,1). HDI jest miarą wykorzystywaną jako kryterium
przy hierarchizacji krajów według poziomu ogólnego ich rozwoju – społecznego i
gospodarczego – w określonym momencie. Poprzez porównanie wartości tego wskaźnika
pomiędzy różnymi krajami można określić dystans, jaki dzieli kraje rozwijające się od
rozwiniętych pod względem poziomu rozwoju cywilizacyjnego.
4. Wskaźnik Ubóstwa Ludzkiego (Human Poverty Index - HPI) wyznacza linię ubóstwa
zgodnie z założeniami koncepcji rozwoju ludzkiego na podstawie średniej ważonej trzech
wskaźników obejmujących minimum zdrowotne, edukacyjne oraz minimum warunków
materialnych. Dla krajów rozwijających się, gdzie wiele osób nie ma stałego dochodu, dla
określenia minimum warunków materialnych nie użyto wskaźnika PKB per capita, lecz
średnią ważoną w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb w zakresie żywienia, dostępu
do wody i usług medycznych. Natomiast dla krajów wysoko rozwiniętych wskaźnik HPI
zawiera stopę długookresowego bezrobocia oraz poziom analfabetyzmu funkcjonalnego.
5. PKB (Gross Domestic Product - GDP) - jest miarą wielkości produkcji wytworzonej
przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terenie danego kraju w określonym czasie,
najczęściej w ciągu roku. Nie ma znaczenia np. pochodzenie kapitału, własność firmy itp.
Wielkość PKB wyliczamy i rozpatrujemy na trzy sposoby:
a) jako sumę wartości dodanej w procesie produkcji,
PKB = produkcja globalna kraju - zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich
gałęzi gospodarki narodowej.
b) jako sumę wydatków na dobra i usługi finalne różnych podmiotów gospodarczych:
gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa i cudzoziemców. (PKB od strony
popytowej) PKB=AD
PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import.
c)
jako sumę dochodów uzyskanych przez różne grupy wytwarzające PKB (strony
dochodowej)
PKB = dochody z pracy (pensja pracowników) + dochody z kapitału (dochody właścicieli
biznesu, obligacji, akcji itd.) + dochody państwa (podatek) + amortyzacja.
PKB per capita – służy ocenie poziom rozwoju gospodarczego kraju i przeciętnego standardu
życia ludności.
6. Indeks Gini’ego – miara koncentracji (nierównomierności) rozkładu zmiennej losowej.
Stosowany jest w ekonomiii do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, w
szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu np. gospodarstw domowych. Przyjmuje
wartości z przedziału [0; 1]. Niski wskaźnik Gini wskazuje większą równowagę w dystrybucji
bogactwa, natomiast wysoki oznacza dużą nierównowagę dochodów ludności, 0 oznacza
idealną dystrybucję bogactwa, a wartość 1 współczynnik Giniego przyjąłby w sytuacji gdyby
tylko jedna obserwacja uzyskała dodatnią wartość zmiennej (np. tylko jedno gospodarstwo
domowe posiadało dochody).
Współczynnik Giniego stanowi pole obszaru pomiędzy krzywą Lorenza a
przekątną kwadratu jednostkowego pomnożone przez 2. Zalety:
1) indeks może być wykorzystany do miary bogactwa w określonych populacjach
czy sektorach danego państwa,
3) indeks umożliwia tworzenie trendów zmian bogactwa narodów.
Wady modelu: podczas tworzenia wskaźników Gini dla poszczególnych regionów danego
kraju nie możemy uzyskać jego wartości dla kraju poprzez wyliczenie średniej,
2) indeks pozwala oszacować bieżący stan bogactwa, a nie stan bogactwa dla całego życia
jednostki.