0. Konspekt wykładu

Wydział Mechaniczno-Energetyczny
Maria Mazur
Wrocław 2010
EKOLOGIA
1
KONSPEKT WYKŁADU
1. WPROWADZENIE (kosmiczna mapa śmieci, źródła zanieczyszczenia przestrzeni
okołoziemskiej, kolizje w kosmosie i niekontrolowane „powroty” kosmicznego złomu na Ziemię
- skutki, zagroŜenia i przeciwdziałanie)
2. EKOSYSTEM ZIEMI (ewolucja chemiczna i biologiczna Ziemi, ekosfera – systemy ekologiczne i
pierwiastki Ŝycia, obieg azotu w przyrodzie, uproszczony schemat ziemskiego ekosystemu,
ekosystem wodny, sieciowa budowa systemu, program BIOSFERA II, uniwersalne prawa
ekologii)
3. MIGRACJA ZANIECZYSZCZEŃ W EKOSYSTEMACH (ogólny schemat migracji, emisja, imisja i
transmisja zanieczyszczeń w ekosystemach, migracja zanieczyszczeń w atmosferze –
wzajemne oddziaływanie, erupcje wulkanów, zanieczyszczenia antropogeniczne, migracja
zanieczyszczeń w wodach i w łańcuchach troficznych, podsumowanie)
4. RELACJA CZŁOWIEK – ŚRODOWISKO (konflikt antroposfery i biosfery, reakcje ekosystemu
na działalność ludzką, przykłady odwetu ekologicznego – nawoŜenie azotowe, nawadnianie
terenów pustynnych, hydroenergetyka, „czyste” preparaty, introdukcja obcych gatunków,
przykłady bumerangu ekologicznego – ochrona gatunkowa słoni, ochrona lasów przed
poŜarami)
5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA (liczebność populacji – model S i model J, demografia –
Polska, liczebność populacji oraz wskaźniki demograficzne – świat i jego regiony, zmiany
liczebności populacji ludzi – ujęcie historyczne i prognozy, eksplozja demograficzna – skutki,
megamiasta, zmiany w uŜytkowaniu gruntów)
KONSPEKT WYKŁADU
6. PROBLEMY ENERGETYCZNE ŚWIATA (teoria ludnościowa Malthusa, nakłady energetyczne
na produkcję Ŝywności, dynamika zmian produkcji rolnej, produkt krajowy brutto a zuŜycie
energii elektrycznej w róŜnych regionach świata, zróŜnicowanie poziomu zuŜycia nośników
energii pierwotnej na świecie, globalne zuŜycie nośników energii pierwotnej w
perspektywie roku 2100, globalne zasoby i rezerwy surowców energetycznych, lokalizacja
rezerw surowców energetycznych, destrukcyjne oddziaływanie spalania paliw na środowisko,
energetyka jądrowa – perspektywy rozwoju, problem odpadów i wycofywania elektrowni z
eksploatacji, energetyka termojądrowa, wpływ hydroenergetyki na środowisko, energetyka
solarna dziś i w przyszłości, energetyka wiatrowa, fale i pływy, energetyka geotermalna)
7. EFEKT CIEPLARNIANY (widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i
emitowanego z powierzchni Ziemi, temperatura efektywna Ziemi, termiczny efekt istnienia
atmosfery, dynamika zmian składu chemicznego atmosfery ziemskiej, wymuszenie radiacyjne
– roczny indeks gazów cieplarnianych, globalne zmiany temperatury przy powierzchni Ziemi,
zmiana profilu temperatury w atmosferze ziemskiej, czynniki wpływające na zmianę globalnej
temperatury na Ziemi, - gazy cieplarniane, wulkany, aerozole kwasu siarkowego, aktywność
Słońca, oceany jako regulator klimatu ziemskiego- cyrkulacja wód oceanu światowego i
zakłócenia pionowej wymiany wód oceanu światowego, trendy klimatyczne, prognozy na II
poł. XXI wieku - modele klimatyczne
8. OZONOSFERA (struktura atmosfery ziemskiej, koncentracja ozonu w atmosferze, ozon
stratosferyczny – czym jest i jak powstaje, zmiany w ozonosferze nad Antarktydą, hipotezy
zaniku ozonosfery - dynamika atmosfery, aktywność Słońca, chlor, freony - teoria Rowlanda
i Moliny, Protokół Montrealski, prognozy)
KONSPEKT WYKŁADU
9. ATMOSFERA (źródła zanieczyszczeń, standardy jakości powietrza, czynniki determinujące
rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu: meteorologiczne – prędkość i
zmienność kierunku wiatru, pionowy gradient temperatury, czynniki topograficzne,
emitory i transgraniczne przemieszczanie zanieczyszczeń, emisja zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego z terenu Polski, główne kierunki ochrony atmosfery zmniejszenie energochłonności, recykling, zmiana struktury nośników energii pierwotnej,
uszlachetnianie węgla, wzrost sprawności produkcji energii elektrycznej i cieplnej,
odpylanie, odsiarczanie i odazotowanie gazów)
10. HYDROSFERA (zasoby wody, dynamika hydrosfery, wykorzystanie wody, źródła i
mechanizmy degradacji wód powierzchniowych - substancje biogeniczne, detergenty,
metale cięŜkie, pestycydy, oleje i polimery, pogrzewanie wód, sole mineralne, kategorie
wód powierzchniowych, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych i podziemnych,
procesy samooczyszczania środowiska wodnego - rozcieńczanie, sedymentacja,
adsorpcja, biologiczne usuwanie zanieczyszczeń, wymiana substancji pomiędzy
powietrzem i dnem, oczyszczanie ścieków)
11. LITOSFERA (skały osadowe, czynniki glebotwórcze i ich funkcje, mechanizmy degradacji
gleby - erozja wodna i eoliczna, przekształcenia geotechniczne, hydrologiczne i
chemiczne, kryteria degradacji gleby, główne kierunki ochrony gleb, gospodarka
odpadami – odzysk, utylizacja, gospodarka odpadami w Polsce, rekultywacja składowisk
odpadów paleniskowych