Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia
Ćwiczenia 3 – Inflacja
Karol Strzeliński
19.03.2013
1
Inflacja
Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i
czynników produkcji) w jakimś okresie czasu.
Stopa inflacji to wzrost wyrażony w postaci
procentowej odnoszący się do pewnego
przedziału czasu.
Innymi słowy jest to zjawisko spadku wartości
pieniądza, czasami zwane zjawiskiem iluzji
pieniądza.
2
Uwaga nie mylić!
• Deflacja – spadek przeciętnego poziomu
cen dóbr i usług.
• Dezinflacja – spadek tempa wzrostu
przeciętnego poziomu cen, czyli
spowolnienie inflacji (spadek inflacji, nie
spadek cen).
3
Problemem z pomiarem inflacji
• W przypadku towarów innych niż pieniądz
możemy obserwować zmiany ich ceny wyrażone
w pieniądzu.
• Nie można mierzyć zmian wartości pieniądza w
innym pieniądzu  on również może zyskiwać lub
tracić na wartości.
• Możliwe jest jednak śledzenie cen innych
towarów, gdyż tylko ich obecność sprawia, że
pieniądz ma rację bytu.
4
Miary inflacji
Obecnie stosowane są dwa sposoby
mierzenia inflacji:
• indeksy (wskaźniki) cenowe,
• deflatory.
5
Miary inflacji
Indeksy mierzą względną zmianę średnich cen towarów, a
także usług, w danym okresie.
• Tworzy się tzw. koszyk dóbr – zestaw artykułów, których
ceny będą śledzone.
– Udział każdego z dóbr wyznaczany jest zwykle na podstawie znaczenia
w obrotach handlowych.
• Wyznacza się bazę - poziom cen z jakiegoś roku
przyjętych za podstawę obliczeń.
– W roku bazowym indeks wynosi 100.
• Zmiana % wielkości wydatków na zakup towarów z
koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę
inflacji bądź deflacji.
6
Miary inflacji - indeks Paaschego
• Indeks Paaschego - oparty o ilości, dóbr z roku bieżącego.
PP 
 pt qt
p q
0
q – ilości danego dobra,
 100
t
0 – rok bazowy,
t – rok bieżący.
• Deflator PKB
P  DeflatorPKB 
P
PKBNominalny z okresu t
PKBRealny z okresu t w cenach z okresu 0
7
Miary inflacji - indeks Paaschego
W zależności co znajdzie się w koszyku indeks ten
może być innym wskaźnikiem inflacji:
• wszystko to co w PKB – deflator,
• towary kupowane przez konsumentów – CPI,
• towary nabywane przez producetów – PPI).
8
Miary inflacji - indeks Laspeyersa
• Indeks Laspeyersa - oparty o ilości dóbr z roku bazowego.
P
L
pq


p q
L 
P
q – ilości danego dobra,
t
0
0
0
 100
0 – rok bazowy,
t – rok bieżący.
PKBRealny z okresu 0 w cenach z okresu t
PKBNominalny z okresu 0
9
Indeks cen Fishera
• Średnia geometryczna indeksów Laspeyresa i
Paaschego
F  L P
P
P
P
10
Różne koszyki
• Różne perspektywy pomiaru inflacji (konsumentów, hurtowników,
czy producentów).
• Indeks cen konsumpcyjnych/wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych (CPI – consumer price index) - zmiany poziomu
cen koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę w
danym kraju.
– Udział poszczególnych artykułów określa się na podstawie badań
wydatków z budżetów domowych.
– Zmiany cen rejestrowane są głównie na podstawie obserwacji
prowadzonej przez ankieterów przez dłuższy czas w tych samych
placówkach handlowych. Zwykle są to ceny detaliczne,
– Wynik podaje się jako procentową zmianę wartości koszyka w stosunku
do okresu bazowego.
– W Polsce wskaźniki co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny.
http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1632_PLK_HTML.htm
11
Wartości realne vs. nominalne
• Sam wzrost wartości PKB nie musi wcale oznaczać, że
wzrosła produkcja.
• Wzrost wartości = wzrost produkcji i wzrost cen.
• Wzrost wynagrodzenia nie musi wcale oznaczać, że
staliśmy się bogatsi  Zarabiamy więcej, ale ceny też
wzrosły.
• Aby prawidłowo ocenić skalę zmian wielkości
makrekonomicznych (o ile więcej wytworzono w ciągu
roku towarów i usług, o ile realnie jesteśmy bogatsi)
należy wyeliminowanie efektów wzrostu cen.
12
Wartości realne vs. nominalne
• W przypadku PKB i innych wartości należy wyliczyć je w
cenach stałych  wycenić je w kolejnym roku tak, jakby
ceny nie uległy zmianie.
• PKBNominalny – liczony w cenach bieżącyc (zawierających
efekty inflacji);
• PKBRealny – liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez
zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji 
PKBRealny= PKBnominalny/deflator).
13
Wartości realne vs. nominalne
• Cena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w
stosunku do przeciętnych cen np. płaca realna =
płaca nominalna/ przeciętny poziom cen (indeks
cenowy)
• Realna stopa procentowa
i 1
r
indeks cenowy
, gdzie (i) – nominalna stopa procentowa
14
Wartości realne vs. nominalne
• Za pomocą uproszczonego równania Fishera:
Realna stopa procentowa (r) ≈ nominalna stopa
procentowa (i) – stopa inflacji (π) ,
gdzie: π = ΔP/P = (P1 – P0)/P0
Δdeflatora PKB ≈ Δnomin.PKB – ΔrealnegoPKB
Δrealne płace ≈ Δnominalne płace – inflacja
15
Realny kurs walutowy
•
•
relatywna cena dóbr pochodzących z różnych krajów wyrażona w jednej
walucie
pokazuje konkurencyjność krajowych producentów
– im wyższy, tym wyższa cena dóbr zagranicznych wyrażona w walucie krajowej,
– im wyższy tym większa jest konkurencyjność danego kraju,
– sprzyja to wzrostowi eksportu netto danego kraju.
eP *
er 
P
, gdzie P* - poziom cen za granicą, P – poziom cen krajowych
Przykład (to jest tylko przykład, nie mylić z BigMac Index  Purchasing Power Parity):
nominalny kurs walutowy 3,9549
PLN
, cena BigMac’a w Polsce = 6 PLN,
EUR
taki sam BigMac w Strefie Euro = 3 Euro
er 
3,95
PLN
 3Euro
Euro
 1,97
6 PLN
16
Inflacja a podaż pieniądza
• Ilościowa teoria pieniądza
• Szybkość obiegu pieniądza (V) - wskazuje ile
razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu
roku do finansowania transakcji
M  V  P  Y
M V P Y



M
V
P
Y
17
Makroekonomia I Ćwiczenia
Dziękuje za uwagę
18