INFLACJA Inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuje w sytuacji, w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych do sprzedaży. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza w tym samym tempie. ➲ Stopa inflacji to stosunek przyrostu poziomu cen w danym okresie do poziomu cen w poprzednim okresie (wartość bazowa). PRZYCZYNY INFLACJI ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ niezrównoważony budżet państwa przeinwestowanie gospodarki ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza wadliwą strukturę gospodarki wzrost cen podstawowych surowców energetycznych długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego recesją gospodarczą monopolizację gospodarki SKUTKI INFLACJI ➲ ➲ ➲ ➲ ludzie oszczędzający - kiedy trzymają pieniądze w kieszeni lub na rachunku oszczędnościowym płatnym na żądanie, banki, które udzielają pożyczek na długie okresy i w momencie wypłaty udzielonych pożyczek pieniądze przy inflacji mają dal banków mniejszą siłę nabywczą, ludzie pracujący, którzy w związku z inflacją otrzymują podwyżkę płac popadają w wyższy podatek ,czyli w wyższą kategorię stawek podatkowych, emeryci, gdyż indeksacja emerytur, tak jak wzrost płac pracowników nie nadąża za wzrostem cen. KORZYŚCI Z INFLACJI ➲ ➲ przewidując wzrost cen kupują wcześniej po relatywnie niskich cenach i sprzedają później po cenach wyższych, zaciągają kredyty hipoteczne w okresie inflacji i spłacają je w pieniądzach mających mniejszą siłę nabywczą - takie zjawisko nazywa się premią inflacyjną. SKUTKI DLA GOSPODARKI ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ niechęć przedsiębiorców do podejmowania inwestycji, gdyż nie można przewidzieć realnych zysków, spadek innowacji i produkcyjności w przedsiębiorstwach gdyż u przedsiębiorców zmniejsza się zainteresowanie kredytami, na które nakładane są wysokie odsetki, dewaluacja waluty krajowej - więcej złotówek należy zapłacić za jednego dolara, zakłócenie w systemie finansowym na skutek dużych zmian cen papierów wartościowych, osłabienie wiarygodności państwa u wierzycieli RODZAJE INFLACJI Według kryterium tempa: ➲ inflację pełzającą (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli. ➲ inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli. ➲ inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego. ➲ hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego. Według kryterium przyczyny: ➲ Wewnętrzna- to inflacja, której przyczyny tkwią w gospodarce danego kraju - w instytucjonalnych i strukturalnych zjawiskach, charakterystycznych dla tej gospodarki. ➲ Importowana- to rodzaj inflacji, której przyczyny znajdują się poza granicami kraju.Wzrost cen produktów importowanych powoduje wzrost cen produktów krajowych. ➲ Endogeniczna- to rodzaj inflacji wywołanej przez reakcję łańcuchową, spowodowaną reakcją poszczególnych grup społecznych na zmiany relacji wynagrodzeń. ➲ Egzogeniczna-to rodzaj inflacji, którą wywołują czynniki zewnętrzne, niezależne od układu gospodarczego. Przez czynniki zewnętrzne należy tu rozumieć na przykład klęskę nieurodzaju, powodującą ograniczenie bądź zmniejszenie podaży, co wpływa na wzrost cen. ➲ Popytowa- zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza (wzrostu cen w gospodarce), zachodzące gdy podaż pieniędzy na rynku przekracza wartość towarów i usług. W sytuacji wzrostu ilości pieniądza na rynku cena równowagi między popytem a podażą stabilizuje się na wyższym poziomie. ➲ Kosztowa- jest pojęciem stworzonym przez kosztową teorię inflacji. Według tej teorii, nie można założyć wysokiej elastyczności cen. Ceny bowiem administrowane są przez monopole. Przyczyna inflacji jest niezależna od agregatowego popytu na towary. ➲ Budżetowa- to inflacja generowana przez nadmierny wzrost wydatków rządu, nie mający pokrycia w dochodach budżetu. Synonimem inflacji budżetowej jest inflacja skarbowa, emisyjna, rządowa. ➲ Kredytowa-to inflacja, za którą odpowiedzialne są podmioty kreujące nadmierny poziom strumienia pieniężnego (kredytowego). ➲ Płacowa- to inflacja, której przyczyną jest wzrost płac bądź naciski związków zawodowych na wzrost płac lub świadczeń socjalnych.