INFLACJA XXI WIEKU Definicja Określenie procesów ekonomicznych polegających na nadmiernym zwiększaniu ilości pieniądza w obiegu, w stosunku do rynkowej wartości liczonej w cenach dotychczasowych. Przyczyny inflacji ● ● ● ● wzrost podaży pieniądza i kredytów rosnące koszty wytwarzania nadmierny popyt wpływ zagranicy RODZAJE INFLACJI biorąc pod uwagę przyczyny POPYTOWA PODAŻOWA (KOSZTOWA) STRUKTURALNA Biorąc pod uwagę tempo wzrostu cen wyróżnia się: ● ● ● ● inflacja pełzająca inflacja krocząca inflacja galopująca hiperinflacja Etapy hiperinflacji 1. Ceny nie rosną równie szybko jak ilość pieniądza 2. Ceny rosną mniej więcej w tempie inflacji 3. Ceny rosną szybciej niż podaż ,,W okresie wielkiej inflacji międzywojennej krążył dowcip o nieszczęśniku, któremu wypadł przez okno banknot stuzłotowy. Kiedy zbiegał po schodach na dół, znalazł już tylko złotówkę.” ,,Miałeś ochotę na cygaro, więc szedłeś do sklepu, gdzie oburzony wysokimi cenami szedłeś sprawdzić ceny u konkurenta- tam okazywało się jeszcze drożej. Wracałeś więc do pierwszego sklepu, gdzie ceny uległy potrojeniu, więc nie miałeś wyjścia- sięgałeś głęboko do kieszeni i wyciągałeś z niej pęczek banknotów milionowych, czy nawet miliardowych, w zależności od daty produkcji.” pisarz Tomasz Mann nt hiperinflacji w Niemczech Inflacja, a gospodarka ● powolna inflacja ma korzystny wpływ na dynamikę wzrostu gospodarczego ● wysoka inflacja osłabia aktywność gospodarczą i zmniejsza tempo wzrostu PKB ● niższa aktywność ekonomiczna w długim okresie ● problem zbyt dużego wpływu Banku Centralnego, natomiast zbyt małych możliwości rządu Inflacja, a bezrobocie ,,Kiedy drukuje się więcej pieniędzy, ludzie otrzymują więcej ,,siły nabywczej”, dzięki czemu kupują więcej dóbr, w związku z czym pracodawcy muszą zatrudnić więcej ludzi, żeby sprostać temu dodatkowemu popytowi”. Krzywa Philipsa Teoria monetarystyczna ● Milton Friedman ● ilościowa teoria pieniądza(określony wzrost ilości pieniądza prowadzi do takiego samego wzrostu poziomu cen) ● ingerowanie przeszkadza w funkcjonowaniu gospodarki M*V=P*Y M- ilość pieniądza w obiegu V-szybkość obiegu pieniądza P-przeciętny poziom cen towarów Y-wolumen transakcji towarowych Teoria popytowa ● ● ● ● John Maynard Keynes teoria interwencjonizmu państwa popyt powoduje wzrost dochodów ‘wąskie gardło’- ograniczenie produkcyjne, niepozwalające dostosować podaży do popytu Stanowisko kosztowo-strukturalne ● ● ● ● zwrócenie uwagi na czynniki monopolistyczne szybszy wzrost płac od wydajności nadmierny wzrost kosztów finansowych wzrost kosztów materiałów lub paliw ,,Inflacja płacowa”/ Spirala płacowocenowa Inflacja jako wynik działania związków zawodowych, dążących do podwyżek płac. Indeksacja Ma zagwarantować, że zarobki wszystkich ludzi będą wyliczane z uwzględnieniem poprawki na średni wzrost płac i cen. Mierniki inflacji ● Pomiaru inflacji dokonuje się poprzez określenie tempa zmiany cen. ● Stopa inflacji(stopa wzrostu ogólnego poziomu cen) jest zależna od tego, jakie towary uwzględniamy i w jaki sposób zbieramy informacje statystyczne. Deflator Obejmuje zmiany wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym okresie czasu. deflator= PNBn / PNBr *100 gdzie: PNBn - Produkt Narodowy Brutto Nominalny PNBr - Produkt Narodowy Brutto Realny Indeks cen konsumpcyjnych (CPI) ● Najszerzej na świecie stosowana miara tempa wzrostu cen. ● Indeks wzrostu cen rynkowych od strony konsumenta. ● Jeżeli jego wartość rośnie, oznacza to inflacje CPI=CPI1/CPI0 *100 gdzie: CPI1-wydatki okresu bieżącego CPI0-wydatki okresu bazowego Zharmonizowane wskaźniki cen konsumpcyjnych (HICP) ● odpowiednik CPI stosowany na terenie Unii Europejskiej(zwłaszcza na terenie Strefy Euro). ● rezygnacja z możliwości prowadzenia niezależnej polityki monetarnej Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI) ● miernik zmian cen płaconych przez producentów za czynniki produkcyjne z wyjątkiem pracy ● Pokazuje wpływ inflacji na przemysłowy sektor gospodarki Jak zwalczyć inflację? ● ograniczanie nominalnej podaży pieniądza poprzez odpowiednie kształtowanie stopy procentowej-polityka monetarna ● zwiększenie podatków i ograniczanie wydatków rządowychpolityka popytowa ● regulowanie dopływu pieniądza za pośrednictwem banku centralnego ● zmiana struktury produkcji Skutki inflacji ● ● ● ● spadek wartości pieniądza(deprecjacja) brak chęci do oszczędzania bogacenie się zamożnych kosztem biedniejszych obniżenie ciężaru spłacanych kredytów-->wzrost stóp procentowych ● niepewność Kto korzysta na inflacji? ● osoby, które są w stanie łatwo powiększyć swoje dochody ● państwo (pożyczkobiorca), które pożycza pieniądze przy stałej stopie procentowej(pieniądz traci, rata kredytu stała) ● osoby pracujące za granicą Kto traci na inflacji? ● ludzie utrzymujący się ze stałych dochodów(emeryci, renciści) ● osoby posiadające oszczędności ● pożyczkodawcy(przy stałej stopie procentowej) ● inwestorzy(większa niepewność przyszłych cen) ● przedsiębiorstwa(problem płac, amortyzacji) Jak księgować? strona właściciela: uwzględnić inflację, aby płacić niższy podatek dla państwa. strona kierownictwa księgowej: nie uwzględniajmy inflacji, aby pochwalić się wysokimi zyskami, które są dowodem dobrej pracy. Deflacja ● spadek poziomu cen ● wzrost siły nabywczej pieniądza ● dominacja globalnej podaży nad popytem (spadek konsumpcji) Skutki deflacji ● ● ● ● brak pieniędzy w systemie gospodarczym obniżenie cen oraz ograniczenie produkcji straty producentów umocnienie pieniądza (‘droższe kredyty’) Inflacja w Polsce źródło: www.money.pl http://www.nbportal.pl/wiedza/animacje/filmyanimowane/pieniadz/inflacja Bibliografia 1. 2. 3. 4. 5. 6. H.Hazlitt, Inflacja wróg publiczny nr 1 Hal R. Varian, Mikroekonomia kurs średni-ujęcie nowoczesne http://www.nbportal.pl http://biznes.interia.pl/makroekonomia http://www.forbes.pl/ http://www.money.pl/