Strategia rozwoju Gminy Kłodzko - cele strategiczne
advertisement
STRATEGIA ROZWOJU GMINY KŁODZKO CELE STATEGICZNE Powiat: Kłodzki Województwo: Dolnośląskie MARZEC 2001 Dokument przygotowany przy współpracy z Agencją Rozwoju Regionalnego „AGROREG” S.A. Spis treści Wstęp ................................................................................................................... 4 I. OTOCZENIE GMINY .................................................................................... 6 1. Województwo Dolnośląskie.......................................................................... 6 2. Powiat kłodzki ............................................................................................... 9 3. Gmina Kłodzko ........................................................................................... 11 1. Historia Gminy Kłodzko ............................................................................. 13 2. Położenie fizyczno-geograficzne ................................................................ 13 3. Warunki klimatyczne .................................................................................. 14 4. Sieć rzeczna ................................................................................................. 14 5. Rolnictwo .................................................................................................... 14 6. Turystyka ..................................................................................................... 15 7. Ład przestrzenny ......................................................................................... 15 8. Jakość życia mieszkańców .......................................................................... 15 9. Analiza budżetu gminy w latach 1998-2000............................................... 16 10. Wybrane wskaźniki statystyczne dla gminy Kłodzko w latach 19961998 ............................................................................................................. 17 II. CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ROZWÓJ ............................................ 19 1. ANALIZA SWOT GMINY KŁODZKO ...................................................... 20 2. Kluczowe czynniki powodzenia ................................................................... 22 III. MISJA I CELE STRATEGICZNE .......................................................... 23 1. Priorytet: awans cywilizacyjny ..................................................................... 23 2. Priorytet: wspieranie przedsiębiorczości i innowacji. .................................. 24 3. Priorytet: integracja gminy z regionem ......................................................... 25 CELE STRATEGICZNE: ................................................................................. 26 Priorytet I:.......................................................................................................... 26 Priorytet II: ........................................................................................................ 29 Priorytet III: ....................................................................................................... 31 IV KATALOG PROGRAMÓW I ZADAŃ OPERACYJNYCH ................. 33 Program Rozwoju Infrastruktury Technicznej .................................................. 34 Program Ochrony Przeciwkryzysowej .............................................................. 36 Program Ochrony Zdrowia................................................................................ 37 Ochrona Krajobrazu Kulturowego .................................................................... 38 Gminny Program Oświatowy ............................................................................ 39 Program Zwalczania Bezrobocia ...................................................................... 40 Rozwój Turystyki Wiejskiej ............................................................................. 41 Program Promocji Gminy ................................................................................. 42 Program Partnerstwo Kłodzkie ......................................................................... 43 V. INSTRUMENTY REALIZACJI STRATGII ROZWOJU GMINY KŁODZKO ...................................................................................................... 44 1. Instrumenty realizacji strategii ...................................................................... 44 2 2. Zarządzanie strategią ..................................................................................... 44 3. Finansowanie realizacji strategii ................................................................... 44 5. Monitoring realizacji strategii ....................................................................... 45 Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 3 Wstęp Strategia rozwoju jest dokumentem stanowiącym podstawę dla realizacji bieżących działań, wynikających z ustaleń o charakterze perspektywicznym, przyczyniających się do wzrostu społeczno-gospodarczego czyli do pozytywnych przemian, wzrostu ilościowego i jakościowego. Rozwój społeczno-gospodarczy powinien mieć charakter rozwoju zintegrowanego, a więc powinien dokonywać się równocześnie i harmonijnie w sferze gospodarczej, infrastrukturalnej, przestrzennej oraz przyrodniczej. To kontrolowany, celowy i świadomy proces kształtowania zmian w kierunku jak najbardziej pożądanym, akceptowanym społecznie i ekonomicznie, zgodnie z wymogami ochrony środowiska przyrodniczego. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko została tak skonstruowana w taki sposób, by wszędzie tam, gdzie jest to możliwe odnosiła się do zapisów w Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego oraz Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego. Zapewni to „kompatybilność” dokumentów, i ułatwi w przyszłości wskazywanie zbieżności zadań realizowanych przez Urząd Gminy z rozwojem powiatu i województwa. Niniejszy dokument został przygotowany w oparciu o rozmowy z mieszkańcami gminy, pracownikami Urzędu Gminy, wywiady z ekspertami, a także na podstawie informacji uzyskanych w Urzędzie Statystycznym. Część Diagnoza Stanu Gminy zawiera szczegółową analizę gminy pozwalającą na rozpoznanie czynników determinujących rozwój pozwalających określić silne i słabe strony gminy oraz wynikających z niej szans i zagrożeń. Część Wyniki Badań Ankietowych, Analiza SWOT zawiera wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców Gminy Kłodzko i Pracowników Urzędu Gminy. Wyniki badań ankietowych posłużyły zespołom roboczym w poszczególnych grupach tematycznych do przygotowania analizy SWOT. Część opracowania Cele Strategiczne Gminy zawiera sformułowane i zhierarchizowane cele oraz zadania dla obszarów priorytetowych opartych na silnych stronach gminy. Również dla słabych stron i problemów gminy zostały wyznaczone cele zmienne i rozwojowe. Podstawą do sformułowania celów była diagnoza stanu istniejącego, potrzeby lokalnej społeczności a także realne możliwości ich zrealizowania. Kluczową rolę przy opracowywaniu celów miały zespoły tematyczne powołane przez Radę Gminy. Kolejną część Strategii Gminy Kłodzko stanowi opracowanie: Programy i Projekty stanowiące katalog programów, poprzez które Gmina Kłodzko będzie realizować przyjętą w Strategii koncepcję rozwoju. W ramach każdego programu będą realizowane określone zadania. Wobec długotrwałości obowiązywania Strategii i zmienności warunków w jakich 4 będzie realizowana konieczne będzie wykonywanie aktualizacji listy zadań do realizacji. Aktualizacja zadań powinna być wykonywana co najmniej raz w roku. Ostatnią częścią dokumentu jest rozdział: Instrumenty Realizacji Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko. Omawia on zagadnienia związane z zarządzaniem rozwojem Gminy Kłodzko, jego finansowaniem oraz dostosowywaniem planów rozwojowych do zmian otoczenia. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko została opracowana z inicjatywy Rady Gminy i Zarządu Gminy Kłodzko przy udziale Agencji Rozwoju Regionalnego „Agroreg” S.A. z Nowej Rudy. Prace nad dokumentem były realizowane przez zespoły robocze, zajmujące się poszczególnymi zagadnieniami związanymi z rozwojem Gminy Kłodzko. Pracą zespołów kierowali oddelegowali pracownicy gminy. Strategię Rozwoju Gminy Kłodzko opracowywały następujące zespoły: I. Gospodarka II. Infrastruktura III. Zasoby ludzkie IV. Rolnictwo i obszary wiejskie V. Ruch turystyczny VI. Ochrona środowiska Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 5 I. OTOCZENIE GMINY 1. Województwo Dolnośląskie1 Województwo dolnośląskie jest położone w południowo-zachodniej części Polski. Graniczy z województwami: lubuskim, wielkopolskim, i opolskim. Dolny Śląsk jest województwem przygranicznym, sąsiaduje z Niemcami i Czechami. Województwo powstało w wyniku reformy terytorialnej z połączenia województw: jeleniogórskiego, legnickiego, wałbrzyskiego, wrocławskiego, oraz 4 gmin z województwa leszczyńskiego i 3 z kaliskiego. Powierzchnia województwa dolnośląskiego wynosi 19 948 km2 co stanowi 6,4% powierzchni kraju i pod względem wielkości plasuje go na 7 miejscu w kraju. Region zamieszkuje 2 985 tys. osób, co stanowi 7,7% ludności kraju i pod względem ilości mieszkańców stawia województwo na piątym miejscu w kraju. Gęstość zaludnienia wynosi 150 osób/km2 co przy średniej krajowej 124 1 Wg dokumentu Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 6 osoby/km2 jest wskaźnikiem wysokim. Wyższy od średniej krajowej jest również odsetek osób zamieszkujących w miastach i wynosi 71,7 % podczas gdy średnia krajowa wynosi 61,9%. Województwo dolnośląskie jest podzielone na 26 powiatów ziemskich oraz 4 miasta na prawach powiatów oraz na 169 gmin i 89 miast. Gospodarka województwa dolnośląskiego ma charakter przemysłoworolniczy. Pod względem dochodu przypadającego na jednego mieszkańca region znajduje się na trzeci miejscu w kraju, po województwach mazowieckim i śląskim. Wskaźnik liczby prywatnych podmiotów gospodarczych przypadających na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym jest jednym z najwyższych w kraju i wynosi 120. Wysoki na Dolnym Śląsku jest wskaźnik bezrobocia i wynosił w 1999 roku 14,4% a na początku roku 2000 wzrósł do 16,9% (przy średniej krajowej 13,9%). Na terenie województwa znajdują się bogate złoża surowców mineralnych: węgiel brunatny, rudy miedzi, metale nieżelazne, surowce dla przemysłu budowlanego, węgiel kamienny. Znaczną część obszaru Dolnego Śląska zajmują urodzajne gleby, co w połączeniu ze sprzyjającymi warunkami klimatycznymi stwarza bardzo dobre warunki do prowadzenia działalności rolniczej. W środkowej części województwa dominują gleby brunatne wytworzone z lessów, na południe od Wrocławia znajduje się płat czarnych ziem stanowiący najżyźniejsze gleby województwa, natomiast najsłabsze gleby znajdują się na północnym i południowym krańcu regionu (odpowiednio bielice wytworzone z piasków i brunatne, inicjalne i słabo wykształcone gleby górskie) Użytki rolne zajmują 58,6% powierzchni województwa, co stanowi wskaźnik minimalnie niższy w porównaniu do średniej krajowej (59%). Na terenie województwa dolnośląskiego znajduje się 147 400 gospodarstw rolnych, w tym 82 480 gospodarstw indywidualnych. Do właścicieli gospodarstwa indywidualnych należy 71,4% użytków rolnych województwa. Przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi 9,4 ha przy średniej krajowej wynoszącej 7 ha. Głównymi uprawami są: zboża (w tym przede wszystkim pszenica) rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa. Niski jest natomiast na Dolnym Śląsku poziom produkcji zwierzęcej, w produkcji dominuje bydło i trzoda chlewna. Sieć komunikacyjna jest na Dolnym Śląsku dobrze rozwinięta Do głównych linii kolejowych regionu należą połączenia: Świnoujście-Wrocław-Katowice, Zgorzelec-Jelenia Góra-Wałbrzych-Wrocław, Wrocław-Warszawa, WrocławPoznań, Wrocław-Kłodzko, Wrocław-Legnica, Kłodzko-Wałbrzych. Najważniejsze ciągi komunikacji kołowej stanowią drogi: E 40 (DreznoZgorzelec-Wrocław-Lwów), E 65 (Świnoujcie-Legnica-Jelenia Góra-Praga), E 261 (Jelenia Góra-Wrocław-Poznań-Gdańsk) E 67 (Warszawa-WrocławStrategia Rozwoju Gminy Kłodzko 7 Kłodzko-Praga). Planowana jest rozbudowa autostrad A 4 i A 12 (Berlin-Lwów) oraz budowa autostrady A 3 (Szczecin-Praga). Ważna dla regionu szlakiem komunikacyjnym jest również droga wodna na Odrze. Wrocław posiada również międzynarodowy port lotniczy. Dużą rolę w gospodarce Dolnego Śląska odgrywa turystyka, głownie dzięki dużej atrakcyjności przyrodniczo-krajobrazowej Sudetów, licznym zabytkom a także dobremu zagospodarowaniu terenu. Na terenie województwa funkcjonuje 25 wyższych uczelni, z czego 16 znajduje się we Wrocławiu, który stanowi centrum naukowe i kulturalne regionu. Zgodnie z przygotowywaną Strategią Rozwoju Województwa Dolnośląskiego rozwój regionu będzie się odbywać wzdłuż trzech pasm rozwoju różniących się charakterem, warunkami przyrodniczymi, stopniem zurbanizowania: Pasmo ekorozwoju, obejmujące tereny wzdłuż Odry i obszar na prawym jej brzegu, Pasmo aktywności przemysłowej pomiędzy Sudetami i Odrą, Pasmo rozwiniętych usług turystycznych i rekreacyjnych w obszarze Sudetów. Gmina Kłodzko jest położona w trzecim paśmie rozwoju, gdzie występują dogodne warunki dla rozwoju usług turystycznych i rekreacyjnych. 8 2. Powiat kłodzki2 Powiat kłodzki obejmuje swoim obszarem 14 gmin, w tym 2 gminy miejskie (Kłodzko i Nowa Ruda), 3 gminy wiejskie (Kłodzko, Nowa Ruda, Lewin Kłodzki) oraz 9 gmin miejsko-wiejskich (Bystrzyca Kłodzka, Duszniki Zdrój, Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Lewin Kłodzki, Międzylesie, Polanica Zdrój, Radków, Stronie Śląskie, Szczytna) Powierzchnia powiatu wynosi 1 642 km2 , jest zamieszkany przez 182,3 tys. osób. Powiat jest stosunkowo słabo zaludniony, na 1 km2 przypada 111 osób (wskaźnik dla województwa i kraju wynosi odpowiednio: 150 i 124). Stopień zurbanizowania powiatu kłodzkiego (odsetek ludności mieszkającej w miastach) wynosi 66% i jest wyższy w porównaniu do średniej krajowej (67,9), ale niższy w porównaniu do wskaźnika dla regionu (71,7%). 2 Wg dokumentu Strategia Rozwoju Powiatu Kłodzkiego Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 9 Użytki rolne zajmują 80 064 ha, co stanowi 49% powierzchni powiatu. Ponad 44 % gruntów użytkowanych rolniczo stanowią łąki i pastwiska. Tak wysoki udział użytków zielonych w strukturze użytków rolnych wynika z podgórskiego i górskiego charakteru Ziemi Kłodzkiej. Na terenie powiatu działa 10 805 gospodarstw rolnych, w tym 6 252 gospodarstw indywidualnych. Średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 10,2 ha (w regionie 9,4 ha, w kraju 7 ha) Do głównych upraw należą zboża, w szczególności: pszenica ozima i jara, jęczmień jary, gryka a także rzepak. W produkcji zwierzęcej dominuje bydło, w szczególności mleczne oraz trzoda chlewna. Sieć komunikacyjna powiatu jest dość dobrze rozwinięta, niedostateczna jest natomiast jakość przede wszystkim dróg, a także lokalnych linii kolejowych. Przez powiat kłodzki przebiega linia kolejowa łącząca Wrocław z Pragą, oraz kilka linii o znaczeniu lokalnym: Kłodzko-Wałbrzych, Kłodzko-Kudowa Zdrój oraz Kłodzko-Stronie Śląskie. Wybrane dane statystyczne dla powiatu kłodzkiego wg gmin Gmina Bystrzyca Kł. Duszniki Zdr. Kłodzko Kłodzko gmina wiejska Kudowa Zdr. Lądek Zdr. Lewin KŁ. Międzylesie Nowa Ruda Nowa Ruda gmina wiejska Polanica Zdr. Radków Stronię Śl. Szczytna Powiat kłodzki Powierzchnia [km2] 339 22 25 252 34 117 52 189 37 140 17 140 145 133 1642 Ludność [1998] 21 700 5 600 30 700 18 300 10 800 9 600 2 200 8 100 27 100 13 400 7 500 10 300 9 000 8 000 182 300 Użytki rolne [ha] 16118 613 1491 16957 1342 5074 2299 11541 2274 6960 444 7951 2894 4106 80064 Gęstość zaludnienia [osób/ km2] 64 255 1228 73 318 82 42 43 732 96 441 74 62 60 111 10 3. Gmina Kłodzko MAPA GMINY KŁODZKO Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 11 GMINA KŁODZKO – WG SOŁECTW 1. Bierkowice 2. Boguszyn 3. Droszków 4. Gołogłowy 5. Gorzuchów 6. Jaszkowa Dolna 7. Jaszkowa Górna 8. Jaszkówka 9. Kamieniec 10. Korytów 11. Krosnowice 12. Ławica 13. Łączna 14. Marcinów 15. Mikowice 16. Młynów 17. Morzyszów 18. Ołdrzychowice Kł. 19. Piszkowice 20. Podtynie 21. Podzamek 22. Rogówek 23. Romanowo 24. Roszyce 25. Ruszowice 26.Starków 27. Ścinawica 28. Stary Wielisław 29. Szalejów Dolny 30. Szalejów Górny 31. Święcko 32. Wilcza 33. Wojbórz 34. Wojciechowice 35. Żelazno 12 1. Historia Gminy Kłodzko Gmina Wiejska Kłodzko powstała na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu w 1972 roku. W skład Gminy wchodziły 23 wsie. Gmina znajdowała się na obszarze województwa wrocławskiego, w powiecie kłodzkim W 1975 roku w wyniku zmian administracyjnych Gmina Wiejska Kłodzko znalazła się na obszarze województwa wałbrzyskiego. Równocześnie ze zwiększeniem liczby województw zlikwidowano powiatowy szczebel administracji W 1976 roku w skład gminy weszło 7 wsi ze zlikwidowanej Gminy Żelazno oraz 5 wsi z Gminy Bożków. W 1990 roku na mocy ustawy o samorządzie terytorialnym gminy uległy przekształceniu z terenowych organów administracji rządowej w jednostki samorządu terytorialnego. W 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej kraju Gmina Wiejska Kłodzko znalazła się w powiecie kłodzkim, województwie dolnośląskim. 2. Położenie fizyczno-geograficzne Gmina Kłodzko jest dużą gminą wiejską, która otacza pierścieniem miasto Kłodzko. Od południa sąsiaduje z gminą Bystrzyca Kłodzka, od południowegowschodu z gminą Lądek Zdrój, ze wschodu z gminą Złoty Stok, z północnego wschodu z gminą Bardo, od północy z gminami Stoszowice i Nowa Ruda, od północnego zachodu z gminą Radków i od zachodu z gminami Szczytna i Polanica Zdrój. Powierzchnia gminy wynosi 252 km2 i pod względem wielkości jest trzecią gminą wiejską na Dolnym Śląsku. Gminę zamieszkuje 17 707 osób (zameldowani na pobyt stały) i pod względem liczby mieszkańców jest największą gminą wiejską w regionie. Obszar gminy jest podzielony na 35 sołectw. Gmina Kłodzko jest położona w obrębie Ziemi Kłodzkiej – jednostki morfologicznej rozciągającej się wzdłuż rzeki Nysy Kłodzkiej i Białej Lądeckiej. Od wschodu i od zachodu jest otoczona przez teren górzysty. Od zachodu są to Góry Stołowe oraz Góry Bystrzyckie, a od wschodu Góry Bardzkie oraz Góry Złote i pasmo Krowiarek. Obszar gminy jest bardzo zróżnicowany morfologicznie. Zróżnicowanie to przejawia się również w dużych rozbieżnościach wysokościowych. Najwyższe wzniesienie na terenie gminy stanowi Kłodzka Góra wznosząca się na wysokość 765 m. n.p.m. Najniższy punkt znajduje się na wysokości 279 m. n.p.m. i Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 13 położony jest u zbiegu rzeki Nysy Kłodzkiej i Ścinawki. Różnica wysokości wynosi 479 m. 3. Warunki klimatyczne Klimat na terenie Gminy ze względu na położenie w obrębie Sudetów wykazuje cechy klimatu górskiego, choć należy do klimatyczne strefy przejściowej. Masy powietrza w okolicach Kłodzka wykazują dużą zmienność. Najczęściej występują masy polarnomorskie, tworzące kompleks cyklonarny pochodzenia atlantycko-islandzkiego. Zimą powoduje on ocieplenie, latem zaś ochłodzenie przy znacznym wzroście wilgotności. Częste są również masy podzwrotnikowokontynentalne tworzące kompleksy antycyklonarne o ciepłym i dość suchym powietrzu. Występują tu również ciepłe i wilgotne masy podzwrotnikowomorskie przynoszące układy cyklonarne, z którymi związane są częste ulewy stwarzające zagrożenie powodziowe. Roczny przebieg temperatur miesięcznych jest typowy dla ziem polskich. Przedwiośnie ze stałymi temperaturami dobowymi powyżej 0 o C zaczyna się w Kłodzku przeciętnie już 26-28.02, wiosna zaś przy średnich powyżej 5o w okresie 31.03-05.04. Lato z temperaturami powyżej 15o jest krótsze niż na Śląsku trwa jednak 15-17 tygodni. Zima jest dość krótka i trwa około 10-12 tygodni. Opady atmosferyczne są wyraźnie wyższe w porównaniu z Przedgórzem Sudeckim i wahają się w granicach 600-700 mm rocznie. 4. Sieć rzeczna Sieć hydrograficzna gminy jest bardzo dobrze rozwinięta. Gmina leży w dorzeczu Nysy Kłodzkiej, będącej lewobrzeżnym dopływem Odry. Dorzecze Nysy Kłodzkiej na terenie Sudetów jest obszarem o najgęstszej sieci rzecznej. Największym dopływem Nysy Kłodzkiej jest Biała Lądecka z dopływami: Skrzynczana, potok Piotrówka, i potok Jodłownik. Drugim dopływem jest Bystrzyca Dusznicka z dopływami: Wielisławka, Cicha i Toczek. Trzecim dopływem Nysy Kłodzkiej na terenie Gminy Kłodzko jest Ścinawka z dopływami: Spław Roszycki, Potok Bożkowski, i potok Czerwionka. Do Nysy Kłodzkiej wpadają również potoki Jaszkówka i Jaśnica. 5. Rolnictwo Na terenie gminy występują dogodne warunki do prowadzenia działalności rolniczej. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 30-31 tygodni. Roczna suma opadów kształtuje się w granicach 600-700 mm. Grunty orne zajmują 11 116 ha co stanowi 44,1 % powierzchni gminy a użytki zielone zajmują 5 802 ha (23,1% powierzchni gminy). 14 W strukturze upraw polowych gminy dominują zboża. Zbożem o największej powierzchni uprawy jest pszenica zajmująca niemal 50% w strukturze uprawy. Mały jest natomiast w strukturze upraw udział roślin okopowych. W Gminie Kłodzko można wyodrębnić następujące gleby górskie: brunatne wyługowane, brunatne kwaśne, bielicowe, oraz gleby nizinne: bielicowe i brunatne 6. Turystyka Wysokie walory przyrodniczo krajobrazowe gminy, bogate dziedzictwo kulturowe Ziemi Kłodzkiej, bliskość miejscowości uzdrowiskowych sprzyjają rozwojowi turystyki na terenie Gminy. Rozwój ten jest hamowany ze względu na brak bazy turystycznej. 7. Ład przestrzenny Przestrzenny rozwój Gminy jest regulowany przez Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kłodzko oraz Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kłodzko (opracowane dla 13 największych wsi gminy). Czynniki determinujące kierunki rozwoju przestrzennego gminy kłodzko: Wpływ bezpośredniego sąsiedztwa miasta Kłodzka, Potrzeba rozszerzenia terenów o wysokiej aktywności gospodarczej z uwzględnieniem okołorolniczych kierunków działalności, Stworzenie warunków dla utrzymania i dalszego rozwoju działalności rolniczej na terenie gminy, Stworzenie warunków dla rozwoju działalności turystycznej na terenie gminy, Konieczność powstawania nowych miejsc pracy dla mieszkańców gminy na tereniach wydzielonych oraz umożliwienie uruchamiania pozarolniczych działalności przez użytkowników gospodarstw, Podnoszenie jakości życia mieszkańców gminy, Ochrona Środowiska Przyrodniczego; 8. Jakość życia mieszkańców Jakość życia mieszkańców w poszczególnych wsiach gminy wykazuje duże zróżnicowanie. Najważniejszymi czynnikami determinującymi tą cechę są: położenie względem Kłodzka, położenie względem głównych węzłów komunikacyjnych oraz wielkość wsi. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 15 Istotnym czynnikiem decydującym o poziomie życia mieszkańców w wielu wsiach są konsekwencje likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych, zatrudniających znaczą część mieszkańców wsi. Wobec braku pracy znaczna część ludności pracująca wcześniej w PGR-ach pozostaje bez trwałego źródła dochodu. Sytuacja materialna mieszkańców rzutuje na stan techniczny budynków mieszkalnych. Również niski poziom dochodu rolniczego w bardzo istotny sposób wpływa na stan techniczny domostw i obejść. 9. Analiza budżetu gminy w latach 1998-2000 9.1 Dochody gminy Planowane dochody ogółem gminy Kłodzko wyniosą w roku 2000 wyniosą 17 798 625 złotych. W roku ubiegłym dochody gminy wyniosły 19 336 362 zł, a w roku 1998 wyniosły 28 209 755 zł. Widoczna jest wyraźna tendencja spadkowa w poziomie dochodów ogółem gminy kłodzko. Tegoroczne dochody będą niższe od ubiegłorocznych o około 9% natomiast w porównaniu z rokiem 1998 są niższe aż o 58%. Jest to związane pomocą na usuwanie skutków powodzi z roku 1997 i 1998 jaką gmina otrzymała z budżetu państwa oraz ze środków pozabudżetowych. Struktura dochodów budżetu Gminy Kłodzko w latach 1998-2000 Wyszczególnienie Dochody ogółem (I+II+III) I Dochody własne Podatki i opłaty lokalne Udział w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa Pozostałe dochody własne II Dotacje celowe Na zadania własne Na zadania celowe III Subwencja ogólna Źródła pozabudżetowe 1998 28 209 755 7 654 194 3 304 286 1999 19 336 362 8 267 740 3 874 544 2000 (plan) 17 798 625 9 741 185 4 825 000 2 880 548 2 233 795 2 826 985 1 469 360 9 038 898 6 655 726 2 383 172 5 631 603 5 885 060 2 159 401 3 952 187 1 833 243 2 118 944 7 116 435 – 2 089 200 1 806 450 124 000 1 682 450 6 250 990 – Analizując strukturę budżetu Gminy Kłodzko w latach 1998-2000 widać wyraźny wzrost dochodów własnych. Tegoroczne dochody własne będą wyższe od ubiegłorocznych o około 18%, i o około 27% wyższe w porównaniu z rokiem 1998. 9.2 Wydatki budżetu gminy Wydatki ogółem gminy Kłodzko w roku 2000 wyniosą około 17 848 625 złotych. Planowane wydatki są niższe w porównaniu do roku 1999, kiedy wyniosły 20 157 827 zł , a także z rokiem 1998 gdy wynosiły 29 878 448 zł. Tendencja spadkowa jest bardzo wyraźna. Zjawisko to jest związane ze 16 zwiększonymi wydatkami na usuwanie skutków powodzi w z lat 1997 i 1998. Jest to widoczne również w strukturze wydatków. Wydatki na inwestycje w roku 1998 wyniosły 14 226 543 złotych i stanowiły 47,7% wydatków budżetu, w roku 1999 zostały zmniejszone do poziomu 4 723 407 zł i stanowiły 23,4% wydatków, natomiast w roku 2000 przewidziane są inwestycje na poziomie 2 634 000 co stanowi 14,7% budżetu. Struktura wydatków budżetu Gminy Kłodzko w latach 1998-2000 Wyszczególnienie Wydatki ogółem (I+II) I Wydatki majątkowe Wydatki inwestycyjne II Wydatki bieżące Wynagrodzenia i pochodne Pozostałe wydatki bieżące 1998 29 818 448 14 226 543 14 226 543 15 591 905 6 696 162 8 895 743 1999 20 157 827 4 723 407 4 723 407 15 434 420 7 286 137 8 148 283 2000 (plan) 17 848 625 2 634 000 2 634 000 15 214 625 8 111 758 7 102 867 9.3 Wynik finansowy Wynik finansowy budżetu gminy w latach 1998 – 2000 jest ujemny. Pozytywnym zjawiskiem jest zmniejszanie się deficytu budżetowego. W wymienionym okresie poziom strat był najwyższy w roku 1998 i wynosił – 1 608 693 zł., a planowany deficyt na rok 2000 wyniesie –500 000 zł. Źródłem finansowania deficytu budżetowego w były kredyty i pożyczki. Wynik finansowy i źródła pokrycia deficytu budżetowego Gminy Kłodzka w latach 1998-2000 Wyszczególnienie 1998 1999 2000 (plan) Dochody ogółem 28 209 755 19 336 362 17 798 625 Wydatki ogółem 29 818448 20 157 827 17 848 625 Wynik budżetu - 1 608 693 - 821 465 - 50 000 10. Wybrane wskaźniki statystyczne dla gminy Kłodzko w latach 1996-1998 Nazwa cechy Powierzchnia ogółem w ha Sołectwa ogółem; w 1996 roku wg stanu na 28 sierpnia Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania ogółem stan na 31 XII Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania mężczyźni stan na 31 XII Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania kobiety stan na 31 XII Zawarte Małżeństwa ogółem Urodzenia żywe ogółem Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 1998 25 225 35 1997 25 225 35 1996 25 225 35 18 299 18 329 18 315 8 918 8 941 8 928 9 381 9 388 9 387 74 166 87 187 67 181 17 Zgony niemowląt ogółem 1 1 2 Zgony ogółem 194 222 212 Przyrost naturalny ogółem -28 -35 -31 Ludność w wieku przedprodukcyjnym wg faktycznego 4 639 4 761 4 883 miejsca zamieszkania (31 XII) ogółem Ludność w wieku produkcyjnym wg faktycznego 10 673 10 575 10 406 miejsca zamieszkania (31 XII) ogółem Ludność w wieku poprodukcyjnym wg faktycznego 2 987 2 993 3 026 miejsca zamieszkania (31 XII) ogółem Pracujący ogółem 1 745 1 753 1 866 Pracujący ogółem kobiety 766 826 863 Drogi gminne długość ogółem 42 42 41 Abonenci telefoniczni liczba abonentów 2 255 1 798 1 235 Telekomunikacji Polskiej S.A. ogółem Ludność w mieszkaniach ogółem 18 050 18 109 18 095 Zasoby mieszkaniowe ogółem liczba mieszkań 5 131 5 133 5 108 Zasoby mieszkaniowe ogółem liczba izb 17 376 17 383 17 320 Zasoby mieszkaniowe ogółem powierzchnia użytkowa 331 424 331 375 329 445 mieszkań Mieszkania oddane do użytku ogółem liczba mieszkań 6 33 6 Mieszkania oddane do użytku ogółem liczba izb 31 94 28 Mieszkania oddane do użytku ogółem powierzchnia 837 2 646 850 użytkowa Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej 62.2 56.0 55.5 Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej 13.8 3.8 3.8 Sklepy liczba obiektów ogółem, w 1995r. bez stałych drobnodetalicznych punktów sprzedaży detalicznej 126 108 88 będących sklepami Obiekty noclegowe ogółem liczba obiektów I-IX 2 1 1 Obiekty noclegowe ogółem miejsca noclegowe I-IX 99 120 121 Obiekty noclegowe ogółem miejsca noclegowe 99 120 121 całoroczne I-IX Przedszkola (bez specjalnych) liczba przedszkoli 3 3 3 ogółem Miejsca przedszkola (bez specjalnych) liczba miejsc 311 296 301 ogółem Dzieci 6-letnie przedszkola (bez specjalnych) liczba 61 64 75 dzieci ogółem Apteki ogółem 2 2 2 Placówki biblioteczne biblioteki i filie 10 10 10 Placówki biblioteczne księgozbiór w woluminach 136 546 134 342 133 415 Jednostki zarejestrowane w systemie REGON ogółem 844 715 595 Dochody budżetów gmin ogółem 28 209 755 24 426 429 12 231 536 Wydatki z budżetu gminy ogółem 29 818 448 24 726 701 15 045 587 18 II. CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ROZWÓJ Diagnoza stanu gminy Kłodzko, zawierająca szczegółowe analizy poszczególnych aspektów funkcjonowania gminy stanowi podstawę umożliwiającą rozpoznanie czynników determinujących jej rozwój i możliwości podejmowania działań. Niniejsze opracowanie zawiera wyniki analizy mocnych i słabych stron gminy oraz szans i zagrożeń (SWOT) wypracowanych przez poszczególne zespoły tematyczne pracujące nad opracowaniem niniejszego dokumentu. Na podstawie analiz sektorowych została opracowana analiza SWOT dla całej gminy. Podczas opracowywania analizy SWOT oparto się na schemacie, w którym uwzględniono wszystkie czynniki mające wpływ na obecną i przyszłą pozycję gminy Kłodzko. Czynniki warunkujące rozwój gminy podzielona na: - zewnętrzne i wewnętrzne w stosunku do gminy, - wywierające pozytywny i negatywny wpływ na gminę. Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstały cztery kategorie czynników: - zewnętrzne pozytywne: szanse tkwiące w otoczeniu, - zewnętrzne negatywne: zagrożenia tkwiące w otoczeniu, - wewnętrzne pozytywne: mocne strony, - wewnętrzne negatywne: słabe strony. Analiza SWOT umożliwiła wyznaczenie celów rozwoju gminy Kłodzko, których realizacja pozwoli: unikać zagrożeń, wykorzystywać szanse, opierać się na mocnych stronach, niwelować wpływ niekorzystnych trendów, wzmacniać wpływy trendów pozytywnych Kierunki rozwoju Gminy Kłodzko czyli priorytety będą realizowane poprzez Cele, ułożone według hierarchii wynikającej z zasięgu i terminu realizacji: Cele strategiczne – czas realizacji wynosi minimum 8 lat; są formułowane jako cele funkcjonalne, tzn. wyrażające pożądane potrzeby, które powinny zostać zaspokojone. Cele średniookresowe – czas realizacji wynosi od 2 do 8 lat; są konkretyzacją wybranych celów strategicznych. Cele operacyjne – formułowane jako cele rzeczowe, wyrażone poprzez konkretne przedsięwzięcia realizacyjne Cele operacyjne – będą realizowane przez określone zadania. Cele operacyjne będą realizowane poprzez realizację określonych zadań. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 19 1. ANALIZA SWOT GMINY KŁODZKO MOCNE STRONY 1. Położenie w centralnym punkcie Kotliny Kłodzkiej 2. Duże nakłady na infrastrukturę w ostatnich latach, 3. System preferencji wspierającej rozwój przedsiębiorczości 4. Położenie gminy wokół miasta Kłodzka. 5. Położenie głównych szlaków komunikacyjnych na terenie gminy 6. Walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy 7. Wysoki poziom stelefonizowania gminy, 8. Dobrze rozwinięta sieć dróg, 9. Duże zasoby ludzi w wieku produkcyjnym. 10. Bogate zasoby surowców naturalnych 11. Położenie gminy w strefie pogranicza polsko – czeskiego, 12. Powierzchnia przeciętnego indywidualnego gospodarstwa rolnego wyższa od średniej krajowej 13. Tradycje łączenia działalności rolniczej z pracą poza rolnictwem 14. Dostępność komunikacyjna, 15. Położenie gminy w sąsiedztwie ośrodków uzdrowiskowych: Lądek Zdrój, Polanica Zdrój, Duszniki Zdrój, Kudowa Zdrój, 16. Bogactwo obszarów dla potencjalnych inwestorów, 17. Wzrost zainteresowania mieszkańców wsi prowadzeniem działalności agroturystycznej. 18. Gęsta sieć placówek kultury. 19. Brak przemysłu uciążliwego dla środowiska SZANSE Wzrost liczby mieszkańców z wyższym wykształceniem Duże inwestycje na rozwój infrastruktury Wieloletni plan inwestycji infrastrukturalnych Środki w ramach Programu „Odra 2006”na rozbudowę infrastruktury przeciwpowodziowej 5. Duże zasoby ludzi w wieku produkcyjnym 6. Programy pomocowe UE na różnicowanie działalności na obszarach wiejskich 7. Walory przyrodniczo-krajobrazowe umożliwiające rozwój turystyki wiejskiej 8. Rozwój pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich, 9. Restrukturyzacja rolnictwa 10. Wprowadzenie „ustawy górskiej” 11. Warunki przyrodniczo-krajobrazowe sprzyjające dla rozwoju usług turystyczno-rekreacyjnych 12. Rozwinięcie sieci gospodarstw agroturystycznych, 13. Bliskość dużych ośrodków miejskich: Wrocław, Legnica, Opole, Wałbrzych pozwalających na rozwój turystyki weekendowej i świątecznej, 14. Umiejętne wkomponowanie oferty gminy w promocję z poziomu regionu, 15. Stworzenie produktu w zakresie turystyki wodnej jako wyjątkowego w kompleksowej ofercie Ziemi Kłodzkiej, 16. Realizacja programu zalesiania w ramach „powiatowego programu zwiększania lesistości” 17. Likwidacja przemysłu uciążliwego dla środowiska 1. 2. 3. 4. 20 SŁABE STRONY 1. Małe zainteresowanie kapitału zewnętrznego inwestycjami na terenie gminy 2. Duży udział ludności utrzymującej się z rolnictwa 3. Wysokie bezrobocie 4. Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na znacznym obszarze gminy 5. Podgórski i gminny charakter gminy, 6. Niska jakość nawierzchni dróg, 7. Brak sieci wodnej i kanalizacyjnej w znacznej części gminy, 8. Niska jakość sieci energetycznej, 9. Słabe wykształcenie mieszkańców gminy. 10. Brak gminnego wysypiska śmieci 11. Brak miejscowych rynków zbytu na produkty rolne 12. Niedostateczny rozwój infrastruktury technicznej na obszarze gminy 13. Późniejszy w porównaniu z terenami nizinnymi termin rozpoczęcia okresu wegetacyjnego 14. Brak bazy noclegowej oraz słabe zagospodarowanie turystyczne, 15. Niski standard dostępnych usług turystycznych, 16. Brak wykreowanej odrębności gminnej, 17. Niska świadomość ekologiczna części mieszkańców gminy 18. Monokultury leśne 19. Znaczna część zabudowań mieszkalnych i gospodarczych zlokalizowana na terenach zalewowych 20. Zanieczyszczenia transgraniczne Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko ZAGROŻENIA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wzrost bezrobocia Ukryte bezrobocie na wsi Zmniejszanie się dochodów gminy, Zmniejszanie się liczby mieszkańców gminy. Zwiększanie się liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Brak środków własnych na nowe inwestycje w gospodarstwach rolnych 7. Konkurencja Specjalnej Strefy Ekonomicznej dla lokowania inwestycji na terenie gminy 8. Bliskość stosunkowo dużego ośrodka miejskiego (Kłodzko) koncentrującego życie gospodarcze 9. Odpływ wykształconych absolwentów do ośrodków miejskich. 10. Zmniejszanie się liczby osób w wieku przedprodukcyjnym. 11. „Emigracja” w celu poszukiwania pracy. 12. Ubożenie społeczeństwa. 13. Wzrastające koszty utrzymania i wyposażenia w sprzęt bazy kulturalnej. 14. Brak stabilnej polityki rządu wobec rolnictwa 15. Dewastacja istniejących obiektów zabytkowych, 16. Brak inwestorów zewnętrznych 17. Widmo Polski „B” - postępujący proces „uprowincjonalniania” obszarów wiejskich, 18. Zagrożenie powodziowe – duża powierzchnia terenów zalewowych. 19. Niska aktywność mieszkańców gminy w zakresie tworzenia produktu turystycznego, 20. Zbyt małe nakłady na promocję i brak zrozumienia jej roli dla rozwoju gminy, 21. Nadmierna eksploatacja drzewostanu 22. Nieoszczędne gospodarowanie zasobami wodnymi 21 2. Kluczowe czynniki powodzenia Kluczowe Czynniki Powodzenia: Czynniki logistyczne 1 Położenie gminy w centralnym miejscu Kotliny Kłodzkiej, wokół miasta Kłodzka, przy głównych szlakach komunikacyjnych 2 Walory przyrodniczo-krajobrazowe 3 Duże zasoby ludzi w wieku produkcyjnym Czynniki wynikające z aktywności gminy 4 Duże nakłady na rozwój infrastruktury technicznej 5 System preferencji podatkowych dla firm oraz istnienie lokalnych instrumentów finansowych o preferencyjnym charakterze 6 Promocja gminy jako miejsca atrakcyjnego turystycznie i inwestycyjnie Przygotowana oferta terenów inwestycyjnych 7 Przygotowana oferta terenów inwestycyjnych 8 Wypracowanie mechanizmów współpracy na poziomie regionalnym 9 Wypracowanie mechanizmów współpracy na poziomie lokalnym 10 Współpraca głównych grup społecznych wokół realizacji wypracowanej strategii rozwoju gospodarczego gminy 22 III. MISJA I CELE STRATEGICZNE Sytuacja gminy Kłodzko jest ukształtowana poprzez dominację rolnictwa w jej gospodarce, możliwości jakie stwarza rozwój turystyki wiejskiej oraz oddziaływanie miasta Kłodzka. Czynniki te odgrywają decydującą rolę w kształtowaniu dynamiki procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w gminie, w sposób istotny wpływając na formułowanie różnych koncepcji i kształtowanie się różnych, postaw jej mieszkańców. Formułując cele rozwojowe dla gminy Kłodzko skoncentrowano się przede wszystkim na wskazaniu komplementarnych celów strategicznych, których realizacja zapewni niwelację pozornych sprzeczności oraz harmonijny, długookresowy i zrównoważony rozwój. MISJA Mieszkańcy Gminy Kłodzko swoją przyszłość budują w oparciu o własną aktywność w dziedzinie turystyki i rolnictwa, wykorzystując walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz potencjał społeczno-gospodarczy. Polityka władz samorządowych opiera się na wartościach wyznaczanych przez zasady lokalnego partnerstwa, zrozumienia potrzeb i oczekiwań mieszkańców oraz wyzwań strategicznych stojących przed gminą Kłodzko. KIERUNKI ROZWOJU - PRIORYTETY 1. Priorytet: awans cywilizacyjny 1. Edukacja to skuteczne i optymalne wykorzystanie istniejących zasobów ludzkich pod kątem rzeczywistych potrzeb. W celu zapewnienia możliwie najlepszego poziomu edukacji dla mieszkańców gminy opracujemy i wdrożymy Gminny Program Oświaty. 2. Humanizacja środowiska będzie realizowana poprzez skoordynowaną politykę rozwoju przestrzennego gminy wyrażającą się min. poprzez stosowanie zasady oceny wspólnego efektu oraz wspólnych uzgodnień inwestycyjnych z realnymi możliwościami uzbrojenia terenu. Bezwzględnym priorytetem zostaną objęte wszelkie inicjatywy i projekty sprzyjające ochronie środowiska a szczególnie czystości wody. W tym celu będzie realizowany Program Rozwoju Infrastruktury Technicznej. 3. Kultura to ochrona krajobrazu kulturowego, historycznych układów urbanistycznych oraz rewitalizację zespołów rezydencjonalnych. To świadome działanie mające na celu odbudowę historycznej specyfiki i Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 23 tradycyjnych form uprawiania sztuki, sprzyjających podnoszeniu poziomu atrakcyjności turystycznej i rozwojowi różnych form przedsiębiorczości np.: rękodzielnictwo, agroturystyka. Kierunek ten będzie realizowany w ramach Programu Ochrony Krajobrazu Kulturowego. 4. Zdrowie i rekreacja to bezwzględny priorytet szczególnie skierowany do młodzieży. Profilaktyka, aktywne formy spędzania wolnego czasu, uprawianie sportu przez młodzież są czynnikiem przyczyniającym się do poprawy zdrowotności społeczeństwa, co gwarantuje lepsze wykorzystanie potencjału intelektualnego i gospodarczego gminy. W tym celu opracujemy i wdrożymy Program Ochrony Zdrowia. 2. Priorytet: wspieranie przedsiębiorczości i innowacji. 1. Strategia gospodarcza – rozwój infrastruktury technicznej i przedsiębiorczości wyraża się w tworzeniu nowych, trwałych miejsc pracy, a tym samym jest gwarancją stabilizacji i bezpieczeństwo życia mieszkańców gminy. Ten kierunek rozwoju będzie realizowany w ramach Programu Infrastrukturalnego. 2. Polityka inwestycyjna jest zgodna z założeniami studium przestrzennego zagospodarowanie. Optymalne planowanie lokalizacji inwestycji wspólnie z zainteresowanymi partnerami jest działaniem racjonalnym społecznie i ekonomicznie. Będziemy realizować Program Promocji Gminy oraz Program Rozwoju Turystyki Wiejskiej. 3. Polityka zatrudnienia – jest skoncentrowana na dokładnej diagnozie stanu istniejącego, ciągłym monitoringu przyczyn i zagrożeń oraz wdrażaniu aktywnych form zwalczania bezrobocia, dostosowanych do specyfiki obszarów wiejskich gminy. W tym celu będziemy realizować Program Zwalczania Bezrobocia. 4. Pozyskiwanie zasobów - Gmina nie dysponuje kapitałem pozwalającym na swobodny rozwój. Warunkiem jego realizacji jest zidentyfikowanie, zorganizowanie i skoordynowanie działań mających na celu pozyskiwanie zewnętrznych, pozabudżetowych źródeł finansowania rozwoju. Będziemy realizować Program Promocji Gminy oraz Program Partnerstwo Kłodzkie. 24 3. Priorytet: integracja gminy z regionem 1. Tożsamość i wzmocnienie więzów łączących mieszkańców gminy z regionem. – to konsekwentna odbudowa tradycji kulturowych i historycznych, integracja działań, partnerskie projekty. Zadanie to będzie realizowane poprzez program Ochrona Krajobrazu Kulturowego. 2. Nowoczesna sieć komunikacyjna. - to wspólna polityka z Gminą Miejską Kłodzko oraz konsekwentna odbudowa parametrów jakościowych gminnego układu dróg kołowych. Rozwój komunikacji kolejowej będzie kontynuowany w oparciu o istniejące linie kolejowe w kontekście wzrostu ich znaczenia w zakresie obsługi ruchu turystycznego. Będziemy realizować Program Partnerstwo Kłodzkie. 3. Sprawny system przepływu informacji – to koordynacja polityki rozwoju przestrzennego z sąsiednimi gminami i samorządem szczebla wyższego. Umieszczenie gminy w zorganizowanych systemach informacyjnych jest podstawą skutecznej promocji i efektywnego wykorzystania lokalnego potencjału. Będzie to możliwe dzięki realizacji Programu Promocji Gminy. 4. Współpraca samorządów.- to, współpraca z gminami w ramach Stowarzyszenia Gmin Ziemi Kłodzkiej jako fundamentem koordynacji lokalnej polityki rozwoju . 5. Promocja - niezbędnym warunkiem realizacji programu działań i rozwoju jest pozyskiwanie partnerów do współpracy. Wspólne działanie z Miastem Kłodzkiem w ramach projektu „Partnerstwo Kłodzkie” zwiększy potencjał i skuteczność promocji i lobby na rzecz skoordynowanej lokalnej polityki rozwoju. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 25 CELE STRATEGICZNE: Priorytet I: Awans cywilizacyjny Cel strategiczny nr C-1: Poprawa warunków życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności do infrastruktury technicznej i społecznej. Realizuje cel regionalny Dolnego Śląska: Realizuje cel Powiatu Kłodzkiego: II. Racjonalizacja edukacji nastawionej na potrzeby rynku pracy. III. Wspieranie rozwoju kultury w regionie. IV. Humanizacja systemu usług społecznych. V. Ochrona środowiska naturalnego i rewitalizacji krajobrazu. VIII. Tworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju wsi. II-1. Obszar społeczny EDUKACJA Wzrost poziomu i jakości wykształcenia. KULTURA I SPORT Kultura i sport jako element rozwoju poprawiający życie mieszkańców i turystów. LECZNICTWO UZDROWISKOWE Poprawa jakości i dostępności do wysokiej klasy usług medycznych. II-3. Obszar infrastruktury KOMUNIKACJA Dostosowanie sieci i stanu dróg do aktualnych potrzeb wynikających z obciążenia ruchem tranzytowym i lokalnym. INFRASTRUKTURA/GAZOWNICTWO Pełne pokrycie zapotrzebowania na gaz do celów bytowych we wszystkich miastach i uzdrowiskach oraz we większych wsiach i na terenach koncentracji istniejącej i planowanej zabudowy obsługującej funkcję turystyczna. Pełne pokrycie zapotrzebowania na gaz do celów grzewczych we wszystkich miejscowościach powiatu. ZAOPATRZENIE W WODĘ/ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych. II-4.Obszar ochrony środowiska OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA WODNA Osiągnięcie stanu najwyższej czystości rzek i potoków w powiecie. OCHRONA ŚRODOWISKA/OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA Optymalne zabezpieczenie terenów, ludności i infrastruktury technicznej przed zniszczeniami przez powódź. OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA ODPADAMI Racjonalna gospodarka odpadami. Minimalizacja ich ilości. Wykorzystanie surowców wtórnych. OCHRONA ŚRODOWISKA/OBSZARY CHRONIONE Zachowanie dziedzictwa przyrodniczego 26 Wyzwanie: Warunki w jakich żyją mieszkańcy terenów wiejskich odbiegają znacząco od warunków życia mieszkańców miast w całym kraju. Ponadto standard życia w gminie Kłodzko jest ciągle porównywany z warunkami życia jakie swoim mieszkańcom stwarza miasto Kłodzko. Wynikają z tego oczekiwania wobec poprawy infrastruktury technicznej (zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków, poprawa stanu technicznego dróg, wywozu śmieci, itd.) oraz infrastruktury społecznej (nie gorszy niż w mieście dostęp do opieki zdrowotnej oraz innych usług społecznych). Dlatego na pierwszym miejscu w znalazł się priorytet, którego realizacja przyczyni się do likwidacji wskazanej różnicy w poziomie życia: Awans Cywilizacyjny. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 27 PRIORYTET I: Awans cywilizacyjny CEL STRATEGICZNY C-1: Poprawa warunków życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności do infrastruktury technicznej i społecznej. . Cele średniookresowe 1.3.1 1.3 Promocja zdrowia 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.3.6 1.3.7 1.4.1 1.4.2 1.4.3 3 Budowa świetlic wiejskich. Wyposażenie placówek kulturalnych w nowoczesne wyposażenie techniczne. Modernizacja istniejących obiektów kultury. ZADANIE 1.4 Tworzenie warunków dla zaspokajania potrzeb kulturalnych ZADANIE 1.3.2 Poprawa jakości oraz dostępności usług opieki zdrowotnej i opieki społecznej Kształtowanie aktywnych postaw osób korzystających z opieki społecznej Budowa nowych obiektów sportoworekreacyjnych i modernizacja istniejącej bazy. Doposażenie obiektów sportowych w sprzęt sportowo-rekreacyjny. Szkolenie kadry trenerskiej i instruktorskiej. Dbałość o czystość środowiska. Wspieranie rozwoju kultury ekologicznej mieszkańców gminy ZADANIE 1.2.1 Modernizacja istniejącej bazy oświatowej. 1.2.2 Uzupełnianie wyposażenia obiektów oświatowych w pomoce naukowe, min. tworzenie pracowni komputerowych. 1.2.3 Doskonalenie kadry nauczycielskiej. 1.2.4 Kształcenie młodych ludzi w zawodach preferowanych przez rynek pracy 1.2.5 Utworzenie w szkołach ogólnodostępnych świetlic profilaktyczno-wychowawczych. 3 1.2 Poprawa dostępu do edukacji i informacji 1.1.1 Rozbudowa infrastruktury wodnokanalizacyjnej. 1.1.2. Modernizacja infrastruktury drogowej 1.1.3. Zabezpieczenie gminy przed powodzią 1.1.4. Wdrożenie gminnego systemu gospodarki 3 odpadami stałymi 1.1.5. Oświetlenie wiejskich ulic. 1.1.6. Gazyfikacja wsi 1.1.7. Uruchamianie mechanizmów podnoszących estetykę wsi ZADANIE 1.1 Zniesienie infrastrukturalnych barier rozwoju Cele operacyjne W formie załącznika do Budżetu Gminy 28 Priorytet II: Wspieranie przedsiębiorczości i inowacyjności Cel strategiczny nr C-2: Stworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości na wsi w pozarolniczych sektorach gospodarki oraz wzrostu poziomu dochodów użytkowników gospodarstw rolnych. Realizuje cel regionalny Dolnego Śląska: Realizuje cel Powiatu Kłodzkiego: VI. Całościowe zagospodarowanie Odry i jej dorzecza. VIII. Tworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju wsi. IX. Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. X. Promocja oryginalnych inicjatyw gospodarczych. XI. Stymulowanie rozwoju instytucji otoczenia biznesu. II-2. Obszar gospodarki PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ, PRZEMYSŁ, USŁUGI, BEZROBOCIE Stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i ograniczania bezrobocia. TURYSTYKA i WYPOCZYNEK Rozwój powiatu kłodzkiego jako regionu wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższą jakość usług. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu. ROLNICTWO Stabilizacja rynków rolnych (m.in. odpowiednia polityka interwencyjna). Zapewnienie godziwych dochodów rolnikom. Likwidacja bezrobocia na wsi. Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy na terenach wiejskich. Wyzwanie: Pojawienie się mechanizmów rynkowych w naszym kraju, spowodowało zmianę w warunkach działania wszystkich przedsiębiorstw a tym samym na rynku pracy. Zmiany te spowodowały skurczenie się rynku pracy i wzrost bezrobocia. Równoległy spadek opłacalności produkcji rolnej przyczynił się do powstania zjawiska ubożenia mieszkańców gminy. W związku z tym, realizacja priorytetu: Awans Cywilizacyjny nie będzie możliwe bez Rozwoju Gospodarczego, który tym samym staje się priorytetem nr II. Stworzenie nowych miejsc pracy na wsi w ramach rozwoju sektora pozarolniczego stwarza możliwość poprawy sytuacji materialnej mieszkańców gminy. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 29 PRIORYTET II: Rozwój gospodarczy CEL STRATEGICZNY C-2: Stworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości na wsi w pozarolniczych sektorach gospodarki oraz wzrostu poziomu dochodów użytkowników gospodarstw rolnych. Cele średniookresowe 2.1.3 2.1.4 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 Rozwój sektora usług dla przedsiębiorstw Doradztwo dla inwestorów Wspieranie nowych projektów dla MŚP Rozwój programów szkoleniowych dla MŚP 2.3.1 2.3.2 Wspieranie rodzinnych gospodarstw rolnych Wspieranie alternatywnych kierunków produkcji rolnej Wspieranie gospodarki leśnej pod kątem funkcji rekreacyjno-turystycznej i przemysłowej Działania na rzecz uregulowań prawnych wspierających rolnictwo na terenach upośledzonych Dostosowanie gospodarstw rolnych prowadzenia działalności w sposób nie obciążający środowiska 2.3.3 2.3.4 2.3.5 ZADANIE 2.3 Restrukturyzacja rolnictwa na terenie gminy 2.1.2 Wspieranie podmiotów gospodarczych tworzących nowe miejsca pracy poprzez system ulg i preferencji Program małych kredytów na uruchamianie działalności na terenach wiejskich Rozwój usług wspierających osoby rozpoczynające działalność gospodarczą Rozwój programów szkoleniowych dla rozpoczynających działalność gospodarczą ZADANIE 2.2 Podniesienie konkurencyjności przemysłu, handlu, usług 2.1.1 ZADANIE 2.1 Tworzenie warunków do powstawania nowych miejsc pracy w szczególności poza rolnictwem Cele operacyjne 2.4.1 2.4.2 Stworzenie warunków dla pełnego wykorzystana warunków krajobrazowych oraz środowiska naturalnego gminy w celu poprawy funkcji turystycznej Pobudzenie sektora usług w kierunku stworzenia kompleksowego pakietu turystycznego ZADANIE 2.4 Wspieranie rozwoju gospodarki turystycznej na terenie gminy 30 Priorytet III: Promocja gminy i integracja z regionem Cel strategiczny nr C-3: Pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych oraz stworzenia pozytywnego wizerunku gminy w na zewnątrz. Realizuje cel regionalny Dolnego Śląska: Realizuje cel Powiatu Kłodzkiego: IX. X. Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. Promowanie oryginalnych inicjatyw gospodarczych. II-2. Obszar gospodarki PZEDSIĘBIORCZOŚĆ, PRZEMYSŁ, USŁUGI, BEZROBOCIE Stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i ograniczania bezrobocia. TURYSTYKA i WYPOCZYNEK Rozwój powiatu kłodzkiego jako region wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższa jakość usług. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu. ROLNICTWO Wykorzystanie pomocy przedacesyjnej. Wykorzystanie funduszy strukturalnych UE (np. tworzenie miejsc pracy, rozwój terenów zacofanych) Wyzwanie: Rozwój gminy w obecnej sytuacji polityczno gospodarczej wymaga aktywności samorządu w zakresie pozyskiwania na ten cel środków zewnętrznych. W związku z tym gmina musi wypracować system, który będzie wspomagać pozyskiwanie środków na finansowanie działań rozwojowych. Podstawowym narzędziem w pozyskiwaniu nowych inwestorów jest lobbing i wiarygodna informacja. Bardzo ważnym źródłem finansowana inwestycji będą Fundusze Preakcesyjne UE a także Fundusze Strukturalne. Ważne jest więc opracowanie sprawnego systemu pozyskiwania tych środków. Zadania te wymagają wykreowanie w gminie Kłodzko Polityki Integracji z Regionem. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 31 PRIORYTET III: Promocja gminy i integracja z regionem CEL STRATEGICZNY C-3: Działania na rzecz pozyskania inwestorów zewnętrznych oraz stworzenia wizerunku gminy na zewnątrz gminy na zewnątrz. Cele operacyjne Cele średniookresowe 3.2.2 3.3.1 3.3.2 3.4 Pozyskiwanie środków zewnętrznych 3.4.2 Utworzenie punktu informacji turystycznej Współpraca regionalna i ponadregionalna w zakresie budowy nowych kanałów dystrybucji informacji turystycznej Stworzenie możliwości zdobywania informacji o Funduszach Strukturalnych i Preakcesyjnych. Współpraca z innymi jednostkami samorządu gminnego w przy opracowywaniu projektów o zasięgu ponadgminnym ZADANIE 3.4.1 Stworzenie wizerunku gminy jako atrakcji turystycznej Promocja oferty inwestycyjnej w zakresie turystyki i rekreacji ZADANIE 3.3. Organizacja kompleksowego systemu informacji 3.2.1 ZADANIE 3.2 Wypromowanie regionu jako atrakcyjnego turystycznie ZADANIE 3.1 Stworzenie polityki inwestycyjnej 3.1.1. Stworzenie „przyjaznego klimatu” dla potencjalnych inwestorów krajowych i zagranicznych 3.1.2. Przygotowanie terenów dla rozwoju przedsiębiorczości i ich zaoferowanie przedsiębiorcom. 3.1.3. Podnoszenie atrakcyjności terenu dla inwestorów 32 IV KATALOG PROGRAMÓW I ZADAŃ OPERACYJNYCH Wykaz programów: 1. Program Rozwoju Infrastruktury Technicznej 2. Program Ochrony Przeciwkryzysowej 3. Program Ochrony Zdrowia 4. Ochrona Krajobrazu Kulturowego 5. Gminny Program Oświatowy 6. Program Zwalczania Bezrobocia 7. Rozwój Turystyki Wiejskiej 8. Program Promocji Gminy 9. Program Partnerstwo Kłodzkie Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 33 Program P/C 1.1 Program Rozwoju Infrastruktury Technicznej Cel średniookresowy: C1.1 Awans cywilizacyjny Priorytet: Spełnia cel strategiczny Poprawa życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności infrastruktury technicznej i społecznej. Gminy Kłodzko C1: VIII. Tworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju wsi. Dolnego Śląska: II-3. Obszar infrastruktury KOMUNIKACJA Dostosowanie sieci i stanu dróg do aktualnych potrzeb wynikających z obciążenia ruchem tranzytowym i lokalnym. INFRASTRUKTURA/GAZOWNICTWO Pełne pokrycie zapotrzebowania na gaz do celów bytowych we wszystkich miastach i uzdrowiskach oraz we większych wsiach i na terenach koncentracji istniejącej i planowanej zabudowy obsługującej funkcję turystyczną. Pełne pokrycie zapotrzebowania na gaz do celów grzewczych we wszystkich miejscowościach powiatu. Powiatu Kłodzkiego: ZAOPATRZENIE W WODĘ/ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW II-4. Obszar ochrony środowiska OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA WODNA Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych. OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA ODPADAMI Optymalne zabezpieczenie terenów, ludności i infrastruktury technicznej przed zniszczeniem przez powódź. OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA ODPADAMI Racjonalna gospodarka odpadami. Minimalizacja ich ilości. Wykorzystanie surowców wtórnych. 1. w celu poprawy stanu infrastruktury technicznej, tam gdzie jej stan jest zły. Dlaczego uruchamia się 2. w celu uzupełnienia braków w infrastrukturze technicznej gminy. projekt ? 3. żeby zaspokoić potrzeb mieszkańców gminy. 4. żeby skoordynować projekty na poziomie lokalnym. 1. pozyskanie środków finansowych na rozwój gminy. Cele cząstkowe: 2. działanie programowe. 1. Opracowanie planu poprawy gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy: kanalizacja wsi: stworzenie lokalnego projektu małej sanitacj. 2. Opracowane planu gospodarki odpadami. 3. Lobbowanie projektu obwodnicy po wschodniej stronie miasta Planowany sposób Kłodzka. realizacji: 4. Poprawa jakości dróg na terenie gminy. 5. Modernizacja oświetlenia ulic wiejskich. 6. Opracowanie planu zagospodarowania terenów zalewowych. Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający za wdrożenie: zadania wg. Załącznika A i B 29 949 595 /w tym w Budżecie 2001: 2 274 595/ Zarząd Gminy 34 Załącznik A. Zadania inwestycyjne: lista zadań zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ 1 Program Małej Sanitacji. 2 175 000 2 Budowa oczyszczalni ścieków w Krosnowicach. 5 000 000 3 Budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Krosnowice i Żelazno. 7 000 000 4 Budowa wodociągu i kanalizacji dla wsi Jaszkowa Górna i Jaszkowa Dolna. 7 000 000 Budowa sieci wodociągowej dla wsi Młynów, Ścinawica, Gołogłowy, 5 5 500 000 Bierkowice i Łączna. 6 Budowa sali sportowej w Wojborzu. 1 500 000 7 Budowa wodociągu i kanalizacji w Wojciechowicach 7 500 000 ŁĄCZNIE 28 675 000 Załącznik B Lista zadań do Budżetu Gminy na rok 2001 w ramach realizacji Programu Rozwoju Infrastruktury technicznej LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ 1 Krosnowice – budowa oczyszczalni ścieków 500 000 2 St. Wielisław – budowa wodociągu 200 000 3 Jaszkowa – budowa wodociągu i kanalizacji sanitarnej 500 000 4 Budowa chodnika przy szkole w Wojborzu 10 000 5 Prace wykończeniowe w domu 5-rodzinnym w Krosnowicach II 100 000 6 Rozpoczęcie robót budowlanych domu 5-rodzinnego w Krosnowicach III 20 000 7 Adaptacja budynku biblioteki na cele mieszkalne w Ołdrzychowicach 50 000 8 Oświetlenie ulic na terenie gminy 212 000 9 Rogówek – remont drogi nr 59 43 087 10 Kamieniec – remont drogi nr 145/1 5 697 11 Wojciechowice – remont drogi nr 422 3 854 12 Stary Wielisław – remont drogi przy szkole podstawowej 2 611 13 Jaszkówka – remont drogi nr 71/2 37 410 14 Wojbórz – remont drogi nr 45122 16 517 15 Boguszyn – remont części drogi nr 295 24 419 16 Bieżące utrzymanie drog 105 000 17 Szalejów Górny – remont kapitalny drogi nr 686 i 685 70 000 18 Boguszyn – remont kapitalny drogi nr 317 40 000 19 Oświetlenie dróg gminnych 74 000 20 Stary Wielisław – remont drogi nr 611 i 614 10 000 21 Wojciechowice – remont drogi nr 428 40 000 22 Jaszkowa Dolna – remont drogi nr 473 i 468/2 40 000 23 Ławica – remont drogi nr 184/7 20 000 24 Szalejów Górny – remont drogi nr 604 20 000 25 Szalejów Dolny – remont drogi nr 75 25 000 26 Ruszowice – remont drogi nr 169 10 000 27 Bierkowice – remont drogi osiedlowej 40 000 28 Gołogłowy – remont drogi nr 189 25 000 29 Jszkowa Górna – remont drogi nr 578 i 79cz. 20 000 30 Droszków – remont drogi nr 17 10 000 ŁĄCZNIE 2 274 595 Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 35 Program P/C 1.2 Cel średniookresowy: Program Ochrony Przeciwkryzysowej C1.1 Awans cywilizacyjny Priorytet: Spełnia cel strategiczny Poprawa życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności infrastruktury technicznej i społecznej Gminy Kłodzko C2: Dolnego Śląska: II-4.Obszar ochrony środowiska Powiatu Kłodzkiego: OCHRONA ŚRODOWISKA/ OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA Optymalne zabezpieczenie terenów, ludności i infrastruktury technicznej przed zniszczeniami przez powódź. Dlaczego uruchamia się Zadaniem programu jest stworzenie warunków sprzyjających zapobieganiu i przeciwdziałaniu powodziom. projekt ? 1. Stworzenie systemu przeciwdziałania powodziom i innym zagrożeniom Cele cząstkowe: 2. Stworzenie systemu usuwania skutków powodzi i innych kataklizmów 1. Opracowanie planu profilaktyki przeciwpowodziowej 2. Opracowanie Planu Małej Retencji Planowany sposób 3. Włączenie projektów do programu dla Odry 2006 realizacji: 4. Współudział w Programie dla Ścinawki 5. Budowa lotniska sportowo-turystyczno-sanitarnego w Boguszynie Wg listy zadań do Budżetu Gminy: 33 600 Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy, za wdrożenie: Lista zadań do Budżetu Gminy na rok 2001 w ramach realizacji Programu Ochrony Przeciwkryzysowej: LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ 1 Opracowanie lokalnego „Planu Ograniczania Skutków Powodzi „ 33 600 ŁĄCZNIE 33 600 36 Program P/C 1.3 Program Ochrony Zdrowia Cel średniookresowy: C1.3 Awans cywilizacyjny Priorytet: Spełnia cel strategiczny Poprawa życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności infrastruktury technicznej i społecznej. Gminy Kłodzko C1: IV. Humanizacja systemu usług społecznych. Dolnego Śląska: V. Ochrona środowiska naturalnego i rewitalizacja krajobrazu. II-1. Obszar społeczny KULTURA I SPORT Kultura i sport jako element rozwoju poprawiający życie mieszkańców i turystów. LECZNICTWO UZDROWISKOWE Powiatu Kłodzkiego: Poprawa jakości i dostępności do wysokiej klas usług medycznych. II-4. Obszar ochron środowiska OCHRONA ŚRODOWISKA/GOSPODARKA WODNA Osiągnięcie stanu najwyższej czystości rzek i potoków w powiecie. Dlaczego uruchamia się Konieczność uruchomienia programu wynika tendencji do pogarszania się zdrowia mieszkańców, przede wszystkim dzieci i młodzieży projekt ? 1. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców, w szczególności dzieci i młodzieży 2. Budowa obiektów sportowo- rekreacyjnych na terenie gminy 3. Uzupełnienie braków w wyposażeniu obiektów sportoworekreacyjnych Cele cząstkowe: 4. Wykształcenie kadry instruktorów sportowych 5. Utworzenie Domu Pomocy Społecznej dla osób niepełnosprawnych 6. Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez edukację ekologiczną mieszkańców 1. powołanie zespołu, który zajmie się opracowaniem „Programu Ochrony Zdrowia” 2. opracowanie analizy stanu zdrowia mieszkańców 3. opracowanie projektu 4. opracowanie studium wykonalności Planowany sposób 5. opracowanie koncepcji finansowania realizacji „Programu Ochrony realizacji: Zdrowia” 6. Działania na rzecz utworzenia Domu Pomocy Społecznej dla osób niepełnosprawnych Wg listy zadań do Budżetu Gminy: 750 000 Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy za wdrożenie: Lista zadań do Budżetu Gminy na rok 2001 w ramach realizacji Programu Ochrony Zdrowia LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ 1 Budowa sali sportowej w Krosnowicach 350 000 2 Budowa sali sportowej w Wojborzu 400 000 ŁĄCZNIE 750 000 Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 37 Program P/C 1.4 Ochrona Krajobrazu Kulturowego Cel średniookresowy: C1.4 Awans cywilizacyjny Priorytet: Spełnia cel strategiczny Poprawa życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie dostępności infrastruktury technicznej i społecznej. gminy C1: III. Wspieranie rozwoju kultury w regionie. Dolnego Śląska: II-4. Obszar ochrony środowiska OCHRONA ŚRODOWISKA/OBSZARY CHRONIONE Powiatu Kłodzkiego: Zachowanie dziedzictwa przyrodniczego. 1. Projekt ma na celu uświadomienie mieszkańcom gminy i osobom z zewnątrz bogactwa kulturowego gminy. Dlaczego uruchamia się 2. Zagwarantowanie mieszkańcom gminy dostępu do dóbr i zasobów projekt ? kultury. 3. Odtworzenie zanikającej spuścizny kulturowej. 1. Przekazywanie spuścizny kulturowej w ramach programu szkolnego. 2. Pobudzanie wśród mieszkańców gminy patriotyzmu lokalnego. Cele cząstkowe: 3. Budowa i modernizacja obiektów kultury. 4. Poprawa wyposażenia placówek kultury w środki techniczne. 1. Propagowanie idei projektu. 2. Wprowadzenie elementów patriotyzmu lokalnego do programu szkolnego. Planowany sposób 3. Budowa świetlic wiejskich. realizacji: 4. Komputeryzacja bibliotek. 5. Odtworzenie wartości kulturowej w gminie. Wg listy zadań do Budżetu Gminy: 45 000 Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy za wdrożenie: Lista zadań do Budżetu Gminy na rok 2001 w ramach realizacji Programu Ochrony Przeciwkryzysowej: LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ Ławica, Morzyszów, Wilcza – świetlice (prace związane z ustawieniem 1 15 000 kontenerów) 2 Ścinawica – prace wykończeniowe w świetlicy 30 000 ŁĄCZNIE 45 000 38 Program P/C 1.5 Cel średniookresowy: Gminny Program Oświatowy C1.2 Priorytet: Awans cywilizacyjny Spełnia cel strategiczny Poprawa życia mieszkańców gminy Kłodzko poprzez zwiększenie gminy C1: dostępności infrastruktury technicznej i społecznej. II. Racjonalizacja edukacji nastawionej na potrzeby rynku pracy Dolnego Śląska: Powiatu Kłodzkiego: II-1. Obszar społeczny EDUKACJA Wzrost poziomu i jakości wykształcenia. Dlaczego uruchamia się Zadaniem projektu jest poprawa jakościowa i ilościowa w projekt ? funkcjonowaniu placówek oświatowych na terenie gminy. Cele cząstkowe: Planowany sposób realizacji: Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający za wdrożenie: 1. Podnoszenie poziomu edukacji poprzez stworzenie systemu motywującego kadrę nauczycielską do uzupełniania wiedzy 2. Dostosowanie wyposażenia technicznego i pomocy dydaktycznych w szkołach do obecnie obowiązujących standardów technicznych 3. Poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych 4. Dostosowanie edukacji do potrzeb rynku pracy 1. Uruchomienie Centrum Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego 2. Utworzenie pracowni komputerowej wraz z dostępem do internetu w Jaszkowej Dolnej 3. Utworzenie pracowni komputerowej wraz z dostępem do internetu w Wojborzu 4. Wprowadzenie Edukacji Ekologicznej do szkół Wg listy zadań do Budżetu Gminy: 100 000 Zarząd Gminy Lista zadań do Budżetu Gminy na rok 2001 w ramach realizacji Gminnego Programu Oświatowego: LP. TYTUŁ PROJEKTU WARTOŚĆ 1 Remonty szkół podstawowych 50 000 2 Remonty bieżące w gimnazjum 50 000 ŁĄCZNIE 100 000 Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 39 Program P/C 2.1 Program Zwalczania Bezrobocia Cele średniookresowe: C2 Rozwój Gospodarczy Priorytet: Spełnia cel strategiczny Stworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości na wsi w pozarolniczych sektorach gospodarki oraz wzrostu poziomu dochodów Gminy Kłodzko C2: użytkowników gospodarstw rolnych. VI. Tworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju wsi. IX. Promocja oryginalnych inicjatyw gospodarczych. Dolnego Śląska: X. Stymulowanie rozwoju instytucji otoczenia biznesu. XI. Całościowe zagospodarowanie Odry i jej dorzecza. II-2. Obszar gospodarki PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ, PRZEMYSŁ, USŁUGI, BEZROBOCIE Stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i ograniczenia. ROLNICTWO Powiatu Kłodzkiego: Stabilizacja rynków rolnych (m.in. odpowiednia polityka interwencyjna). Zapewnienie godziwych dochodów rolnikom. Likwidacja bezrobocia na wsi. Tworzenie pozarolnicznych miejsc pracy na terenach wiejskich. 1. Ze względu na wysoki stopień bezrobocia w gminie Dlaczego uruchamia się 2. Ze względu na konieczność zmiany struktury zatrudnienia w projekt ? rolnictwie 1. Zmniejszenie stopy bezrobocia 2. Pozyskanie inwestorów zewnętrznych Cele cząstkowe: 3. Stwarzanie alternatywy dla działalności rolniczej jako podstawowego źródła dochodu użytkowników gospodarstw 1. Dokonanie diagnozy bezrobocia na terenie gminy, łącznie z bezrobociem ukrytym 2. Opracowanie programu przeciwdziałania bezrobocia 3. Opracowanie planu pozyskiwania inwestorów zewnętrznych 4. Uruchomienie Wiejskiego Inkubatora Przedsiębiorczości Planowany sposób 5. Uruchomienie programu przetwórstwa gryki realizacji: 6. Zorganizowanie bazy skupowo-przetwórczej dla związku producentów rolnych 7. Uruchomienie przetwórstwa mleka w oparciu o Spółdzielnię Skupu Mleka w Szalejewie Dolnym Wg listy zadań do Budżetu Gminy Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy za wdrożenie: 40 Program P/C 2.2 Rozwój Turystyki Wiejskiej Cel średniookresowy: C2.4 Rozwój Gospodarczy Priorytet: Spełnia cel strategiczny Stworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości na wsi w pozarolniczych sektorach gospodarki oraz wzrostu poziomu dochodów gminy C2: użytkowników gospodarstw rolnych. VIII. Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. Dolnego Śląska: II-Obszar gospodarki TURYSTYKA I WYPOCZYNEK Rozwój powiatu kłodzkiego jako regionu wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższą jakością Powiatu Kłodzkiego: usług. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu. Dlaczego uruchamia się Ze względu na niski stopień wykorzystania dogodnych warunków dla rozwoju turystyki wiejskiej projekt ? Tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu dla właścicieli gospodarstw rolnych Podnoszenie atrakcyjności oferty turystycznej gminy Cele cząstkowe: Poszerzanie oferty turystycznej gminy Tworzenie warunków dla inwestycji zewnętrznych w dziedzinie turystyki Przygotowanie terenów pod inwestycje turystyczne Podejmowanie działań w celu zintegrowania oferty turystycznej gmin Planowany sposób Budowa toru saneczkowego w Wojciechowicach realizacji: Budowa lotniska sportowo-turystyczno-sanitarnego w Boguszynie Budowa pola golfowego we wsi Wojciechowice Budowa kompleksu sportów wodnych Wg listy zadań do Budżetu Gminy Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy, inwestorzy prywatni za wdrożenie: Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 41 Program P/C 3.1 Program Promocji Gminy Cele średniookresowe: C3 Promocja Gminy i Integracja z Regionem Priorytet: Spełnia cel strategiczny Działania na rzecz pozyskania inwestorów zewnętrznych oraz stworzenia wizerunku gminy w regionie. Gminy Kłodzko C3: IX. Promowanie oryginalnych inicjatyw gospodarczych. Dolnego Śląska: X. Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. II-2 Obszar gospodarki PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ, PRZEMYSŁ, USŁUGI, BEZROBOCIE Stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i ograniczania bezrobocia. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK Powiatu Kłodzkiego: Rozwój powiatu kłodzkiego jako regionu wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższą jakość usług. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu Dlaczego uruchamia się Aby zwiększyć skuteczność promocji gminy i usprawnić przepływ informacji projekt ? 1. Promocja oferty turystycznej gminy Cele cząstkowe: 2. Promocja oferty inwestycyjnej gminy 1. Opracowanie programu promocji gminy 2. Wypromowanie gminy jako miejsca atrakcyjnego turystycznie Planowany sposób 3. Wypromowanie gminy jako miejsca rekreacji dla mieszkańców realizacji: Kłodzko 4. Stwarzanie „przyjaznego klimatu” dla inwestorów zewnętrznych Wg listy zadań do Budżetu Gminy Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy za wdrożenie: 42 Program P/C 3.2 Program Partnerstwo Kłodzkie Cele średniookresowe: C3 Promocja Gminy i Integracja z Regionem Priorytet: Spełnia cel strategiczny Działania na rzecz pozyskania inwestorów zewnętrznych oraz stworzenia wizerunku gminy w regionie. Gminy Kłodzko C3 IX. Promowanie oryginalnych inicjatyw gospodarczych. Dolnego Śląska: X. Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. II-2. Obszar gospodarki PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ, PRZEMYSŁ, USŁUGI, BEZROBOCIE Stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i ograniczania bezrobocia. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK Rozwój powiatu kłodzkiego jako regionu wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższą jakość Powiatu Kłodzkiego: usług. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu ROLNICTWO Wykorzystanie pomocy przedakcesyjnej. Wykorzystanie funduszy strukturalnych UE ( np. na tworzenie miejsc pracy, rozwój terenów zacofanych). Istnieje potrzeba skoordynowania działań wspólnie z miastem Dlaczego uruchamia się Kłodzkiem, Stowarzyszeniem Gmin Ziemi Kłodzkiej i Euroregionem projekt ? Glacensis Przygotowanie kontraktu z miastem Kłodzkiem w zakresie współpracy i Cele cząstkowe: wspólnych inwestycji Przygotowanie oferty współpracy z miastem Kłodzk Planowany sposób realizacji: Określenie priorytetów i zasad współpracy Wg wartości składek i środków z innych źródeł Wartość programu (zł) Podmiot odpowiadający Zarząd Gminy za wdrożenie Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 43 V. INSTRUMENTY REALIZACJI STRATGII ROZWOJU GMINY KŁODZKO 1. Instrumenty realizacji strategii Realizacja celów, które zostały zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko jest możliwa tyko wtedy, gdy zostanie stworzony system instrumentów odpowiedzialnych za proces wykonawczy. W skład takiego systemu powinny wejść następujące elementy: 1. Zarządzanie strategią 2. Finansowanie programów, projektów, zadań 3. Monitorowanie procesu wykonawczego Brak wymienionych instrumentów może spowoduje, że „Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko” będzie „martwym dokumentem”, z którego nie będą wynikać określone działania. 2. Zarządzanie strategią Proces realizacji celów i zadań zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko będzie nadzorowany i zarządzany przez Radę Gminy Kłodzko oraz Zarząd Gminy Kłodzko. 3. Finansowanie realizacji strategii Od wielkości dostępnych środków zależeć będzie czas realizacji celów i zadań zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko. W związku z tym umiejętność pozyskania na ten cel środków jest bardzo istotny. Przewiduje się, że środki na finansowanie realizacji Strategii będą pochodziły z następujących źródeł: Środki własne gminy Dotacje z budżetu Powiatu Kłodzkiego Dotacje z budżetu Województwa Dolnośląskiego Dotacje i pożyczki ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska Dotacje i pożyczki ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Dotacje z Funduszu SAPARD Dotacje z Funduszu ISPA Fundusze Strukturalne UE Dotacje i pożyczki z Banku Światowego Kredyty bankowe Dotacje i pożyczki z instytucji pozarządowych Inwestorzy prywatni Wobec faktu, iż Strategia jest dokumentem, którego realizacja jest przewidziana na kilka do kilkunastu lat nie jest możliwe precyzyjne określenie kosztów realizacji wielu inwestycji oraz struktury ich finansowania. W związku 44 z tym przewiduje się dokonywanie co najmniej jeden raz w roku aktualizacji listy zadań w formie załącznika do Budżetu Gminy. Wprowadzanie na listę nowych zadań będzie się odbywać w oparciu o formularz zadania4 Obok środków budżetowych oraz dotacji coraz większego znaczenia nabierają środki pomocowe, które gmina może pozyskać z programów pomocowych Unii Europejskiej. Wzrost również aktywności mieszkańców gminy, co sprawia, ze zwiększa się zaangażowanie środków własnych mieszkańców w projekty realizowane na terenie gminy. Inwestycje takie są realizowane na zasadach montażu finansowego w oparciu o „partnerstwo prywatno-publiczne”. 5. Monitoring realizacji strategii Rozwój Gminy zapisany w Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko jest procesem ciągłym i długotrwałym. Realizowany jest w oparciu znaczne środki finansowe oraz szeroki krąg uczestników sprzyjających Gminie Kłodzko. Podlegające ciągłym zamianom warunki realizacji Strategii oraz dotychczas uzyskanie efekty wymagają weryfikacji założeń, które stanowiły podstawę planów rozwojowych oraz ciągłych korekt w tych założeniach. Stwarza to konieczność wydzielenia jednostki organizacyjnej, która będzie się zajmowała prowadzeniem monitoringu realizacji Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko. Proponuje się dwa alternatywne rozwiązania: Zachowanie zespołów roboczych, które uczestniczyły w pracy nad Strategią Rozwoju Gminy Kłodzko. Na czele zespołów będą stać, podobnie jak w czasie pracy nad opracowaniem Strategii wyznaczeni pracownicy Urzędu Gminy. Zespoły będą składać się z osób, które uczestniczyły w opracowaniu Strategii, lub nowych członków, którzy wyrażą zainteresowanie uczestnictwem w ich pracy. Zespoły będą spotykać się nie rzadziej niż jeden raz na kwartał. Wskazanie osoby – pracownika gminy – odpowiedzialnej za monitoring realizacji Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko. Realizacja monitoringu będzie zapisana w zakresie obowiązków pracownika Z obydwu rozwiązań lepszym wydaje się być rozwiązanie pierwsze, angażujące nie tylko pracowników Urzędu Gminy ale również osoby nie związane z Urzędem, co gwarantuje większą obiektywność i niezależność monitoringu. Informacje, konieczne przy weryfikacji planów rozwoju gminy będą zbierane w procesie monitoringu realizacji Strategii. Monitoring powinien być prowadzony systematycznie i powinien obejmować: Sytuację społeczno gospodarczą na terenie gminy Realizacja priorytetów i celów Strategii 4 Wzór formularza w załączeniu na końcu rozdziału. Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 45 Realizacja programów i projektów zapisanych w Strategii Monitoring realizacji Strategii Rozwoju Gminy Kłodzko musi opierać się na ustalonych, czytelnych i mierzalnych kryteriach, dających pełną informację o stanie jej realizacji. Monitoring powinien obejmować następujące mierniki: DEMOGRAFIA: Ludność ogółem Gęstość zaludnienia ogółem (osób/km2) Przyrost naturalny % mieszkańców w wieku 0-14 lat % mieszkańców w wieku >60 lat ZATRUDNIENIE I EKONOMIA Stopa bezrobocia Liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Liczba gospodarstw rolnych Liczba gospodarstw rolnych z dodatkowym źródłem dochodu Liczba gospodarstw agroturystycznych Liczba podmiotów działających w sferze turystyki i rekreacji Dochody budżetu Gminy na 1 mieszkańca Wydatki z budżetu Gminy na 1 mieszkańca EDUKACJA I KULTURA Liczba uczniów szkół podstawowych Liczba uczniów gimnazjów Liczba placówek kultury OCHRONA ZDROWIA Liczba lekarzy ogółem Liczba lekarzy na 1000 mieszkańców Liczba aptek Liczba osób niepełnosprawnych INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Drogi gminne (km) % gospodarstw domowych z dostępem do sieci wodociągowej % gospodarstw domowych z dostępem do sieci kanalizacyjnej % gospodarstw domowych z dostępem do sieci gazowej Liczba abonentów telefonicznych na 1000 mieszkańców Liczba oczyszczalni ścieków 46 ROLNICTWO Powierzchnia UR ( w tys. ha) % udział UR w powierzchni ogólnej % udział GO w UR Liczba indywidualnych gospodarstw rolnych Średnia powierzchnia gospodarstwa % udział gospodarstw z użytkownikiem w wieku > 55 lat. Obsada inwentarza (SD/100 ha UR) Strategia Rozwoju Gminy Kłodzko 47
