PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Prezentacja
advertisement
Równośd płci w obszarach aktywizacji zawodowej, integracji społecznej oraz adaptacyjności przedsiębiorstw (bariery, stereotypy, działania i metody eliminowania nierówności) Wrocław – 18 listopada 2009 r. Płeć biologiczna a płeć kulturowa • Płed biologiczna (sex) odnosi się do biologicznych różnic między mężczyznami a kobietami, które są uniwersalne i naturalnie niezmienne (narządy rozrodcze, cechy płciowe, funkcje reprodukcyjne, gospodarka hormonalna). • Płed kulturowa (gender) odnosi się do cech nadawanych kobietom i mężczyznom oraz do relacji między nimi kształtowanych przez społeczeostwo. Płed kulturowa definiuje to, co jest dozwolone, oczekiwane i docenianie w odniesieniu do kobiet i mężczyzn w danej sytuacji. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Płed biologiczna a płed kulturowa • Różnice biologiczne (kształtowane przez biologię) • Różnice trudno zmienić ponieważ rodzimy się dziewczynkami lub chłopcami • Różnice społeczne (kształtowane przez ludzi) • Różnice dotyczące płci kulturowej ulegają zmianie ponieważ tworzy je społeczeństwo Wrocław – 18 listopada 2009 r. Gender jest zmienne • W czasie • W przestrzeni Wrocław – 18 listopada 2009 r. Biologia czy kultura? • Kobiety rodzą dzieci • Mężczyźni przechodzą mutację • Kobiety wychowują dzieci • Mężczyźni są „żywicielami rodziny” • Kobiety częściej zajmują się domem • Mężczyźni nie okazują uczuć • Kobiety częściej zarażają się HIV • Mężczyźni żyją krócej Wrocław – 18 listopada 2009 r. Stereotypy płci • Uproszczone opisy „męskiego mężczyzny” i „kobiecej • • kobiety”, podzielane przez ogół społeczeostwa, przypisujące wszystkim mężczyznom i wszystkim kobietom określone cechy. Uogólnione przekonania dotyczące tego, jakie są kobiety i mężczyźni. „Kobiety mają tendencje do…”, „mężczyźni są bardziej …”, „większośd kobiet powinna…”, „każdy mężczyzna potrafi …”, „kobieta lubią gdy…”… Wrocław – 18 listopada 2009 r. Stereotypy płci KOBIETY MĘŻCZYŹNI Wrażliwe Uczuciowe Subtelne Ciepłe Troskliwe Mają trudność w podejmowaniu decyzji Uległe Poświęcające się Uczynne Opiekuńcze Aktywni Zaniedbani Głośni Agresywni Niezależni Mało emocjonalni Stanowczy Pewni siebie Silni Dominujący Bezpośredni Wrocław – 18 listopada 2009 r. Stereotypy płci – konsekwencje na rynku pracy • segregacja pozioma i pionowa na rynku pracy • uprzedzenia pracodawców • autostereotypizacja – niska gotowośd do przekraczania stereotypu Wrocław – 18 listopada 2009 r. Łańcuch dyskryminacji Stereotypy • Zespół społecznych przekonań na temat danej grupy – uproszczonych, sztywnych, uogólnionych Uprzedzenia • Negatywna ocena, osąd dokonane na podstawie stereotypowych przekonań Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dyskryminacja • Zachowania uwarunkowane uprzedzeniami i wynikające z nich Matryca UPRZEDZENIA / DYSKRYMINACJA BRAK UPRZEDZEŃ / DYSKRYMINACJA UPRZEDZENIA / BRAK DYSKRYMINACJI BRAK UPRZEDZEŃ/ BRAK DYSKRYMINACJI Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dyskryminacja ze względu na płeć • Oznacza wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie, którego skutkiem lub celem jest uszczuplenie lub uniemożliwienie jednej z płci korzystania na równi z drugą płcią z zasobów, praw człowieka oraz podstawowych wolności w dziedzinach życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, obywatelskiego i innych. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dwa filary równości • Równość de iure (równouprawnienie) – prawne gwarancje równego traktowania i zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, związane rozwojem systemu praw człowieka (w tym zapisy Konstytucji, umów międzynarodowych i Kodeksu pracy) • Równość de facto (działania na rzecz równości lub polityka równościowa) – działania na rzecz faktycznej równości czyli poprawy sytuacji K i M, (zapisane w dokumentach strategicznych Rady Europy, UE i Polski – dokumenty strategiczne PO KL) Wrocław – 18 listopada 2009 r. Równość de iure – zasada równego traktowania w Kodeksie pracy Wrocław – 18 listopada 2009 r. Kodeks pracy definiuje i zakazuje • Dyskryminacji pośredniej i bezpośredniej • Molestowania • Molestowania seksualnego • Mobbingu Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dyskryminacja • • • • • • • Proces rekrutacji Dostęp do awansów Dostęp do szkoleń Wysokość wynagrodzeń Warunki pracy Rodzaj umowy o pracę Możliwość łączenia obowiązków zawodowych i rodzinnych • Molestowanie seksualne i mobbing Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dyskryminacja bezpośrednia Kodeks Pracy • Każde działanie na niekorzyść pracownika motywowane tzw. cechą prawnie chronioną, czyli jego/ jej płcią, wiekiem, niepełnosprawnością, rasą, religią, narodowością, przekonaniami politycznymi, przynależnością związkową, pochodzeniem etnicznym, wyznaniem, orientacją seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Zakres równego traktowania • • • • • • nawiązywanie stosunku pracy rozwiązywanie stosunku pracy warunki zatrudnienia awansowanie wynagradzanie dostęp do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe Wrocław – 18 listopada 2009 r. Nawiązywanie stosunku pracy Zakaz dyskryminacji w odniesieniu do nawiązywania stosunku pracy dotyczy: • promocji • kryteriów selekcji • warunków rekrutacji Wrocław – 18 listopada 2009 r. Nawiązywanie stosunku pracy Pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących: 1) 2) 3) 4) 5) 6) imię i nazwisko, imiona rodziców, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Równość de facto – działania na rzecz faktycznej równości i europejska polityka równościowa Wrocław – 18 listopada 2009 r. XIX - XX wiek – ruchy emancypacyjne Rzeka zmian 1918 – Polki wywalczyły prawa wyborcze 1957 – Traktat Rzymski 70’ – dyrektywy unijne 1979 – Konwencja w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji wobec kobiet 2000 – Strategia Lizbońska 1997 – Traktat Amsterdamski 2004 – Wejście do UE i nowelizacja kodeksu pracy 2007 – raport ewaluacyjny o realizacji zasady równości 2007 – sprawozdanie Polski z realizacji Konwencji Wrocław – 18 listopada 2009 r. Rzeka zmian • Nastawienie do równouprawnienia • Boom edukacyjny wśród kobiet • Zmiana postaw 25-30latków – pokolenie Y Zmiany globalne Zmiany demograficzne Zmiany na rynku pracy • Starzenie się społeczeństw w Europie i Polsce • Spadek liczby urodzeń • Wzrost migracji pracowników •Prawo pracy i mechanizmy antydyskryminacyjne •Wykluczanie osób 45+ Wrocław – 18 listopada 2009 r. Dyskryminacja – bariery w osiąganiu faktycznej równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Wrocław – 18 listopada 2009 r. Obszary dyskryminacji – rynek pracy 1. Segregacja pozioma – niski prestiż i niskie zarobki w sektorach sfeminizowanych, 2. Segregacja pionowa – „szklane zjawiska” – im wyższy szczebel, tym mniej kobiet, 3. Stereotypy płci – postrzeganie kobiet jako mniej dyspozycyjnych i gorszych pracowników, autostereotypizacja, 4. Różnice w wynagrodzeniach – ok. 20% na tym samym stanowisku, 5. Nieodpłatna praca kobiet – małe zaangażowanie mężczyzn w obowiązki domowe, 6. Trudności w godzeniu życia zawodowego z prywatnym. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Obszary dyskryminacji – ubóstwo 1. Feminizacja biedy, 2. Różna zmiana statusu materialnego w wyniku rozwodu: obniżenie – K, podwyższenie – M, 3. Samotne rodzicielstwo 18% rodzin, w tym samotne matki – 95%, 4. Postrzeganie biedy – bieda zawiniona i niezawiniona, 5. Mała dostępność opieki przedszkolnej, 6. Nieprzyjazny rynek pracy dla kobiet - dyskryminacja. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Bariery równości 1. Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy, 2. Różnice w płacach kobiet i mężczyzn, 3. Mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy, 4. Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych, 5. Niski udział kobiet w podejmowaniu decyzji, 6. Przemoc ze względu na płeć, 7. Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia, 8. Niewystarczający system opieki przedszkolnej, 9. Stereotypy płci we wszystkich obszarach, 10. Dyskryminacja wielokrotna, szczególnie w odniesieniu do kobiet starszych, imigrujących, niepełnosprawnych oraz należących do mniejszości etnicznych. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Równość płci • Stan, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają oni równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogliby korzystać. • Możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń stereotypów płci. Wrocław – 18 listopada 2009 r. Mity polityki równości płci Mit 1 – Polityka równości ma doprowadzić do tego, żeby kobiety i mężczyźni stali się tacy sami Mit 2 – Polityka równości płci oznacza, że powinniśmy zawsze zachować parytet 50/50 Mit 3 – Polityka równości płci jest dla kobiet, robiona przez kobiety (a właściwie feministki) i dyskryminuje mężczyzn Wrocław – 18 listopada 2009 r. Cele strategiczne równości płci 1. Równy stopień niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn, 2. Godzenie życia prywatnego i zawodowego, 3. Równe uczestnictwo w podejmowaniu decyzji, 4. Eliminowanie stereotypów związanych z płcią, 5. Propagowanie równości płci w stosunkach zewnętrznych oraz polityce rozwojowej. Wrocław – 18 listopada 2009 r. • Dziękuję za uwagę Wrocław – 18 listopada 2009 r.
