Oznacza nierówne traktowanie kobiet lub mężczyzn ze względu na

advertisement
Zasada równości szans i niedyskryminacji
Prezentacja przygotowana w ramach projektu
„Własna FIRMA od dziś!”
Zasada równych szans i niedyskryminacji
Zasada równych szans ma na celu eliminowanie
wszelkich form i przejawów dyskryminacji, a także
propagowanie pełnego i równego uczestnictwa oraz
dostępu we wszystkich dziedzinach społecznych bez
względu na: narodowość, płeć, orientację seksualną,
wiek, religię, niepełnosprawność, rasę, przekonania
polityczne, formę zatrudnienia.
Dyskryminacja
Cała filozofia, prawo i strategie związane z równością
szans, powstały przede wszystkim dlatego, że istnieje
dyskryminacja.
Dyskryminacja (łac. discriminatio – rozróżnienie) polega
na nierównym, gorszym traktowaniu osób ze względu na
przynależność do jakiejś grupy. Dyskryminacja bazuje na
uprzedzeniach wobec danej grupy i może być
analizowana
z
perspektywy
kilku
poziomów:
indywidualnego, instytucjonalnego, strukturalnego.
Dyskryminacja – poziom indywidualny
Poziom indywidualny to sytuacja, w której dana osoba
doświadcza dyskryminacji, bądź też czuje się
dyskryminowana. Rodzajem doświadczania dyskryminacji
na poziomie indywidualnym jest np. molestowanie
seksualne, bądź odmowa zatrudnienia z powodu płci czy
niepełnosprawności.
Dyskryminacja – poziom instytucjonalny
Poziom instytucjonalny to takie praktyki instytucji –
niekoniecznie oficjalne i ogłoszone – które w efekcie
utrudniają korzystanie z zasobów i usług, należących się
każdej osobie. Przykładem są bariery architektoniczne dla
osób niepełnosprawnych, czy utrudniony dostęp do
informacji – brak syntezatorów mowy i/lub tłumacza
języka migowego na stronach internetowych urzędów
publicznych.
Dyskryminacja – poziom strukturalny
Poziom
strukturalny
to
całość
systemu
społeczno‐prawno‐ekonomicznego, który poprzez swoje
struktury, prawo, praktyki nie uwzględnia potrzeb
wszystkich osób. Skutkiem dyskryminacji strukturalnej
jest wykluczenie społeczne.
Równość płci
Jednym z bardzo ważnych aspektów równości szans
i przeciwdziałania dyskryminacji jest polityka „równości
płci” (ang. gender mainstreaming). Płeć w kontekście
równości szans rozumiana jest głównie w perspektywie
społeczno‐kulturowej, która określana jest w języku
angielskim pojęciem gender, w odróżnieniu od płci
biologicznej (sex). Odnosi się ona do postrzegania roli
kobiet i mężczyzn w społeczeństwie oraz relacji między
nimi.
Równość płci
Równość płci jest stanem, w którym kobietom
i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość
społeczną, równe prawa, obowiązki oraz dostęp do
zasobów z których mogliby korzystać np. środki
finansowe, szanse rozwoju.
Polityka równości płci przeciwdziała różnicowaniu kobiet
i mężczyzn ze względu na stereotypowo przyjęte
w społeczeństwie role, tym samym umożliwiając wybór
drogi zawodowej bez ograniczeń.
Dyskryminacja ze względu na płeć
Oznacza nierówne traktowanie kobiet lub mężczyzn ze względu
na ich przynależność do danej płci, które nie jest uzasadnione
obiektywnymi przyczynami. Dyskryminacja nie odnosi się
wyłącznie do sytuacji, w której kobiety są dyskryminowane przez
mężczyzn albo mężczyźni przez kobiety, ale ma miejsce także
wówczas, kiedy, stosując kryterium płci, jakaś kobieta
dyskryminuje inne kobiety, a mężczyzna innych mężczyzn. Wiele
elementów dyskryminacji ze względu na płeć jest wpisanych
w kulturę i system społeczny, w którym żyjemy. Zakaz
dyskryminacji ze względu na płeć, potwierdzony zarówno przez
regulacje międzynarodowe, jak i polskie prawo, odnosi się
zarówno do kobiet, jak i do mężczyzn.
Dyskryminacja kobiet na rynku pracy
• Szklane ściany – brak możliwości awansu.
• Szklany sufit – bariera utrudniająca kobietom dojście do
wysokich pozycji w biznesie czy polityce.
• Lepka podłoga – utrzymywanie niskopłatnej pracy.
• Szklane ruchome schody – w firmach w których większą
liczbę pracowników stanowią kobiety, funkcje kierownicze
w większości sprawują mężczyźni.
• „Aksamitne getto” – bariery w awansie kobiet na wyższe
pozycje
zawodowe
stereotypowo
przynależne
mężczyznom.
Założenia polityki równości płci
• Równość płci to przeciwieństwo nierówności płci, nie
zaś nieuznawanie różnic między płciami,
• Różnice między kobietami i mężczyznami nie mogą być
powodem nierównego traktowania,
• Działania adresowane są do kobiet i mężczyzn odnoszą się do relacji między płciami.
Cele równości płci
• Równy stopień niezależności ekonomicznej kobiet
i mężczyzn.
• Godzenie życia prywatnego i zawodowego.
• Równe uczestnictwo w podejmowaniu decyzji.
• Wykorzenianie wszelkich form przemocy ze względu
na płeć.
• Eliminowanie stereotypów związanych z płcią.
• Propagowanie
równości
płci w
stosunkach
zewnętrznych oraz polityce rozwojowej.
Równość szans - niepełnosprawność
W kontekście równości szans rozumienie niepełnosprawności
najlepiej oddaje definicja Konwencji Praw Osób
Niepełnosprawnych ONZ:
„niepełnosprawność powstaje w wyniku interakcji pomiędzy
osobami z dysfunkcjami a barierami środowiskowymi
i wynikającymi z postaw ludzkich, będącej przeszkodą dla
pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu
społecznym, na równych zasadach z innymi obywatelami”.
Równość szans - niepełnosprawność
Osoby niepełnosprawne są członkami społeczeństwa
i mają prawo do pozostania we własnym środowisku lokalnym.
Powinny one otrzymać potrzebne im wsparcie w ramach
normalnych struktur edukacyjnych, opieki zdrowotnej,
zatrudnienia i usług społecznych.
Niwelowanie problemów związanych z niepełnosprawnością
polega na dokonywaniu zmian sposobów wzajemnego
oddziaływania jednostki i otoczenia w myśl zasady: nie
naprawiamy jednostki, ale dostosowujemy otoczenie.
Równość szans - niepełnosprawność
W krajach Unii Europejskiej około 15% populacji to osoby
niepełnosprawne. W Polsce żyje 6,2 mln osób
z niepełnosprawnościami, co stanowi 16,3% ludności
kraju. Oznacza to, że co szósty mieszkaniec kraju jest
osobą niepełnosprawną lub za taką się uważa.
Struktura osób z niepełnosprawnością w wieku
produkcyjnym według stopnia niepełnosprawności
wynosi: 41,9% – lekki stopień, 39,6% – umiarkowany
stopień, 18,5% – znaczny stopień
Niepełnosprawność – bariery
Bariery w integracji społecznej i zawodowej osób
niepełnosprawnych mogą być wewnętrzne lub
zewnętrzne wobec jednostki.
Do barier wewnętrznych (po stronie jednostki) zalicza
się ograniczenia, które wynikają ze stanu zdrowia lub
z niepełnosprawności w biologicznym znaczeniu, oraz
braki w potencjale jednostki, jeżeli chodzi o kompetencje
społeczne i zawodowe, a także postawy wobec
aktywności zawodowej.
Niepełnosprawność – bariery
Do barier zewnętrznych zalicza się bariery wynikające ze świata
materialnego (np. architektoniczno-przestrzenne) i świata
społecznego. Szczególnymi kategoriami barier zewnętrznych są:
postawy
otoczenia
osób
niepełnosprawnych
(rodziny,
współpracowników, pracodawców i innych osób). Do kategorii barier
zewnętrznych zaliczamy również dysfunkcje systemów związanych
z orzecznictwem, rehabilitacją i integracją zawodową osób
niepełnosprawnych. Bariery architektoniczno–przestrzenne są to
zazwyczaj bariery pierwotne. Stanowią one źródło i przyczynę barier
wtórnych – w otoczeniu, w edukacji, na rynku pracy, w komunikacji
i w innych obszarach służących integracji społecznej.
Niepełnosprawność – przejawy
dyskryminacji na rynku pracy
• Odmowa zatrudnienia ze względu na ułomność w przypadku, gdy nie
jest wymagana na danym stanowisku pełna sprawność fizyczna lub
psychiczna, a osoba niepełnosprawna ma kwalifikacje na takie
stanowisko,
przyznanie
osobie
niepełnosprawnej
niższego
wynagrodzenia za taką samą pracę, jaką wykonuje osoba pełnosprawna.
• Odmowa zatrudnienia osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim ze
względu na brak odpowiednich rozwiązań technicznych w miejscu pracy
i właściwych ciągów komunikacyjnych spełniających warunki
dostępności (np.: firma przeprowadza rozmowy kwalifikacyjne w pokoju
na trzecim piętrze, w budynku bez windy, uniemożliwiając uczestnictwo
osób poruszających się na wózkach inwalidzkich).
Niepełnosprawność – przejawy
dyskryminacji na rynku pracy
• Typowanie na szkolenia umożliwiające podnoszenie
kwalifikacji zawodowych i przez to awans zawodowy
wyłącznie osób pełnosprawnych, a pomijanie osób
niepełnosprawnych,
• Dokuczanie osobie niepełnosprawnej z powodu kalectwa;
• Odmowa osobie niewidzącej wstępu do miejsca pracy z
psem-przewodnikiem,
• Odmowa zarejestrowania działalności gospodarczej osoby
niepełnosprawnej z powołaniem się na ograniczenie jej
sprawności
Dyskryminacja ze względu na wiek
Problem dyskryminacji ze względu na wiek może być udziałem
osób w różnym wieku, także młodych, jednak osób starszych
dotyka on w szczególny sposób, co może przyczynić się do
wykluczania ich ze społeczeństwa.
Dyskryminacja ze względu na wiek może przyjmować różne
formy i dotyczyć różnych aspektów życia społecznego:
zatrudnienia, dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji, usług,
udziału w procesie decyzyjnym i dialogu społecznym.
Dyskryminację ze względu na wiek określa się także
jako ageizm.
Przejawy dyskryminacji ze względu na wiek
na rynku pracy
• Dyskryminacja ze względu na wiek w procesie
rekrutacji.
• Dyskryminacja w dostępie do szkoleń w zatrudnieniu.
• Zwalnianie z pracy po osiągnięciu wieku
emerytalnego.
• Zachęcanie do dyskryminacji w miejscu pracy.
• Okres ochronny na rynku pracy jako bariera przed
zatrudnianiem.
Regulacje prawne
Kwestię
równości
szans
i
niedyskryminacji,
regulują m.in. następujące akty prawne i dokumenty:
• Traktat o Unii Europejskiej;
• Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13
grudnia 2006 r. ratyfikowana przez Polskę dnia 6 września 2012
r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1169), zwana dalej „Konwencją”;
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.);
• Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych
przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania.
Regulacje prawne – poziom UE
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn jest jedną
z naczelnych i podstawowych zasad horyzontalnych,
obowiązujących w całej Unii Europejskiej. Ma ona swoją
podstawę prawną w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,
który wskazuje, że UE zwalcza wykluczenie społeczne
i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość społeczną
i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn,
solidarność między pokoleniami oraz ochronę praw
dziecka.
Regulacje prawne – poziom UE
Przestrzeganie zasady równości szans kobiet i mężczyzn
jest także niezbędnym warunkiem realizacji celów
strategicznych Strategii Europa 2020, dotyczących
stworzenia trwałego wzrostu gospodarczego i rozwoju
społeczeństwa zwłaszcza w kontekście wyrównywania
wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn.
Regulacje prawne – poziom UE
W Strategii Europa 2020 w sprawie niepełnosprawności wskazano,
że będzie ona wspierać działania krajowe, w tym wdrażające
zobowiązania
Konwencji,
poprzez
wsparcie
w integracji na rynku pracy dzięki wykorzystaniu Europejskiego
Funduszu
Społecznego.
Kwestie
podkreślane
w obydwu tych dokumentach to przede wszystkim wspieranie
aktywizacji zawodowej, utrzymania i powrotu do pracy przez osoby
z niepełnosprawnościami, a także edukacja i kształcenie tych osób.
Dotyczy
to
również
obszarów,
takich
jak
walka
z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, rozwój nowoczesnych,
dostępnych
technologii
informacyjno-komunikacyjnych,
kompensacyjnych, itp.
Regulacje prawne – poziom krajowy
Kwestia równości szans kobiet i mężczyzn została również
uregulowana na gruncie prawa polskiego, przede wszystkim
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, której art. 33
stanowi, że: „Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej
mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym,
społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają
w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia
i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę
jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do
zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania
godności publicznych i odznaczeń.”
Regulacje prawne – poziom krajowy
Kwestia równości szans kobiet i mężczyzn została również
uregulowana na gruncie prawa polskiego, przede wszystkim
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, której art. 33
stanowi, że: „Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej
mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym,
społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają
w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia
i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę
jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do
zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania
godności publicznych i odznaczeń.”
Regulacje prawne – poziom krajowy
W dniu 1 stycznia 2011 roku weszła w życie ustawa
z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii
Europejskiej w zakresie równego traktowania. Ustawa określa
obszary i sposoby przeciwdziałania naruszeniom zasady
równego traktowania ze względu na płeć, rasę, pochodzenie
etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Zgodnie z ustawą zakazana jest dyskryminacja bezpośrednia,
pośrednia, molestowanie, molestowanie seksualne, zachęcanie
czy nakazywanie dyskryminacji. Zakazane jest także stosowanie
jakichkolwiek represji z racji skorzystania z uprawnień
przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania.
BIURO PROJEKTU
„Własna FIRMA od dziś!”
ul. Wielkoborska 74
42-290 Blachownia
Tel. 725 243 194
E-mail: wlasna [email protected]
Download