Socjologia

KSZTAŁCENIE STUDENTÓW
KIERUNKU LEKARSKIEGO WYDZIAŁU LEKARSKIEGO PAM
W SAMODZIELNEJ PRACOWNI PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII LEKARSKIEJ
W ZAKRESIE SOCJOLOGII W MEDYCYNIE
Jednostka, w której realizowany jest program nauczania przedmiotu:
Samodzielna Pracownia Psychologii i Socjologii Lekarskiej
Ul. Rybacka 1
70-204 Szczecin
Tel. 0-91 48 00 830
Kierownik jednostki:
Prof. dr hab. Aleksandra Żukrowska
wykładowca
Mgr Magdalena Szymańska
Wymiar godzinowy przedmiotu:
Łącznie 30 godzin, w tym:
8 godzin wykładów
22 godzin ćwiczeń
Punkty ECTS: 1
Wykłady:
prof. dr hab. Aleksandra Żukrowska
Cele i zadania dydaktyczno - wychowawcze:
- wykorzystanie przez studentów sposobu myślenia humanistycznego i społecznego,
- nabycie przez studentów umiejętności identyfikowania społeczno - kulturowych uwarunkowań
zachowań ludzkich w zdrowiu i w chorobie,
- kształtowanie umiejętności budowania właściwej relacji lekarza z pacjentami i ich rodzinami,
- ćwiczenie przez studentów umiejętności rozpoznawania i utrzymywania symptomów patologii
społecznej oraz zapobiegania zjawiskom patologii społecznej.
FORMY PROWADZENIA ZAJĘĆ
Zajęcia z Socjologii w Medycynie są prowadzone w III-cim semestrze w wymiarze
30 godzin, w formie: wykładów i ćwiczeń.
1. Wykłady z Socjologii w Medycynie są prowadzone dla studentów w liczbie 8 godz.
w semestrze zimowym.
2. Ćwiczenia z Socjologii w Medycynie są prowadzone w liczbie 22 godz. w semestrze
zimowym. Ćwiczenia są prowadzone w grupach 25-27 osobowych przypadających na
jednego asystenta. Zajęcia trwają 2 godz. lekcyjne.
3. Zaliczenie sprawdzające wiadomości z Socjologii w Medycynie jest przeprowadzany
w formie pisemnej.
PROGRAM ZAJĘĆ Z SOCJOLOGII W MEDYCYNIE
Tematy wykładów:
1. Socjologia w strukturze nauki. Medycyna – wykorzystanie myślenia humanistycznego
i społecznego.
2. Wyobraźnia socjologiczna – co to jest fakt społeczny? Czy w naukach medycznych trzeba
widzieć fakty społeczne?
3. Wielcy przedstawiciele socjologii w widzeniu świata społecznego.
4. Zjawisko społeczne konstruowane przez medyka.
Tematy ćwiczeń:
1. Rozumienie zdrowia i choroby. Orientacja salutogenezy A. Antonovsky’ego.
 Potoczne rozumienie zdrowia i choroby
 Wartość zdrowia w życiu człowieka
 Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby
 Omówienie Kwestionariusza Orientacji Życiowej A. Antonovsky’ego
2. Systemowe właściwości rodziny a sposoby współpracy lekarza z rodziną.
 Teoria systemowa rodziny
 Rodzinne uwarunkowania zdrowia i choroby
 Dezorganizacja w rodzinie
 Tworzenie obrazu choroby przez pacjenta i jego rodzinę
 Zmaganie się z chorobą
 Formy i sposoby współpracy lekarza z rodziną pacjenta
3. Problemy osób niepełnosprawnych i sposoby ich rozwiązywania.
 Rodzaje niepełnosprawności
 Postawy rodziców wobec niepełnosprawności swych dzieci
 Formy pomocy rodzinie
 Teoria etykietowania społecznego
4. Relacja lekarz- pacjent. Instytucje medyczne.
 Sytuacja psycho - społeczna człowieka chorego w szpitalu
 Wewnętrzny świat przeżyć pacjenta
 Trening rozwijający wrażliwość studenta na potrzeby i cierpienie chorego człowieka
5. Mikroświat szpitalny - aspekty socjologiczne opisujące wymiary jego funkcjonowania.
 Wskaźniki nowoczesności szpitala
 Działania na rzecz tworzenia szpitala jako instytucji przyjaznej pacjentowi i jego
rodzinie
6. Wielowymiarowa geneza zjawisk patologii społecznej.
 Patologia społeczna jako problem socjomedyczny
 Samounicestwianie się współczesnego człowieka
 Bio-psychospołeczne problemy osób uzależnionych od alkoholu
 Rodzina w obliczu choroby alkoholowej
7. Narkotyczna osobowość naszych czasów.
 Stan problemu narkotykowego
 Realizacja zadań z zakresu profilaktyki, leczenia, rehabilitacji i ograniczania szkód
zdrowotnych
8. Samobójstwa w czasie i przestrzeni.
 Interpretacje zamachów samobójczych
 Socjologiczna teoria samobójstw
 Zachowania samobójcze – czynniki kliniczne, społeczne, osobiste
9. Metody i techniki badań socjologicznych.
 Zasady kwestionariusza,
 Wywiad kwestionariuszowy
 Eksperyment
 Socjometria
 Obserwacja
 Metoda biograficzna
 Metody analizy danych
10. Śmierć i umieranie w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa.
 Wyobrażenia śmierci i umierania
 Postawy dzieci wobec śmierci
 Dorosły pacjent wobec śmierci
 Warunki godnego umierania
11. Zaliczenie. Forma pisemna.
 Indywidualne prezentacje i omówienie kwestionariuszy ankiet do wybranych
problemów z zakresu socjologii medycyny
Literatura:
1. Antonovsky A.: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie
zachorować.Warszawa, IPN, 1995.
2. Aronson E.: Człowiek – istota społeczna. Warszawa, PWN, 2002.
3. Domański H.: Struktura społeczna. Warszawa, 2007.
4. Giddens A.: Socjologia. Warszawa, PWN, 2006.
5. Goodman N: Wstęp do socjologii. Poznań, Zysk i S-ka, 2001.
6. Obuchowska I.: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. WSiP, Warszawa 1999.
7. Pisula E.: Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wyd.
Uniw. Warszawskiego 1999.
8. Sandrin L.: Wobec cierpienia. Zrozumieć, przyjąć, wytłumaczyć cierpienie. Wyd.
Jedność, Kielce 2000.
9. Sztompka P.: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków, Znak, 2002.
10. Tobiasz – Adamczyk B.: Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Wyd.
Uniw. Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Umiejętności i kompetencje studenta po ukończeniu kursu z zakresu Socjologii w Medycynie:



Znajomość podstawowych pojęć, teorii z zakresu socjologii w medycynie oraz zjawisk
i procesów zachodzących w różnych zbiorowościach społecznych.
Umiejętności rozumienia i wyjaśniania zjawisk, procesów i przemian zachodzących
w funkcjonowaniu społecznym jednostki i grupy (rodzin) w wyniku choroby
czy niepełnosprawności.
Przygotowanie do samodzielnej lektury prac socjologicznych oraz tworzenia podstaw
myślenia kategoriami socjologicznymi w wyjaśnianiu rzeczywistości społecznej.