Art - ISP Modzelewski

Komentarz do Ordynacji podatkowej
Art. 66. § 1. Szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie
własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz:
1) Skarbu Państwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu
państwa;
2) gminy, powiatu lub województwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących
dochody ich budżetów.
§ 2. Przeniesienie następuje na wniosek podatnika:
1) w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, na podstawie umowy zawartej, za zgodą właściwego naczelnika
urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego, między starostą wykonującym zadanie z zakresu
administracji rządowej a podatnikiem;
2) w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2, na podstawie umowy zawartej między wójtem, burmistrzem
(prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa a podatnikiem.
§ 3. Umowa, o której mowa w § 2, wymaga formy pisemnej.
§ 3a. Starosta powiadamia właściwego naczelnika urzędu skarbowego lub właściwego naczelnika urzędu
celnego o zawarciu umowy, o której mowa w § 2, przesyłając jednocześnie jej kopię.
§ 3b. Wyrażenie lub odmowa wyrażenia zgody, o której mowa w § 2 pkt 1, następuje w drodze
postanowienia.
§ 4. W przypadkach wymienionych w § 1 za termin wygaśnięcia zobowiązania podatkowego uważa się
dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.
§ 5. W przypadku zawarcia umowy, o której mowa w § 2, organ podatkowy pierwszej instancji wydaje
decyzję stwierdzającą wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Przepis art. 55 § 2 stosuje się odpowiednio.
Kolejnym sposobem wygaśnięcia zobowiązań podatkowych jest przeniesienie własności rzeczy lub praw
majątkowych na rzecz Skarbu Państwa albo gminy, powiatu lub województwa. Powyższy sposób wygaśnięcia
zobowiązań podatkowych posiada swój odpowiednik na gruncie przepisów cywilnoprawnych; jest nim
określona w art. 453 Kc instytucja datio in solutum czyli tzw. świadczenie w miejsce wypełnienia. Zgodnie z
treścią tego przepisu, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne
świadczenie, zobowiązanie wygasa. Na gruncie prawa podatkowego, wierzyciel podatkowy – Skarb Państwa lub
gmina – otrzymuje od podatnika rzecz lub prawo majątkowe w miejsce określonej kwoty pieniężnej.
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych, zaliczane jest do tzw. efektywnych sposobów
wygasania zobowiązań podatkowych, a ze względu na swoją specyfikę, określane jest przez przepisy Ordynacji
podatkowej jako tzw. szczególny przypadek wygaśnięcia zobowiązań podatkowych.
Możliwość wygaśnięcia w tej formie zobowiązań podatkowych ograniczona jest w przepisach Ordynacji
podatkowej jedynie do zaległości podatkowych. Oznacza to, że zobowiązania podatkowe mogą być uregulowane
w ten sposób dopiero po przekształceniu się w zaległość podatkową. Wygaśnięciu w ten sposób podlegają
zarówno zaległości podatkowe stanowiące dochód skarbu państwa, jak również zaległości z tytułu podatków
stanowiących dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Za moment wygaśnięcia zobowiązania
podatkowego uważa się, zgodnie z art. 66 § 4 Ordynacji podatkowej, dzień przeniesienia własności rzeczy lub
praw majątkowych.
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych może nastąpić jedynie na wniosek podatnika złożony
do organu podatkowego.
Przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych odbywa się na podstawie umowy zawartej za zgodą
właściwego urzędu skarbowego pomiędzy starostą wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej a
podatnikiem. W przypadku przeniesienia własności na rzecz jednostki samorządu terytorialnego umowa
zawierana jest pomiędzy zarządem gminy, powiatu albo województwa a podatnikiem. W tym przypadku zgoda
urzędu skarbowego nie jest wymagana.
Zgodnie z art. 66 § 3 Ordynacji podatkowej umowa wymaga formy pisemnej. W sytuacji jednak gdy
przepisy szczególne przewidują inną formę czynności prawnej dla przeniesienia rzeczy lub praw majątkowych –
zwłaszcza nieruchomości – powinna ona zostać zachowana w stosunku do umowy przenoszącej własność.
Wyrażenie zaś zgody, bądź też odmowa, wymaga wydania przez urząd skarbowy postanowienia, na które nie
służy zażalenie.
Przedmiotem, którego przeniesienie własności skutkuje wygaśnięciem zaległości podatkowej są rzeczy, jak
również prawa majątkowe. Chodzić tu więc może także o:
1) prawa rzeczowe inne niż własność, jak np. użytkowanie wieczyste,
2) wierzytelności,
3) prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym.
Przyjmuje się zatem, że zobowiązanie podatkowe może również wygasnąć w wyniku przeniesienia na Skarb
Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego wierzytelności przysługującej podatnikowi.
W przypadku zawarcia umowy organ podatkowy pierwszej instancji wydaje decyzję stwierdzającą
wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Wbrew użytemu w tym przepisie sformułowaniu, nie można uznać tej
decyzji za decyzję konstytutywną, której dopiero doręczenie skutkowałoby wygaśnięciem zaległości
podatkowej. Stałoby to bowiem w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem art. 66 § 4, zgodnie z którym terminem
wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest dzień przeniesienia własności rzeczy lub prawa majątkowego.