Metody wyceny spó*ki akcyjnej
advertisement
BANKOWOŚĆ dr Radosław Winiarski Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych Katedra Systemów Finansowych Gospodarki Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Zajęcia 1, 2 Bankowość centralna Dwuszczeblowy sektor bankowy – instytucje centralne systemu bankowego B.C. bk KIR KIR KIR bk bk bk BFG gwarantowanie depozytów KNF n a d z ó r bk bezpieczeństwo rozliczeń międzybankowych bk Nadzór nad systemem bankowym 1989-1997 1997-2008 Prezes NBP Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego KNB Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego KNF Obszar działalności KNF, skład komisji oraz aparat wykonawczy? Komisja Nadzoru Finansowego (główne zadania w obszarze nadzoru nad pionem bankowości): 2008-obecnie licencjonowanie działalności banków tworzenie regulacji ostrożnościowych kontrolowanie działalności banków nakładanie sankcji na banki w sytuacji nieprzestrzegania przepisów prawa Od 27 października 2012 roku KNF objęła nadzór nad SKOK System gwarantowania depozytów Bankowy Fundusz Gwarancyjny BFG (ustawa z 14 grudnia 1994) Rada, Zarząd system gwarantowania depozytów pomoc finansowa bankom powszechność ? obowiązkowość ? deponenci ? kwoty gwarantowane ? fundusz ochrony środków gwarantowanych ? pożyczki gwarancje poręczenia fundusz pomocowy monitoring sytuacji ekonomiczno finansowej banków Najważniejsze funkcje Banku Centralnego według MFW: pełnienie roli agenta kredytowego i fiskalnego rządu, przechowywanie rezerw krajowych oraz złota i walut obcych oraz administrowanie nimi, przechowywanie rezerw banków komercyjnych, emitowanie znaków pieniężnych Funkcje NBP: bank emisyjny bank banków podaż pieniądza gotówkowego przyjmowanie rezerw gotówkowych banków komercyjnych oraz udzielanie im kredytów kreacja potencjału kredytowego banków komercyjnych regulacja płynności sektora bankowego prowadzenie rachunków banków komercyjnych zapewnienie warunków prawidłowego obrotu płatniczego w kraju i za granicą Funkcje NBP: bank państwa bieżąca obsługa budżetu oraz prowadzenie rachunków jednostek budżetowych występowanie w roli agenta w zakresie długu państwowego pełnienie roli depozytariusza rządu i jego agenta administrowanie rezerwami dewizowymi państwa oraz złotem realizacja polityki kursu walutowego oraz rezerw walutowych państwa rola doradcy rządu oraz jednostek organizacyjnych rządu Cele polityki monetarnej BC podejście klasyczne „ilościowe” triada celów podejście nowoczesne „wielopłaszczyznowe” podejście eklektyczne oraz koncepcja BCI cele finalne cele pośrednie cele operacyjne 1. 2. 3. keynesowska monetarystyczna stabilności kursu walutowego (tzw. cel kursowy) Cele polityki monetarnej NBP 1989-1997 cel: umacnianie pieniądza polskiego osiąganie celów monetarnych przy utrzymaniu stałego kursu walutowego bardzo trudne 1998-2003 zmiana założeń polityki monetarnej cel określony w K oraz ustawie o NBP średniookresowa strategia polityki pieniężnej 19992003 koncepcja BCI 2004-obecnie strategia polityki pieniężnej po 2003r koncepcja CCI kryteria zbieżności traktatu z Maastricht Cele polityki monetarnej BC Rezerwa Federalna (FED) Bank Angli EBC podejście eklektyczne stabilna waluta oraz inflacja (2% +/- 1 p.p.) stabilność cen (HICP poniżej ale blisko 2%) Klasyfikacje instrumentów polityki monetarnej BC: Instrumenty polityki monetarnej: stopy procentowe, system minimalnych rezerw obowiązkowych, operacje otwartego rynku, operacje depozytowo-kredytowe, maksymalne terminy spłat, dodatkowe zabezpieczenia zwrotności kredytu, limity (kontyngenty) kredytowe, oddziaływanie przez perswazję; Instrumenty polityki monetarnej NBP: stopa rezerwy obowiązkowej operacje depozytowo-kredytowe kredyt lombardowy kredyt redyskontowy kredyt techniczny lokata jednodniowa operacje otwartego rynku warunkowe repo (zakup przez BC) reverse repo (sprzedaż przez BC) bezwarunkowe (outright) swap walutowy Instrumenty polityki monetarnej NBP: operacje otwartego rynku podstawowe dostrajające strukturalne kontrola kredytów (ilościowa oraz selektywna) perswazja kurs walutowy charakter administracyjny lub rynkowy środki ilościowej kontroli środki jakościowej i selektywnej kontroli kredytu instrumenty klasyczne czyli pośrednie instrumenty bezpośrednie ekspansywna oraz restrykcyjna polityka monetarna NBP: Zaklasyfikuj poniższe działania do grupy ekspansywnej lub restrykcyjnej polityki monetarnej banku centralnego: - obniżenie oprocentowania rezerwy obowiązkowej w BC - zwiększenie salda operacji reverse repo o charakterze dostrajającym - wprowadzenie warunku redyskonta w BC jedynie weksli o charakterze kupieckim - rozszerzenie listy papierów wartościowych wykorzystywanych w transakcjach kredytu lombardowego i operacji repo - zapowiedź kontynuacji kolejnej rundy „luzowania ilościowego” - podwyżka stóp procentowych o 0,5 p.p. - zmiana nastawienia członków RPP do założeń polityki monetarnej na „jastrzębie” - kupno od banków komercyjnych przez BC bonów skarbowych na przetargach - zwiększenie udziału własnego klientów w przypadku kredytów hipotecznych Polityka monetarna BC w latach 1998-2003 NBP EBC inflacja stopa ref. PKB REZERWA FEDERALNA rok PKB inflacja stopa ref. PKB inflacja stopa ref. 2003 3,7 0,8 6,75-5,25 0,2 2,0 2,75-2,0 3,1 1,9 1,0 2002 1,25 0,7 11,5-6,57 0,8 2,3 3,25-2,75 2,4 2,3 1,25-1,0 2001 0,97 3,6 19,0-11,5 1,4 2,3 4,75-3,25 0,3 1,9 6-1,25 2000 4,22 8,3 16,5-19,0 3,5 2,1 3,0-4,75 3,8 3,4 5,0-6,0 1999 3,95 9,4 15,5-16,5 2,5 1,1 3,0 4,1 2,6 4,75-5,0 1998 4,9 8,3 24,0-15,5 2,8 1,2 3,0 4,3 1,5 5,0-4,75 Na podstawie danych z powyższej tabeli skomentuj skuteczność polityki pieniężnej ww. banków centralnych oraz przyczyny różnic w prowadzonej polityce pieniężnej Zajęcia 2, 3 Bankowość komercyjna, sprawozdanie finansowe banku Przygotowanie na zajęcia 2. - - Proszę o rozwiązanie zadań (slajdy nr 15 oraz 16) oraz wypełnienie Materiałów ćwiczeniowych do „Bankowości” (s. 1-10). Sprawozdanie finansowe NBP (lata 2011,2012) znajdziecie Państwo pod adresem http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/statystyka/rachunkowosc/sprawozdanie2 012.html Literatura: Górski M., 2013, Rynkowy system finansowy – rozdziały 5. Dwuszczeblowy sektor bankowy – bankowość centralna, Przygotowanie na zajęcia 3. - - Proszę o wypełnienie Materiałów ćwiczeniowych do „Bankowości” (s. 2325). Literatura: Górski M., 2013, Rynkowy system finansowy – rozdziały 7. Przedsiębiorstwo bankowe - sprawozdanie finansowe, 8. Instytucje pożyczkowe (parabanki). BANKOWOŚĆ KOMERCYJNA bank (definicja art. 2. Prawo bankowe) „…osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.” prawo europejskie posługuje się pojęciem instytucji kredytowej (uwaga Prawo bankowe zawęża pojęcie instytucji kredytowej) bank krajowy, bank zagraniczny, instytucja finansowa (art. 4. Prawo bankowe) funkcje banków: koncentracji kapitału (lokacyjna) transformacji terminów i ryzyka rozliczeniowa BANKOWOŚĆ KOMERCYJNA - klasyfikacja banki w formie spółki akcyjnej nienotowane na GPW notowane na GPW uniwersalne banki państwowe samochodowe hipoteczne inwestycyjne zrzeszające banki spółdzielcze specjalistyczne Źródło: Galbarczyk T., Świderska J., 2011, Bank komercyjny w Polsce, podręcznik akademicki, Warszawa: Difin, s.48. BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA obrót papierami wartościowymi działalność brokerska (broking) działalność dealerska (dealing) sprzedaż pośrednia w wąskiej grupie inwestorów (private placement) pośrednictwo w sprzedaży papierów wartościowych (selling agent) projektowanie i handel instrumentami pochodnymi rynku kapitałowego (derivatives) organizacja własnych i obcych emisji (issue broking and dealing) gwarantowanie emisji (underwriting) BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA emisja Lokowanie bezpośrednie Lokowanie pośrednie Lokowanie w zamian za prowizję Subskrypcja (underwriting) Ryzyko po stronie emitenta Ryzyko po stronie banku BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA doradztwo finansowe i zarządzanie aktywami - opracowywanie strategii i przeprowadzanie procesów restrukturyzacji przedsiębiorstw - optymalizacja procesów prywatyzacyjnych – pośrednictwo kapitałowe, transakcje sekurytyzacji (securitization) - pozyskiwanie kapitału w celu finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych - sporządzanie analiz wykonalności projektów inwestycyjnych (feasibility study) - zarządzanie płynnymi aktywami i udziałami klientów (portfolio management) - tworzenie i zarządzanie funduszami podwyższonego ryzyka (venture capital funds) - tworzenie i zarządzanie funduszami wspólnego inwestowania (venture capital funds) - tworzenie serwisu informacji gospodarczej (koniunktura, krzywe rentowności, analiza stanu prawnego, analiza fundamentalna, benchmarki) BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA łączenie, przejmowanie i wykup przedsiębiorstw - organizacja oraz przeprowadzenie wspomaganego wykupu przedsiębiorstw (management buyout – MBO, leverage buyout – LBO) - opracowywanie strategii łączenia oraz przejmowania przedsiębiorstw BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA - operacje na rynku pieniężnym i zarządzanie ryzykiem handel certyfikatami depozytowymi (CD’s) transakcje instrumentami pochodnymi rynku pieniężnego (derivatives) transakcje terminowe (forward, futures) transakcje repo (repurchase agreement) BANKOWOŚĆ HIPOTECZNA - udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką -udzielanie kredytów, których kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem jest SP, NBP, EBC rzady lub banki centralne państw członkowskich EU lub OECD - nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych kredytów bank hipoteczny -emisja hipotecznych listów zastawnych -emisja publicznych listów zastawnych Bilans banku komercyjnego aktywa kasa, operacje z bankiem centralnym pasywa operacje z bankiem centralnym operacje z bankami - lokaty operacje z bankami - depozyty operacje z klientami - należności operacje z klientami - depozyty instrumenty finansowe finansowe aktywa trwałe dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez bank pozostałe zobowiązania pozostałe aktywa trwałe kapitały własne pozostałe aktywa A’vista (bank centralny) Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w banku centralnym terminowe lokaty bankowe w innych bankach Kapitał podstawowy obligacje własne wpływy z działalności inwestycyjnej kredyty podmiotów finansowych wynik na operacjach finansowych Zobowiązania wobec BC kredyty sektora budżetowego fundusze specjalne kredyty osób prywatnych Kapitał zapasowy Rozwiązanie rezerw terminowe lokaty bankowe innych instytucji kredyty podmiotów korporacyjnych lokaty oszczędnościowe klientów Inwestycje w obligacje SP Inwestycje w bony handlowe przedsiębiorstw Jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych Kapitał rezerwowy rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych Wynik finansowy netto roku ubiegłego Nieruchomości 1 200 000 9 500 1 320 000 30 000 880 000 19 000 870 000 17 000 10 000 76 000 320 000 3 200 000 620 000 18 000 3 100 000 4 700 000 6 150 000 50 000 34 000 7 000 180 000 250 000 226 500 300 000 AKTYWA 11 766 500 Kasa, środki w baku centralnym A’vista (bank centralny) Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w banku centralnym Należności od innych instytucji finansowych terminowe lokaty bankowe w innych bankach kredyty podmiotów finansowych Należności od klientów i sektora budżetowego kredyty sektora budżetowego kredyty osób prywatnych kredyty podmiotów korporacyjnych Dłużne papiery wartościowe Inwestycje w obligacje SP Inwestycje w bony handlowe przedsiębiorstw Akcje, udziały i inne papiery wartościowe Jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych Rzeczowy majątek trwały Nieruchomości 1 200 000 9 500 1 320 000 870 000 76 000 3 200 000 4 700 000 50 000 34 000 7 000 300 000 PASYWA 11 766 500 Zobowiązania wobec BC 10 000 Zobowiązania wobec innych instytucji finansowych terminowe lokaty bankowe innych instytucji 3 100 000 Zobowiązania wobec klientów i sektora budżetowego lokaty oszczędnościowe klientów 6 150 000 Zobowiązania z tytułu papierów wartościowych obligacje własne 880 000 fundusze specjalne i inne pasywa fundusze specjalne 320 000 Rezerwy rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych 250 000 Kapitał podstawowy 30 000 Kapitał zapasowy 620 000 Kapitał rezerwowy 180 000 Wynik finansowy netto roku ubiegłego 226 500 Przygotowanie na zajęcia 4. - - Literatura: Górski M., 2013, Rynkowy system finansowy – rozdziały: 7.2.2. Rachunek zysków i strat. 6.2. Klasyfikacja czynności bankowych. Rachunek zysków i strat banku komercyjnego + przychody odsetkowe - koszty odsetkowe = wynik z tytułu odsetek + przychody prowizyjne - koszty prowizyjne = wynik z tytułu prowizji + przychody z dywidend + wynik na operacjach finansowych + wynik na operacjach wymiany = wynik na działalności bankowej + wynik na pozostałej działalności operacyjnej - koszty stałe +/- odpisy oraz aktualizacja wartości aktywów (różnica wartości rezerw i aktualizacji) = wynik na działalności operacyjnej + wynik na operacjach nadzwyczajnych (wg KSR) = wynik finansowy brutto - podatek = wynik finansowy netto 1 przychody odsetkowe 10 200 2 … 3 … 4 … 7 400 5 koszty prowizji 1 100 6 … 7 wynik z operacji finansowych i pozycji wymiany 8 … 9 koszty działania banku 10 … 11 … 12 … 13 … … 14 podatek dochodowy … 15 … … 6 200 … … 1 050 … 3 800 -500 … 100 1 przychody odsetkowe 10 200 2 koszty odsetkowe 6 200 3 wynik z tytułu odsetek 4 000 4 przychody z tytułu prowizji 7 400 5 koszty prowizji 1 100 6 wynik z tytułu prowizji 6 300 7 wynik z operacji finansowych i pozycji wymiany 1 050 8 wynik na działalności bankowej 9 koszty działania banku 10 różnica wartości rezerw i aktualizacji 11 wynik na działalności operacyjnej 12 wynik na operacjach nadzwyczajnych 13 zysk (strata) brutto 7 150 14 podatek dochodowy 1 359 15 zysk (strata) netto 5 792 11 350 3 800 -500 7 050 100 Operacje oraz usługi bankowe Operacje czynne Operacje bierne Operacje pośredniczące Pozostałe operacje Czynności bankowe Czynnościami bankowymi są: 1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, 2) prowadzenie innych rachunków bankowych, 3) udzielanie kredytów, 4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw, 5) emitowanie bankowych papierów wartościowych, 6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, 7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach. Czynności bankowe Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki: 1) udzielanie pożyczek pieniężnych, 2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty, 3) świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego, 4) terminowe operacje finansowe, 5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, 6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych, 7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych, 8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń, 9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych, 10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym. Czynności bankowe Poza wykonywaniem czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, banki mogą: 1) obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych; 2) zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych; 3) dokonywać obrotu papierami wartościowymi; 4) dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytel-ności na składniki majątku dłużnika; 5) nabywać i zbywać nieruchomości; 6) świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych; 6a) świadczyć usługi certyfikacyjne w rozumieniu przepisów o podpisie elektro-nicznym, z wyłączeniem wydawania certyfikatów kwalifikowanych wyko-rzystywanych przez banki w czynnościach, których są stronami; 7) świadczyć inne usługi finansowe; 8) wykonywać inne czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego. Przygotowanie na zajęcia 5. - - Literatura: Górski M., 2013, Rynkowy system finansowy – podrozdziały: 6.3. Usługi rozliczeniowe. 6.4 (Działalność kredytowo-pożyczkowa banku). Zajęcia 5 Rozliczenia bezgotówkowe Rozliczenia bezgotówkowe Ustawa Ustawa Ustawa Ustawa o NBP prawo bankowe o usługach płatniczych o swobodzie działalności gospodarczej Rozliczenia bezgotówkowe Kryteria podziału: - - Czas realizacji zlecenia Koszty operacji Bezpieczeństwo transakcji Indywidualne preferencje – wygoda Strona inicjująca transakcje Rozliczenia bezgotówkowe przelew polecenie zapłaty czek rozrachunkowy karta płatnicza akredytywa inkaso okresowe rozliczenia saldami rozliczenia planowe przelew faktura DŁUŻNIK WIERZYCIEL polecenie przelewu BANK DŁUŻNIKA zawiadomienie o dokonaniu przelewu przelew środków BANK WIERZYCIELA czek rozrachunkowy wystawca - trasant płatnik – trasat - bank remitent (imiennie, na okaziciela) karty płatnicze Definicja – ustawa o usługach płatniczych Rodzaje: - debetowe, kredytowe, obciążeniowe; - magnetyczne, chipowe karty płatnicze Źródło: NBP akredytywa 1 W 8b 6 D 5 2 4 8a 3 BW 7 8 BD 9 Instrumenty papierowe wyszczególnienie gotówkowe bezgotówkowe Instrumenty kartowe Instrumenty elektroniczne bezgotówkowe bezgotówkowe pay before uznaniowe pay now obciążeniowe uznaniowe pay later obciążeniowe karta kredytowa, karta obciążeniowa, czek rozrachunkowy, czek gotówkowy, karta debetowa, przelew elektroniczny, polecenie przelewu, wpłata gotówki, przekaz pocztowy (gotówka), karta przedpłacona, czek podróżny, polecenie zapłaty. Instrumenty płatnicze Źródło: NBP Zajęcia 5-6 Działalność kredytowa banków Kredyt - definicje Ustawa prawo bankowe (1997) Ustawa o kredycie konsumenckim (2011) Kredyt (art. 69 ust. 1., Prawo bankowe) Pożyczka (art. 720. § 1., Kodeks cywilny) PROCEDURA KREDYTOWA Procedura kredytowa (1) Wypełnienie wniosku kredytowego (kredytobiorca) Procedura kredytowa (2) Uzupełnienie wniosku załącznikami (kredytobiorca) Procedura kredytowa (3) Weryfikacja dokumentacji kredytowej (inspektor kredytowy) Limity koncentracji wierzytelności banku Współczynnik wypłacalności banku Procedura kredytowa (4) Inspekcja przedsiębiorstwa i podstawowych zabezpieczeń (inspektor kredytowy) Procedura kredytowa (5) Analiza sytuacji przedsiębiorstwa (inspektor kredytowy) Credit scoring Credit rating Przygotowanie na zajęcia 6. - Proszę o uzupełnienie materiałów ćwiczeniowych w zakresie działalności kredytowej banków – zdolność kredytowa oraz rozliczeń bezgotówkowych. Procedura kredytowa (5) rata 1 2 3 4 5 kredyt-SP odsetki kapitał rata kredyt-SK Procedura kredytowa (5) rata kredyt-SP odsetki kapitał rata kredyt-SK 1 250 000 15 000 50 000 65 000 200 000 2 200 000 12 000 50 000 62 000 150 000 3 150 000 9 000 50 000 59 000 100 000 4 100 000 6 000 50 000 56 000 50 000 5 50 000 3 000 50 000 53 000 0 45 000 250 000 295 000 Procedura kredytowa (5) rata kredyt-SP odsetki kapitał rata kredyt-SK 1 250 000 15 000 44 349 59 349 205 651 2 205 651 12 339 47 010 59 349 158 641 3 158 641 9 518 49 831 59 349 108 810 4 108 810 6 529 52 820 59 349 55 990 5 55 990 3 359 55 990 59 349 0 46 746 250 000 296 746 Procedura kredytowa (5) Inwestor planuje zaciągnąć kredyt na rok spłacany w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych, w celu wykończenia domu. Jaka maksymalną kwotę kredytu może klientowi udostępnić bank, jeżeli miesięcznie jest on w stanie przeznaczyć na spłatę kredytu 8 745 zł a roczne oprocentowanie kształtuje się na poziomie 12%? Procedura kredytowa (7) Opracowanie umowy kredytowej Zabezpieczenia zwrotności kredytu Osobiste Majątkowe Procedura kredytowa (8) Monitoring kredytu Przygotowanie na zajęcia 7. - Literatura: Górski M., 2013, Rynkowy system finansowy – rozdział 9 (Ryzyko w działalności bankowej). Zajęcia 7 Ryzyko w działalności bankowej Ryzyko banku w obszarze techniczno-organizacyjnym (wg Z. Zawadzkiej) Ryzyko o charakterze personalnym, związane z kwalifikacjami i możliwością popełnienia oszustwa przez pracowników Ryzyko o charakterze organizacyjnym (niewłaściwa struktura organizacyjna, niewłaściwe zasady funkcjonowania działów, np. kontroli wewnętrznej) Ryzyko o charakterze rzeczowotechnicznym (możliwości i niezawodność systemu elektronicznego) Ryzyko banku w obszarze technicznoorganizacyjnym Ryzyko zniszczenia majątku banku na skutek kradzieży, włamań, klęsk żywiołowych Ryzyko z tytułu odpowiedzialności banku za błędy w doradzaniu klientom, realizację fałszywych czeków, malwersacje z wykorzystaniem pieniądza elektronicznego itp. Rodzaje ryzyka w obszarze finansowym (wg Z. Zawadzkiej) Ryzyka związane z partnerem transakcji Ryzyko niewypłacalności partnera w transakcjach bilansowych Ryzyko niewypłacalności partnera w transakcjach pozabilansowych tradycyjnych Ryzyka wyniku Ryzyko niewypłacalności w transakcjach instrumentami pochodnymi Ryzyka w obszarze finansowym Ryzyko kredytowe Ryzyko straty z tytułu spadku wartości dłużnych papierów wartościowych, akcji i udziałów Ryzyko straty z tytułu niewypłacenia dywidendy Ryzyko stopy procentowej Ryzyka rynkowe w transakcjach bilansowych i pozabilansowych Ryzyko cenowe z tytułu transakcji pozabilansowych Ryzyko walutowe Ryzyko płynności Źródło: Opracowanie własne na podstawie Zawadzka Z. Współczesny bank praca zbiorowa pod red. W.L. Jaworskiego, Warszawa: Poltext 2002 Ryzyko spadku cen metali szlachetnych Ryzyko rynkowe spadku kursów papierów wartościowych Ryzyko walutowe Która z poniższych transakcji wpłynie i w jaki sposób (wydłużenie bądź skrócenie) na zmianę pozycji walutowej banku: emisja obligacji w euro zakup euro na forex-ie zakup papierów wartościowych w dolarach przyjęcie depozytu w jenach sprzedaż dolarów w kantorze Ryzyko walutowe Dane: Kursy – 1 USD = 3 PLN, 1 EUR = 4 PLN, 1 GBP = 5; Przyjęte lokaty w walutach obcych: 10000 USD, 9000 EUR; Gotówka w kasie: 1500 USD, 1000 EUR; Roczny koszt funkcjonowania oddziału zagranicznego banku: 20000 USD; Udzielone gwarancje bankowe w walucie obcej: 5000 USD; Wystawione opcje kupna w walucie obcej: 2500 GBP; Rachunek LORO w walucie obcej: 4000 BGP; Rachunek NOSTRO w walucie obcej: 1500 BGP; Nabyte kontrakty futures w walucie obcej: 3000 EUR; Wyemitowane obligacje w walutach obcych: 2000 USD, 3000 EUR; Udzielone kredyty w walutach obcych: 15000 USD, 10000 EUR. Dla pozycji krótkiej w tabeli poprzedź odpowiednią pozycję znakiem minus. Jaki wpływ na wynik finansowy banku będzie mieć znaczna deprecjacja złotego względem powyższych walut? Ryzyko walutowe Pozycja walutowa Pozycje indywidualne USD EUR GBP Pozycja globalna Pozycja całkowita Pozycja absolutna Bilansowa Pozabilansowa Łączna 13500 -4000 -12500 -15000 12000 -12500 -1500 8000 -25000 -3000 -15500 -18500 -16500 -27500 -26500 30000 39500 34500 Ryzyko walutowe Bank amerykański udzielił 1 stycznia kredytu w wysokości 6 mln EUR z terminem spłaty za 6 miesięcy. Kurs na rynku kasowym (spot) z dnia udzielenia kredytu wynosił 1,3 EUR/USD. Na giełdzie papierów wartościowych notowane są kontrakty futures na euro (wartość jednego kontraktu to 100 000 EUR). W styczniu kurs futures kontraktów w euro z terminem realizacji w czerwcu wynosił 1,25 EUR/USD. Bank chce zabezpieczyć się przed deprecjacją euro co doprowadziłoby do spadku wartości należności kredytowej w przeliczeniu na dolary. 1 czerwca kurs spot wynosił 1,2 EUR/USD a kurs futures (kontraktów z terminem realizacji w czerwcu) 1,15 EUR/USD. Zaplanuj transakcję zabezpieczającą (hedging) z wykorzystaniem rynku terminowego (pomijamy wpływ depozytów zabezpieczających). Obligacje – średni czas trwania (duracja) Obligacje – średni czas trwania (duracja) Bank rozważa inwestycję w 5-letnie obligacje których termin zapadalności przypada za 3 lata. Wartość nominalna obligacji wynosi 100 000 zł natomiast stopa odsetek 16% rocznie. Oprocentowanie obligacji jest stałe a odsetki płatne są co roku. Bank spodziewa się osiągnąć stopę zwrotu na poziomie minimum 18%. 1. Czy aktualna cena rynkowa obligacji (93 500 zł) jest dla banku do zaakceptowania? 2. Jaka jest duracja obligacji? 3. Jak na durację obligacji wpłynie wzrost oprocentowania obligacji o 1 p.p.? Obligacje – średni czas trwania (duracja) Duracja aktywów banku wynosi 4,39 przy duracji pasywów na poziomie 3,88. Wartość bieżąca kosztów odsetkowych wynosi 188 223 147, natomiast wartość bieżąca przychodów odsetkowych wynosi 162 480 003. Jak wpłynie na wynik finansowy banku (w obszarze instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu) wzrost rynkowej stopy procentowej? Ryzyko stopy procentowej Bank pozyskał na okres kilkuletni fundusze w wysokości 15 mln USD, w przypadku których przeszacowanie oprocentowania następuje co pół roku według zmiennej stopy LIBOR. Mamy 20 stycznia, następne przeszacowanie będzie miało miejsce 20 czerwca. Aktualna stopa LIBOR 6 m-cy wynosi 3%. Bank chce zabezpieczyć się przed wzrostem stopy procentowej i w konsekwencji zwiększeniem kosztów finansowania. W dniu 20 stycznia ceny kontraktów futures na 3-miesięczne depozyty eurodolarowe z terminem realizacji na czerwiec wynoszą 96,00. Po upływie pół roku (19 czerwca) stopa LIBOR na 6 m-cy wynosi 4%, a cena kontraktu marcowego na 3-miesięczne depozyty eurodolarowe 97,00. Minimalny ruch ceny to 1=100 pkt (wartość 1 punktu to 25 USD). Wartość jednego kontraktu to 1 000 000 USD. Zaplanuj transakcję zabezpieczającą (hedging) z wykorzystaniem rynku terminowego.
