inwestowanie-na-rynkach-towarowych
advertisement
8 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych 1. Kontrakty terminowe: Kontrakt terminowy – jest instrumentem finansowych, który zobowiązuje dwie strony do zawarcia a w określonym terminie w przyszłości transakcji kupna – sprzedaży ustalonej ilości instrumentu podstawowego po ustalonej cenie. W kontrakcie terminowym występują dwie strony. Jedna zobowiązuje się do dostarczenia w przyszłości ustalanej ilości instrumentu podstawowego – ta strona przyjmuje w kontrakcie krótką pozycję, inaczej sprzedaje kontrakt. Druga strona zobowiązuje się do zapłacenia za dostarczoną ilość instrumentu podstawowego – ta strona przyjmuje w kontrakcie pozycję długą, inaczej kupuje kontrakt. Termin dostawy i cena ustalone są w momencie zawarcia kontraktu terminowego. Różnice między kontraktem futures a forward: Kontrakt futures Kontrakt forward Rynek na którym występuje Cecha giełda terminowa rynek pozagiełdowy Standaryzacja kontraktu standaryzowany niestandaryzowany Depozyt wpłacany przez obie strony Wykonanie transakcji jest w zasadzie nie ma z reguły nie występuje z reguły występuje Rozliczenie transakcji codziennie w momencie dostawy Ryzyko w kontrakcie w większości przyjmuje giełda ponoszą strony kontraktu Cena futures – centa kontraktu futures określona w trakcie sesji giełdowych Cena spot – cena instrumentu podstawowego, będącego przedmiotem kontraktu futures, na rynku kasowym Wstępny depozyt zabezpieczający – depozyt który inwestor musi wpłacić na rachunek inwestycyjny przed dokonaniem transakcji na rynku terminowym. Jego wysokość jest zależna od stopnia ryzyka instrumentu podstawowego. Właściwy depozyt zabezpieczający – minimalna wartość depozytu zabezpieczającego. Spadek depozytu poniżej tego poziomu skutkuje koniecznością uzupełnienia depozytu do poziomu początkowego. Równanie na rynku – zasada oznaczająca rozliczanie kontraktów futures po każdej sesji w zależności od wahań ceny futures. 2. Opcje: Opcja – instrument finansowy, który daje jego posiadaczowi prawo do kupna (opcja typu call) lub sprzedaży (opcja typu put) określonej ilości instrumentu podstawowego w ustalonym okresie i po ustalonej cenie. Posiadacz opcji – ma prawo do wykonania opcji, czyli kupna (w przypadku opcji kupna) lub sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży) instrumentu podstawowego. Przyjmuje on długą pozycję w kontrakcie. Wystawiający opcję – jest odpowiednikiem emitenta instrumentów finansowych. Ma on obowiązek wykonania opcji tzn. obowiązek sprzedaży (w przypadku opcji kupna) lub obowiązek kupna (w przypadku opcji sprzedaży). Przyjmuje on krótką pozycję w kontrakcie. Cena wykonania – umówiona w momencie zawarcia transakcji cena, po której wykonuje się opcję. Nie zmienia się przez cały okres życia opcji. Termin wygaśnięcia – termin, po upływie którego opcja traci ważność. Cena opcji, premia – cena prawa które nabywa posiadacz opcji. Płaci ją wystawiającemu opcji z uwagi na brak symetrii obu stron kontraktu. Jest to wartość rynkowa opcji, zmieniająca się w czasie. Cena instrumentu podstawowego – cena instrumentu podstawowego na rynku kasowym, na który opiewa opcja. Termin wykonania – termin, w którym opcja jest wykonana. Opcja in-the-money – opłaca się ją wykonać. W przypadku opcji kupna oznacza to, że cena wykonania jest niższa niż cena instrumentu podstawowego. W przypadku opcji sprzedaży oznacza to, że cena wykonania jest wyższa niż cena instrumentu podstawowego. 1 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych Opcja out-of-the-money – nie opłaca się wykonać. W przypadku opcji kupna oznacza to, że cena wykonania jest wyższa niż cena instrumentu podstawowego. W przypadku opcji sprzedaży oznacza to, że cena wykonania jest niższa niż cena instrumentu podstawowego. Opcja at-the-money – obojętne czy wykona się opcję czy nie. Oznacza to, że cena wykonania jest równa cenie instrumentu podstawowego. Strategia long put: W czerwcu inwestor przewiduje, że po zbiorach cena pszenicy spadnie, nabywa zatem opcję sprzedaży tony pszenicy z terminem wygasania w grudniu za 10 PLN i z ceną wykonania 780 PLN. We wrześniu cena pszenicy spada do 750 PLN/t. Opcja jest in-the-money (cena wykonania cena instrumentu podstawowego), dlatego decyduje się wykonać opcję. Czerwiec Wrzesień Kupno opcji sprzedaży za 10 PLN z cena wykonania 780 PLN/t Wykonanie opcji przy cenie 750 PLN/t Obliczenia: Koszt (premia) – 10 PLN Zysk 780 PLN – 750 PLN = 30 PLN Wynik: 30 PLN – 10 PLN = 20 PLN 2 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych 3. Swap towarowy: Swap towarowy – umowa między dwiema stronami dotycząca wymiany okresowych płatności zależnych od ceny określonej ilości towaru lub od wysokości indeksu. W wymianie jedna ze stron dokonuje stałych płatności w zamian za płatności zmienne, które są średnimi cenami spot towaru z określonego wcześniej okresu, bądź są uzależnione od wysokości określonego indeksu. Swapy towarowe są transakcjami finansowymi, ponieważ nie występuje fizyczna dostawa towaru. Jest to rozwiązanie dla firm, które chcą ograniczyć ryzyko związane ze zmianami cen towarów przedsiębiorstw produkcyjnych, pośredników w handlu surowcami i towarami, koncernów chemicznych i petrochemicznych, hut metali kolorowych oraz przedsiębiorstw usługowo – handlowych których działalność w znacznym stopniu wykorzystuje surowce i towary. Zawarcie transakcji swap towarowy na sprzedaż towaru po stałej cenie w przyszłym okresie zabezpiecza interesy producenta w sytuacji gdy spodziewane są spadki cen na rynku. Z kolei firmie, której działalność w dużej mierze uzależniona jest od cen towarów na rynku swap towarowy na kupno towaru po stałej cenie gwarantuje zabezpieczenie założonego poziomu marży w przypadku wzrostu cen na rynku. Swap towarowy jest transakcją bezwarunkową, co oznacza, że ewentualne korzyści wynikające z korzystnych dla klienta zmian ceny towaru zostaną zniwelowane przez ujemny wynik na finansowej transakcji zabezpieczającej, Swap towarowy może być wykorzystywany w transakcjach surowcami, metalami bazowymi, węglem, tworzywami sztucznymi czy np. produktami ropopochodnymi. Z wyjątkiem ograniczeń dotyczących listy towarów i wartości transakcji, pozostałe elementy umowy, czyli zarówno warunki rozliczenia, czas trwania umowy czy konstrukcja ceny są ustalane elastycznie w zależności od potrzeb klienta. Strony umowy mogą dowolnie ustalić, która z nich jest płatnikiem według cen stałych, a która zobowiązuje się płacić przelewy pieniężne oparte o zmienną stawkę referencyjną. Przykład: Na rynku występują dwa podmioty: producent miedzi oraz jego odbiorca. Odbiorca obawiając się dużych zmian cen miedzi postanawia ograniczyć to ryzyko zawierając swap towarowy z producentem. Zobowiązuje się płacić mu ustaloną stałą cenę za ustaloną ilość ton miedzi, w zamian za co otrzymuje cenę zmienną. Przedsiębiorstwo odnosi korzyści, gdy cena miedzi na rynku spot rośnie, oraz ponosi straty gdy cena spada. Producent miedzi odnosi korzyści w sytuacji przeciwnej. Instrument ten może skutecznie zabezpieczyć ryzyko zmiany cen towarów wyłącznie, gdy klient rozlicza fizyczny zakup lub sprzedaż towarów na bazie jednego z ogólnie akceptowanych na świecie indeksów bazowych lub na podstawie innego indeksu o wysokim stopniu korelacji z nimi. W transakcji spawowej nie następuje początkowa ani końcowa wymiana nominałów. Transakcje rozliczane są wyłącznie poprzez rozliczanie różnicy netto między wartościami płatności wg. ceny stałej i zmiennej w walucie, którą strony ustaliły podczas zawierania transakcji. Możliwe jest również przedterminowe rozliczenie transakcji w momencie wskazanym przez klienta. 4. Kontrakty na różnice kursowe (CFD): Kontrakty na różnice kursowe (CFD) – stanowią alternatywę wobec kontraktów futures, które wymagają zaangażowania dużego kapitału. CFD jest znacznie bardziej dostępny z uwag na znacznie niższą wartość nominalną oraz niskie kwoty potrzebne do otwarcia rachunku. Ponadto CFD są tańsze w obrocie gdyż nie są notowane na giełdzie. CFD to niestandaryzowany, pozagiełdowy instrument pochodny, którego przedmiotem jest wymiana kwoty pieniężnej równej różnicy między ceną otwarcia a ceną zamknięcia pozycji. Kontrakty są rozliczane pienienie – klient nie kupuje ani nie sprzedaje instrumentu bazowego, tylko obstawia zmianę jego kursu. Transakcja jest zawierana z podmiotem świadczącym usługi w zakresie CFD. CFD są kontraktami służącymi głównie do spekulacji na zmianach kursów walutowych, indeksów giełdowych, towarów surowcowych, akcji, obligacji. Mogą być wykorzystywane do spekulowania zarówno na wzrost jak i na spadek cen instrumentu bazowego. Kwotowane są dwie ceny CFD – oferta kupna i oferta sprzedaży. Kosztem dla inwestora jest spread oraz prowizja pobierana przez spółkę prowadzącą internetową platformę transakcyjną umożliwiającą dokonywanie tego typu transakcji. 3 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych Aby otworzyć pozycję należy wnieść jedynie ułamek pełnej wartości transakcji – zazwyczaj poniżej 10%. CFD daje zatem możliwość osiągnięcia znacznie większej stopy zwrotu iż w przypadku tradycyjnej transakcji, do przeprowadzenia których niezbędna jest pełna kwota. W przypadku CFD występuje zatem efekt dźwigni finansowej, zatem ewentualna strata może być wyższa niż początkowy depozyt. Ponadto zawierając tego typu transakcje należy uwzględnić: Ryzyko kontrahenta – druga strona transakcji z różnych przyczyn może nie wywiązać się z zobowiązań wobec klienta, który odnotował zysk Ryzyko płynności – przy niewielkich obrotach mogą wystąpić problemy z zamknięciem pozycji, bo dostawca CFD może zaproponować kwotowanie niekorzystne dla klienta lub wręcz odmówić zawarcia transakcji przeciwstawnej. 5. Spread betting: Spread betting – jest typem kontraktu na różnice kursowe. Jego rozliczenie zależy od różnicy w cenie z momentu otwarcia i zamknięcia pozycji. Podobnie jak w przypadku CFD kontrakty typu Spread betting mogą być rozliczone jedyne w formie finansowej. Możliwe jest dokonywanie transakcji przy niewielkim wkładzie własnym. Główną różnicą pomiędzy Spread bettingiem a tradycyjnymi kontraktami CFD jest fakt, że cena kupna/sprzedaży w transakcjach Spread bettingowych zawiera w sobie wszystkie opłaty i prowizje. 6. Indeksy rynków towarowych: Na rynku towarowym obliczane są wskaźniki (indeksy) które nie tylko obrazują panującą tam koniunkturę ale także mogą być bardzo pomocnym narzędziem przy pośrednim inwestowaniu na tych rynkach gdyż: Stanowią one benchmark dla funduszy inwestycyjnych na rynkach towarowych i surowcowych Na ich podstawie są konstruowane indeksowe instrumenty finansowe rynku towarowego Na ich bazie są tworzone produkty standaryzowane, których portfel odzwierciedla skład koszyka określonego indeksu TRJ/CRB Index: Najbardziej znanym i najstarszym indeksem rynków towarowych jest Thomson Reuters/Jefferies CRB Index (TRJ/CRB) obliczany wspólnie przez Thomson Reuters Group i Jefferies Financial Products Indeks TRJ/CRB jest indeksem szerokiego rynku odzwierciedlającym zachowanie koszyka kontraktów futures reprezentujących długą pozycje na surowcach i towarach, na których kontrakty te bazują Został on ustanowiony w 1957 roku. Od 1961 roku przeprowadzono 10 jego rewizji, które miały na celu dostosowanie go do zmian zachodzących na rynku towarowym Obecnie koszyk indeksu podzielony jest na cztery grupy obejmujące łącznie 19 surowców i towarów rolnych. Udziały poszczególnych surowców i towarów w koszyku indeksu są stałe Grupa I zawiera wyłącznie produkty naftowe o największym znaczeniu ekonomicznym i największych obrotach na rynku towarowym. Cechuje je również największy współczynnik korelacji z rynkiem akcji co wynika z ogromnego wpływu cen nośników energii na poziom aktywności ekonomicznej w skali globalnej. Łączy udział produktów naftowych w koszyku indeksu wynosi 33% z czego udział samej ropy naftowej wynosi 23% Grupa II zawiera 7 różnego rodzaju kontraktów (na surowce energetyczne, metale szlachetne, metale przemysłowe i towary rolne) o wysokiej płynności – ich łączny udział w koszyku indeksu wynosi 42% W skład grupy III wchodzą 4 płynne rodzaje kontraktów na towary rolne pochodzenia roślinnego, których łączny udział w koszyku indeksu wynosi 20% Do grupy IV zakwalifikowanych zostało 5 kontraktów o niższej płynności, które podnoszą dywersyfikację całego portfela – ich łączny udział wynosi 5% W ujęciu sektorowym największy wpływ na indeks mają kontrakty na produkty naftowe (33%), towary miękkie (21%), metale przemysłowe (13%) i zboża (13%). 4 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych S&P GSCI: Do najpopularniejszych indeksów rynku surowcowego i towarowego należy także utworzony w 1991 roku Goldman Sachs Commodity Index – GSCI. Obejmuje on obecnie kontrakty na 24 surowce i towary rolne: 6 produktów energetycznych 5 metalu przemysłowych 8 produktów rolnych pochodzenia roślinnego 3 towary rolne pochodzenia zwierzęcego 2 metale szlachetne Zdecydowanie największy wpływ na zachowanie indeksu mają surowce energetyczne – ich udział wynosił w październiku 2011r. 69,5% - głównie jest to ropa WTI i ropa Brent Znacznie mniejszą rolę w koszyku indeksu odgrywają towary rolne pochodzenie roślinnego – 15%, metale przemysłowe -7%, najmniejszą produkty pochodzenia zwierzęcego – 4,6% i metale szlachetne – 3,9% Według danych z połowy 2010 roku podmioty naśladujące zachowanie indeksu S&P GSCI zarządzały aktywami o wartości ok. 75-80 mld USD. DJ – UBSCI: Do najpopularniejszych indeksów rynku towarowego należy także obliczany od 1998 roku Dow Jones UBS Commodity Index. W skład jego koszyka wchodzi obecnie 19 kontraktów na surowce i towary podzielone na pięć grup, które są ważone w oparciu o ich znaczenie gospodarcze i płynność rynkową. Udział żadnej z grup towarów nie może przekroczyć 33% portfela indeksu, a udział pojedynczego towaru nie może być mniejszy niż 2% oraz większy niż 15% portfela indeksu. Największy udział w indeksie w końcu listopada 2011 roku miały surowce energetyczne, towary rolne, metale przemysłowe oraz metale szlachetne. Jeśli chodzi o poszczególne towary, to największe wagi w indeksie DJ – UBSCI posiadają: Ropa naftowa – 13,7% Złoto – 13,7% Gaz ziemny – 9,3% Kukurydza – 7,2% Soja – 6,6% Miedź – 6,4% Na końcu I półrocza 2011 roku w produkty finansowe naśladujące zachowanie tego indeksu zainwestowano około 80 mld USD. RICI: Najszersza reprezentacja towarów i surowców znajduje się w portfelu indeksu Rogers International Commodity Index opracowanego na przełomie lat 1996/1997. Obejmuje on kontrakty na 35 surowców i towarów. Decyzje o wagach poszczególnych składników w portfelu indeksu podejmuje RICI Commitiee. W 2011 roku największe wagi w indeksie posiadały: ropa naftowa notowana na NYMES, ropa Brent notowana na ICE Futures Europe, kukurydza i pszenica notowane na CBOT oraz bawełna notowane na ICE Futures US. 7. Fundusze surowcowe (towarowe): Inwestycje w akcje spółek surowcowych (w przypadku funduszy otwartych) oraz w kontrakty futures na surowce i towary (w przypadku funduszy zamkniętych) są domeną funduszy surowcowych Fundusze te są od wielu lat dostępne dla inwestorów na całym świecie Fundusze surowcowe to fundusze o wyspecjalizowanej polityce inwestycyjnej, która zakłada lokowanie aktywów: 5 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych Bezpośrednio w instrumenty pochodne na określony surowiec i towar albo ich grupę Pośrednio w akcje spółek prowadzących działalność w sektorze wydobywczym lub rolnym, których wartość jest ściśle związana z koniunkturą na rynku surowcowym lub towarowym, bądź z tytułu uczestnictwa funduszu typu EFT lub ETC skonstruowanych na bazie indeksów opisujących koniunkturę w określonym segmencie rynku surowcowego lub towarowego Zgodnie z klasyfikacją funduszy inwestycyjnych opracowaną przez Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami „fundusze surowcowe są funduszami inwestującymi co najmniej 66% wartości aktywów w instrumenty finansowe powiązane z rynkiem surowcowym takie jak akcje spółek surowcowych lub towarowe instrumenty pochodne” W Polsce zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych tylko fundusze inwestycyjne zamknięte mogą lokować zgromadzone aktywa w prawa majątkowe których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajówo energii, mierników i limitów wielkości produkcji, dopuszczone do obrotu na giełdach towarowych Zgodne z ustawą o funduszach inwestycyjnych fundusz inwestycyjny otwarty nie może nabywać papierów wartościowych lub zbywalnych praw majątkowych reprezentujących prawa do metali szlachetnych W związku z powyższym inwestycje otwarte w aktywa surowcowe i towarowe ograniczać się mogą jedynie do instrumentów odzwierciedlających zachowanie się indeksów rynku surowcowego lub towarowego lub do akcji spółek prowadzących działalność na rynku surowcowym Obecnie na polskim rynku finansowym funkcjonuje 8 krajowych funduszy surowcowych: stor Gold FiZ Na polskim rynku finansowym dostępnych jest także kilka zagranicznych funduszy towarowych: Zagraniczne fundusze surowcowe I towarowe są oferowane także przez towarzystwa ubezpieczeń na życie w formie ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. W ich ofercie znajdują się zarówno niektóre z ww. funduszy wpisanych do rejestru prowadzonego przez Komisie Nadzoru Finansowego jak też fundusze które nie zostały notyfikowane przez KNF Zamknięte fundusze surowcowe i towarowe można również okresowo nabyć w ramach subskrypcji produktów ubezpieczeniowo – inwestycyjnych ETF, ETC: Fundusz ETF – to fundusz inwestycyjny, którego celem jest dążenie do odzwierciedlenia zachowania określonego indeksu rynkowego. ETF osiąga to stosując jedną z dwóch metod: metodę fizycznej replikacji lub metodę syntetycznej replikacji Na bazie zakupionych do portfela inwestycyjnego instrumentów finansowych, fundusz dokonuje emisji tytułów uczestnictwa funduszu, które są papierami wartościowymi notowanymi na giełdach papierów wartościowych ETC – to instrumenty finansowe, które posiadają ekspozycję na rynek towarowy i posiadają w portfelu wyłącznie towary w fizycznej postaci, które stanowią jego pełne zabezpieczenie. Inwestowanie w fundusze ETF umożliwia dywersyfikację portfela inwestycyjnego Dywersyfikacja portfela jest możliwa dzięki temu, że lokując środki finansowe w ETF inwestor w istocie nabywa portfel instrumentów finansowych składających się zazwyczaj z różnorodnych aktywów o składzie i proporcji odpowiadającym składom i proporcji w jakich instrumenty te występują w określonym indeksie lub subindeksie rynku finansowego bądź towarowego Tytuł uczestnictwa funduszy ETF są przedmiotem obrotu na giełdzie papierów wartościowych w systemie notowań ciągłych. Dzięki temu są na bieżąco wyceniane przez rynek w godzinach trwania sesji giełdowych oraz są przedmiotem ciągłego obrotu na giełdzie. W konsekwencji inwestorzy posiadający jednostki funduszy ETF lub zamierzający je nabyć mogą to zrobić w każdym momencie, co nie jest możliwe w przypadku jednostek tradycyjnych funduszy inwestycyjnych, które ą wyceniane najwyżej raz dziennie Odpowiedni poziom płynności zapewniają animatorzy 6 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych Fundusze ETF są niezwykle konkurencyjnymi kosztowo produktami finansowymi w porównaniu do tradycyjnych aktywnie zarządzanych funduszy inwestycyjnych. Dotyczy to zwłaszcza kosztów zarządzania, które w przypadku ETF są dużo niższe. Wynika to z pasywnego zarządzania portfelem, polegającego jedynie na odwzorowywaniu składu określonego indeksu Nabywając tytuły uczestnictw funduszy ETF inwestor nie ponosi opłaty manipulacyjnej. Zamiast tego kupując lub sprzedając fundusze ETF na giełdzie inwestor zmuszony jest zapłacić prowizję Fundusze ETF powiązane z rynkiem towarowym pojawiły się na rynku finansowym w 2001r. 8. Produkty strukturyzowane: Produkty strukturyzowane – to instrumenty finansowe o charakterze inwestycyjnym, które zapewniają inwestorom w określonym czasie zwrot zainwestowanego kapitału, a jednocześnie dają możliwość partycypowania w ewentualnych zyskach, jakie mogą wypracować instrumenty rynku finansowego, bądź niefinansowego. Dochód inwestora jest uzależniony od kształtowania się ceny jednego lub wielu instrumentów bazowych. Produkty strukturyzowane oferują zwykle 100% ochronę zainwestowanego kapitału w okresie rozliczeniowym Stopień partycypacji w zyskach, jakie mogą wypracować instrumenty pochodne znajdujące się w portfelu produktu jest ściśle związany z poziomem ochrony kapitału – im niższy jest poziom ochrony kapitału, tym wyższy udział w potencjalnych zyskach, a więc wyższa potencjalna stopa zwrotu W zależności od zastosowanego instrumentu pochodnego zyski inwestorów mogą być nielimitowane, bądź też mogą zotać ograniczone do wysokości określonej przez emitenta produktu strukturyzowanego Rodzaje: W Polsce produkty strukturyzowane występują w różnych formach i w związku z tym maja charakter międzysektorowy Najbardziej popularne w Polsce formy to produkty ubezpieczeniowe. Ponadto występują certyfikaty depozytowe, ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, fundusz inwestycyjny zamknięty, fundusz zagraniczny, obligacja strukturyzowana, certyfikat strukturyzowany Część produktów jest notowana na GPW: certyfikaty inwestycyjne, FiZ, obligacje strukturyzowane, certyfikaty strukturyzowane 9. Akcje producentów towarów: Inwestowanie z ekspozycją na rynki towarowe jest możliwe również w sposób pośredni poprzez lokowanie środków finansowych w papiery wartościowe firm prywatnych, których działalność jest związana z rynkami surowcowymi i towarowymi. Są to głównie firmy zajmujące się poszukiwaniem, wydobyciem i przetwarzaniem surowców oraz producenci żywności Największym światowym centrum obrotu akcjami spółek wydobywczych są kanadyjskie giełdy Toronto Stock Exchange i TSX – Venture Exchange wchodzące w skład TMX. Łączna wartość obrotu ich akcjami wyniosła w 2010r. prawie 400 mld CAD Na TSX – TSX-V notowane są akcje spółek zajmujących się głównie wydobyciem węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, metali przemysłowych i metali szlachetnych. Według danych z końca 2010r. na giełdach należących do TMX Group notowane były akcje 58% wszystkich firm wydobywczych na świecie notowanych na giełdach papierów wartościowych o łącznej kapitalizacji 563 mld USD TMX Group jest także światowym liderem jeśli chodzi o notowane spółek z sektora energetycznego Na giełdach wchodzących w skład TMX Group notowane są akcje 154 międzynarodowych spółek sektora wydobywczego, o łącznej kapitalizacji 84 mld USD Są to przede wszystkim firmy: Kolejnymi giełdami papierów wartościowych pod względem liczby notowanych spółek wydobywczych są: 7 Dr. Tomasz Miziołek Światowe rynki towarowe Wykład VI – Inwestowanie na rynkach towarowych – AMEX Na GPW w Warszawie notowane są obecnie akcje 8 spółek surowcowych 8 INSTRUMENTY POCHODNE I BAZOWE - wykład II semestr INSTRUMENTY POCHODNE - Kontrakty terminowe Opcje i instrumenty pochodne - Spread motyla Opcje i instrumenty pochodne Rynek instrumentów finansowych- wykład 6 Rynek instrumentów pochodnych w Polsce Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt
