SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Kosztowie Uchwalony w porozumieniu z Radą Rodziców dnia 29.09.2011r. SPIS TREŚCI 1. Wstęp.......................................................................................................3 2. Diagnoza i zasoby ...................................................................................3 3. Cele ..........................................................................................................4 4. Uwagi do realizacji.................................................................................4 5. Zadania profilaktyczne .........................................................................5 6. Spodziewane efekty ................................................................................6 7. Podstawy prawne do działań profilaktycznych ..................................7 8. Plan realizacji działań szkolnej profilaktyki .......................................8 9. Ewaluacja…………………………………………………………….12 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 2 1. WSTĘP Niniejszy program profilaktyczny jest ściśle powiązany z programem wychowawczym szkoły. Zwraca szczególną uwagę na kształcenie osobowości dzieci i młodzieży i wspieranie ich rozwoju. Wynika to z założenia, że młody człowiek o prawidłowo rozwijającej się osobowości będzie mniej skłonny do różnych zachowań ryzykownych, w tym związanych z uzależnieniami. Uczeń przeżywa wiele sytuacji, które zmuszają go do szukania różnych rozwiązań, podejmowania wyborów i działań. Dlatego należy nauczyć go, aby lepiej radził sobie z rozwiązywaniem problemów życiowych bez nadmiernego napięcia, aby rozumiał siebie i innych, umiał współżyć z innymi i potrafił znajdować w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach. 2. DIAGNOZA I ZASOBY Diagnozę środowiska szkolnego opracowano w oparciu o badania przeprowadzone w naszej szkole ankiety, obserwacje zachowania uczniów w sytuacjach typowo szkolnych i pozalekcyjnych, rozmowy z wychowawcami, uczniami, rodzicami, nauczycielami, dyrekcją,. Stwierdzono następujące problemy: Naruszanie dyscypliny na lekcjach i przerwach, Używanie wulgaryzmów, niska kultura osobista u uczniów, Palenie papierosów, Picie alkoholu, Agresja słowna, przemoc psychiczna, Agresja fizyczna, Niszczenie mienia osobistego, szkolnego. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 3 Zasoby - instytucje i osoby mogące wesprzeć szkolne działania profilaktyczne: 1. Rada pedagogiczna (różne formy dokształcania, kursy – rozszerzenie wiedzy na temat uzależnień, przemocy i agresji, komunikacji) 2. Atrakcyjne zajęcia pozalekcyjne 3. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna 4. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 5. Pedagog szkolny 6. Policja 3. CELE 1. Budowanie bezpiecznej, życzliwej atmosfery w szkole. 2. Zmniejszenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole. 3. Ograniczanie wulgarnego słownictwa wśród uczniów i rozwijanie kultury osobistej. 4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości. 5. Promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie u uczniów odpowiedzialności za własne zdrowie. 6. Rozwijanie umiejętności kontroli emocji oraz sposobów radzenia sobie z nimi. 7. Poznanie istoty i przyczyn stresu oraz wzmacnianie odporności uczniów na stres. 8. Kształcenie umiejętności asertywnego zachowania w różnych sytuacjach społecznych. 9. Uświadamianie zagrożeń jakie niosą uzależnienia. 10. Wdrażanie uczniów do wartościowego spędzania czasu wolnego. 11. Budowanie więzi ze szkołą. 12. Zachęcanie rodziców do aktywnego udziału w życiu szkoły. 13. Rozwijanie odpowiedzialności u uczniów za własne słowa i czyny. 4. UWAGI DO REALIZACJI Nasze działania obejmują dwa poziomy profilaktyki: profilaktykę pierwszorzędową i profilaktykę drugorzędową. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 4 • Profilaktyka pierwszorzędowa – działania adresowane do ogółu uczniów. Celem jest przede wszystkim promocja zdrowego stylu życia. Działania te realizowane są głównie w szkole, polegają na przekazywaniu informacji o konsekwencjach zachowań ryzykownych oraz kształtowaniu ważnych umiejętności życiowych (np. radzenia sobie ze stresem). Do zadań realizowanych na tym poziomie należy również stwarzanie możliwości alternatywnych form spędzania czasu wolnego dla uczniów. • Profilaktyka drugorzędowa - adresowana jest do grup podwyższonego ryzyka. Celem jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji. Zajęcia prowadzone są w szkołach, ale również na terenie poradni psychologiczno - pedagogicznych, placówek specjalistycznych, itp. Wykorzystywane są strategie: informacyjne, edukacyjne oraz stosowana jest interwencja. Program przeznaczony jest dla uczniów szkoły podstawowej w Kosztowie. Realizowany będzie poprzez: - godziny do dyspozycji wychowawcy klasy; - spotkania z pedagogiem szkolnym; - spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej; - spotkania z funkcjonariuszami Policji; - spotkania z rodzicami; - prowadzenie zajęć profilaktycznych, zgodnie z przeszkoleniem nauczycieli; - uroczystości i imprezy szkolne; - apele okolicznościowe i „Dobre słówko”; - pracę w kołach zainteresowań (sportowych, artystycznych, edukacyjnych); - akcje profilaktyczne. 5. ZADANIA PROFILAKTYCZNE Dbanie o dobry klimat, atmosferę przyjazną dla ucznia, nauczyciela i rodzica, aby szkoła stała się miejscem, w którym uczniowie czują się bezpiecznie, chętnie uczęszczają do szkoły i aktywnie uczestniczą w jej życiu, SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 5 wzajemne poszanowanie uczniów i nauczycieli, współpraca z rodzicami, różne formy wsparcia dla nich i uzyskiwanie pomocy od rodziców, udzielanie przez nauczycieli, wychowawców, pedagogów pomocy uczniom z trudnościami w nauce i zachowaniu, udzielanie przez nauczycieli, wychowawców, pedagogów pomocy uczniom z problemami rodzinnymi, praca z uczniem nad prawidłową komunikacją międzyludzką, uczenie walki ze stresem, wskazywanie wartościowych form spędzania czasu wolnego, uczenie odpowiedniego gospodarowania czasem wolnym, stworzenie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych dla uczniów, ćwiczenie umiejętności asertywnych podczas nacisków grupy rówieśniczej (dotyczy zachowań destrukcyjnych w grupie) współpraca wychowawców, rodziców z pedagogiem szkolnym w celu rozwiązywania problemu niedostosowania społecznego uczniów, reagowanie wszystkich pracowników szkoły na negatywne zachowanie uczniów, Promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie u uczniów odpowiedzialności za własne zdrowie, nawiązywanie współpracy z instytucjami i osobami, które mogą wesprzeć szkołę w profilaktyce. 6. SPODZIEWANE EFEKTY zmniejszenie przemocy i agresji w szkole, wulgaryzmów wśród uczniów, wzrost wiedzy u uczniów i rodziców na temat uzależnień i zagrożeń z nimi związanych oraz sposobów radzenia sobie z nimi, dokonywanie przez uczniów wartościowych wyborów i przejawianie pozytywnych zachowań, rozwinięcie u uczniów postawy współodpowiedzialności i rozumienia siebie i innych, stworzenie u uczniów poczucia bezpieczeństwa w szkole , poprawa kultury wśród uczniów, identyfikowanie się rodziców i uczniów ze szkołą, SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 6 przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia i dokonywanie wartościowych wyborów spędzania czasu wolnego, zmniejszenie zjawiska niszczenia mienia szkolnego. 7. PODSTAWY PRAWNE DO DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (zm. 01.09.2011r. Dz.U.09.56.458) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (zm. 15.04.2011r. Dz.U. 2011 nr 105 poz. 614) Rozporządzenie MENiS z dnia 31.01.2002r. dot. Ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (zm. 09.02.2007r. Dz.U. 2007 nr 35 poz. 222) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.2004r. (zm. 03.12.2010r. Dz.U. 2011 nr 6 poz. 19) Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 9.11.1995r. (zm. 08.04.2010r. Dz.U. 2010 nr 81 poz. 529) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982r. (zm. 16.07.2009r. Dz.U. 2009 nr 144 poz. 1175) SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 7 8. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Zdiagnozowa ne problemy Osoby odpowiedzialne Zadania Sposoby realizacji Spodziewane efekty Naruszanie dyscypliny na lekcjach i przerwach Reagowanie na wszelkie negatywne i zagrażające sytuacje występujące w szkole. Dyżury nauczycieli na przerwach Zapobieganie bezkarności poprzez spotkania uczniów z przedstawicielem policji Solidne rozliczanie uczniów z zachowania w czasie lekcji i przerw przez wychowawców i nauczycieli. Zmniejszenie ilości uczniów naruszających dyscyplinę na lekcjach i przerwach. Dyrektor Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice Wulgarne słownictwo Reagowanie na niewłaściwe słownictwo uczniów. Informowanie rodziców o zachowaniach ich dzieci, wspólne oddziaływania. Stosowanie strategii działań wychowawczych, zapobiegawczych i interwencyjnych. Zapoznanie uczniów z wiedzą na temat odpowiedzialności karnej nieletnich. Wykorzystanie zeszytów wychowawcy jako narzędzia do kontroli zachowań pozytywnych i negatywnych. Przestrzeganie regulaminu przerw. Systematyczne monitorowanie zachowania uczniów-konkurs „Super- klasa” Rozmowy z uczniami. Konkurs „Superklasa. Kreowanie pozytywnych relacji interpersonalnych uczniów na lekcjach wychowawczych, profilaktycznych, apelach okolicznościowych i uroczystościach szkolnych. Dbanie o używanie zwrotów grzecznościowych. Poszerzanie zdolności językowych uczniów na języku polskim, kołach zainteresowań. Prowadzenie lekcji wychowawczych, wykorzystanie filmów edukacyjnych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Gazetka profilaktyczna. Rozmowy z uczniami, rodzicami. Zmniejszenie ilości uczniów stosujących wulgarne słownictwo. Dyrektor Wychowawcy Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice. Zmniejszenie ilości uczniów palących papierosy. Dyrektor Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice. Motywowanie do pozytywnych zachowań Palenie papierosów Obiektywne informowanie o skutkach palenia papierosów. Diagnoza przyczyn sięgania przez uczniów po używki. Picie alkoholu Kontrola trudności w nauce uczniów. Alternatywne sposoby spędzania czasu wolnego przez uczniów. Zapobieganie nudzie i poszukiwaniu nieformalnych grup wsparcia. Obiektywne informowanie o skutkach picia alkoholu. Diagnoza przyczyn sięgania przez uczniów po używki. Kontrola trudności w nauce uczniów. Zapobieganie nudzie i poszukiwaniu nieformalnych grup wsparcia. Promowanie zdrowego stylu życia. Agresja słowna, przemoc psychiczna Uczenie uczniów empatii, poszanowania praw innych. Agresja fizyczna Konsekwentne i jednolite działanie wychowawców i rodziców w przypadku agresywnych zachowań dziecka. Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych uczniów. Kształtowanie realnej samooceny u uczniów. Proponowanie alternatywnych sposobów rozładownia negatywnych Zajęcia wyrównawcze, pomoc koleżeńska. Koła zainteresowań. Zachęcanie do uprawiania sportu i turystyki. Udział uczniów w akcjach profilaktycznych. Prowadzenie lekcji wychowawczych, wykorzystanie filmów edukacyjnych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Gazetka profilaktyczna. Udział uczniów w akcjach antyalkoholowych. Rozmowy z uczniami, rodzicami. Koła zainteresowań. Zachęcanie do uprawiania sportu i turystyki. Imprezy sportowe wg kalendarza. Prowadzenie lekcji wychowawczych, wykorzystanie filmów edukacyjnych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Rozmowy z uczniami i rodzicami na temat ich zachowania. Pogadanki z pedagogiem szkolnym. Prowadzenie lekcji profilaktycznych (przez zaproszonych psychologów, pedagogów). Rozmowy z uczniami. Pogadanki na temat radzenia sobie z negatywnymi emocjami, stresem. Imprezy sportowe wg kalendarza. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Bark zainteresowania uczniów sięganiem po alkohol Dyrektor Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice Zmniejszenie agresji słownej u uczniów. Dyrektor Wychowawcy Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice Dyrektor Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice Zmniejszenie agresji fizycznej u uczniów. 9 emocji. Niszczenie mienia Piętnowanie nawet drobnych form wandalizmu. Uświadamianie rodziców o konsekwencjach za szkody spowodowane przez dziecko. Uświadomienie uczniom kosztów niezbędnych dla utrzymania szkoły. Wyrabianie u uczniów poczucia współwłasności Pociąganie do współodpowiedzialności rodziców, opiekunów prawnych. Zmniejszenie niszczenia mienia przez uczniów. Dyrektor Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Rodzice Niezdrowe odżywianie Wyrabianie nawyków zdrowego odżywiania wśród dzieci i rodziców. Przygotowanie i przeprowadzanie programów dotyczących zdrowego odżywiania. Przeprowadzanie akcji dotyczących higieny osobistej. Bieżące monitorowanie respektowania zasad zdrowego odżywiania na terenie placówki. Budowanie właściwych więzi w rodzinie. Tworzenie poprawnych relacji z rówieśnikami, nauczycielami i innymi pracownikami szkoły. Realizacja programów dotyczących zdrowego odżywiania przeprowadzanych we współpracy z PSSE w Pile. Pogadanki na godzinach będących do dyspozycji wychowawców i lekcjach wy chowania fizycznego. Organizacja dożywiania uczniów na terenie placówki z uwzględnieniem zasad zdrowego odżywiania. Spożywanie pełnowartościowych posiłków Dbanie o higienę osobistą Wychowawcy Wszyscy nauczyciele Pedagog szkolny Uczestniczenie uczniów w apelach „Dobre słówko”. Pogadanki na godzinach wychowawczych z dziećmi i z rodzicami na spotkaniach w szkole Kółko teatralne Wychowawcy Pedagog szkolny Wyrabianie nawyku bezpiecznego poruszania się na drogach i w środkach lokomocji. Zapewnienie bezpiecznego pobytu na terenie placówki. Przeprowadzanie alarmów przeciw – pożarowych. Wychowanie komunikacyjne na lekcjach techniki i w nauczaniu zintegrowanym. Poprawne relacje między uczniami Eliminacja problemów emocjonalnych związanych z życiem rodzinnym Bezpieczne dotarcie dziecka do szkoły i bezpieczny pobyt na terenie placówki. Nawiązywanie prawidłowych relacji z innymi ludźmi Zapewnienie bezpieczeń stwa na terenie szkoły i poza nią. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Wychowawcy Nauczyciel techniki Sekcja BHP 10 Zbyt mała aktywność fizyczna i niewłaściwe spędzanie czasu wolnego Wyrabianie nawyku aktywnego spędzania czasu wolnego. Zapobieganie wadom postawy. Ćwiczenia śródlekcyjne, wyjazdy na zawody sportowe, wyjazdy na Czwartki LA, wycieczki rowerowe, gry i zabawy ruchowe na zajęciach świetlicowych, wyjazdy na basen. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Prawidłowa sylwetka u dzieci- brak wad postawy. Spędzanie czasu wolnego w sposób aktywny. Nauczyciel wych. fizycznego Wychowawcy 11 9. EWALUACJA Ewaluacja programu odbywać się będzie w oparciu o: Ankiety, Obserwację bezpośrednią uczniów, Rozmowy z uczniami, wychowawcami, rodzicami, nauczycielami, pedagogiem szkolnym, Analizę dokumentacji wychowawców. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA IM. MARII KONOPNICKIEJ W KOSZTOWIE Plan działań profilaktycznych w roku szkolnym 2011/2012 1. 2. 3. a) b) c) d) e) 4. 5. 6. 7. Przeprowadzenie diagnozy wstępnej środowiska uczniowskiego Opracowanie i przeprowadzenie programu antynikotynowego i antyalkoholowego Współpraca z PSSE w Pile Program edukacyjny „Trzymaj Formę ! ” Projekt ,, Bądźmy zdrowi- wiemy, więc działamy ” Wojewódzki konkurs dla uczniów klas V szkół podstawowych pt.: ”Palić, nie palić – oto jest pytanie?”Udział w XIV Konferencji Promocji Zdrowia Program edukacyjny „Pierwszy dzwonek” Pedagogizacja rodziców- prezentacje multimedialne, filmy, gazetki informacyjne, broszury Sezonowe alarmy przeciwpożarowe Pogadanki z pedagogiem szkolnym Realizacja zadań z zakresu profilaktyki na lekcjach wychowawczych, wychowania fizycznego, techniki SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 13