SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA nr 1 w Jaworzu Wstęp 1 . Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworzu został opracowany w oparciu o diagnozę rzeczywistych potrzeb i problemów występujących w naszym środowisku ( wyniki z ankiet, obserwacji i rozmów). 2. Profilaktyka jest tu rozumiana jako proces wspierania zdrowia i poczucia własnej wartości ucznia, oraz przeciwdziałania czynnikom destrukcyjnym. 3. Zadania przyjęte do realizacji w Szkolnym Programie Profilaktyki są spójne z Programem Wychowawczym Szkoły, zgodne ze Statutem Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworzu, Międzynarodową Konwencją Praw Człowieka i Praw Dziecka. 6. Do Programu Profilaktyki dołączono regulamin wycieczek klasowych i procedury związane z ich organizacją. Strona 5. Integralną częścią Programu Profilaktyki są procedury postępowania wychowawczego w sytuacjach zagrożenia demoralizacją ( zał.1). 1 4. Program Profilaktyki jest integralną częścią systemu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, praw każdego człowieka. Zakłada współpracę z innymi instytucjami wspierającymi szkołę w jej działaniach profilaktycznych. Podstawa prawna: 1.Konwencja o prawach dziecka. 2.Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej 3.Ustawa z dnia 7 września 1991r o systemie oświaty (Dz.U.nr 67,poz.329 ze zm.) 4.Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r.Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006r nr 97,poz 674) 5. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 202r. nr 11, poz. 109 ze zm.) 6. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111, poz. 535 ze zm.) 7. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości. 8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. nr 179, poz.1485 ze zm.) 9. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. nr 180, poz.1493 ze zm.) 10. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r o ochronie zdrowia przez następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r. nr 10,poz.55 ze zm.) 11.Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002r.nr 147, poz.1229 ze zm.) Strona 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. nr 6, poz.69 ze zm.) 2 12. Rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowego statutu publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61,poz.624 ze zm.) 14. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz. U. z 2003r. nr 169,poz.1650) 15. Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 16.Rozporządzenie z 30 kwietnia 2013r. Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej (dz. U. z 7 maja 2013r. poz. 532) 17.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji ( Dz. U. z 2003r. nr 23, poz.224), rozporządzenie zmieniające z 16 lipca 2009 r.(Dz. U. 116, poz.977 ze zm. Z 24 sierpnia 2010r. i z 5 marca 2013) 18. Rozporządzenie MEN z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologicznopedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych. 19.Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Strona Szkolny Program Profilaktyki opiera się na podstawie programowej kształcenia ogólnego w sześcioletniej szkole podstawowej i zawiera ważne treści z zakresu profilaktyki. Jego zasadniczym celem jest promocja zdrowego stylu życia, rozwijania istotnych umiejętności społecznych i psychologicznych, przezwyciężania trudnych sytuacji bez użycia przemocy i substancji odurzających. 3 Cele ogólne: Cele szczegółowe: Zadania programu ukierunkowane są na: 1.Tworzenie w szkole przyjaznej atmosfery. 2.Ograniczenie do minimum zachowań agresywnych i używania przemocy. 3. Integracja uczniów i doskonalenie relacji koleżeńskich. 4. Wskazywanie uczniom pożądanych wzorców kulturalnego zachowania. 5.Udzielanie pomocy i wsparcie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego ucznia. 6. Zapewnienie dzieciom dostępu do programów edukacyjnych promujących wartościowy i zdrowy styl życia. 7. Nabywanie praktycznych umiejętności umożliwiających samostanowienie i obronę własnych poglądów; umiejętność asertywnego mówienia NIE. 8. Pomoc w kształtowaniu osobowości i odnalezieniu się w dzisiejszym świecie, bycie człowiekiem wolnym, odpornym na manipulacje, umiejącym porozumiewać się z innymi. 9. Wspieranie wychowanków w podejmowaniu trudnych decyzji, kształtowanie postawy otwartości na świat, tolerancji, gotowości do rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy. 10. Profilaktyka uzależnień ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń wynikających ze stosowania środków psychoaktywnych. Cele programu będą realizowane poprzez: -spotkania uczniów z przedstawicielami policji, sądu, poradni psychologiczno-pedagogicznej, psychologiem, lekarzem psychiatrą i innymi specjalistami. Strona -warsztaty tematyczne i spotkania psychoedukacyjne dla rodziców, 4 -systematyczne, zgodne z harmonogramem zajęcia profilaktyczne, psychoedukacyjne i integracyjne w klasach, -przygotowanie tematycznych gazetek ściennych dla uczniów i rodziców, -udział uczniów w integrujących imprezach pozalekcyjnych. Realizatorzy: Program będzie realizowany przez: dyrekcję i radę pedagogiczną, a w szczególności: pedagoga szkolnego, wychowawców klas, pielęgniarkę szkolną, dzielnicowego policji. W realizacji zadań szkołę będą wspierać pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, kuratorzy Sądu Rodzinnego, asystenci rodzin, pracownicy GOPS, wychowawcy Świetlicy Gminnej. Odbiorcami programu są: 1. Uczniowie. 2. Rodzice. 3. Nauczyciele. 4. Pracownicy obsługi szkoły. Rozpoznanie: 1. Na podstawie obserwacji środowiska szkolnego zauważa się, iż występują następujące problemy: -brak dyscypliny u niektórych uczniów, -niska kultura języka, Strona - przemoc i agresja fizyczna i psychiczna (zaczepki, wyzywanie, drobne bójki), 5 -uzależnienie od wzorców medialnych, -brak motywacji do nauki, -zaniedbanie obowiązków opiekuńczo-wychowawczych przez rodziców wobec dzieci, -brak szacunku do pracowników szkoły u niektórych uczniów. Psychospołeczna diagnoza środowiska szkolnego: Narzędzia badawcze oraz pełną diagnozę opracowuje zespół ds. ewaluacji programu profilaktyki i programu wychowawczego szkoły, który weryfikuje je poprzez: - ankiety od wychowawców klas, uczniów i rodziców, - wywiady z uczniami, rodzicami, nauczycielami. - obserwacje zachowań uczniów, - analizę frekwencji uczniów w dziennikach lekcyjnych, rodziców na zebraniach szkolnych, spotkaniach indywidualnych, - analizę informacji wychowawczych w dziennikach lekcyjnych, w dokumentacji wychowawców klasowych, - analizę notatek zespołu wychowawczego. Analiza wyników diagnozy potwierdza wstępne założone obszary zagrożeń występujących w naszej szkole: - zapewnienie uczniom alternatywnych możliwości spędzenia wolnego czasu (atrakcyjna, różnorodna oferta zajęć pozalekcyjnych, wycieczki przedmiotowe, krajoznawczo-turystyczne) Program opracowany został w oparciu o : Strona 6 - organizacja przez szkołę imprez profilaktycznych dla uczniów, rodziców i środowiska lokalnego. - wnioski z realizacji programu profilaktyki w roku szkolnym 2016/17, - wnioski z zebrania Rady Pedagogicznej w roku szkolnym 2016/17, -przeprowadzone ankiety wśród rodziców i uczniów, - priorytetów ministerialnych i kuratoryjnych w tym harmonogram realizacji zadań wynikających z Rządowego programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” i „Bezpieczna+””, - wniosków z ewaluacji wewnętrznej szkoły. Planowane efekty programu: 1. Poprawa sytuacji wychowawczej w szkole: ograniczenie zachowań agresywnych i wzrost zachowań pożądanych wśród uczniów. 2. Wykształcenie u dzieci nawyków zdrowego stylu życia. 3. Uczeń zna zagrożenia współczesnego świata i potrafi im zapobiegać. 4. Uczniowie stosują formy kulturalnego zachowania w szkole i w domu. Wzmocnienie współpracy z rodzicami. 7. Stałe doskonalenie w zakresie profilaktyki, poprawa w zakresie relacji uczeń-nauczyciel-rodzic. 8. Korzystanie przez rodziców w sytuacjach problemowych ze wsparcia PPP i innych instytucji. 9. Włączanie się rodziców w życie szkoły, uczestniczenie w oferowanych im programach, warsztatach. 10. Zwiększenie świadomości niebezpieczeństw wynikających ze stosowania środków uzależniających wśród dzieci i młodzieży. Strona 6. 7 5. Umiejętność właściwego wykorzystania czasu wolnego oraz rozwijanie zainteresowań. Termin realizacji: - cały rok szkolny zgodny z planem pracy nauczycieli i wychowawców. Ewaluacja programu: 1. Po roku pracy z programem zebranie danych ( ankiety, obserwacje, rozmowy), o skuteczności wdrożonych działań. 2. Ustalenie mocnych i słabych stron Programu Profilaktyki i sporządzenie ewentualnego programu naprawczego. Wszystkie wymienione zadania realizowane będą w ramach podstawowych zadań profilaktyki szkolnej. Zagadnienia programowe mogą ulegać modyfikacji lub poszerzeniu o zadania wynikające z bieżących potrzeb szkoły. Zespół ds. ewaluacji programu profilaktyki i programu wychowawczego: Strona 8 1.Maria Kuś- wicedyrektor szkoły 2.Iwona Królak- pedagog szkolny 3.Joanna Lorańczyk - Czader – opiekun SU. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI Realizatorzy Termin realizacji Osiągnięcia uczniów Kształtowanie umiejętności pozytywnego myślenia o sobie, podnoszenie samooceny i samoakceptacji -zajęcia grupowe „Moje mocne strony” -określanie swoich wad i zalet, -autoprezentacja, -ukazywanie swoich pozytywnych cech. Wychowawcy, pedagog szkolny Zgodnie z planem wychowawczym -uczniowie umieją akceptować samych siebie, -mają pozytywny obraz samych siebie. Uświadomienie, że wszelkie zjawiska przemocy są naruszeniem dóbr i praw człowieka -zapoznanie z Konwencją Wychowawcy kl.5, 6, Praw Dziecka, przedstawiciel policji, - warsztaty profilaktyczne nauczyciele, pedagog, ”Odpowiedzialność karna za czyny popełniane przez nieletnich”, XII 2016, cały rok -prezentują postawę otwarości, Metody oceny skuteczności -analiza dokumentacji pedagogicznej -sprawozdanie wychowawców z realizacji programu. 9 Sposoby realizacji Strona Treści Wyrabianie umiejętności dobrego kontaktu między uczniami i nauczycielami, -kształtowanie prawidłowych relacji: nauczycieluczeń, uczeńnauczyciel. Prowadzenie zajęć profilaktycznowychowawczych metodami aktywnymi. Cały rok - nie boją się wyrażać własnych opinii, -są tolerancyjni. -sprawozdanie wychowawców z realizacji programu, IX 2016 -uczniowie znają i przestrzegają ustalonych norm kontraktu -wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów. -praca wychowawcza, Wychowawcy klas, -przypomnienie treści nauczyciele. Konwencji Praw Dziecka, -kształcenie swoich zalet. Cały rok -właściwe zachowanie podczas zajęć lekcyjnych, na przerwach, -wyrabianie szacunku dla innych. Bieżąca obserwacja zachowań uczniów. Zajęcia prowadzone zgodnie z założeniami i celami programu „Spójrz inaczej” Wychowawcy klas, pedagog szkolny. Praca ciągła Zajęciami objęci są wszyscy uczniowie, wzrost znajomości swoich praw, tolerancji, komunikacja oparta na asertywności. Bloki tematyczne: Nasze uczucia, Nawiązywanie kontaktów, Asertywne odmawianie, Znam swoje prawa. 10 Ustalanie norm postępowania -przypomnienie Wychowawcy klas 5,6, Konwencji Praw Dziecka, nauczyciele. -poznanie organizacji stojących na staży obrony praw człowieka, -zajęcia grupowe „Jak porozumiewać się z innymi” zgodnie ze scenariuszem. -kontrakt zawarty między Wychowawcy klas 2,4-6. wychowawcą a uczniami Strona Kształtowanie pozytywnych relacji między rówieśnikami Program „Spójrz inaczej” prowadzony we wszystkich klasach, Lekcje wychowawcze i zajęcia zintegrowane poświęcone przemocy fizycznej i psychicznej w szkole. Warsztaty dotyczące „Zagrożeń płynących z internetu” kl.5-6 Warsztaty przeprowadzone przez policjanta Warsztaty „Owce w Sieci” Warsztaty przeprowadzone w klasach 4-5 Zapoznanie uczniów z wszystkimi formami zajęć proponowanych przez szkołę, realizacja zadań w zakresie profilaktyki pielęgniarki szkolnej. Pogadanki pielęgniarki szkolnej na temat racjonalnego odżywiania się i dbania o higienę zdrowia fizycznego i psychicznego, Prowadzenie kół zainteresowań, Prowadzenie Przeszkoleni nauczyciele, pedagog szkolny. Pedagog szkolny, Pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas Nauczyciele Praca ciągła Zajęciami objęci są wszyscy uczniowie, zmniejszenie reakcji agresywnych, umiejętne rozwiązywanie konfliktów i rozładowywanie negatywnych emocji. XI 2016 Wzrost świadomości rodziców z zagrożeń czyhających na dzieci w TV, Internecie, XI 2016 Wg planu pracy wychowawców Wzrastanie świadomości prozdrowotnej, wolnej od uzależnień, nabywania umiejętności dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne. 11 Promowanie zdrowego stylu życia: zainteresowania, twórcze i aktywne spędzanie wolnego czasu, kreowanie aktywnej postawy życiowej, życie wolne od uzależnień. Lekcje wychowawcze prowadzone zgodnie z założeniami i celami programu „Spójrz inaczej” Strona Uczenie skutecznych sposobów rozwiązywania konfliktów (bez użycia przemocy) zespołów, Dni otwarte, Imprezy klasowe, Organizowanie konkursów klasowych o tematyce prozdrowotnej, Organizowanie zawodów sportowych, Przygotowanie gazetek klasowych o tematyce prozdrowotne Akcja „Szklanka mleka” Akcja „Owoce i warzywa” Innowacja pedagogiczna „ABC zdrowego stylu życia” odpowiedzialni Wyznaczeni nauczyciele Cały rok szkolny Innowacja pedagogiczna BON TON Wszyscy pracownicy szkoły IV 2017 Zajęcia z wychowawcą, , Promowanie kulturalnego zachowania w szkole i poza nią. Zapoznanie uczniów z kulturalnym zachowaniem w domu i szkole, zwrotami grzecznościowymi w stosunku do dorosłych jak rówieśników, właściwym słownictwem. Nauczyciele WF Wychowawcy klas 1-6 Wychowawcy klas 1-3 Cały rok szkolny Cały rok szkolny Uczniowie potrafią stosować właściwe formy grzecznościowe w szkole i w domu. Świadomy wzrost zachowań kulturalnych. Ankieta wśród uczniów, rodziców na koniec roku szkolnego. Rodzice aktywnie 12 Wychowawcy klas Strona Warsztaty RP Przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych przez Zajęcia z wychowawcą uczniów i klas wychowanków oraz profilaktyka uzależnienia od gier komputerowych, Internetu, hazardu. Zebrania ogólne dla rodziców Warsztaty dla R.P, uczniów i rodziców Lekcje wychowawcze, wykorzystanie metod na wielu przedmiotach. Pedagog szkolny XII 2016 Nauczyciele Pedagog – psycholog XII 2016 włączają się do akcji Rodzice aktywnie uczestniczą w proponowanych spotkaniach, poszerzają swoją wiedzę z zakresu profilaktyki Wzrost świadomości uczniów, rodziców z niebezpieczeństw dotyczących substancji psychoaktywnych i zagrożeń czyhających na dzieci w TV, Internecie, 13 Zorganizowanie spotkania ze specjalistą. Strona Zwiększanie aktywności rodziców w życiu szkoły, współpraca z rodzicami w ramach działań profilaktycznych.