Higiena i niektóre choroby układu krążenia.

Serce
- Ma kształt spłaszczonego stożka.
- Położone jest asymetrycznie w klatce
piersiowej – 2/3 po stronie lewej.
- Ma wielkość zaciśniętej pięści. Serce
mężczyzny waży około 300 g, a kobiety 270 g.
- Serce otoczone jest osierdziem – elastyczną
błoną łącznotkankową wypełnioną płynem
surowiczym. Chroni on serce przed tarciem
podczas jego pracy.
-System naczyń wieńcowych doprowadza
składniki odżywcze i tlen niezbędne do pracy
tkanki mięśnia sercowego.
- Zbudowane jest z dwóch przedsionków i
dwóch komór.
Zad. 1. Wskaż rysunek przedstawiający
rodzaj tkanki, z której zbudowane jest
serce człowieka. Podaj jej nazwę.
a
b
c
d
Praca serca polega na rytmicznych skurczach.
Jeden cykl pracy serca trwa około 1 sekundy (0,81 s).
Wyróżniamy trzy fazy pracy serca:
• skurcz przedsionków (0,11 s)– krew z przedsionków
tłoczona jest do komór. Komory są rozkurczone,
zastawki półksiężycowate zamknięte.
• skurcz komór (0,3 s)– krew tłoczona jest z komór do
tętnic. Przedsionki rozkurczone, zastawki
przedsionkowo – komorowe zamknięte.
• Pauza (0,4) – krótki odpoczynek serca (kilka
milisekund). Komory i przedsionki rozkurczone.
Krew biernie napływa do przedsionków.
Naczynia krwionośne
■ Tętnice - wyprowadzają krew z serca.
■ Żyły - doprowadzają krew do serca.
■ Naczynia włosowate – łączą żyły z
tętnicami, wymieniają substancje z
komórkami.
Zad. 2 Przedstaw w formie
tabeli porównanie naczyń
krwionośnych pod względem:
grubości ścian, rodzaju
tłoczonej krwi, ciśnienia krwi
wewnątrz naczyń, obecności
zastawek.
a - warstwa zewnętrzna
b - warstwa środkowa
c - warstwa wewnętrzna
Krążenie krwi
a - płuca
b - tętnica płucna
c - żyła główna
d - prawy przedsionek serca
e - prawa komora serca
f - naczynia włosowate w
tkankach
g - aorta
h - żyła płucna
i - lewy przedsionek serca
j - lewa komora serca
Zad. 3 Przedstaw w formie
schematu krążenie krwi w
małym i dużym obiegu. Określ
rolę każdego z nich.
Wyróżniamy 4 grupy krwi: A, B, AB, O. Wyróżniono je
na podstawie obecności lub braku na powierzchni
określonych cząstek zwanych antygenami.
Zad.4. Wyjaśnij, na czym polega konflikt
serologiczny i dlaczego jest groźny.
CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA – „WSPÓŁCZESNA EPIDEMIA”
-Najczęstsze choroby naszej ery!
-Główna przyczyna inwalidztwa i umieralności!
-W krajach dobrze rozwiniętych z powodu chorób układu
krążenia umiera rocznie więcej osób niż z powodu innych
chorób razem wziętych!
-Niektóre choroby(np. choroba wieńcowa lub nadciśnienie
tętnicze) to choroby cywilizacyjne!
O czym informują podstawowe
parametry związane z
funkcjonowaniem układu
krwionośnego?
-analiza wyników badania krwi
-pomiar tętna
-pomiar ciśnienia krwi
-analiza zapisu EKG
Przykładowy wynik badania krwi osoby zdrowej
(w nawiasach zamieszczono granice normy dla osób dorosłych)
1mikrolitr = 10-6dm3 = 1mm3
WBC- white blood cells- liczba leukocytów w 1
mikrolitrze krwi obwodowej
WBC 6,8  103/l = 6 800 w 1 mikrolitrze
krwi (4,8- 10,5  103/l)
RBC- red blood cells- liczba erytrocytów w 1
mikrolitrze krwi obwodowej
RBC 4,46  106/l = 4 460 000 w 1 mikrolitrze
krwi (kobieta:4,2-5,4  106/l;
mężczyzna: 4,5- 6,1  106/l)
PLT- plates- liczba płytek krwi w 1 mikrolitrze
krwi obwodowej
PLT 324  103/l = 324 000 w 1 mikrolitrze
krwi (200- 400  103/l)
HCT- hematokryt- wskaźnik określający, ile
procent pełnej krwi stanowią same erytrocyty;
HCT ułatwia określić, czy krew jest nadmiernie
rozrzedzona, czy zagęszczona
HCT 36,5%= 36% objętości pełnej krwi
(kobieta:37-47%; mężczyzna:42-52%)
MCV- średnia objętość erytrocytów
MCV 88,5 fl= 88,5 femtolitrów
(kobieta:81-95 fl; mężczyzna: 80-94 fl)
MCH- średnia zawartość hemoglobiny w
erytrocycie
MCH 28 pq = 28 pikogramów
(27-31 pq)
ESR- (kiedyś OB)- szybkość opadania
erytrocytów w jednostce czasu (wzrost może
oznaczać stan zapalny)
ESR (do 55-60 roku życia) 10mm/h = 10mm
w ciągu godziny (kobieta: do 12mm/h;
mężczyzna: do 8mm/h)
TĘTNO- to rytmiczne
odkształcanie się ścian tętnic
wywołane skurczami i
rozkurczami serca.
Tętno zdrowego, dorosłego człowieka
powinno wynosić:
70 uderzeń na minutę.
CIŚNIENIE KRWIciśnienie wywierane przez
krew na ścianki tętnic.
120 mm Hg- ciśnienie skurczowe
80 mm Hg- ciśnienie rozkurczowe
ELEKTROKARDIOGRAMjest to zapis elektrycznej czynności
serca w postaci krzywej EKG.
Załamek P- powstaje podczas skurczu przedsionków
Zespół załamków QRS- odpowiada skurczowi komór
Załamek T- odpowiada rozkurczowi komór
Przyczyny powstawania chorób
układu krążenia:
-nadwaga;
- niewłaściwe odżywianie się- dieta wysokotłuszczowa
(dieta bogata w cholesterol i trójglicerydy);
- cukrzyca;
-stres;
-palenie papierosów;
-nadużywanie alkoholu;
-siedzący tryb życia;
-nadciśnienie tętnicze;
Charakterystyka wybranych chorób układu krążenia
NAZWA CHOROBY
CHARAKTERYSTYKA
.
OBJAWY I SKUTKI
MIAŻDŻYCA TĘTNIC
(ARTERIOSKLEROZA)
-WIEŃCOWYCH
-KOŃCZYN DOLNYCH
-TĘTNICY SZYJNEJ
-TĘTNIC MÓZGOWYCH
- zwężenie światła naczynia
krwionośnego przez odkładające się w
jego ścianach płytki cholesterolu
tworzące blaszki miażdżycowe, w
których gromadzą się związki wapnia;
-niedotlenienie mięśnia sercowego,
prowadzi do choroby wieńcowej i do
zawału mięśnia sercowego;
-problemy z chodzeniem;
-udar mózgu, niedokrwienie mózgu,
utrata pamięci, zaburzenie czucia,
paraliż;
NADCIŚNIENIE
TĘTNICZE
-wzrost ciśnienia krwi (już stałe 140/90,
160/95 mm Hg stanowią wartości
graniczne), ważna jest różnica
skurczowo- rozkurczowa;
-bóle głowy, zawroty głowy, szum w
uszach, krwotoki z nosa, zaburzenia
widzenia;
-prowadzi do wielu chorób serca:
dusznica bolesna, niewydolność
krążenia, zawał,wylew, uszkodzenia
nerek;
ZAWAŁ SERCA
(atak serca)
- obumieranie (martwica) części serca,
do której zwężone naczynia wieńcowe
nie dostarczają krwi;
-bóle zamostkowe promieniujące do
lewego barku, nudności, bladość, silne
uczucie lęku, niepokój ruchowy;
-może być przyczyną śmierci;
WYLEW KRWI DO
MÓZDU
-pęknięcie naczyń krwionośnych mózgupowstający z krwi skrzep uciska na
delikatne tkanki mózgu;
-częściowy paraliż, zaburzenia mowy;
-może być przyczyną śmierci;
Rozwój miażdżycy w
naczyniach krwionośnych.
Czynniki zwiększające
ryzyko wystąpienia
zawału serca.
WYBRANE CHOROBY KRWI
NAZWA
CHOROBY
PRZYCZYNA
OBJAWY/ SKUTKI
genetyczna- mutacja punktowa
powoduje niedobór globuliny przeciw
hemofilowej;
-trudne do opanowania samoistne
krwawienia, powtarzające się krwotoki do
jam stawów, co prowadzi do zmian
zapalno- zwyrodnieniowych i zesztywnień;
BIAŁACZKA
(LEUKEMIA)
nowotwór; retrowirus, skłonności
osobnicze, promieniowanie jonizujące,
zanieczyszczenia środowiska,
zakażenia, środki chemiczne;
-niekontrolowany podział komórek
macierzystych leukocytów w szpiku
kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych,
przenikanie do krwi komórek
niedojrzałych, nadmiar krwinek białych;
-osłabienie, bladość, zmęczenie, zmienne
bóle gardła, powiększenie węzłów
chłonnych, ucisk w jamie brzusznej,
zmniejszona odporność;’
NIEDOKRWISTOŚĆ
-niedobór żelaza w pokarmach,
wadliwe wchłanianie żelaza, brak
witamin(kwasu foliowego),
uszkodzenie szpiku kostnego przez
nowotwór, benzen, promieniowanie X;
-bladość skóry, błon śluzowych, łatwe
męczenie się, zawroty głowy, mroczki przed
oczami, skłonność do omdleń;
-genetyczna- mutacja punktowa
powodująca wadliwą budowę
hemoglobiny;
-homozygoty umierają we wczesnym
dzieciństwie z powodu anemii, heterozygoty
nie mogą przebywać w górach, gdyż gdy
obniży się ciśnienie parcjalne, krwinki stają
się sierpowate i ulegają rozpadowi;
HEMOFILIA
(KRWAWIĄCZKA)
występuje w kilku
postaciach;
(ANEMIA)
ANEMIA
SIERPOWATA
Czynniki sprzyjające chorobom układu krążeniazapobieganie.
CZYNNIKI
SKUTKI
ZAPOBIEGANIE
Genetyczne
Bardzo różnorodne np. wysoki
poziom cholesterolu, wady serca
Badania (ciśnienie, poziom
cholesterolu, EKG, echo serca)
Niewłaściwe
odżywianie, wysoki
poziom cukru we
krwi
Wzrost poziomu cholesterolu,
wzrost ciśnienia krwi
Właściwa dieta
Używki: palenie
tytoniu, alkohol, picie
dużej ilości kawy
Zwężenie naczyń, wzrost ciśnienia
krwi, zwiększenie częstotliwości
skurczów
ZAPRZESTAĆ!
NIE ZACZYNAĆ!
OGRANICZYĆ DO MINIMUM!
Siedzący tryb życia
Osłabienie mięśnia sercowego,
zmniejszenie elastyczności naczyń
krwionośnych
Więcej ruchu!
Stres, przepracowanie Wzrost napięcia emocjonalnego,
Sen, odpoczynek, uśmiech
zakłócenie funkcji układu
krwionośnego, stwardnienie naczyń
krwionośnych
Inne: cukrzyce,
zaawansowany wiek,
stany zapalne
Zmniejszenie elastyczności naczyń
krwionośnych
Leczenie chorób współistniejących
W leczeniu choroby wieńcowej stosuje się zabiegi chirurgiczne:
-bypass (operacja pomostowania aortalno- wieńcowego)- po polski:
„przęsłowanie” umożliwia stworzenie połączenia omijającego
zablokowane miejsce; operacja pomostowania polega na ominięciu
przeszkód w naczyniach wieńcowych i doprowadzeniu krwi do
położonych za zwężeniem części naczyń za pomocą sztucznych
połączeń między tętnicą główną a tętnicami wieńcowymi; takie
rozwiązanie daje większe ukrwienie mięśnia sercowego; naczynia
wykorzystywane na by-passy są pobierane z podudzia - fragmenty
własnych żył lub jest to tętnica piersiowa wewnętrzna, która przebiega
na wewnętrznej powierzchni mostka;
-sztuczny rozrusznik serca (stymulator serca, kardiostymulator) to urządzenie
elektryczne (obecnie wszczepiane w ciało chorego) służące do elektrycznego
pobudzania rytmu serca, gdy naturalny rozrusznik- węzeł zatokowoprzedsionkowy, nie spełnia swojej roli; leczy się nim arytmię serca, czyli
zakłócenia rytmu pracy serca;
Zad.5. Wyjaśnij, na czym polega stosowana w
przypadku choroby wieńcowej angioplastyka.
Zad. 6. Określ, jaka dieta służy sercu, a co stanowi
dla niego zagrożenie.
HONOROWE
KRWIODAWSTWO
HONOROWE KRWIODAWSTWO- Krew i preparaty krwiopodobne są potrzebne w szpitalach codziennie,
ponieważ ratują życie np. ofiarom wypadków, czy osobom ciężko chorym. Według danych Polskiego
Czerwonego Krzyża co roku w Polsce wykonuje się około miliona transfuzji, a szpitale każdego dnia
potrzebują krwi od 10 000 dawców. Nie ma grupy krwi na którą istnieje zapotrzebowanie szczególne.
Dlatego tak ważną rolę odgrywają honorowi dawcy krwi. Dawcą krwi może zostać każdy, kto ukończył 18
lat, lecz nie przekroczył 65 roku życia. Osoba chcąca nieodpłatnie oddać krew musi być zdrowa i
bezwzględnie spełniać określone wymagania. Osoby chętne muszą się zgłosić do stacji krwiodawstwa,
których w Polsce jest ok. 300. Wszyscy krwiodawcy przed pobraniem krwi są poddawani niezbędnym
badaniom lekarskim i laboratoryjnym. Pobranie krwi jest całkowicie bezpieczne- stosuje się sprzęt
jednorazowego użytku. Krew można oddać nie częściej niż raz na 2 miesiące. Jednorazowo lekarz pobiera
450 ml krwi- nie wpływa to na funkcjonowanie organizmu.
REGIONALNA STACJA KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA:
ul. Rzeźnicza 11, 31-540 Kraków (woj.małopolskie) Telefon:012-2618820