Czym są prawa człowieka?

Czym są prawa człowieka?
Konstytucja RP
Art. 30
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka
stanowi źródło wolności i praw człowieka i
obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej
poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz
publicznych.
Beata Chmiel
Kl. I c
Prawa człowieka to uprawnienia
przysługujące każdej osobie od
narodzin aż do śmierci. Z racji ich
obowiązywania każdy człowiek może
domagać się określonych działań ze
strony państwa.
HISTORIA PRAW CZŁOWIEKA
Nad prawami przysługującymi każdemu człowiekowi
rozmyślano już w starożytności, jednak za pierwszy
akt regulujący te kwestie uważa się „Wielką kartę
swobód” wydaną w 1215 roku przez angielskiego
króla Jana bez Ziemi.
Pierwsza całościowa koncepcja praw człowieka
powstała dopiero w oświeceniu. W tym czasie
upowszechniło się przekonanie, iż prawa te
wynikają z samego faktu bycia człowiekiem.
Idee oświeceniowe zawarto w „Deklaracji
niepodległości Stanów Zjednoczonych” z 4 lipca
1776r, oraz w „Deklaracji praw człowieka i
obywatela” z 26 sierpnia 1789r.
Powszechna deklaracja praw
człowieka
Po II wojnie światowej uchwalono w Paryżu „Powszechną
deklarację praw człowieka”. Nastąpiło to 10 grudnia 1948r.
podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
W dokumencie tym zapisano m.in.:
•
•
•
•
•
•
•
•
Prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa;
Równość wobec prawa;
Bezstronne postępowanie sądowe;
Ochronę życia prywatnego;
Bezpłatne szkolnictwo na poziomie podstawowym;
Prawo do pracy i godziwego wynagrodzenia;
Wolność słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń;
Prawo do własności;
CHARAKTER PRAW CZŁOWIEKA
NIEZBYWALNE
PRZYRODZONE
POWSZECHNE
Z praw człowieka Prawa człowieka Prawa człowieka
nie można
istnieją
przysługują
zrezygnować, ale niezależnie od
wszystkim
można ich nie
woli władz czy
ludziom, bez
wykorzystywać; przepisów prawa; względu na rasę,
nie mogą zostać wynikają z faktu
pochodzenie,
nikomu odebrane
bycia istotą
status społeczny,
albo ograniczone
ludzką.
wyznawaną
przez państwo
religię, itp.
lub innych ludzi.
GENERACJE PRAW CZŁOWIEKA
Prawa należące do pierwszej generacji są
najstarsze, przynależą każdej jednostce i
podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
Prawa drugiej generacji mają na celu
zapewnienie jednostce środki niezbędne do
godnego życia.
Do realizacji praw trzeciej generacji potrzebna
jest współpraca całego społeczeństwa, a
nawet ludzkości; prawa te trudno jest
skonkretyzować.
PRAWA PIERWSZEJ GENERACJI - wolnościowe
PRAWA OSOBISTE
PRAWA OBYWATELSKIE I POLITYCZNE
•Prawo do życia;
•Prawo do wolności i bezpieczeństwa;
•Wolność od tortur;
•Swoboda wyboru miejsca pobytu;
•Tajemnica korespondencji;
•Prawo do rzetelnego procesu
sądowego;
•Równość wobec prawa;
•Prawo do ochrony prawnej;
•Prawo do prywatności;
•Równe prawa małżeńskie kobiet i
mężczyzn;
•Wolność myśli, słowa i wyznania;
•Prawo własności.
•Prawo do obywatelstwa;
•Prawo do zrzeszania się;
•Prawo do udziału w życiu
publicznym;
•Prawo wyborcze;
•Prawo skargi na organy państwowe;
•Prawo do informacji.
PRAWA DRUGIEJ GENERACJI - społeczne
PRAWA EKONOMICZNE
PRAWA SOCJALNE
PRAWA KULTURALNE
•Prawo do pracy;
•Prawo do godziwego
wynagrodzenia;
•Prawo do nauki;
•Prawo do ochrony
zdrowia;
•Prawo do
zabezpieczenia
społecznego;
•Prawo do ochrony w
razie bezrobocia;
•Prawo do ochrony
małżeństwa;
•Prawo do wypoczynku;
•Prawo do szczególnej
ochrony młodocianych.
•Wolność twórczości
artystycznej;
•Prawo do korzystania z
dóbr kultury krajowej i
światowej.
PRAWA TRZECIEJ GENERACJI - solidarnościowe
PRAWA SOLIDARNOŚCIOWE
•Prawo do czystego środowiska;
•Prawo do rozwoju;
•Prawo do pokoju;
•Prawo do demokracji;
•Prawo do dostępu do czystej wody i urządzeń sanitarnych.
Dokumenty regulujące kwestie praw
człowieka
1. „Powszechna deklaracja praw człowieka”
2. „Konwencja o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności” – uchwalona przez Radę
Europy 4 listopada 1950 r.
3. „Międzynarodowy pakt praw gospodarczych,
społecznych i kulturalnych” – uchwalony przez ONZ
3 stycznia 1976 r.
4. „Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i
politycznych” – uchwalony przez ONZ 2 marca
1976r.
INSTYTUCJE
Europejski Trybunał
Praw Człowieka
Komitet Praw
Człowieka
Instytucja ta działa Organ ten składa
od 1959 roku. Jej
się z 18 członków
zadaniem jest
i nadzoruje
monitorowanie
przestrzeganie
przestrzegania
„Międzynarodow
zapisów „Konwencji ego paktu praw
o ochronie praw
obywatelskich i
człowieka i
politycznych”.
podstawowych
wolności”
Komitet Praw
Ekonomicznych ,
Socjalnych i Kulturalnych
Działa od 1985 r., a
jego członkowie
zbierają się w
Genewie. System
kontroli polega
wyłącznie na
przyjmowaniu i
rozpatrywaniu
sprawozdań
sygnatariuszy.
KONWENCJA PRAW DZIECKA
2 września 1990 roku w życie weszła „Konwencja
praw dziecka”, którą uchwaliło ONZ z inicjatywy
polskiej. Do tej pory ratyfikowały ją 193 państwa.
Prawa dziecka podzielono na trzy kategorie:
• Osobiste: np. do życia i rozwoju, do wolności od
przemocy.
• Socjalne: np. do ochrony zdrowia, do czasu wolnego.
• Kulturalne, np. do nauki, do korzystania z dóbr
kultury.
Nad przestrzeganiem tych praw czuwa Komitet Dziecka
ONZ.
Źródła:
Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”, wyd.
Nowa Era, Warszawa 2011
Internet (www.wikipedia.org
KONIEC