Prawa człowieka
advertisement
Prawa człowieka Prawa człowieka Uznajemy za prawdę oczywistą, że wszyscy ludzie zostali stworzeni jako równi, że każdy został wyposażony przez Stwórcę w niezbywalne prawa, do których należą: prawo do życia, prawo do wolności oraz dążenia do szczęścia. [Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych] Prawa człowieka współcześnie Obecnie prawa człowieka są uznawane obok prawa karnego, prawa cywilnego, prawa administracyjnego, prawa rodzinnego, prawa pracy i prawa międzynarodowego za jedną z głównych gałęzi współczesnego prawa. Co prawda prawa człowieka to szczególny rodzaj prawa podmiotowego, którego źródłem nie jest jakieś konkretne państwo czy stworzony przez nie system prawny, lecz prawo naturalne, zgodnie z którym podstawą prawa człowieka jest pierwotna wobec państwa godność, wolność i prawo do życia każdej istoty ludzkiej. To właśnie dzięki tym wartościom prawa człowieka mają charakter: - przyrodzony (przysługujący każdej osobie z racji urodzenia, a nie nadania), - niezbywalny (człowiek nie może zrzec się swoich praw), - powszechny (przysługujące każdemu człowiekowi, niezależnie od wyznania, koloru skóry, płci, czy przynależności państwowej). Ponadto prawa człowieka to prawa podstawowe, czyli najistotniejsze z punktu widzenia państwa i obywateli, niezbędne do zagwarantowania innych praw obywatelskich, są minimum uprawnień przysługujących, każdej jednostce ludzkiej, bez których nie mogłaby ona korzystać z innych praw i przywilejów wiążących się z życiem w społeczeństwie. Definicja praw człowieka Warto przy tym dodać, że współcześnie nie ma jednej i oczywistej definicji praw człowieka. Powstało ich dotychczas tyle, ilu jest specjalistów tej dziedziny, lecz wszystkie one zawierają w sobie te same podstawowe wartości. Dlatego każda z nich jest prawdziwa. A oto jedna z nich sformułowana przez Wiktora Osiatyńskiego: Prawa człowieka są to powszechne prawa moralne o charakterze państwowym, przynależne każdej jednostce w jej kontaktach z państwem. Pojęcie praw człowieka opiera się na trzech tezach: po pierwsze, że każda władza jest ograniczona; po drugie, że każda jednostka posiada strefę autonomii, do której nie ma dostępu żadna władza; i po trzecie, że każda jednostka może domagać się od państwa ochrony jej praw. Rodzaje praw człowieka: Osobiste prawa człowieka - zapewniają jednostce prawo do życia, posiadania własnych poglądów i religii, Obywatelskie prawa człowieka - zapewniają jednostce przysługujące jej prawa, które zostały przyjęte przez państwo, w którym dana jednostka żyje. Polityczne prawa człowieka - gwarantują jednostce prawo do udziału w głosowaniu, a także kandydowaniu, wyrażaniu swoich poglądów poprzez manifestacje i wiece oraz składanie petycji, skarg i wniosków. Socjalne prawa człowieka http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 19 July, 2017, 03:16 - zapewniają prawo do nauki, ochrony zdrowia, pomocy socjalnej, zabezpieczenia zdrowia i życia. Ekonomiczne prawa człowieka - gwarantują jednostce prawo do posiadania własnej własności, dziedziczenia oraz prawo do pracy. Kulturalne prawa człowieka - zapewniają prawo do korzystania z dóbr kultury, wolność twórczości artystycznej i jej prezentowania. Generacje praw człowieka: I Generacja praw człowieka Prawa człowieka I generacji zostały zdefiniowane i zapisane przez ONZ w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. Są to tzw. prawa podstawowe (fundamentalne). Przysługują każdemu człowiekowi i są niezależne od ustroju politycznego obowiązującego w państwie. Do praw I generacji zalicza się: prawo do życia, bierne i czynne prawo wyborcze, prawo zrzeszania się, prawo do wyrażania swoich opinii, skarg na organy państwa, prawo do udziału w życiu publicznym, prawo do wolności osobistej, prawo do wolności wyznania, prawo do wolności sumienia, prawo do wolności myśli, prawo do wolności wyrażania poglądów, prawo do wolności od tortur, prawo równość każdego wobec prawa, prawo do osobowości prawnej, prawo do rzetelnego procesu sądowego, prawo do tajemnicy korespondencji, prawo do swobodnego przemieszczania się. II Generacja praw człowieka Do praw człowieka II generacji zalicza się prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Gwarantują one jednostce bezpieczeństwo socjalne. Zostały zapisane w Międzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z 1966 r. Prawa człowieka II generacji gwarantują: prawo do pracy, prawo do wynagrodzenia, prawo do świadczeń socjalnych, prawo do ubezpieczeń zdrowotnych, prawo do wypoczynku, prawo do ochrony zdrowia, prawo do edukacji, prawo do uczestnictwa w życiu kulturalnym. III Generacja praw człowieka Prawa człowieka III generacji stanowią prawa solidarnościowe. Odnoszą się do zasad i praw przysługujących całym zbiorowością, a nie tylko pojedynczym jednostkom. Do praw człowieka III generacji należą: prawo do pokoju, prawo do wolnego życia, prawo do demokracji, prawo do pomocy humanitarnej, prawo do własnej tożsamości, prawo do praw etnicznych, w tym religijnych. Międzynarodowe organizacje gwarantujące i chroniące prawa człowieka - ONZ z siedzibą w Nowym Jorku Organizacja Narodów Zjednoczonych oficjalnie została powołana do życia po ratyfikacji Karty Narodów Zjednoczonych (podpisanej 25 czerwca 1945 roku, weszła w życie 26 października 1945 roku.) Jej głównym celem jest utrzymanie pokoju i ładu na świecie. Wypełnia swojej cele poprzez główne organy: Zgromadzenie Ogólne, Radę bezpieczeństwa, Radę Gospodarczą i Społeczną, Radę Powierniczą, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz Sekretariat. - Rada Europy z siedzibą w Strasburgu Międzynarodowa organizacja skupiająca prawie wszystkie kraje Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną praw człowieka, ochrona demokracji i współpracą z krajami członkowskimi na rzecz ochrony europejskiego dziedzictwa kulturowego. Powstała 5 mają 1949 roku w wyniku podpisania przez 10 krajów (Belgię, Danie, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu Londyńskiego. Obecnie liczy około 47 państw. - Europejski Trybunał Praw Człowieka (European Court of Human Rights) z siedzibą w Strasburgu Europejski organ sądowniczy powołany w 1998 roku na podstawie protokołu 11 do Konwencji o Ochronie Podstawowych Praw Człowieka i Wolności wydanej przez Radę Europy w Rzymie 4 listopada 1950 roku weszła w życie 3 września 1953 roku. Na tej podstawie Europejski Trybunał Praw Człowieka miał zastąpić na miejscu strażnika praw człowieka, Europejską Komisje Praw Człowieka i Trybunał Praw Człowieka. http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 19 July, 2017, 03:16 - Amnesty International Jest to największa, pozarządowa i całkowicie apolityczna organizacja powstała w 1961 roku. Jej główna siedziba mieści się w Londynie. Jej celami statutowymi jest kontrolowanie przestrzegania przez wszystkie kraje świata praw człowieka, a w szczególności przestrzegania humanitarnego odbywania kar penitencjarnych, walka o zniesienie kar śmierci i tortur, zabieganie o uwolnienie więźniów politycznych i osób bezprawnie przetrzymywanych. W Polsce filia Amnesty International działa od roku 1990. - Helsińska Fundacja Praw Człowieka Helsińska Fundacja Praw Człowieka jest jedną z najdłużej działających w Europie organizacji pozarządowych walczących o respektowanie praw człowieka jaki i tworzących je. Od roku 2007 zyskała status konsultatywny przy Radzie Społecznej ONZ (ECOSOC). Ponadto prowadzi ożywioną działalność edukacyjna oferując studentom darmowe kursy praw człowieka. - Human Rights Watch (HRW) Jest to pozarządowa organizacja powstała w 1988 roku z przekształcenia Helsinki Watch. Jej siedziba znajduje się w Nowym Jorku. Organizacja dzieli się na 5 wydziałów: Afryka, obie Ameryki, Azja, Bliski Wschód, obszar OBWE. Zasadniczo skupia się na monitorowaniu przestrzegania praw człowieka w różnych częściach globu. Szczególną uwagę zwraca na wolność słowa i przekonań, istniejącą cenzurę, zapewnieniu oskarżonym prawa do uczciwego procesu i ewentualnego azylu, przeciwdziałaniu zabójstwom politycznym, zapobiega torturom i arbitralnemu pozbawieniu wolności, ochronie praw kobiet (głównie w walce o prawo do aborcji) i praw dziecka, zwalczaniu przekazywania broni reżimom i partyzantom naruszającym prawa człowieka. Swoje cele statutowe wypełnia po przez skupianiu się na lobbingu i pracy z mediami. Jej dyrektorem od 1993 roku jest Kenneth Roth. Akty prawne gwarantujące i chroniące współcześnie prawa człowieka - Karta Narodów Zjednoczonych z 26 czerwca 1945 roku (weszła w życie 24 października 1946 roku) W tym dokumencie 50 państw założycieli ONZ, mgliście nakreśliło cele tej organizacji zaznaczając że przy ich wypełnianiu trzeba stosować się do prawa człowieka. Dało tym samym impuls do początków określania praw przynależnych każdemu człowiekowi. (Stało się to niedługo po zakończeniu II wojny światowej.) - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 roku Dokument ten został uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Jego twórcy zawarli w nim podstawowe i jak się okazało ponadczasowe definicje praw człowieka określając tym samym ich ramy i doprecyzowywując cele całego ONZ. Między innymi zapisano w nim następujące słowa. Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swojej godności i w swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. 1 - Konwencja o Ochronie podstawowych Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Dokument sporządzony przez Radę Europy w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku. Wszedł w życie 1 września 1954 roku. Określa prawa i wolności przysługujące każdemu człowiekowi. Wśród nich najważniejsze zdają się być: prawo do życia, zakaz tortur, zakaz pracy niewolnictwa i pracy przymusowej, prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawo do wolności myśli sumienia i wyznania, zakaz dyskryminacji. Na podstawie protokołu nr 11 do tego dokumentu w 1998 roku powołano Europejski Trybunał Praw Człowieka (European Court of Human Rights) z siedzibą w Strasburgu, mający kontrolować przestrzeganie praw człowieka. - Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych z 1966 roku. Uchwalone przez Zgromadzenie Ogólne główny organ ONZ dokumenty, kolejne po Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, akty prawa międzynarodowego określające prawa człowieka i możliwości formalne ich dochodzenia przez zwykłych obywateli państw sygnatariuszy niekoniecznie członków ONZ. http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 19 July, 2017, 03:16 - Konwencja Praw Dziecka z 1989 roku Przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 roku, weszła w życie 2 września 1990 roku. Została ratyfikowana przez niemal wszystkie kraje świata (z wyjątkiem m. in. USA), zyskując tym samym najwięcej ratyfikacji spomiędzy aktów mówiących o prawach człowieka. W Polsce konwencja zaczęła obowiązywać od 7 lipca 1991 roku. Była ona podstawą do tworzenia elementarnych Praw Dziecka. Ponieważ po raz pierwszy, w tym dokumencie uznano prawnie, że dzieckiem nazywamy istotę ludzką w wieku poniżej 18 lat. Potwierdzono również prawo dziecka do otrzymania aktu urodzenia, imienia i obywatelstwa; prawo do otrzymywania informacji; prawo do posiadania i wyrażania własnego poglądu. Nad przestrzeganiem tych praw w Polsce, czuwa od 2000 roku Rzecznik Praw Dziecka. - Konstytucja RP z 1997 roku Uchwalona 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat), a następnie zatwierdzona w referendum dnia 25 mają 1997 roku. Weszła w życie 17 października 1997 roku. Zawarto w niej zapisy o prawach człowieka, jak i dziecka (poświęcono na nie II Rozdział). W Rozdziale IX zapisano główne organy kontroli państwowej i ochrony państwa, uwzględniając Prawa Człowieka. W tym celu na mocy (art. 208 212) powołano Rzecznika Praw Obywatelskich. - Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2000 roku Jest to zbiór fundamentalny Praw Człowieka uchwalony i podpisany 7 grudnia 2000 roku podczas szczytu Unii Europejskiej w Nieci w imieniu trzech najważniejszych organów Unii: Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej oraz Komisji Europejskiej. Z pewnymi poprawkami została ponownie podpisana w Lizbonie podczas szczytu Unii Europejskiej 12 grudnia 2007 roku. Jednak moc wiążącą nada mu dopiero ratyfikowanie przez wszystkie kraje Unii Traktatu Lizbońskiego. Do tego czasu dokument pozostaje nieobowiązujący. Prawa człowieka - bibliografia: 1 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Artykuł 1 Andrzej Waśkiewicz, Przewodnik Młodego Obywatela, Centrum Edukacji Europejskiej, Warszawa, 2004 Jerzy Kochanowski, Człowiek i historia, tom 4, WSiP, Warszawa, 2004 http://www.hfhrpol.waw.pl - Helsińska Fundacja Praw Człowieka w Polsce http://www.amnesty.org.pl - Amnesty International w Polsce http://www.kopd.pl - Komitet Ochrony Praw Dziecka http://www.hrw.org - Human Rights Watch http://www.coe.org.pl - Biuro informacyjne Rady Europy http://www.un.org - ONZ http://www.rpo.gov.pl - Rzecznik Praw Obywatelskich. Przeczytaj także artykuły pod tytułem: Społeczeństwo otwarte : Rodzina : Społeczeństwo postindustrialne : Partie polityczne w Polsce : Prawo, norma prawna, przepis prawa http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 19 July, 2017, 03:16
