zalecenia pokontrolne

Poznań, 27 stycznia 2015 r.
PS-Le.431.2.5.2014.4
Dyrektor
Miejskiego Ośrodka
Pomocy Rodzinie
ul. Korczaka 5
64-100 Leszno
W dniach 28 listopada i 1, 2, 3, 8, 9, 11, 12, 16 i 18 grudnia 2014 r. zespół
inspektorów
Wydziału
Polityki
Społecznej
i
Zdrowia
Wielkopolskiego
Urzędu
Wojewódzkiego w Poznaniu na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej1 (zwanej dalej ustawą, lub określanej skrótem u.o.p.s.), działając
z upoważnienia
Wojewody
Wielkopolskiego,
przeprowadził
kontrolę
kompleksową
w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie, zlokalizowanym przy ul. Korczaka 5, 64-100
Leszno (zwanym dalej „Ośrodkiem” lub określanym skrótem MOPR).
Zakres kontroli obejmował zasadność przyznawania świadczeń, legalność wydawania
decyzji oraz kwalifikacje kadry realizującej zadania pomocy społecznej określone w ustawie
o pomocy społecznej w okresie od 1 stycznia 2012 r. do dnia kontroli. Ustalenia pokontrolne
szczegółowo opisano w protokole, który został podpisany przez Zastępcę Dyrektora MOPR
w dniu 15 stycznia 2015 r.
W wyniku tej kontroli ustalono, co następuje:
Zadania z zakresu pomocy społecznej należące do zadań gminy w Ośrodku realizują
następujące komórki organizacyjne: Zespoły pracy środowiskowej (Zespół ds. rodziny,
Zespół ds. bezrobocia, Zespół ds. niepełnosprawności, Zespół ds. uzależnień), Dział
Świadczeń, Dział Usług Opiekuńczych, Dom Seniora nr 1 i 2, Noclegownia dla Bezdomnych
Mężczyzn oraz Środowiskowy Dom Samopomocy.
W zakresie oceny kwalifikacji kadry MOPR stwierdzono, iż Dyrektor Ośrodka spełnia
wymagania kwalifikacyjne określone dla zajmowanego stanowiska w art. 122 ust. 1 ustawy
o pomocy społecznej tj. posiada ponad trzyletni staż pracy w pomocy społecznej oraz
1
tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Kwalifikacje wymagane na
zajmowanym stanowisku posiada także Zastępca Dyrektora, jak również osoba, która była
zatrudniona na tym stanowisku w okresie od 16.10.2006 r. do 28.02.2014 r. Określone
przepisami wymagania kwalifikacyjne spełniają ponadto osoby zatrudnione na stanowiskach
kierowników zespołu2, tj.: Kierownik i Zastępca Kierownika Zespołu Pracy Środowiskowej,
Kierownik Działu Świadczeń, Kierownik Działu Usług Opiekuńczych, Kierownik
Noclegowni dla Bezdomnych Mężczyzn, Kierownik Domu Seniora oraz Kierownik
Środowiskowego
Domu Samopomocy.
Odpowiednie dla zajmowanego stanowiska
kwalifikacje zawodowe posiadają też pracownicy realizujący zadania pomocy społecznej
zatrudnieni w MOPR na stanowiskach: pracownika socjalnego i starszego pracownika
socjalnego3, specjalisty pracy socjalnej,4 aspiranta pracy socjalnej5, a także główna księgowa.6
Specjalistyczne usługi opiekuńcze i usługi opiekuńcze realizowane są przy udziale osób
posiadających kwalifikacje do wykonywania pracy jako opiekunka specjalistyczna7
i opiekuna w ośrodku pomocy społecznej8.
Jak ustalono, na terenie Miasta Leszna wg stanu na dzień 31.12.2013 r.
zameldowanych było 62 332 mieszkańców. W dniach kontroli zadania z zakresu pomocy
społecznej należących do właściwości gminy realizowało w Ośrodku 34 pracowników
socjalnych (przy czym w dniach kontroli 2 osoby były długotrwale nieobecne). Oznacza to, iż
na każdego pracownika socjalnego zatrudnionego w MOPR w dniach kontroli przypadło
1948 mieszkańców Leszna. W świetle wymogu określonego w art. 110 ust. 11 ustawy
2
Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.) tabela IV H pkt I, wszystkie jednostki
stanowiska kierownicze urzędnicze, poz. 8
3
Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.) tabela IV H pkt III Jednostki organizacyjne
pomocy społecznej, centra integracji społecznej oraz jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej, stanowiska pomocnicze i obsługi, poz. 18 i 22
4
Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.) tabela IV H pkt III Jednostki organizacyjne
pomocy społecznej, centra integracji społecznej oraz jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej, stanowiska pomocnicze i obsługi, poz. 14
5
Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.) tabela IV H pkt III Jednostki organizacyjne
pomocy społecznej, centra integracji społecznej oraz jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej, stanowiska pomocnicze i obsługi, poz. 29
6
art. 54 ust. 2 pkt 5 lit. a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tj. Dz. U. z 2013 r., poz.
885 ze zm.)
7
§ 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie
specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r., Nr 189, poz. 1598 ze zm.)
8
Załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.) tabela IV H pkt III Jednostki organizacyjne
pomocy społecznej, centra integracji społecznej oraz jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej, stanowiska pomocnicze i obsługi, poz. 30
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
2
o pomocy społecznej, który stanowi, iż : „Ośrodek (…) zatrudnia pracowników socjalnych
proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na 2 tys.
mieszkańców (…)”, liczba pracowników socjalnych MOPR w Lesznie w dniach kontroli była
wystarczająca.
Ocena zasadności przyznanych świadczeń z pomocy społecznej oraz legalności
wydanych decyzji w dokumentacji losowo wybranych klientów MOPR (obejmujących 103
sprawy) w okresie objętym kontrolą wykazała:

W badanym materiale nie stwierdzono przypadków niezasadnego przyznania pomocy
oraz nieprawidłowości w naliczaniu świadczeń pieniężnych.

Wszystkie kontrolowane decyzje posiadały podstawę prawną, uzasadnienie oraz
pouczenie o możliwości i trybie wniesienia odwołania, zgodnie z art. 107 § 1 ustawy
Kodeks postępowania administracyjnego9 (określanej dalej Kpa).

W każdym postępowaniu umożliwiono stronom czynny udział w postępowaniu zgodnie
z art. 10 § 1 Kpa.

Wszystkie wywiady u świadczeniobiorców przeprowadzone zostały z zachowaniem
wymogów terminowych wynikających z § 2 ust.1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu
środowiskowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 712) oraz aktualizowane zgodnie z wymogiem
art. 107 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej.
W kontrolowanych decyzjach stwierdzono następujące uchybienia:
1.)
W 97 decyzjach stwierdzono brak przywołania upoważnienia Prezydenta Miasta dla
Dyrektora / Zastępcy Dyrektora MOPR do wydawania decyzji administracyjnych
w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości
gminy.
2.)
W 81 decyzjach stwierdzono brak przywołania przepisów rozporządzenia w sprawie
zweryfikowanych kryteriów dochodowych10. W 3 decyzjach dot. przyznania zasiłku
stałego błędnie określono jednostki redakcyjne cytowanych przepisów rozporządzenia
w sprawie kryteriów dochodowych – tj. podano „pkt 1a” zamiast „pkt 1 lit. a” oraz „pkt.
2c” zamiast „pkt 2 lit. c”.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze
zm.)
10
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17.07.2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych
oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 823)
9
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
3
3.)
W 73 decyzjach niezasadnie przywołano art. 45 ust. 1-4 u.o.p.s., odnoszący się
do świadczenia pracy socjalnej, jej zakresu i form.
4.)
W 71 decyzjach dot. różnych świadczeń stwierdzono brak przywołania art. 106 ust. 1 i 4
u.o.p.s. stanowiącego o formie przyznania świadczenia.
5.)
W 70 decyzjach niezasadnie przywołano art. 4 ustawy o pomocy społecznej stanowiący
o obowiązkach osób objętych pomocą społeczną, a nie o podstawach przyznania
świadczenia.
6.)
W 63 decyzjach stwierdzono brak doprecyzowania przywoływanego art. 108 Kpa,
adekwatnie
do
w kontrolowanych
przyjętego
sprawach
w postępowaniu
-
o § 1.
W1
administracyjnym
decyzji
dot.
trybu
pilnego
–
tj.
przyznania
specjalistycznych usług opiekuńczych stwierdzono brak przywołania art. 108 Kpa wraz
z doprecyzowaniem lub art. 130 § 4 Kpa, umożliwiających rozpoczęcie świadczenia
usług przed terminem wniesienia odwołania.
7.)
W 20 decyzjach dot. dożywiania błędnie wskazano numer Uchwały Rady Miejskiej
sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do przyznania
nieodpłatnie pomocy pieniężnej w zakresie dożywiania11 - podano nr XXXIV/498/2014
zamiast XXXIV/500/2014.
8.)
W 18 kontrolowanych decyzjach stwierdzono brak przywołania art. 17 u.o.p.s. wraz
z doprecyzowaniem, adekwatnie do formy udzielanej pomocy.
9.)
W 13 decyzjach stwierdzono brak przywołania przepisu odnoszącego się do powodu
przyznania pomocy, tj. art. 7 u.o.p.s. wraz z doprecyzowaniem, adekwatnie do
indywidualnej sytuacji wnioskodawcy. W 8 decyzjach niezasadnie przywołano art. 7 pkt
9 u.o.p.s., wskazujący na „bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych
i prowadzenia gospodarstwa domowego zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub
wielodzietnych”, jako powód udzielenia pomocy osobie, w której aktach sprawy brak
było potwierdzenia występowania ww. problemów. W 2 decyzjach niezasadnie
przywołano art. 7 pkt 13, jako powód przyznania pomocy w odniesieniu do osób,
w stosunku do których z akt sprawy nie wynika uzależnienie od alkoholu lub innych
substancji.
Uchwały Nr XXXIV/500/2014Rady Miejskiej Leszna z dnia 6.02.2014 r. w sprawie podwyższenia kryterium
dochodowego uprawniającego do przyznania nieodpłatnie pomocy w zakresie dożywiania w formie świadczenia
pieniężnego na zakup posiłku lub żywności dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego
gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014 – 2020.
11
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
4
10.) W 12 decyzjach dot. przyznania pomocy w formie zasiłku okresowego, niezasadne
przywołano art. 147 ust. 7 u.o.p.s. odnoszący się do wysokości dotacji celowej
na pokrycie wydatków na realizację tego zadania gminy.
11.) W 4 z 9 decyzji w sprawie przyznania zasiłku stałego wraz ze składką zdrowotną
stwierdzono brak przywołania przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych12 - w szczególności art. 66 ust. 1 pkt 26, art. 75
ust. 10, art. 79, art. 81 ust 8 pkt 7 tej ustawy.
12.) W 4 decyzjach podano jako adres docelowy były adres zamieszkania klienta, pomimo iż
pracownikom MOPR wiadomo było, że klient został wymeldowany i przebywa
w Noclegowni. W 1 przypadku popełniono błąd w adresie odbiorcy decyzji.
13.) W 4 decyzjach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych w podstawie prawnej decyzji
stwierdzono brak powołania się na konkretne przepisy rozporządzenia w sprawie
specjalistycznych usług opiekuńczych,13 stanowiące o rodzaju przyznanej usługi oraz
zasadach ponoszenia odpłatności.
14.) W 4 decyzjach przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze stwierdzono brak
przywołania art. 50 u.o.p.s. ust. 1 lub ust. 2 - adekwatnie do faktycznej sytuacji
wnioskodawcy.
15.) W 4 decyzjach dotyczących przyznania pomocy celowej w formie bezgotówkowych
rozliczeń z innymi podmiotami, w sentencji decyzji nie podano wartości udzielonej
pomocy.
16.) W 4 decyzjach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych i w 3 dot. usług opiekuńczych
stwierdzono: brak przywołania Zarządzenia Dyrektora MOPR w sprawie ustalenia
kosztu usługi oraz brak informacji na temat miejsca wykonywania usług.
W uzasadnieniu ww. decyzji zamieszczono klauzulę o treści: „czas przeznaczony na
dojście opiekunki do podopiecznego wliczany jest do czasu trwania opieki, która
stanowi o niezasadnym umniejszaniu pomocy należnej klientowi na rzecz organizacji
pracy opiekunek. W uzasadnieniu decyzji zawarto ponadto informacje o ruchomym
systemie organizacji świadczonych usług nie zamieszczając informacji, czy i w jaki
sposób klient będzie informowany o godzinach usług i ewentualnych zmianach w tym
zakresie.
ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
(j.t. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.)
13
rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22.09.2005 r. w sprawie specjalistycznych usług
opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 189, poz. 1598 ze zm.)
12
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
5
17.) W 3 decyzjach przy zmianie kwoty zasiłku stałego ze względu na zmiany w przepisach
prawa nie przywołano w podstawie prawnej art. 163 Kpa. W podstawie prawnej jednej
decyzji zmieniającej błędnie przywołano art. 163 i art. 155 Kpa. W 3 decyzjach
zmieniających
powołano
się
w
podstawie
prawnej
na art. 155
Kpa
bez
udokumentowania zgody strony na dokonanie zmiany decyzji.
18.) W 3 decyzjach dot. skierowania do domu pomocy społecznej stwierdzono:
 brak przywołania art. 56 wraz z doprecyzowaniem adekwatnie do typu DPS, do
którego następuje kierowanie, brak przywołania art. 59 ust. 1, art. 106 ust. 1 i 4
u.o.p.s.;
 zbędne przywołanie art. 35 § 5 i art. 36 Kpa;
 brak doprecyzowania art. 54, art. 55, art. 60 u.o.p.s.;
 brak informacji w treści decyzji o terminie przyjęcia lub sposobie powiadomienia
klienta o dacie zgłoszenia się do DPS.
19.) W 2 decyzjach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych stosowano zamiennie
terminy: „usługi opiekuńcze” i „specjalistyczne usługi opiekuńcze”. Ponadto zakres
usług określono ogólnie i nieprecyzyjnie, bez wyszczególnienia, jakie działania miałyby
być podejmowane w ramach świadczonej usługi.
20.) W uzasadnieniu 2 decyzji przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze w zakresie
„pomocy w podtrzymywaniu psychicznej kondycji” wymieniono potrzeby klientów
rozbieżne z zakresem przyznanych im usług, np.: „jest Pan(i) osobą (…) wymagającą
pomocy w zakresie czynności higienicznych i gospodarczych”.
21.) W 1 decyzji, przy przyznaniu bezzwrotnego specjalnego zasiłku celowego na podstawie
art. 41 pkt 1 u.o.p.s. niezasadnie przywołano art. 96 u.o.p.s., stanowiący o obowiązku
i zasadach zwrotu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej.
22.) W 1 decyzji dot. usług opiekuńczych stwierdzono błędne przywołanie art. 8 ust.1 pkt 1
zamiast art. 8 ust. 1 pkt 2 u.o.p.s. w sprawie dot. przyznania pomocy osobie w rodzinie.
23.) W 1 przypadku dot. odmowy przyznania pomocy celowej ze względu na nieokazanie
dokumentów na potwierdzenie sytuacji dochodowej stwierdzono brak przywołania
art. 107 ust. 5 u.o.p.s.
24.) W 2 sprawach dotyczących przyznania wynagrodzenia z tytułu sprawowania opieki nie stwierdzono nieprawidłowości.
25.) W 1 sprawie dotyczącej skierowania do DPS, w podstawach prawnych postanowień
wydanych na okoliczność zawieszenia i podjęcia zawieszonego postępowania
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
6
stwierdzono niezasadne zastosowanie art. 54, art. 55, art. 59 ust. 1, art. 60 i art. 61
u.o.p.s., dotyczących warunków ubiegania się o skierowanie do DPS, zakresu usług
oferowanych przez domy pomocy społecznej i zasad ponoszenia odpłatności za pobyt,
nie zaś do reguł postępowania przy prowadzeniu postępowania administracyjnego.
Ponadto w dokumentacji dot. prowadzonych postępowań stwierdzono:

We wszystkich sprawach wnioski o pomoc nie zostały opatrzone pieczęcią wpływu
określającą datę wszczęcia postępowania zgodnie z art. 61 § 3 Kpa.

W 12 sprawach stwierdzono brak udokumentowania odbioru decyzji (9 spraw) lub brak
daty odbioru decyzji (3 sprawy).

W 5 sprawach wywiady zawierały wpisy dokonane nieczytelnym pismem.

W 4 przypadkach w dokumentacji stwierdzono zamieszczanie niekonsekwentnych
i niespójnych informacji o sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, mieszkaniowej i osobistej
klienta:
 w 1 sprawie dot. przyznania schronienia pracownik socjalny zaznaczył w wywiadzie,
iż powodem udzielenia pomocy jest występujący problem alkoholowy, jednak
w dalszej części wywiadu brak informacji o uzależnieniach, wadze problemu
i podejmowanych próbach jego przezwyciężenia;
 w 1 sprawie dot. zasiłku stałego w treści wywiadu podano dwie wykluczające się
informacje nt. stanu cywilnego klienta, ponadto w aktach klienta powielano błąd
w adresie zamieszkania;
 w 1 przypadku dot. przyznania pomocy celowej w aktach zamieszczono różne
informacje o miejscach zamieszkania Klienta;
 w 1 przypadku w treści wywiadu podano, iż nikt z rodziny nie przebywa w ośrodkach
wsparcia i instytucjach pomocy, jednocześnie informując, iż córka klienta przebywa
w domu pomocy społecznej.

W 2 przypadkach stwierdzono brak wywiadu przeprowadzonego na druku cz. I – tzw.
pełnego pomimo wieloletniego korzystania przez świadczeniobiorcę z pomocy
i zmian w jego sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej.

W
1
sprawie
dot.
udzielenia
schronienia
wywiad
środowiskowy
został
przeprowadzony przez pracownika Noclegowni zatrudnionego na innym stanowisku,
niż pracownik socjalny.
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
7

W 1 przypadku, w sprawie dot. przyznania zasiłku stałego decyzję zaadresowano na
całkowicie ubezwłasnowolnionego świadczeniobiorcę, zamiast na jego opiekuna
prawnego.

W teczkach 7 klientów korzystających z różnych form pomocy stwierdzono
zdekompletowane akta sprawy, przechowywane w różnych teczkach klienta
prowadzonych przez różne komórki organizacyjne (zespoły) MOPR.

W dokumentacji 11 spraw stwierdzono braki kluczowych dokumentów:
 orzeczenia o niepełnosprawności w sprawie dot. przyznania zasiłku stałego i ubiegania
się o specjalistyczne usługi opiekuńcze (2 sprawy);
 dokumentów potwierdzających rejestrację w PUP (4 sprawy, w tym 2 dot. przyznania
zasiłku okresowego z tytułu bezrobocia);
 brak udokumentowania dochodów (2 sprawy);
 informacji lekarza o zalecanym zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych
(3 sprawy).

W 2 decyzjach przyznających zasiłek celowy i 4 decyzjach przyznających specjalny
zasiłek celowy na zakup opału, pomimo zamieszczenia klauzuli zobowiązującej
klienta do dostarczenia rachunku za zakup opału, nie wyegzekwowano ww.
rachunków od świadczeniobiorców.

W 7 przypadkach dot. przyznania pomocy w pilnej sprawie bytowej, wydanie decyzji
nastąpiło z nieuzasadnioną zwłoką, 10 - 27 dni po realizacji świadczenia.

W 1 sprawie dotyczącej przyznania całodziennego dożywiania, w aktach stwierdzono
brak uargumentowania objęcia klientki takim zakresem pomocy.

W 1 przypadku nie uargumentowano zamiany pomocy finansowej na rzeczową.

W 1 sprawie z klientem otrzymującym zasiłek okresowy zawarto kontrakt socjalny,
zawierający cele i działania określone w sposób uniemożliwiający ich ewaluację.
Ocenę realizacji kontraktu zaplanowano 25 dni od dnia zawarcia kontraktu.
W dokumentacji nie stwierdzono informacji nt. wyników tej oceny.

W sprawie dot. przyznania pomocy z powodu zdarzenia losowego przeprowadzono
wywiad środowiskowy nieprawidłowo na aktualizacyjnym druku nr IV, zamiast druku
VII, zgodnie z wymogami rozporządzenia w sprawie rodzinnego wywiadu
środowiskowego.14
§ 8 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu
środowiskowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 712)
14
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
8

W 1 przypadku MOPR nie rozpatrzył wniosku klienta w terminie powołując się na
konieczność
poczynienia
dodatkowych
ustaleń.
W
aktach
sprawy
brak
udokumentowania działań, które przyczyniły się do przesunięcia terminu załatwienia
sprawy.
W sprawach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych i usług opiekuńczych stwierdzono:

w 2 sprawach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych, zakres oczekiwań klienta
wyartykułowany w treści wywiadu (np. pomoc w prowadzeniu gospodarstwa
domowego, pomoc przy przygotowywaniu posiłków, pomoc przy niektórych
czynnościach domowych) jest rozbieżny z zakresem usług przyznanych decyzją
(„pomoc w podtrzymywaniu psychicznej kondycji”). W aktach tych spraw brak
uzasadnienia przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych.

We wszystkich sprawach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych i usług
opiekuńczych w dokumentacji brak doprecyzowania zakresu usług przyznanych
decyzją oraz zakresu działań opiekunki w ramach realizacji usług.

W 3 sprawach dotyczących specjalistycznych usług opiekuńczych przyznanych na
rok, w wywiadzie aktualizacyjnym brak ewaluacji działań podejmowanych w ramach
usług, ich skuteczności i trafności w kontekście potrzeb i oczekiwań klienta.

„Karty pracy opiekunki” dokumentujące realizację usług nie zawierają informacji nt.
czynności wykonywanych przy klientach lub na ich rzecz.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze u osób z zaburzeniami psychicznymi okresowo
powierzano opiekunkom niespełniającym kwalifikacji określonych w rozporządzeniu
w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych.

W 1 sprawie przez 2 miesiące specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowano
w zmniejszonym zakresie godzinowym (tj. przez 1,5 godziny zamiast 2 godzin).
W aktach sprawy brak informacji o powodach zmiany pierwotnych ustaleń.

W 2 sprawach w aktach klientów brak umotywowania częściowego zwolnienia
z odpłatności za usługi.

We wszystkich sprawach dot. specjalistycznych usług opiekuńczych i usług
opiekuńczych w wywiadzie brak zaplanowania działań w zakresie pracy socjalnej
innych, niż ustalanie sytuacji dochodowej, zdrowotnej i przeprowadzanie wywiadu
celem przyznania usług.
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
9
Opis uchybień odnoszących się do zastosowania ustawy o pomocy państwa w zakresie
dożywiania15 oraz aktów wykonawczych16 w 2 decyzjach z 2013 r. dot. przyznania pomocy
w formie dożywiania zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym do dnia 1.01.2014 r.
pominięto z uwagi na utratę aktualności z związku z wejściem w życie nowego Programu
dożywiania.
W trakcie kontroli przeanalizowano także sposób rozpatrywania skarg i wniosków.
W 2014 r. zaewidencjonowano 2 sprawy, których sposób rozpatrzenia oraz terminowość nie
budziły zastrzeżeń. W 2013 r. nie zarejestrowano wpływu skarg, natomiast rejestr za 2012 r.
zawierał 13 spraw. Referentem prowadzącym Rejestr była pracownica niezajmująca się tym
zadaniem aktualnie. W rejestrze stwierdzono błędne definiowanie terminów wszczęcia
postępowania, nieścisłości dot. adresów stron, w 1 przypadku - brak odpowiedzi dla każdej ze
stron postępowania. Ww. uchybienia zostały wyeliminowane z praktyki w latach następnych.
W odniesieniu do stwierdzonych w trakcie kontroli uchybień, w piśmie z dnia
31.12.2014 r. Zastępca Dyrektora MOPR poinformowała zespół inspektorów, iż: „(…)
uwzględniono (…) zalecenia wskazane w protokole oględzin dokumentacji: (…) wprowadzono
we wszystkich komórkach organizacyjnych MOPR datowniki, w celu potwierdzenia daty
wpływu wszelkich wpływających dokumentów, zobowiązano pracowników socjalnych
do stosowania trybu niezwłocznego załatwienia spraw i wydawania decyzji bez zbędnej
zwłoki w sprawach pilnej potrzeby (…), zwrócono pracownikom socjalnym uwagę na (…)
większą częstotliwość sporządzania wywiadów pełnych (…), sporządzanie wywiadów na
odpowiednich drukach kwestionariusza wywiadu (dot. zdarzenia losowego) i kompletowanie
pełnej niezbędnej dokumentacji, egzekwowanie oznaczenia daty i czytelnego podpisu klienta
przy odbiorze decyzji oraz kompletowania potwierdzeń odbioru decyzji w aktach sprawy.
W ramach przeprowadzania wywiadów środowiskowych i prowadzenia pracy socjalnej
zlecono pracownikom socjalnym, aby: precyzowali szczegółowiej działania w ramach
prowadzonej pracy socjalnej i rzetelniej je dokumentowali, w sposób pozwalający ocenić
rezultaty pracy wykonywanej na rzecz klientów i ich rodzin, zwracali uwagę na czytelność
pisma, precyzyjnie określali działania zawarte w kontraktach, dające tym samym możliwość
zweryfikowania efektywności i celowości podejmowanych działań, dbali o precyzyjność
Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie
dożywiania” (Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2259 ze zm.)
16
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania” ( Dz. U z 2006 r. Nr 25, poz. 186 ze zm.)
15
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
10
uzasadniania zasadności przyznawania pomocy, szczególnie przyznawania pomocy w formie
niepieniężnej,
szczegółowo
argumentowali
propozycję
objęcia
pomocą
w formie
całodziennego wyżywienia, egzekwowali od klientów dowodów zakupu opału i dołączali je do
akt sprawy, dokumentowali w aktach sprawy potwierdzenia rejestracji podopiecznego
w PUP, przyznanie dodatku mieszkaniowego – jego wysokości i czasookresu oraz
potwierdzeń odbioru decyzji. (…) zobowiązano Kierowników Zespołu Środowiskowego do
wzmocnienia nadzoru merytorycznego nad powyższymi sprawami.
Od dnia 18 grudnia 2014 r. wprowadzono zmiany w podstawie prawnej wydawanych decyzji
przyznających pomoc, tj.: usunięto niezasadne przywołania przepisów: art. 4, art. 45 ust. 1,
ust. 2, ust. 3, ust. 4, art. 96 przy zastosowaniu art. 41 pkt 2 u.o.p.s., art. 147 ust. 7, art. 35
i art. 36, art. 54, art. 55, art. 59 ust. 1, art. 60, art. 61 u.o.p.s. w przypadku wydawania decyzji
o zawieszenie postępowania dotyczącego skierowania do DPS.
Przywołano przepisy: art. 163 Kpa, art. 106 ust. 1 i 4 u.o.p.s., art. 102 ust. 2 przy udzielaniu
pomocy społecznej z urzędu, art. 56 pkt 6 i art. 59 ust. 1 przy kierowaniu do DPS, art. 17 ust.
1 pkt 19 i 20 u.o.p.s. przy przyznawaniu zasiłków stałych oraz art. 73 pkt 9 ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej, art. 44 u.o.p.s. w przypadku sprawowania pogrzebu, art.
50 ust. 1 u.o.p.s. w przypadku przyznania usług opiekuńczych i specjalistycznych usług
opiekuńczych. We wszystkich decyzjach przywołano upoważnienia Prezydenta Miasta dla
Dyrektorów do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu
pomocy społecznej, poprawiono błędnie wskazany numer Uchwały Rady Miejskiej w sprawie
programu dożywiania z: XXXIV/498/2014 na: XXXIV/500/2014, powołano się we wszystkich
decyzjach przyznających pomoc na Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r.
w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych
z pomocy społecznej, doprecyzowano art. 108 Kpa adekwatnie do przyjętego trybu,
doprecyzowano przepisy art. 54, art. 55 i art. 60 u.o.p.s. w przypadku kierowania do DPS,
określono w uzasadnieniu decyzji kierującej do DPS informacje o terminie przyjęcia do DPS.
W przypadku decyzji zmieniających uwzględniono zalecenia umieszczenia art. 155 Kpa
w sytuacji, gdy klient zwraca się z pisemną prośbą o zmianę decyzji. Poprawiono błędnie
wskazany zapis w podstawie prawnej na: „pkt 1 lit. a” i „pkt 2 lit. c”, zastosowano
uzasadnienie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności, przywołano przepisy ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w decyzjach (…),
tj. art. 66 ust. 1 pkt 26, art. 75 ust. 10, art. 79, art. 81 ust. 8 pkt 7. W decyzjach przyznających
usługi opiekuńcze przywołano przepisy mające wpływ na kwotę usługi, tj. Uchwały Rady
Miejskiej Leszna w sprawie określenia zasad przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
11
oraz częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat, Zarządzenia Dyrektora MOPR
w sprawie ustalenia kosztu usługi opiekuńczej i specjalistycznej usługi opiekuńczej oraz
§ 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalistycznych usług
opiekuńczych. W przypadku powoływania się na art. 36 Kpa zalecono informowanie pisemne
klienta o niezachowaniu terminu do załatwienia sprawy i wskazanie nowego terminu
rozstrzygnięcia sprawy. W przypadku osób posiadających opiekuna prawnego [zalecono]
umieszczenie w decyzjach adresu zamieszkania opiekuna, w przypadku osób bezdomnych
określenie miejsca ostatniego zameldowania, jeżeli dana osoba jest wymeldowana. Zwrócono
uwagę na przywoływanie w podstawie prawnej wydanych decyzji przepisów odnoszących się
do stanu faktycznego, mających udokumentowanie w aktach sprawy (art. 7 u.o.p.s. wraz
z doprecyzowaniem).
W ramach sugerowanych zaleceń zwrócono uwagę na zasadność kompletowania
dokumentacji klienta w jednym miejscu i uporządkowania jej w jednej teczce osobowej. Stąd
też zadeklarowano zmianę sposobu prowadzenia dokumentacji w stosunku do nowych spraw,
począwszy od 1 stycznia 2015 r.
Zweryfikowano wykształcenie p. (…), zatrudnionego na stanowisku opiekuna w Noclegowni
dla Bezdomnych Mężczyzn, który w ramach praw nabytych, zgodnie z przepisami art. 156 ust.
3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (…) posiada uprawnienia do
wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Wobec powyższego zawarto dnia 31.12.2014 r.
z ww. porozumienie zmieniające dotyczące zmiany w zakresie zajmowanego stanowiska oraz
uaktualniono jego zakres czynności na stanowisku pracownika socjalnego w Noclegowni dla
Bezdomnych.
Mając na uwadze właściwą realizację usług opiekuńczych wprowadzono następujące
działania naprawcze: zwrócono uwagę, aby wniosek o przyznanie usługi zawierał konkretne
wyróżnienie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych, jako dwóch różnych
form pomocy, stworzono nowy druk karty pracy osoby świadczącej usługi opiekuńcze,
określający
zakres
wykonywanych
przez
opiekunkę
czynności
w
trakcie
pobytu
u podopiecznego (…), a także uwagi dotyczące powodów dokonywania czasowych zmian
w świadczeniu usługi, doprecyzowano w uzasadnieniu decyzji sposób informowania klienta
o ewentualnych zmianach dotyczących organizacji świadczonych usług, zawarto w treści
decyzji informację o miejscu świadczenia usług, zobowiązano pracowników do dołączenia do
każdej decyzji o przyznaniu usług szczegółowego zakresu świadczonych usług w formie
aneksu, tak aby było on weryfikowalny.
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
12
Powyższe zalecenia zobowiązano się wprowadzać w życie na bieżąco. Równocześnie
zobligowano Kierownika Usług Opiekuńczych do wzmocnienia nadzoru nad właściwą
realizacją usług, dokonywania ewaluacji dotychczasowych działań opiekunek, ich
skuteczności i zasadności, a także wzmocnienie kontroli nad pracą pracownika socjalnego,
tak aby: rzetelnie kompletował dokumentację klienta, doprecyzował w wywiadzie
środowiskowym konkretne potrzeby klienta, dokonywał właściwej oceny sytuacji osoby
i dokonywał bieżącej diagnozy, określał konkretne cele w ramach prowadzonej pracy
socjalnej,
konkretnie
uzasadniał
przyznanie
specjalistycznych
usług
opiekuńczych,
wyczerpująco argumentował zwolnienia z odpłatności za usługi, uwzględniał podmiotowość
strony postępowania przy wydawaniu decyzji.
Mając na uwadze sugerowane zalecenia zweryfikowano organizację czasu pracy opiekunek
i ułożono od 1 stycznia 2015 r. harmonogramy pracy tak, aby czas przeznaczony na dojście
opiekunki do podopiecznego nie był wliczany do czasu trwania opieki.
Stwierdzono zasadność przyznawania usług opiekuńczych i specjalistycznych na podstawie
zaświadczenia lekarskiego wystawianego przez lekarza specjalistę wskazującego na
konieczność świadczenia usług oraz jego zakres i wymiar odpowiedni do schorzeń. W związku
z powyższym zobowiązano Kierownika Działu Usług Opiekuńczych do opracowania do dnia
9 stycznia 2015 r. druku zaświadczenia lekarskiego o przyznanie usług opiekuńczych
i specjalistycznych usług opiekuńczych, tym samym deklarując odejście od dotychczasowego
sposobu przyznawania usług na podstawie wypisu ze szpitala potwierdzającego jednostkę
chorobową klienta. Powyższe zmiany zobowiązano się wprowadzić w stosunku do wszystkich
nowych spraw i jednocześnie dokonać weryfikacji sytuacji zdrowotnej podopiecznych już
korzystających z usług, uzupełniając je o nowe zaświadczenia lekarskie, tak aby usługi
opiekuńcze mogły być świadczone zgodnie z rodzajem i wymiarem w nich wskazanym.
Aby uniknąć sytuacji świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych przez opiekunki nie
posiadające odpowiednich kwalifikacji odstąpiono od dokonywania zastępstw przez opiekunki
usług specjalistycznych zwykłych na rzecz specjalistycznych usług opiekuńczych. Wszystkie
bowiem opiekunki zatrudnione w pionie specjalistycznych usług opiekuńczych posiadają
odpowiednie kwalifikacje do realizacji specjalistycznych usług opiekuńczych. W sytuacjach
wyjątkowych, w przypadku braku możliwości zapewnienia specjalistycznych usług
opiekuńczych, na skutek np. absencji chorobowych opiekunek świadczących usługi
specjalistyczne, zostaną one zabezpieczone zwykłymi, ale tylko po wstrzymaniu decyzji
przyznającej usługi specjalistyczne, a przyznającej zwykłe. W przyszłości zostanie rozważona
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
13
także możliwość uzupełnienia kwalifikacji wybranych opiekunek świadczących usługi
opiekuńcze, tak aby mogły pełnić zastępstwa w pionie usług specjalistycznych.
Oświadczam, iż ze swej strony będę na bieżąco monitorować wprowadzenie powyższych
zmian”.
Reasumując, poza nadmienionymi błędami, do których odniosła się Pani do dnia
wystosowania
niniejszego
pisma,
nie
stwierdzono
innych
nieprawidłowości
w funkcjonowaniu kontrolowanej jednostki. Mając na względzie podjęte przez Dyrekcję
MOPR działania, mające na celu wyeliminowanie błędów i poprawę funkcjonowania
Ośrodka, niniejszym decyduję o odstąpieniu od wystosowania zaleceń pokontrolnych.
Otrzymują:
1. Dyrektor
Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie
ul. Korczaka 5
64-100 Leszno
2. Rada Miejska Leszna
ul. K. Karasia 15
64-100 Leszno
3. a/a
Z up. Wojewody Wielkopolskiego
Dorota Kinal
Wicewojewoda Wielkopolski
(-)
al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61 851-55-66, fax 61 854-11-50
www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]
14