Rozkład materiału nauczania z przedmiotu „Materiały fryzjerskie” dla technika usług fryzjerskich Klasa I - 2 godziny tygodniowo (na podstawie programu nauczania 514 [01]/SZ/MENiS/2001.12.29) -1- Treści nauczania i przewidywane osiągnięcia ucznia. I. Wiadomości wstępne. Dział Nr lekcji Temat lekcji Treści do realizacji Procedury osiągania celów Osiągnięcia ucznia 1 Lekcja organizacyjna. Cele i zadania przedmiotu. Zakres Cele i zadania wiadomości i umiejętności do opanowania przedmiotu. w toku nauki. Kryteria oceniania. - rozumie znaczenie znajomości podstaw chemicznych materiałów fryzjerskich w pracy zawodowej, - wie, jakie ogólne treści będzie poznawał w toku realizacji programu nauczania, - wie, jakie są kryteria ocen i umie je określić. 2 Podstawowe chemiczne. - zna i rozumie podstawowe pojęcia chemiczne: substancja chemiczna, pierwiastek i związek chemiczny, mieszanina, metal i niemetal, - potrafi określać właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych, - potrafi określić charakterystyczne cechy mieszanin i związków chemicznych oraz metali i niemetali. pojęcia Podstawowe pojęcia substancja chemiczna, fizyczne i chemiczne pierwiastek i związek mieszanina, metal i niemetal. [przypomnienie wiadomości chemii gimnazjalnej] chemiczne: właściwości substancji, chemiczny, z zakresu -2- I. Wiadomości wstępne. 3 Symbolika chemiczna. Znaczenie symboliki chemicznej. Wzory Ćwiczenia w zapisywaniu Reakcje chemiczne. chemiczne. Zjawisko fizyczne a reakcja wzorów i reakcji chemicznych. chemiczna. Zapisywanie równań reakcji chemicznych. [przypomnienie wiadomości i umiejętności z zakresu chemii gimnazjalnej] 4 Podstawowy budulec Elementy budowy chemicznej włosa. włosa – białko. Skład pierwiastkowy białek. Aminokwasy jako podstawowe składniki białek. Wiązanie peptydowe. Struktura przestrzenna białek. II. Budowa włosa. 5 6 7 Keratyna i melanina. prostych - zna symbole najważniejszych pierwiastków chemicznych oraz rozumie ich znaczenie w notacji chemicznej, - zna zasady tworzenia wzorów chemicznych, - rozumie znaczenie pojęć: zjawisko fizyczne, reakcja chemiczna, potrafi podać przykłady, - zna zasady zapisywania równań reakcji chemicznych. Analiza foliogramów: budowa włosa, - potrafi wymienić podstawowe elementy tworzenie substancji białkowej w oparciu budujące włos, o kondensację dwupeptydu, struktury - umie określić skład pierwiastkowy przestrzenne białek. białek, - wie co to są aminokwasy, peptydy, polipeptydy, białka, - zna budowę ogólną cząsteczek aminokwasów, - wie w jaki sposób tworzy się wiązanie peptydowe, potrafi zapisać równanie reakcji kondensacji dipeptydu, - potrafi scharakteryzować formy struktur przestrzennych białek. Budowa podstawowych substancji Analiza foliogramów: budowa łańcucha - wie jakie substancje białkowe są podbiałkowych włosa: keratyny i melaniny. keratynowego, formy przestrzenne stawowym budulcem włosa, Wiązania peptydowe i wodorowe oraz i -keratyny. - zna wzór cystyny oraz fragmentu mostki dwusiarczkowe w strukturach łańcucha keratynowego, białkowych włosa. - i -keratyna. - zna formy struktur przestrzennych i -keratyny, - umie przedstawić schemat wiązań: peptydowego, wodorowego i dwusiarczkowego w strukturach białek włosa oraz scharakteryzować ich znaczenie. -3- 8 9 III. Woda i jej zastosowanie we fryzjerstwie. II. Budowa włosa. 10 Właściwości chemiczne Charakterystyczne właściwości i reakcje włosów. substancji białkowych – denaturacja, koagulacja, hydroliza [przypomnienie wiadomości z zakresu chemii gimnazjalnej]. Szczególne właściwości keratyny i melaniny. Zmiany w strukturze włosa pod wpływem czynników zewnętrznych – niszczenie i odtwarzanie wiązań keratynowych. Czynniki powodujące niszczenie struktury włosów. Badanie właściwości chemicznych - wie na czym polega denaturacja, włosów: próba spalania, działanie koagulacja, hydroliza białek, podwyższonych temperatur, mocnych - wie na czym polegają szczególne kwasów i zasad, roztworów nadtlenku właściwości substancji białkowych wodoru. w strukturze włosa (odporność na wiele czynników koagulujących, możliwość rozpadu i odtwarzania mostków dwusiarczkowych, podatność melaniny na utlenianie), - zna ogólny wpływ czynników zewnętrznych na zmiany w strukturze włosa, - zna czynniki powodujące zniszczenie substancji białkowych budujących włos. 11 12 Powtórzenie i utrwale- Sprawdzian wiadomości. nie wiadomości i umiejętności. 13 Woda i jej właściwości. Budowa cząsteczki wody. Właściwości Analiza foliogramów: budowa cząsteczki - zna budowę cząsteczki wody, fizykochemiczne wody. Zastosowanie wody, wiązania wodorowe. - potrafi omówić właściwości fizykowody we fryzjerstwie. chemiczne wody w oparciu o budowę polarną cząsteczki i tworzenie międzycząsteczkowych wiązań wodorowych, - potrafi wskazać przykłady zastosowań wody we fryzjerstwie i rozumie jej szczególną rolę, - rozumie skutki nadmiernego zużycia i zanieczyszczania wody oraz potrzebę jej oszczędzania. 14 -4- IV. Formy występowania preparatów fryzjerskich. III. Woda i jej zastosowanie we fryzjerstwie. 15 16 17 18 19 20 21 Twardość wody i spo- Rodzaje wód ze względu na obecność Pokaz efektów odparowywani wody - wie co to jest woda twarda i miękka, soby jej usuwania. substancji mineralnych. Twardość stała z kranu oraz wody zmineralizowanej. zmineralizowana i zdemineralizowana, i przemijająca wody. Sposoby destylowana, zmiękczania wody. - zna czynniki powodujące twardość stałą i przemijającą wody, - umie wskazać sposoby zmiękczania wody, - wie w jakim celu prowadzi się zmiękczanie wody we fryzjerstwie. Środki powierzchniowo Napięcie powierzchniowe wody. Sposoby Analiza foliogramów: proces mycia przy - wie na czym polega napięcie czynne. obniżania napięcia powierzchniowego. użyciu środków powierzchniowo powierzchniowe wody, Rola i budowa środków powierzchniowo czynnych. - rozumie potrzebę obniżania napięcia czynnych. Proces mycia włosów. powierzchniowego w procesach mycia, - wie co to są środki powierzchniowo czynne, zna schemat budowy ich cząsteczek, - zna pojęcia: hydrofobowy, hydrofilowy, - potrafi omówić proces mycia włosów na podstawie działania środków powierzchniowo czynnych. Preparaty fryzjerskie Pojęcie mieszaniny homo- i hetero- Pokaz: sporządzanie mieszanin homo- - potrafi zdefiniować pojęcie mieszaniny jako mieszaniny. genicznej. Podział mieszanin ze względu i heterogenicznych. homo- i heterogenicznej, na wielkość cząstek substancji - wie co to jest roztwór, substancja rozproszonej. Fazy dyspergowane rozpuszczona, rozpuszczalnik, faza i dyspergujące w mieszaninach. dyspergowana i dyspergująca, - zna podział mieszanin na roztwory właściwe, zawiesiny, koloidy, emulsje, piany, aerozole. -5- 23 Roztwory preparatów kich. 24 Emulsje. Tworzenie emulsji. Emulgatory. Rodzaje Pokaz tworzenia emulsji oleju z wodą. emulsji. Właściwości emulsji. Przykłady Analiza foliogramów: rodzaje emulsji. preparatów fryzjerskich w formie emulsji. Prezentacja przez uczniów informacji o preparatach fryzjerskich w formie emulsji. Piany i żele. Aerozole. Charakterystyczne cechy piany, żelu i aerozolu. Właściwości pian, żeli i aerozoli. Przykłady preparatów fryzjerskich w formie pian, żeli i aerozoli. IV. Formy występowania preparatów fryzjerskich. 22 właściwe Woda i inne rozpuszczalniki w prepafryzjers- ratach fryzjerskich. Dobór rozpuszczalnika w zależności od rodzaju substancji rozpuszczanej i przeznaczenia preparatu. Rozpuszczanie i rozcieńczanie. Stężenie procentowe roztworu. Przykłady preparatów fryzjerskich w formie roztworów właściwych. 25 26 27 28 29 Pokaz rozpuszczania substancji barwnej - wie na czym polega rola rozpuszczaloraz rozcieńczania roztworu stężonego. nika w preparatach fryzjerskich, Prezentacja przez uczniów informacji - zna ogólne zasady doboru rozpuszo preparatach fryzjerskich w formie czalnika w zależności od rodzaju roztworów właściwych. substancji rozpuszczanej i przeznaczenia tworzonego preparatu, - wie na czym polega rozpuszczanie i rozcieńczanie, - zna i rozumie pojęcie stężenia procentowego roztworu, - potrafi wymienić przykłady preparatów fryzjerskich w formie roztworów właściwych. - wie w jaki sposób tworzy się emulsje, - zna pojęcie i rolę emulgatora, - potrafi scharakteryzować rodzaje emulsji typu w/o, o/w, o/w/o, w/o/w, - potrafi wymienić przykłady preparatów fryzjerskich w formie emulsji. Prezentacja przez uczniów informacji - zna podstawowe składniki pian, żeli o preparatach fryzjerskich w formie pian, i aerozoli, żeli, aerozoli. .Pokaz preparatów - potrafi scharakteryzować właściwości fryzjerskich w różnych formach pian, żeli i aerozoli, występowania. - potrafi wymienić przykłady preparatów fryzjerskich w formie pian, żeli, aerozoli. Powtórzenie i utrwale- Sprawdzian wiadomości. nie wiadomości i umiejętności. -6- 30 V. Nadtlenek wodoru i jego właściwości. 31 32 33 34 35 Właściwości nadtlenku Budowa cząsteczki nadtlenku wodoru. Badanie właściwości roztworu nadtlenku - zna budowę cząsteczki nadtlenku wodoru. Właściwości fizyczne i chemiczne wodoru. wodoru, nadtlenku wodoru. Katalizatory - potrafi określić właściwości fizyczne i inhibitory rozkładu nadtlenku wodoru. i chemiczne nadtlenku wodoru, - zna mechanizm rozkładu nadtlenku wodoru oraz czynniki powodujące jego rozkład i stabilizację, - umie posługiwać się pojęciami katalizator i inhibitor. Nadtlenek wodoru jako Nadtlenek wodoru jako utleniacz. Reakcje Analiza foliogramu: mechanizm procesu - zna mechanizm procesu redukcji – środek utleniający. utleniająco-redukujące przeprowadzane redukcji – utlenienia. utlenienia, przez fryzjera: rozjaśnianie, farbowanie - wie co to jest reduktor i utleniacz, utleniające, odbarwianie redukujące, - potrafi scharakteryzować utleniające wnikanie płynu do trwałej ondulacji. właściwości nadtlenku wodoru, - zna procesy utleniająco-redukujące przeprowadzane przez fryzjera: rozjaśnianie, farbowanie utleniające, odbarwianie redukujące, wnikanie płynu do trwałej ondulacji; wie które z nich przebiegają z użyciem nadtlenku wodoru. Roztwory wodoru. nadtlenku Roztwory nadtlenku wodoru i ich Prezentacja preparatów zastosowanie we fryzjerstwie. Działanie zawierających roztwory preparatów zawierających nadtlenek wodoru. wodoru na skórę głowy i strukturę włosów. Bezpieczne posługiwanie się preparatami zawierającymi nadtlenek wodoru. fryzjerskich - zna formy występowania nadtlenku nadtlenku wodoru w preparatach fryzjerskich, - wie co to jest woda utleniona i perhydrol, - potrafi wymienić preparaty fryzjerskie zawierające nadtlenek wodoru, - potrafi określić działanie preparatów zawierających nadtlenek wodoru o różnych stężeniach na skórę głowy i strukturę włosów - zna bezpieczne zasady posługiwania się preparatami z nadtlenkiem wodoru. -7- 38 Sporządzanie roztwo- Sposoby sporządzania roztworów Sporządzanie roztworu nadtlenku wodoru - zna szczególne zasady przygotowywarów nadtlenku wodoru. nadtlenku wodoru o różnych stężeniach. o określonym stężeniu procentowym. nia roztworów nadtlenku wodoru ze Rozcieńczanie roztworów nadtlenku Ćwiczenia rachunkowe. względu na jego nietrwałość, wodoru - obliczenia rachunkowe. - potrafi sporządzić roztwór nadtlenku wodoru o danym stężeniu z preparatów handlowych, - potrafi wykonywać zadania rachunkowe dotyczące rozcieńczania roztworów nadtlenku wodoru. 39 40 Powtórzenie i utrwale- Sprawdzian wiadomości. nie wiadomości i umiejętności. 41 Zasady. V. Nadtlenek wodoru i jego właściwości. 36 37 VI. Zasady, kwasy, alkohole. 42 43 44 45 Budowa, nazewnictwo, otrzymywanie Badanie właściwości roztworu NaOH i właściwości zasad. i wody amoniakalnej. [przypomnienie wiadomości i umiejętności z zakresu chemii gimnazjalnej] - wie co to są zasady, potrafi zapisać wzory cząsteczek najważniejszych zasad oraz określić ich nazwy, zna sposoby otrzymywania zasad, potrafi wymienić najważniejsze właściwości zasad, - potrafi podać przykłady słabych i mocnych zasad - zna warunki bezpiecznej pracy z zasadami. Zasady w preparatach Słabe i mocne zasady stosowane we Prezentacja przez uczniów informacji - potrafi określić rolę słabych i mocnych fryzjerskich. fryzjerstwie. Preparaty fryzjerskie o preparatach fryzjerskich zawierających zasad w działaniu preparatów zawierające zasady. Działanie zasad na zasady. fryzjerskich, strukturę włosa. - umie wymienić przykłady rodzajów preparatów fryzjerskich zawierających zasady, - wie jak działają zasady na strukturę włosa. -8- 46 47 VI. Zasady, kwasy, alkohole. 48 49 50 51 52 Kwasy. Budowa, nazewnictwo, otrzymywanie Badanie właściwości roztworów kwasu i właściwości kwasów nieorganicznych. siarkowego (VI) i kwasu octowego. Kwas octowy i stearynowy. [przypomnienie wiadomości i umiejętności z zakresu chemii gimnazjalnej] - wie co to są kwasy, potrafi zapisać wzory najważniejszych kwasów nieorganicznych i organicznych oraz określić ich nazwy, zna sposoby otrzymywania kwasów, potrafi wymienić najważniejsze właściwości kwasów, - potrafi podać przykłady słabych i mocnych kwasów - zna warunki bezpiecznej pracy z kwasami. Kwasy w preparatach Słabe i mocne kwasy stosowane we Prezentacja przez uczniów informacji - potrafi określić rolę słabych i mocnych fryzjerskich. fryzjerstwie. Preparaty fryzjerskie o preparatach fryzjerskich zawierających kwasów w działaniu preparatów zawierające kwasy. Działanie kwasów na kwasy. fryzjerskich, strukturę włosa. - zna najważniejsze kwasy organiczne i nieorganiczne stosowane w preparatach fryzjerskich, - umie wymienić przykłady rodzajów preparatów fryzjerskich zawierających kwasy, - wie jak działają kwasy na strukturę włosa. Kwasowość i zasado- Pojęcie kwasowości i zasadowości. Badanie pH wość preparatów fryz- Odczyn i skala pH. Wskaźniki pH. wskaźników. jerskich. Preparaty fryzjerskie o różnej wartości pH i ich przeznaczenie. Bufory i ich zastosowanie we fryzjerstwie. roztworów za pomocą - zna pojęcie kwasowości i zasadowości roztworu, - wie co to jest odczyn pH i do czego służy skala pH, - rozumie pojęcia: roztwór kwaśny, zasadowy i obojętny, - wie co to są i do czego służą wskaźniki pH, - zna ogólne przeznaczenie preparatów fryzjerskich o różnej wartości pH, - wie co to są bufory i wie jakie mają zastosowanie we fryzjerstwie. -9- 53 VI. Zasady, kwasy, alkohole. 54 55 56 57 58 Alkohole. Budowa, nazewnictwo i właściwości Badanie właściwości alkoholu etylowego. alkoholi. [przypomnienie wiadomości i umiejętności z zakresu chemii gimnazjalnej] - wie co to są alkohole, potrafi zapisać wzory cząsteczek najważniejszych alkoholi jedno- i wodorotlenowych oraz określić ich nazwy, - potrafi wymienić najważniejsze właściwości alkoholi, - potrafi określić różnice w charakterze grupy hydroksylowej w zasadach i alkoholach. Alkohole w preparatach Rola alkoholi w preparatach fryzjerskich. Prezentacja przez uczniów informacji - zna rolę alkoholi w preparatach fryzjerskich. Alkohole stosowane w preparatach o preparatach fryzjerskich zawierających fryzjerskich jako rozpuszczalników, fryzjerskich – nazwy i właściwości. alkohole. rozcieńczalników, środków dezynfekPreparaty fryzjerskie zawierające alkohole. cyjnych, poprawiających ukrwienie, Działanie alkoholi na strukturę włosa. odświeżających, konserwujących, - potrafi wymienić nazwy podstawowych alkoholi o krótkich i długich łańcuchach węglowodorowych stosowanych w preparatach fryzjerskich oraz określić ich właściwości, - potrafi wymienić rodzaje preparatów fryzjerskich zawierających alkohole, - wie jak działają alkohole na strukturę włosa. Powtórzenie i utrwale- Sprawdzian wiadomości. nie wiadomości i umiejętności. - 10 - 59 VII. Substancje pochodzenia naturalnego w preparatach fryzjerskich. 60 61 62 63 64 65 66 Witaminy w prepara- Rola witamin. Podział witamin na Prezentacja przez uczniów informacji - wie co to są witaminy i jaką pełnią rolę tach fryzjerskich. rozpuszczalne w tłuszczach i wodzie. na temat witamin stosowanych w organizmie człowieka, Znaczenie witamin dla właściwej kondycji w preparatach fryzjerskich. - zna podział witamin na rozpuszczalne włosa. Witaminy stosowane w preparatach w wodzie i tłuszczach, fryzjerskich i ich rola. - potrafi wymienić witaminy odpowiedzialne za prawidłową kondycję włosa, - wie które witaminy są stosowane w preparatach fryzjerskich i jaką pełnią w nich rolę. Ceramidy roślinne Pojęcie ceramidów. Rola ceramidów i białka w preparatach w budowie naskórka. Kolagen i elastyna. fryzjerskich. Zastosowanie ceramidów i białek w preparatach fryzjerskich. - wie co to są ceramidy i jaką pełnią rolę w budowie naskórka, - umie wymienić nazwy białek stosowanych w preparatach fryzjerskich, - potrafi omówić pielęgnacyjną rolę ceramidów i białek w preparatach fryzjerskich. Barwniki w preparatach Barwniki naturalne jako środki barwiące. Prezentacja przez uczniów informacji - wie co to są barwniki, potrafi wymienić fryzjerskich. Pozyskiwanie barwników do celów na temat barwników naturalnych przykłady barwników naturalnych kosmetycznych. Budowa chemiczna i rola stosowanych w preparatach fryzjerskich. stosowanych we fryzjerstwie, barwników we fryzjerstwie. - wie skąd i w jaki sposób pozyskuje się barwniki naturalne, - zna ogólną budowę chemiczną barwników i wie na czym polega barwienie włosów. Powtórzenie i utrwale- Sprawdzian wiadomości. nie wiadomości i umiejętności. - 11 - 67 68 Podstawy chemiczne materiałów fryzjerskich - podsumowanie wiadomości. Formy występowania preparatów fryzjerskich. Najważniejsze substancje chemiczne występujące w preparatach fryzjerskich i ich działanie na strukturę włosa. Zasady bezpiecznej pracy z preparatami fryzjerskimi. - potrafi wymienić różne formy preparatów fryzjerskich, - zna najważniejsze substancje chemiczne występujące w preparatach fryzjerskich i potrafi określić ich działanie na strukturę włosa, - zna zasady bezpiecznej pracy z preparatami fryzjerskimi, - rozumie potrzebę oszczędnego i prawidłowego stosowania wody, preparatów fryzjerskich i kosmetycznych z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska naturalnego. - 12 -