BYĆ PRZEDSIĘBIORCZYM - nauka przez praktykę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TEMAT: ZASADY INWESTOWANIA Czy zastanawiałeś się: - Jak poprawić swoją sytuację finansową? - Jak zdobyć spory majątek? - Skąd wziąć fundusze na własne przedsiębiorstwo? - Jak żyć wygodnie nie martwiąc się o pieniądze? Te marzenia można spełnić dzięki inwestowaniu. Bliska prawdzie jest maksyma niemieckiego poety, Friedricha Ruckerta: „ Pieniądze i książki tylko wtedy pożytek przynoszą , gdy są w obiegu” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czym jest inwestowanie? INWESTOWANIE to lokowanie przez podmioty gospodarcze lub osoby fizyczne wolnych środków pieniężnych w sposób zapewniający w przyszłości osiągnięcie zysków. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SPOSOBY INWESTOWANIA Rodzaje inwestycji: a) Rzeczowe b) W siebie c) We własne przedsiębiorstwo d) Finansowe Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODZIAŁ INWESTYCJI Do najważniejszych kryteriów podziału inwestycji należą: a) przedmiot inwestycji b) podmiot inwestowania c) cel inwestycji Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODZIAŁ INWESTYCJI Do najważniejszych kryteriów podziału inwestycji należą: a) przedmiot inwestycji b) podmiot inwestowania c) cel inwestycji Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA PRZEDMIOT INWESTYCJI: • Inwestycje rzeczowe: Inwestycje finansowe: -Nieruchomości a) (np. dom, mieszkanie, lokal użytkowy) -złoto i inne metale szlachetne ( w formie sztabek) -Dzieła Sztuki -Kosztowności - Ziemia - Przedmioty numizmatyczne, np. monety Przewidywalne efekty inwestycji: -Obligacje - -Lokaty bankowe b) Nieprzewidywalne efekty inwestycji: -Akcje -Waluty -Jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA PODMIOT INWESTYCJI: - INWESTYCJE PRYWATNE, dokonywane przez podmioty prywatne, instytucje oraz inwestorów indywidualnych. - INWESTYCJE KOMUNALNE, dokonywane przez samorządy terytorialne - INWESTYCJE PAŃSTWOWE, dokonywane przez rząd; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CEL INWESTYCJI: - INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE, mające na celu uzyskanie kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa, w które się inwestuje. - INWESTYCJE PORTFELOWE, których celem jest udział w zyskach z inwestycji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego INWESTYCJE FINANSOWE: I. AKCJE Najczęściej spotykany rodzaj papierów wartościowych własnościowych to akcje. Są one potwierdzeniem uczestnictwa ich właściciela w kapitale spółki akcyjnej, czyli praw majątkowych akcjonariusza oraz praw korporacyjnych (prawa głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy). Klasyfikacja akcji dokonuje się, biorąc m.in. pod uwagę: sposób przenoszenia własności, Uprawnienia ich właścicieli. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego RODZAJE AKCJI Podział wg sposobu przenoszenia własności: a) Akcje imienne: Powinny zawierać imię i nazwisko nabywcy. Rejestruje się je w księdze akcji imiennych spółki. Z posiadaniem tego typu akcji łączą się ograniczenia, np. ich zbycie wymaga oświadczenia woli posiadacza oraz wpisanie nowego właściciela do księgi akcyjnej. b) Akcje na okaziciela: Nie wymagają składania pisemnych oświadczeń o przekazaniu praw na ich nabywcę. Zbywanie akcji odbywa się poprzez wręczenie dokumentu lub przez odpowiednie przeksięgowania na rachunkach inwestycyjnych posiadacza i nabywcy. W Polsce przedmiotem obrotu giełdowego jest tylko ten rodzaj akcji. Podział wg uprawnień właścicieli akcji: a) Akcje zwykłe: Są podstawą obrotu giełdowego. Ich nabywcom przysługuje m.in.: prawo do głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Prawo do dywidendy, czyli udziału w zyskach spółki. Prawo poboru (zakupu akcji nowej emisji). Prawo do majątku spółki w razie jej likwidacji. b) Akcje uprzywilejowane: Z ich posiadaniem wiążą się dodatkowe uprawnienia. Dotyczą one np.: wysokości wypłaconej na jedną akcje dywidendy. Liczby głosów przypadających na jedną akcję na zgromadzeniu akcjonariuszy. W Polsce akcje uprzywilejowane muszą być imienne. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego AKCJE CENA AKCJI Każda akcja ma określoną wartość nominalną, czyli ustaloną z góry wartość, która, pomnożona przez ustaloną liczbę emitowanych akcji, określa wartość kapitału zakładowego spółki. Spółki oferują nabywcom swoje akcje po cenie emisyjnej, tj. cenie, po jakiej spółka emituje akcje, czyli oferuje je inwestorom w tzw. obrocie pierwotnym. Zwykle jest ona wyższa od wartości nominalnej akcji. Natomiast cena, po jakiej inwestorzy dokonują obrotu akcjami między sobą w tzw. obrocie wtórnym, np. na giełdzie papierów wartościowych, to cena transakcyjna. Z kolei średnia cena transakcyjna to cena rynkowa. Jest ona uzależniona od wielu zmiennych czynników, takich jak pozycja spółki na rynku czy koniunktura na giełdzie. Stąd też podlega ona częstym zmianom i z reguły jest inna niż wartość nominalna oraz cena emisyjna akcji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CZYM SĄ OBLIGACJE? II. OBLIGACJE Obligacje są papierami wartościowymi, których emitent (wystawca obligacji) jest dłużnikiem obligatariusza (posiadacza obligacji) i zobowiązuje się do ich wykupu wraz z odsetkami. Obligacja stanowi zatem potwierdzenie zawarcia umowy pożyczki, podlegającej zwrotowi w ustalonym terminie. Ze względu na emitenta obligacji, wyróżnia się: -obligacje skarbowe – ich emitentem jest Skarb Państwa. Jest to najpowszechniejszy typ obligacji występujących na rynku kapitałowym. Ich sprzedaż często jest związana z koniecznością pokrycia deficytu budżetowego. -obligacje gminne (komunalne) – ich emitentami są gminy lub związki gmin. -obligacje przedsiębiorstw (korporacyjne) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CO TO SĄ FUDUSZE INWESTYCYJNE? III. FUNDUSZE INWESTYCYJNE Fundusz inwestycyjny (powierniczy) to instytucja finansowa zarządzająca pieniędzmi indywidualnych inwestorów. W zamian za dokonane wpłaty inwestorzy otrzymują tytuł uczestnictwa w funduszu. W wypadku funduszy inwestycyjnych otwartych pieniądze przelicza się na jednostki uczestnictwa. Natomiast w funduszach inwestycyjnych zamkniętych – na certyfikaty inwestycyjne. Ich liczba wyraża udział w majątku funduszu. Zadaniem funduszu jest zapewnienie jak największego wzrostu jednostek lub certyfikatów przy rosnącym kursie papierów wartościowych na giełdzie i minimalizowanie ich spadku przy kursie malejącym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CO TO SĄ BONY SKARBOWE I WEKSLE IV. BONY SKARBOWE I WEKSLE - Bony skarbowe to krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa, z terminem wykupu do jednego roku. Ich sprzedaż odbywa się z dyskontem, czyli za cenę niższą niż suma, na która opiewają. - Weksle to papiery wartościowe stwierdzające zobowiązanie ich wystawcy do zapłacenia wskazanej osobie lub ich okazicielowi danej kwoty w określonym terminie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WADY I ZALETY WYBRANYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH LOKATY BANKOWE Zalety: - Inwestor nie musi posiadać specjalistycznej wiedzy o finansach. - Łatwość i szybkość założenia lokaty. Przy zakładaniu lokaty o stałym oprocentowaniu z góry jest znana stopa zwrotu inwestycji. - Bezpieczeństwo (depozyty do równowartości w złotych kwoty 100 000 euro są gwarantowane w 100% przez BFG). Wady: utrata części lub całości odsetek w wyniku zerwania przedterminowego lokaty. Założenie niektórych lokat może wiązać się z konkretnymi wymogami. OBLIGACJE SKARBOWE Zalety: bezpieczeństwo, gdyż zwrot zainwestowanych pieniędzy jest gwarantowany przez państwo. Łatwość zakupu (np. przez internet, telefon, w oddziałach banku PKO PB). Wysoki stopień płynności. Możliwość zakupu akcji z dyskontem. Wady: niewielka stopa zwrotu. Przedterminowy wykup obligacji po woduje zmniejszenie wartości naliczonych odsetek o dodatkową opłatę (zazwyczaj 1zł za obligację). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego AKCJE - Zalety: możliwość wysokich zysków. Są źródłem dochodów bieżących, osiąganych w okresie ich posiadania (dywidenda) i dochodów wynikających z nadwyżki ceny sprzedaży nad ceną zakupu. - Wady: możliwe są wysokie straty ( jeżeli cena sprzedaży jest niższa od ceny zakupu). W wypadku samodzielnego inwestowania niezbędna jest duża wiedza o rynku finansowym. FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE - Zalety: inwestor nie musi mieć wiedzy o rynku kapitałowym. Możliwość zainwestowania niewielkich kwot. Elastyczna oferta. Możliwość rozpoczęcia inwestycji w dowolnym czasie. Szybki dostęp do oszczędności (z inwestycji można zrezygnować w każdej chwili) - Wady: duże ryzyko straty w wypadku funduszy inwestujących w akcje. Duże ryzyko start w wypadku inwestycji krótkoterminowych (zwłaszcza funduszy zrównoważonych i akcyjnych). Wysokie koszty zarządzania funduszami oraz koszty inwestora (np. opłaty dystrybucyjne) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jaką wybrać formę inwestycji? 1. Jaką kwotę zamierzam przeznaczyć na inwestycję? • Określenie swoich możliwości inwestycyjnych jest bardzo ważne, ponieważ wielkość kapitału decyduje o tym, na jakie instrumenty finansowe możesz sobie pozwolić. • Jeśli dysponujesz kwotą rzędu 500—1 000 zł, to najlepiej założyć lokatę terminową. Natomiast, jeśli dysponujesz większym kapitałem — możesz wybrać inną formę inwestycji, np. zakup obligacji skarbowych czy jednostek uczestnictwa. • Jeśli inwestujesz niewielkie kwoty, musisz się liczyć z płaceniem wyższych prowizji za zakup czy sprzedaż niektórych instrumentów finansowych, np. jednostek uczestnictwa (obowiązuje zasada że im większą kwotę zainwestujesz, tym niższą prowizję zapłacisz). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. Jak długo ma trwać inwestycja? • Wybór instrumentu finansowego powinien być uzależniony od przewidywanego czasu inwestycji. • Jeśli wiesz, że nie będziesz korzystać ze swoich oszczędności przez długi czas, to możesz sobie pozwolić na inwestycję długoterminową (powyżej 5 lat) i wybór bardziej ryzykownych instrumentów finansowych, np. funduszy akcyjnych lub akcji. Mogą one w krótszym okresie nie przynieść zysków (a nawet okresowo przynieść straty), za to w dłuższej perspektywie czasu można spodziewać się dość wysokich zysków. • Jeśli masz zamiar skorzystać z inwestowanych pieniędzy w przeciągu kilku miesięcy, wybierz inwestycję krótkoterminową, która przyniesie jakikolwiek, nawet niewielki zysk, np. konto oszczędnościowe lub lokata bankowa. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jaką wybrać formę inwestycji? 3. Jakie ryzyko jestem w stanie zaakceptować? • Inwestując w instrumenty finansowe, musisz pamiętać, że im wyższy zysk chcesz osiągnąć, tym wyższe ryzyko musisz ponieść. • Jeśli usatysfakcjonuje cię niewielki zysk i nie chcesz ponosić dużego ryzyka — wybierz lokatę bankową lub obligacje skarbowe. W przeciwnym razie zainwestuj w akcje lub akcyjne fundusze inwestycyjne. • Ryzyko inwestycyjne możesz zminimalizować przez dywersyfikacje portfela inwestycyjnego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jaką wybrać formę inwestycji? 4.Jak płynne mają być moje oszczędności? • Przez płynność inwestycji rozumie się możliwość zamiany w krótkim okresie przedmiotu inwestycji na gotówkę. Jest to istotne wówczas, gdy zaistnieje konieczność odzyskania zainwestowanych środków przed upływem założonego terminu. • Jeśli przewidujesz, że zechcesz wcześniej odzyskać pieniądze — wybierz inwestycje o wysokiej płynności, np. obligacje skarbowe, akcje spółek giełdowych czy jednostki uczestnictwa. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WAŻNE POJĘCIA ZWIĄZANE Z INWESTOWANIEM - - - Monety bulionowe to monety bite ze złotego kruszcu w dużych ilościach przez mennicę państwową. Instrument finansowy – zobowiązanie pieniężne jednego podmiotu względem innego w postaci papieru wartościowego lub zapisu księgowego niebędącego papierem wartościowym ( m.in. jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych) Papiery wartościowe – dokumenty będące potwierdzeniem określonych praw majątkowych przysługujących ich posiadaczowi, np. akcje, obligacje Emisja akcji – wprowadzenie akcji przez podmioty gospodarcze do obiegu na rynku kapitałowym. Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego – celowe działanie inwestora różnicujące portfel (zbiór) papierów wartościowych w celu zmniejszenia ryzyka. Portfel inwestycyjny – zbiór finansowych aktywów stanowiących formę lokowania majątku. W jego skład mogą wchodzić papiery wartościowe, gotówka oraz aktywa rzeczowe: nieruchomości, dzieła sztuki itp.. Jednostka uczestnictwa – tytuł prawny do udziału w aktywach netto otwartego funduszu inwestycyjnego. Certyfikat inwestycyjny – papier wartościowy emitowany przez zamknięte fundusze inwestycyjne. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dziękuję za uwagę Autor: Beata Bryk Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego