Wyższa Szkoła Promocji w Warszawie Paweł Janusz Górski (album nr 162/M/07) Budżetowanie w planowaniu wydarzeń promocyjnych Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Adam Grzegorczyk Warszawa 2009 Spis treści: Wstęp………………………………………………………………………………….7 I Rozdział 1.1. Zarządzanie finansami…………………………………………………………….9 1.1.1. Istota zarządzania finansami……………………………………………………9 1.1.1.1. Podstawowy cel przedsiębiorstwa…………………………………...10 1.1.1.2. Funkcje zarządzania finansami przedsiębiorstwa…………………....10 1.1.1.3. Główne instrumenty zarządzania finansami………………………….11 1.1.2. Analiza finansowa…………………………………………………………...…12 1.1.2.1. Źródła informacji dla analizy finansowej…………………………….12 1.1.2.2. Analiza trendów………………………………………………………13 1.1.2.3. Analiza piramidalna…………………………………………………..13 1.1.2.4. Analiza pionowa………………………………………………………14 1.1.2.5. Analiza wskaźnikowa……………………………………………...….17 1.1.3. Wskaźniki finansowe…………………………………………………………..17 1.1.3.1. Wskaźniki płynności………………………………………………....18 1.1.3.2. Wskaźniki efektywności wykorzystania aktywów……………….….18 1.1.3.3. Wskaźnik zadłużenia ……………………………………………...…19 1.1.3.4. Wskaźnik pokrycia obsługi długu…………………………...………20 1.1.3.5. Wskaźnik rentowności………………………………………………..21 1.1.4. Planowanie i prognozowanie potrzeb finansowych………………….……..….22 1.1.4.1. Zakres planowania finansowego………………………………..……22 1.1.4.2. Źródła sporządzania sprawozdań finansowych……………………....23 1.1.4.3. Sprawozdanie finansowe „pro forma”…………………………….…24 1.1.4.4. Plan kasowy przedsiębiorstwa………………………………………..24 1.2. Budżet jako instrument planowania strategicznego………………………...25 1.2.1. istota budżetowania………………………………………………………….…25 1.2.1.1 Cele i funkcje budżetowania……………………………………...…..26 1.2.1.2. Zasady w procesie budżetowania …………………………..………..27 1.2.1.3. Etapy budżetowania………………………………………………….29 1.2.2. Metody budżetowania i rodzaje budżetów………………………………….….31 1.2.3. Budżetowanie przychody i wpływy………………………………………...….34 1.2.3.1. Klasyfikacja przychodów i wpływów…………………………….…34 1.2.3.2. Budżetowanie przychodów ze sprzedaży…………………………….35 1.2.3.3. Budżetowanie wpływów środków pieniężnych……………………...36 1.2.4. Budżetowanie koszty i wydatki………………………….…………………….36 1.2.4.1. Podział kosztów i wydatków……………………………………..…..36 1.2.4.2. Budżetowanie kosztów…………………………………………….…38 1.2.4.3. Budżetowanie wydatków………………………………………….....38 1.3. Rodzaje wydatków w organizacji wydarzeń promocyjnych……………………..39 1.3.1. Rodzaje i klasyfikacje wydarzeń promocyjnych……………………………….39 1.3.1.1. Konferencje i seminaria…………………………………….………..40 1.3.1.2. Wydarzenia specjalne……………………………………...…………41 1.3.1.3. Imprezy pracownicze…………………………………………….…..41 1.3.1.4. Targi i wystawy…………………………………………………..…..42 1.3.2. Metody budżetowania firm Public Relations ……………………………...…..43 1.3.2.1. Metoda % od sprzedaży……………………………………………...43 1.3.2.2. Metoda zadaniowa…………………………………………..………..44 1.3.2.3. Metoda obserwacji rynku…………………………………………….44 1.3.2.4. Metoda naśladownictwa konkurencji ………………………………..44 1.3.2.5. Metoda „wszystko na co nas stać”…………………………………...45 1.3.3. Rozliczenia firmy organizującej wydarzenia promocyjne…………………..…45 1.3.3.1. Ryczałt miesięczny…………………………………………………..45 1.3.3.2. Projekt……………………………………………………………..…46 1.3.3.3. Stawka godzinowa………………………………………………..….47 1.3.3.4. Success fee………………………………………….………………..48 Rozdział II 2.1.Wiadomości ogólne ……………………………………………………..………50 2.2 Cel badania…………………………………………………………………...…50 2.3. Założenia projektu badawczego …………………………………………..……52 2.4. Sposób powstawania ankiety …………………………………………………...54 2.5 Modele pytań………………………………………………………………….…54 2.6. Opis układu kwestionariusza………………………………………………..…..56 2.7. Opis próby …………………………………………………………………...…59 2.8. Uzasadnienie sposobu konstruowania pytań ……………………………...……60 2.9. Wyniki badania…………………………………………………………………65 2.10. Trudności w badaniu…………………………………………………………..92 Rozdział III 3.1. Współwystępowanie poszczególnych metod budżetowania…………...……….95 3.1.1. Kryterium wyboru metody- zadaniowej w stosunku do wyboru innych metod budżetowania……………………………………………………………..…………..95 3.1.2. Kryterium wyboru metody- obserwacji rynku w stosunku do wyboru innych metod budżetowania………………………………………………………………….96 3.1.3. Kryterium wyboru metody- na co nas stać w stosunku do wyboru innych metod budżetowania. ……………………………………………………………………….97 3.1.4. Kryterium wyboru metody- procent od sprzedaży w stosunku do wyboru innych metod budżetowania……………………………………………………………….…98 3.1.5. Kryterium wyboru metody- naśladownictwa konkurencji w stosunku do wyboru innych metod budżetowania………………………………………………….………98 3.1.6. Kryterium wyboru metody- inne w stosunku do wyboru innych metod budżetowania………………………………………………………………………...99 3.2. Ocena stopnia przydatności poszczególnych metod budżetowania…………….99 3.2.1. Przydatność pomiędzy metodą zadaniową a resztą metod budżetowania…….………………………………………………………………....100 3.2.2. Przydatność pomiędzy metodą obserwacji rynku a resztą metod budżetowania……………………………………………………………………….100 3.2.3. Przydatność pomiędzy metodą na co nas stać, a resztą metod budżetowania……………………………………………………………………….101 3.2.4. Przydatność pomiędzy metodą procent od sprzedaży a resztą metod budżetowania………………………………………………………………………..101 3.2.5. Przydatność pomiędzy metodą naśladownictwa konkurencji, a resztą metod budżetowania………………………………………………………………………..102 3.2.6. Przydatność pomiędzy „innymi metodami” a resztą metod budżetowania….102 3.3. Współwystępowanie poszczególnych metod tworzenia budżetu……….….…..103 3.3.1. Kryterium wyboru metody budżetowania odgórnego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania. ………………………………………………………………………………………103 3.3.2. Kryterium wyboru metody budżetowania oddolnego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania…………………………………………………………………..……104 3.3.3. Kryterium wyboru metody budżetowania Od zera w stosunku do wyboru innych metod budżetowania…………………………………………………………………..……105 3.3.4. Kryterium wyboru metody budżetowania przyrostowego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania. ………………………………...……………………..………………………………106 3.3.5. Kryterium wyboru metody budżetowania sztywnego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania………………………………………………………………………..107 3.3.6. Kryterium wyboru metody budżetowania elastycznego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania. ………………………………………………………………………………...……107 3.3.7. Kryterium wyboru metody budżetowania jednorazowego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania. ……………………………………………...……………………….……………...108 3.3.8. Kryterium wyboru metody budżetowania kroczącego w stosunku do wyboru innych metod budżetowania…………………………………………………………….………….108 3.4. Współwystępowanie poszczególnych metod budżetowania w stosunku do metod użytych w tworzeniu budżetu……………………………………………………….109 3.4.1. Kryterium wyboru metody zadaniowej w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania……………………………………………………………….……….109 3.4.2. Kryterium wyboru metody obserwacji rynku w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania………………………………………….……………………..110 3.4.3. Kryterium wyboru metody na co nas stać w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania……………………………………………………………..….110 3.4.4. Kryterium wyboru metody procent od sprzedaży w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania…………………………………………………………...….111 3.4.5. Kryterium wyboru metody naśladownictwa konkurencji w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania……………………………………………….…….111 3.4.6. Kryterium wyboru metod innych w stosunku do metod użytych w czasie budżetowania…………………………………………………………………..……111 3.5. Współwystępowanie poszczególnych metod użytych w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania……………………………….………………..112 3.5.1. Kryterium wyboru metody budżetowania odgórnego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania………………………………………..112 3.5.2. Kryterium wyboru metody budżetowania oddolnego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania……………………. …………………….……113 3.5.3. Kryterium wyboru metody budżetowania od zera w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania………………………………..……………….113 3.5.4. Kryterium wyboru metody budżetowania przyrostowego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania…………………...…………………...114 3.5.5. Kryterium wyboru metody budżetowania sztywnego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania…………………………………..……114 3.5.6. Kryterium wyboru metody budżetowania elastycznego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania………………………………………..115 3.5.7. Kryterium wyboru metody budżetowania jednorazowego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania………………………………………..115 3.5.8. Kryterium wyboru metody budżetowania kroczącego w czasie tworzenia budżetu w stosunku do metod budżetowania…………………………………….….116 3.6. Współwystępowanie poszczególnych metod budżetowania w stosunku do metod rozliczeniowych……………………………………………………………….…….117 3.7. Współwystępowanie poszczególnych metod budżetowania w stosunku do nie przekroczenia budżetu…………………………………………………………...…..117 3.7.1. Współwystępowanie poszczególnych metod budżetowania w stosunku do nie przekroczenia budżetu…………………………………………………………...…..117 3.8. Współwystępowanie poszczególnych metod użytych w czasie tworzenia budżetu w stosunku do nie przekroczenia budżetu…………………………………………..118 3.8.1. Współwystępowanie poszczególnych metod użytych w czasie tworzenia budżetu w stosunku do nie przekroczenia budżetu……………………..…………..118 3.9. Współzależności odnoszące się do miejsca struktury firmy w którym powstaje budżet, a stosunkiem do jego nie przekroczenia. ……………………………..…….119 3.10. Współzależności odnoszące się do ilości osób zatwierdzających wysokość budżetu a nie przekroczenie budżetu………………………………………….…….119 3.11. Współzależności odnoszące się do miejsca dostępności budżetu a jego nie przekroczenia………………………………………………………………………..120 3.12. Wnioski…………………………………………………………………….….120 Zakończenie………………………………………………………………...……….126 Bibliografia……………………………………………………………………..…..127 Spis załączników…………………………………………………………..………..127 Wstęp Praca pt. „ Budżetowanie w planowaniu wydarzeń” jest częścią projektu badawczego Wyższej Szkoły Promocji w Warszawie skupiającym się na zbadaniu parametrów zarządzania wydarzeniami promocyjnymi. Każda część tego projektu będzie skupiać się na innej tematyce, by móc przedstawić zjawisko wydarzeń promocyjnych w jak najbardziej dokładny i szczegółowy sposób. Opisywana tu część projektu będzie się koncentrować na dokładnej analizie tematyki zjawiska budżetowania w środowisku public relations, zarówno w ujęciu teoretycznym jak i praktycznym. To pozwoli autorowi na zweryfikowanie prawdziwości dwóch hipotez. Pierwsza z nich to stwierdzenie, które zakłada, że sposób budżetowania ma wpływ na przyszłą skuteczność wydarzenia promocyjnego. Druga natomiast stwierdza, że budżet ogranicza osoby planujące wydarzenia promocyjne. W celu zweryfikowania ich prawdziwości niniejsza praca składać się będzie z części teoretycznej, części analitycznej oraz części badawczoanalitycznej. Pierwsza część pracy to przedstawienie tych zagadnień teoretycznych, które krok po kroku będą mogły wprowadzić czytelnika w zagadnienie budżetowania. Począwszy od opisu tematyki zarządzania finansami, jej dźwigni, narzędzi i wskaźników, poprzez charakterystykę zjawiska budżetowania, jego zasad, metod, etapów powstanie ogólny zarys zagadnienia budżetu. Następna część teoretyczna skupiona będzie na opisaniu konkretnych zjawisk budżetowania w stosunku do wydarzeń promocyjnych. Przedstawione będą rodzaje wydatków, metody budżetowania firm public relations i rodzaje rozliczeń. Część ta powstanie wyłącznie na bazie publikacji naukowych. Druga część pracy to przede wszystkim opis celu badania, założeń projektu badawczego, sposobu powstawania ankiety, opis modeli pytań i układu kwestionariusza, a także opis próby i uzasadnienie sposoby konstruowania pytań. Następnie autor przedstawi wyniki badań w formie dość szczegółowo opisanych wykresów. Obydwie te części pozwolą na stworzenie trzeciego i ostatniego rozdziału pracy. W tym rozdziale zostaną przeanalizowane dokładnie postawione wcześniej hipotezy odnoszące się do zjawiska budżetowania. Argumentami, które mają potwierdzić bądź też odrzucić słuszność hipotez, będą wyliczone współwystępowania i zależności wyników badań z rozdziału drugiego poparte założeniami teoretycznymi z rozdziału teoretycznego. Ostatnią częścią tego rozdziału będzie wykaz wniosków, opisujących wyniki przeprowadzonego badania w oparciu o zagadnienia pozycji naukowych. Także w tej części zostanie poświadczona lub odrzucona prawdziwość hipotez. 2