Cesarze rzymscy - ciekawostki, lista, biografie

Cesarze rzymscy - ciekawostki, lista, biografie
Oktawian August (63 r. p.n.e. – 14 r. n.e.)
Pierwszy cesarz Rzymu. Zreformował system zarządzania
prowincjami rzymskimi, armię i gospodarkę, wprowadzając m.in.
reformy podatkowe. Znosząc instytucję zgromadzenia ludowego
umocnił swoją władzę, uniezależniając się w dużej mierze od
przedstawicieli ludu. Choć okres jego władzy zachowuje znamiona
republikańskich swobód, w istocie Oktawian August całe życie dążył do
skupienia pełni władzy w swoich rękach.
Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.)
Adoptowany syn Oktawiana i jego następca. W pierwszych latach
działalności politycznej dowodził armiami Oktawiana, który jednak nie
upatrywał w nim swego dziedzica. Tyberiusz udał się na dobrowolne
wygnanie, z którego powrócił po śmierci najbliższych krewnych
pierwszego cesarza. Prowadził nieprzychylną senatowi politykę,
zasłynął z wielkiej oszczędności (nie organizował igrzysk ku uciesze
ludu, źle opłacał armię). Pod koniec życia odsunął się od wrogiej mu
atmosfery Rzymu, osiadł na wyspie Capri. Władzę w tym czasie
sprawował dowódca pretorianów, Sejan, skrycie dążący do pozbycia
się Tyberiusza. Ten jednak, uprzedzony przez żonę, skazał Sejana i
jego stronników na śmierć.
Według ewangelii, to za panowania Tyberiusza miał żyć i nauczać
Jezus z Nazaretu.
Kaligula (12 r. n.e. – 41 r. n.e.)
Wcześnie osierocony syn wodza Germanika nie miał łatwego
dzieciństwa. Mimo to, zdołał przejąć schedę po zmarłym Tyberiuszu
(niektóre źródła przypisują Kaliguli udany zamach na cesarza).
Pierwszy okres panowania cechowała otwartość i łaskawość. Kaligula
umorzył kary dla dawnych opozycjonistów i dążył do opublikowania ichh
kronik. Jednak w 37 r. n.e. zapadł na chorobę, w wyniku której zmienił
się nie do poznania. Rozpoczęła się fala prześladowań przeciwników,
zabijanych lub zmuszanych do samobójstwa. Jednocześnie, cesarz
zyskał sławę rozpustnika. Szybko roztrwonił fundusze, które starał się
odzyskać, konfiskując majątki opozycjonistów i bogatych Rzymian.
Zamierzał podbić Germanię, jednak już przekroczenie Renu wydało mu
się sukcesem wartym tryumfalnego powrotu do Rzymu. Tak też uczynił.
Wreszcie, w 41 r. n.e. szalony cesarz zginął, zamordowany przez
spiskowców.
Neron (37 r. n.e. – 68 r. n.e.)
Wbrew odmalowanemu przez Tacyta (i powtórzonemu przez
Sienkiewicza) wizerunkowi, Neron był człowiekiem uzdolnionym
artystycznie. Jednocześnie, pragnął władzy i jawnie występował
przeciwko senatowi. Jego najbliższym powiernikiem był dowódca
pretorianów, Ofoniusz Tygellinus. W 64 r. n.e., po pożarze Rzymu
(jednym z wielu, lecz ostatnim tak dużym), Neron nakazał odbudowanie
miasta w nowy sposób – poszerzono ulice, a kamienice zaopatrzono w
sprzęt potrzebny do gaszenia ognia. By odsunąć od siebie podejrzenia
o przyczynienie się do wybuchu pożogi, wysnuwane przez niechętnych
mu senatorów, winą za katastrofę obarczył rzymskich chrześcijan.
Neron był tyranem, opuszczanym kolejno przez wszystkich
sojuszników (jednak wydaje się, iż cieszył się sympatią niższych warstw
społeczeństwa). Ostatecznie, nie mogąc poradzić sobie z buntami w
prowincjach i widmem zamachu, po tym, jak stacjonujący w Hiszpanii
legioniści obwołali cesarzem Galbę, popełnił samobójstwo.
Hadrian (76 r. n.e. – 138 r. n.e.)
Przez małżeństwo z wnuczką siostry cesarza, był spokrewniony z
Trajanem, którego zastąpił po śmierci. Zaniechał dalszych podbojów,
umacniając dotychczasowe zdobycze (wybudował m.in. słynny mur
Hadriana na Wyspach Brytyjskich). Jego rządy odznaczały się dużą, w
porównaniu do poprzedników, łagodnością. Poprawiła się sytuacja
niewolników i ludu. Promował rozwój sztuki (sam pisał i tworzył poezję).
Marek Aureliusz (121 r. n.e. – 180 r. n.e.)
Filozof-wojownik. Prowadził walki z Germanami i Partami,
jednocześnie zabiegając o rozkwit Wiecznego Miasta. Utrzymywał
dobre stosunki z senatem i arystokracją, zainicjował też wiele reform
prawa, w myśl stoickiej zasady służenia innym. Jego pisma świadczą o
wielkiej przenikliwości, skromności i ogładzie, będącej wynikiem
wszechstronnego wykształcenia, które odebrał za młodu.
Konstantyn I Wielki (272 r. n.e. – 337 r. n.e.)
Obwołany cesarzem przez armię, toczył zacięte walki z przeciwnym
mu Maksencjuszem, ostatecznie zakończone jego zwycięstwem. W 313
r. wydał, wspólnie z współrządzącym Licyniuszem, tzw. edykt
mediolański, gwarantujący wolność wyznania w cesarstwie. Był to gest
polityczny wobec rosnących w siłę chrześcijan, którym zwrócono nawet
skonfiskowane w czasach prześladowań ziemie i budowle. Na łożu
śmierci Konstantyn przyjął chrzest zgodnie z obrządkiem ariańskim.
Wybudował wielkie miasto, nazwane na jego cześć
Konstantynopolem – przyszłą stolicę Cesarstwa Wschodniorzymskiego.
Teodozjusz I Wielki (347 r. n.e. – 395 r. n.e.)
Ostatni władca całego cesarstwa rzymskiego. Walczył z arianami,
których okrzyknął heretykami, sprzeciwiającymi się tradycji św. Piotra.
W wyniku sygnowanych (a bywało, że i dyktowanych) przez niego
postanowień synodów, pozbawiano przywilejów odstępców od nauki
pierwszych chrześcijan, konfiskowano im ziemię, odbierano godności.
Mnisi zostali usunięci z miast i zmuszeni do osiadania na słabiej
zamieszkanych terenach. Kościół swą organizacją miał przypominać
organizację cesarstwa.
Zabronił składania czci posągom, odprawiania niektórych rytuałów, a
nawet odwiedzania świątyń, pragnąc wyplenić to, co według niego było
bałwochwalstwem. Zniósł igrzyska olimpijskie. Pod koniec IV wieku
podniósł chrześcijaństwo do rangi religii państwowej, a wyznawanie
innej wiary stało się przestępstwem. Krwawo walczył z
homoseksualizmem. Wreszcie, podzielił cesarstwo na część wschodnią
i zachodnią.
Romulus Augustulus (ok. 463 r. n.e. – ok. 507 r. n.e.)
Ostatni władca Cesarstwa Zachodniorzymskiego, kierowany w czasie
panowania przez ojca. W 476 r. wódz germański Odoaker pozbawił go
władzy i wysłał na honorowe zesłanie do posiadłości w Neapolu.