Wprowadzenie do Zarządzania Środowiskowego
advertisement
Wprowadzenie do Zarządzania Środowiskowego co to jest: „certyfikat na ISO 14001” ? certyfikat zgodności z ISO 14001 = wydane przez neutralną i wiarygodną organizację zaświadczenie, że w naszej organizacji (firmie) jest system zarządzania środowiskowego spełniający wymagania międzynarodowej normy ISO 14 001 2 co to jest: „neutralna i wiarygodna organizacja” ? jednostka certyfikująca: 3 nadzór państwowy – akredytacja własna marka niezaangażowanie (neutralność) – „strona trzecia” obiektywne dowody zgodności - audyt certyfikat - do czego służy ? 4 wzrost zaufania klienta spełnienie wymagań klienta wzrost zaufania władz państwowych i samorządowych poprawa stosunków ze społeczeństwem poprawa wizerunku – wzrost liczby klientów spadek ryzyka/kosztów odszkodowań certyfikat - do czego służy ? 5 spadek ryzyka kar administracyjnych zniżki kosztów ubezpieczeń od skażeń środowiska korzystanie z programów finansowych dla przedsięwzięć pro-ekologicznych wyprzedzenie w dostosowaniu do nowych przepisów spadek kosztów materiałów i energii satysfakcja pracowników certyfikat - jak go uzyskać ? 6 proces certyfikacji: – budowa systemu zarządzania środowiskowego SZŚ (= EMS – Environmental Management System) – wdrożenie SZŚ – wybór jednostki certyfikującej – funkcjonowanie SZŚ – audity O jakim ŚRODOWISKU rozmawiamy? Otoczenie w którym działa organizacja, Z uwzględnieniem - powietrza - wody - ziemi - zasobów naturalnych - flora, fauna, ludzie 7 i ich wzajemnych zależności w tym kontekście pojęcie otoczenia rozciąga się od wnętrza organizacji do systemu globalnego Presja środowiskowa wywierana na zakład Społeczność lokalna Media Efektywność i ubezpieczenia Organizacja Konsumenci/ Klienci Prawo Pracownicy Parent organisation 8 Banki Model ISO 14001 ciągłego doskonalenia Planowanie Przegląd wykonywany przez Kierownictwo Polityka Sprawdzanie & działania korygujące 9 Wdrażanie & Funkcjonowanie Korzyści finansowe • 10 Zastępowanie “końca rury” strategiami “zapobiegania zanieczyszczeniom” prowadzi do: - Redukcji surowca / wykorzystania zasobów - Redukcji zużycia energii - Poprawy skuteczności procesów - Redukcji generowanych odpadów / koszty utylizacji - Redukcji kosztów za ścieki - Zasoby odnawialne Żądania klientów 11 • Spadek ryzyka sporów • Ciągłość dostaw • Odpowiednie prowizje ubezpieczeniowe • Spadek ryzyka „złej prasy” • Oszczędności w kosztach “Nienamacalne” korzyści 12 • Działania konserwacyjne - utrzymanie maszyn • Wzrost skuteczności funkcjonowania poprzez: - Cele i zadania - Procedury / odpowiedzialności - Efektywne komunikowanie się - Przegląd środowiskowy dostawców - Zadowolenie/duma pracowników • Zaangażowanie i otwartość • Wzrost życzliwości Systemy zarządzania środowiskowego 13 – Nieformalne – systemy nie certyfikowane (np.: system gospodarki odpadami wdrożony w przedsiębiorstwie) – Formalne – zgodne z międzynarodowymi normami takimi jak ISO 14001 lub unijny system EMAS (Eco-Managemenet and Audit Scheme) normy – nie od razu ISO 14001 14 Deklaracja Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Środowiska człowieka – Sztokholm; 16.06.1972 powtórzenie ww. deklaracji – Rio de Janeiro; 3/14.06.1992 raport ONZ (Światowej Komisji ds. Środowiska Naturalnego i Rozwoju) – „Nasza wspólna przyszłość”; 1987 ICC (International Chamber of Commerce) – Karta (16) zadań dla zrównoważonego rozwoju; 1991 norma brytyjska BS 7750 „Systemy zarządzania środowiskowego” (British Standard Instittution); 1992; II wyd.1994 EMAS (Eco-Managemenet and Audit Scheme) EU; 1993 ISO 14001 : 1996 /2004 Globalne obszary problemowe 15 Zużycie paliw kopalnych Zużycie i rozprzestrzenianie się substancji niebezpiecznych Nadmierna eksploatacja zasobów biologicznych Globalne obszary problemowe 16 Zużycie paliw kopalnych Zużycie i rozprzestrzenianie się substancji niebezpiecznych Nadmierna eksploatacja zasobów biologicznych Zarządzanie środowiskowe normy ISO 14001:2004 – Systemy zarządzania środowiskowego – Wymagania i wytyczne stosowania ISO 14004:2004 – Systemy zarządzania środowiskowego – Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających. ISO 14021,24 – Oznakowania środowiskowe ISO 14040,41,42,43 – Ocena cyklu życia 17 Założenia ogólne Cel norm ISO serii 14000: - „dostarczenie organizacjom elementów skutecznego systemu zarządzania środowiskowego (EMS), który może być zintegrowany z innymi wymaganiami dotyczącymi zarządzania, i może pomóc organizacjom w osiągnięciu celów środowiskowych i ekonomicznych” - umożliwienie organizacji opracowania i wdrożenia polityki i celów, uwzględniających wymagania prawne i informacje o znaczących aspektach środowiskowych. W normie ISO 14001:2004 uwzględniono wymagania normy ISO 9001: 2009 w celu zwiększenia kompatybilności obu norm. 18 18 Norma ISO 14001 Norma ISO 14001 Wymagania + Wytyczne Zasady wspólne z ISO 9001 Zgodność z prawem Ciągłe doskonalenie Poza zobowiązaniami: zawartymi w polityce do spełniania wymagań prawnych do zapobiegania zanieczyszczeniom do ciągłej poprawy nie ma ścisłych wymagań związanych z działalnością 19 Norma ISO 14001 Norma ISO 14001 ISO 14001 określa szereg wymagań dotyczących zawartości i zabezpieczeń systemów zarządzania w przedsiębiorstwie a NIE - jak ma się kształtować system - jak mają się kształtować poszczególne rozwiązania systemowe Celem normy ISO 14001 nie jest więc standaryzowanie systemów zarządzania lecz wymagań jakie mają one spełniać 20 Norma ISO 14001 Norma 21 nie zawiera również specyficznych wymagań charakterystycznych dla innych systemów zarządzania: zarządzanie jakością BHP zarządzanie finansowe zarządzanie ryzykiem zachęca natomiast do integracji Norma ISO 14001 Ma zastosowanie w organizacji, która pragnie: wdrożyć, utrzymywać i doskonalić SZŚ; mieć pewność co do postępowania zgodnego z ustaloną polityką środowiskową; wykazać tę zgodność innym poprzez: 22 dążenie do certyfikacji/rejestracji swego SZŚ przez organizację zewnętrzną; określenie i zadeklarowanie zgodności z międzynarodową normą; dążenie do potwierdzenia zgodności przez strony zainteresowane takie jak klienci Cel normy ISO 14001 „Norma ta opisuje zasadnicze wymagania stawiane SZŚ umożliwiające organizacji sformułowanie i wdrożenie polityki i celów, które uwzględniają wymagania prawne i inne oraz informacje na temat znaczących aspektów środowiskowych ” 23 Cel cdn. Wykreowanie środowiskowej postawy w przedsiębiorstwie poprzez sformułowanie polityki, celów i zadań środowiskowych ●Na tej podstawie przedsiębiorstwo ma dokumentować planowane działanie, które zapobiega odstępstwom od założonej polityki i innych określonych wymagań (np: wymagań władz) 24 Poprawa warunków środowiskowych Oddziaływania środowiskowe Polityka cele Wym.prawne Status Cel 1 Cel 2 Czas Przegląd 25 Sprawozdanie (EMAS) Przegląd ISO 14001 EMAS System zarządzania Ciągłe doskonalenie Przegląd Polityka środowiskowa zarządzania Planowanie Sprawdzanie Wdrażanie i funkcjonowanie 26 Metodyka PDCA Planuj ustal cele i procesy niezbędne do dostarczenia wyników zgodnych z polityką środowiskową organizacji, Wykonaj wdróż procesy Sprawdź monitoruj i mierz procesy w odniesieniu do polityki środowiskowej, celów, zadań, wymagań prawnych i innych oraz przedstawiaj wyniki, Działaj 27 podejmij działania dotyczące ciągłego doskonalenia funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego. “Zarządzanie poprzez ISO 14001” – filozofia Polityka-Cele Programy – Zadania –Procedury – Instrukcje Planuj Działaj Organizacja – Odpowiedzialność Aspekty środowiskowe – Prawo – Sytuacja awaryjna Szkolenie i kompetencje Komunikowanie się P Niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegawcze A D Wykonuj Realizacja C Sprawdzaj Zapisy Monitorowanie i pomiary Audit wewnętrzny Przegląd zarządzania 28 Polityka i system POLITYKA Udokumentowana i publicznie dostępna DOKUMENTACJA Ciągłe doskonalenie Odpowiednia do wpływów środowiskowych Spełnianie wymagań prawnych i innych SYSTEM 29 Organizacja Odpowiedzia -lność Procedury Zasoby REALIZACJA ISO 14004 – zasady SZŚ Zasada 1 – Zobowiązanie i polityka określić swoją politykę środowiskową i zapewnić zobowiązanie się najwyższego kierownictwa do ciągłego doskonalenia zarządzania środowiskowego w odniesieniu do działań, wyrobów i usług Zasada 2 – Planowanie zaplanować realizację polityki środowiskowej 30 ISO 14004 – zasady SZŚ Zasada 3 – Wdrożenie rozwijać możliwości i mechanizmy wspomagające potrzebne do zrealizowania polityki, celów i zadań środowiskowych Zasada 4 – Pomiary i ocena dokonywać pomiary, monitorować i oceniać efekty swojej działalności środowiskowej 31 ISO 14004 – zasady SZŚ Zasada 5 – Przegląd i doskonalenie dokonywać przeglądu i ciągle doskonalić SZŚ w celu poprawy swoich ogólnych efektów działalności środowiskowej 32 Najważniejsze funkcje systemu 33 ● Znać swoje wpływy na środowisko ● Redukować swoje wpływy na środowisko ● Kontrolować swoje wpływy na środowisko Norma i jej wymagania ISO 14001 Moduł 2 34 Spis rozdziałów normy ISO 14001: 2004 1. 2. 3. 4. Zakres normy Powołania normatywne Terminy i definicje Wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskowego 4.1. Wymagania ogólne 4.2. Polityka środowiskowa 4.3. Planowanie 4.3.1. Aspekty środowiskowe 4.3.2. Wymagania prawne i inne 4.3.3. Cele, zadania i program(-y) 35 Spis rozdziałów normy ISO 14001: 2004 - c.d 4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1. Zasoby, role, odpowiedzialności i uprawnienia 4.4.2. Kompetencje, szkolenie i świadomość 4.4.3. Komunikacja 4.4.4. Dokumentacja 4.4.5. Nadzór nad dokumentami 4.4.6. Sterowanie operacyjne 4.4.7. Gotowość i reagowanie na awarie 36 Spis rozdziałów normy ISO 14001: 2004 - c.d 4.5. Sprawdzanie 4.5.1. Monitorowanie i pomiary 4.5.2. Ocena zgodności 4.5.3. Niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.4. Nadzór nad zapisami 4.5.5. Audit wewnętrzny 4.6. Przegląd zarządzania 37 ISO 14001 - definicje SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO część systemu zarządzania organizacji, wykorzystywana do opracowania i wdrożenia polityki środowiskowej organizacji oraz zarządzania jej aspektami środowiskowymi 38 Uwaga 1: System zarządzania jest zbiorem wzajemnie powiązanych wymagań wykorzystywanych do ustalenia polityki i celów oraz do osiągania tych celów Uwaga 2: System zarządzania obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialności, zasady postępowania, procedury, procesy i środki ISO 14001 - definicje ŚRODOWISKO otoczenie, w którym działa organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi, zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzi i ich wzajemnych zależności Uwaga: W tym kontekście pojęcie otoczenia rozciąga się od wnętrza organizacji do systemu globalnego. 39 ISO 14001 - definicje ORGANIZACJA spółka, korporacja, firma, przedsiębiorstwo, organ władzy lub instytucja, albo jakakolwiek ich część lub kombinacja, samodzielna lub nie, publiczna lub prywatna, o własnych zadaniach i administracji Uwaga: W organizacjach, w których działa więcej niż jedna jednostka, pojedyncza jednostka może być zdefiniowana jako organizacja. 40 ISO 14001 - definicje ASPEKT ŚRODOWISKOWY element działań organizacji, jej wyrobów lub usług, który może wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem 41 Uwaga: Znaczącym aspektem środowiskowym jest ten, który ma lub może mieć znaczący wpływ na środowisko. ISO 14001 - definicje WPŁYW NA ŚRODOWISKO każda zmiana w środowisku, zarówno niekorzystna, jak i korzystna, która w całości lub częściowo jest spowodowana działaniami organizacji, jej wyrobami lub usługami 42 ISO 14001 - definicje EFEKTY DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ efekty działalności środowiskowej możliwe do zmierzenia wyniki zarządzania przez organizację aspektami środowiskowymi Uwaga: W kontekście systemu zarządzania środowiskowego wyniki mogą być mierzone w odniesieniu do polityki środowiskowej organizacji, celów środowiskowych, zadań środowiskowych i innych wymagań dotyczących efektów działalności środowiskowej 43 ISO 14001 - definicje POLITYKA ŚRODOWISKOWA ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji dotyczące efektów działalności środowiskowej formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo 44 Uwaga: Polityka środowiskowa określa ramy do działania i ustalania celów oraz zadań środowiskowych organizacji ISO 14001 - definicje CEL ŚRODOWISKOWY ogólny cel, wynikający z polityki środowiskowej, który organizacja ustaliła do osiągnięcia 45 ISO 14001 - definicje ZADANIE ŚRODOWISKOWE szczegółowe wymaganie dotyczące efektów działalności środowiskowej mające zastosowanie do organizacji albo jej części, wynikające z celów środowiskowych, które należy określić oraz zrealizować, aby osiągnąć te cele 46 ISO 14001 - definicje ZAPOBIEGANIE ZANIECZYSZCZENIOM stosowanie procesów, praktyk, technik, materiałów, wyrobów, usług lub energii w celu uniknięcia, zredukowania lub nadzorowania (pojedynczo lub w połączeniu) tworzenia emisji lub uwolnień wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń lub odpadów w celu zmniejszenia niekorzystnych wpływów na środowisko Uwaga - Zapobieganie zanieczyszczeniom może obejmować redukcję lub eliminację u źródła, zmiany procesu, wyrobu lub usługi, efektywne wykorzystanie zasobów, zastępowanie materiałów i energii, ponowne użycie, odzyskiwanie, recykling, przetwarzanie 47 Terminy i definicje • 48 CIĄGŁE DOSKONALENIE powtarzający się proces usprawniania systemu zarządzania środowiskowego, który ma na celu doskonalenie ogólnych efektów działalności środowiskowej, zgodnie z polityką środowiskową organizacji Uwaga - Nie jest konieczne realizowanie procesu jednocześnie we wszystkich obszarach działań Terminy i definicje AUDITOR osoba mająca kompetencje do przeprowadzania auditu Definicja z ISO 9000:2006, 3.9.9 49 Wymagania Normy ISO 14001 50 Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Planowanie Sprawdzanie i Działania Sprawadzanie Korygujące •Monitorowanie Monitorowqanie i pomiary •Dz. Korygujące i zapobiegawcze •Zapisy •Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie •odpowiedzialność i organizacja •szkolenia i komunikacja •dokumentacja •nadzór operacyjny •przygotowanie do awarii 51 • Aspekty środowiskowe • Wymagania prawne i inne • Cele, Cele i zadania zadania • IProgram program zarządzania zarządzania ISO 14001- 4.1 Wymagania ogólne System zarządzania powinien być: -Ustanowiony -Udokumentowany -Wdrożony -Utrzymywany -Ciągle doskonalony Organizacja powinna: -Określić jak te wymagania spełni -Określić i udokumentować zakres SZŚ ● 52 ISO 14001 – 4.2 Polityka środowiskowa • 53 Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji wyrażone przez najwyższe kierownictwo ● udokumentowana, wdrożona i utrzymywana ● publicznie dostępna ● zakomunikowana wszystkim osobom pracującym dla organizacji lub w imieniu organizacji ISO 14001 – 4.2 Polityka środowiskowa cdn. odpowiednia dla organizacji ●zobowiązanie do ● ciągłego doskonalenia ●zapobiegania zanieczyszczeniom ●spełniania odpowiednich środowiskowych wymagań prawnych i innych ● podstawa celów i zadań środowiskowych ● 54 Polityka środowiskowa 55 Uwarunkowania zewnętrzne: ● klienci - grupy klientów i rynków ● wymogi władz - ustawodawstwo, postanowienia, okólniki itp. ● akcjonariusze - fundusze, grupy akcjonariuszy ● konkurenci ● współpartnerzy - firmy ubezpieczeniowe, banki ● sąsiedzi ● trendy społeczne - przyszły popyt Jak również potrzeby, wymagania i oczekiwania zainteresowanych stron Określanie polityki środowiskowej, cdn. Uwarunkowania wewnętrzne: ● podstawa działalności ● produkty/procesy ● wpływy środowiskowe ● organizacja ● zasoby ● pracownicy ● park maszynowy Jak również zdolność i chęć przedsiębiorstwa do zaspokajania potrzeb, wymagań i oczekiwań zainteresowanych stron 56 ISO 14001 – 4.3 Planowanie 4.3.1 Aspekty środowiskowe ● ● • • 57 ● procedura(y) identyfikacji aspektów (które można kontrolować / wpływać na nie) określanie tych aspektów, które mają/ mogą mieć znaczący wpływ na środowisko identyfikacja aspektów przy uwzględnieniu nowych lub zmodyfikowanych działań, wyrobów i usług znaczące aspekty śr. powinny być uwzględnione przy ustanowieniu, wdrożeniu i utrzymywaniu szś ciągła aktualizacja i dokumentacja informacji Załącznik A Aspekty środowiskowe Oprócz aspektów środowiskowych, które organizacja może nadzorować bezpośrednio, również aspekty, na które może wpływać, np. związane z towarami i usługami wykorzystywanymi przez organizację oraz związanymi z wyrobami i usługami dostarczanymi przez organizację 58 Załącznik A Aspekty środowiskowe Zaleca się rozważenie aspektów związanych z działaniami, wyrobami i usługami: projektowanie i rozwój procesy wytwarzania pakowanie i transport efekty działalności środowiskowej i praktyki dostawców i wykonawców 59 Załącznik A Aspekty środowiskowe 60 zarządzanie odpadami wydobycie i dystrybucja surowców i zasobów naturalnych dystrybucja, użytkowanie i postępowanie z wyrobami na końcu życia fauna i flora oraz bioróżnorodność ISO 14001 – 4.3 Planowanie 4.3.2 Wymagania prawne i inne ● • 61 procedura(y) identyfikacji i dostępu do wymagań prawnych i innych wymagań, które dotyczą organizacji i są związane z jej aspektami środowiskowymi Procedurę określenia jak te wymagania stosują się do jej aspektów środowiskowych Mające zastosowanie wymagania prawne i inne powinny być wzięte pod uwagę przy ustanowieniu, wdrożeniu i utrzymaniu systemu zarządzania środowiskowego Załącznik A Aspekty środowiskowe 62 identyfikacja wymagań prawnych, mających zastosowanie do jej aspektów środowiskowych, mogą one obejmować: lokalne wymagania prawne krajowe i międzynarodowe wymagania prawne Załącznik A Wymagania prawne i inne Przykłady innych wymagań, które mogą dotyczyć organizacji: 63 porozumienia z władzami publicznymi porozumienia z klientami wytyczne nie objęte przepisami prawnymi dobrowolne zasady lub kodeksy postępowania Załącznik A Wymagania prawne i inne 64 dobrowolne etykietowanie środowiskowe lub zobowiązania dotyczące odpowiedzialności za wyrób wymagania stowarzyszeń handlowych porozumienia z grupami społecznymi lub organizacjami pozarządowymi zobowiązania publiczne organizacji lub jej organizacji macierzystej wymagania korporacyjne ISO 14001 – 4.3 Planowanie 4.3.3 Cele, zadania i programy ● cele i zadania udokumentowane ● odpowiednie dla wszystkich służb i szczebli organizacji – mierzalne jeśli jest to możliwe ● spójne z polityką, zobowiązaniem do zapobiegania zanieczyszczeniom, spełnianiem środ. wymagań prawnych i innych oraz zobowiązaniem ciągłego doskonalenia ● stosowne do wymogów (technologia, prawo, itp.) i rachunku ekonomicznego ● uwzględniające znaczące aspekty środowiskowe [4.3.1] ● 65 ISO 14001 – 4.3 Planowanie cdn. 4.3.3 Program(y) zarządzania środowiskowego ● program(y) osiągania celów i zadań ● ● ● 66 odpowiedzialności terminy środki PROGRAM Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Planowanie Sprawdzanie i Działania Sprawadzanie Korygujące •Monitorowanie Monitorowqanie i pomiary •Dz. Korygujące i zapobiegawcze •Zapisy •Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie •odpowiedzialność i organizacja •szkolenia i komunikacja •dokumentacja •Sterowanie nadzór operacyjny operacyjne •przygotowanie do awarii 67 • Aspekty środowiskowe • Wymagania prawne i inne • Cele, Cele i zadania zadania • IProgram program zarządzania zarządzania ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1 Zasoby, zadania, odpowiedzialność i uprawnienia zadania, odpowiedzialność i uprawnienia ● ● ● ● środki (ludzie, know-how, fundusze) przedstawiciel kierownictwa ● ● ● ● 68 określone udokumentowane zakomunikowane ustalenie, wdrożenie, utrzymywanie wymagań SZŚ raportowanie najwyższemu kierownictwu efektów działalności środowiskowej oraz rekomendowanie możliwości dalszego doskonalenia ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.2 Kompetencje, szkolenie i świadomość • Osoby wykonujące zadania dla organizacji lub w jej imieniu, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko: - odpowiednio przeszkoleni, wykształceni, doświadczeni - identyfikacja potrzeb szkoleniowych 69 ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie procedury zapewniania świadomości 70 znaczenia zgodności działania z polityką środowiskową, procedurami i wymaganiami szś wpływu działania pracowników na środowisko – aktualne i potencjalne (korzyści z poprawy) zadań i odpowiedzialności (osiąganie zgodności z polityką i wymogami SZŚ; działania dotyczące sytuacji awaryjnych) ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.3 Komunikowanie się procedury wewnętrznego i zewnętrznego komunikowania się pisemna decyzja o komunikowaniu na zewnątrz o znaczących aspektach, o skutkach awarii itp. • ustanowione i wdrożone metody zewnętrznego komunikowania 71 ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.4Dokumentacja systemu zarządzania środowiskowego opis SZŚ (podstawowe elementy, wzajemne oddziaływanie) odniesienie do dokumentów związanych 72 4.4.4 Dokumentacja 73 Uszczegółowiono wymagania dotyczące dokumentacji dostosowując je do ISO 9001:2000: politykę, cele i zadania środowiskowe opis zakresu szś opis głównych elementów szś i ich wzajemnych zależności oraz odniesienie do dokumentów związanych, dokumenty, w tym zapisy wymagane przez normę dokumenty, w tym zapisy, potrzebne organizacji do zapewnienia skutecznego planowania, działania i nadzorowania procesów związanych ze znaczącymi aspektami środowiskowymi Załącznik A Dokumentacja Przykłady dokumentów: deklaracje polityki, celów i zadań informacje o znaczących aspektach środowiskowych procedury informacje dotyczące procesów schematy organizacyjne normy wewnętrzne i zewnętrzne wewnętrzne plany działań na wypadek awarii zapisy 74 ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.5 Nadzór nad dokumentacją ● procedura nadzorowania; dokumenty: 75 wiadomo gdzie się znajdują są aktualizowane, a aktualne dostępne tam, gdzie potrzeba tworzone, modyfikowane, zatwierdzane przez osoby upoważnione w określony sposób nieaktualne zabezpieczone przed przypadkowym użyciem ustalony jest czas przechowywania dokumenty pochodzące z zewnątrz są zidentyfikowane a ich rozpowszechnianie jest nadzorowane ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie czy procedura jest konieczna? 4.4.6 Sterowanie operacyjne operacje, działania związane ze zidentyfikowanymi, znaczącymi aspektami – – – T określone zaplanowane, prowadzone w ustalonych warunkach prowadzone wg udokumentowanych procedur działań, z określonymi kryteriami operacyjnymi (jeśli brak może prowadzić do odchyleń od polityki, celów, zadań) – 76 prowadzone według procedur, w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych wyrobów / usług z zewnątrz N STOP ISO 14001 – 4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.7 Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na awarie procedury – – 77 identyfikacji możliwych wypadków i zagrożeń i zapobiegania im postępowania w sytuacjach awaryjnych w tym minimalizacji skutków aktualizowanie i, jeśli to wykonalne, okresowe praktyczne sprawdzanie procedur Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Planowanie Sprawdzanie i Działania Sprawadzanie Korygujące •Monitorowanie Monitorowqanie i pomiary •Dz. Korygujące i zapobiegawcze •Zapisy •Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie •odpowiedzialność i organizacja •szkolenia i komunikacja •dokumentacja •Sterowanie nadzór operacyjny operacyjne •przygotowanie do awarii 78 • Aspekty środowiskowe • Wymagania prawne i inne • Cele, Cele i zadania zadania • IProgram program zarządzania zarządzania ISO 14001 – 4.5 Sprawdzanie 4.5.1 Monitorowanie i pomiary udokumentowane procedury monitorowania i pomiarów najważniejszych parametrów procesów ● ● nadzór nad wyposażeniem do monitorowania i pomiarów ● ● 79 zapisy informacji ● wzorcowanie, legalizacja odnośne zapisy ISO 14001 – 4.5 Sprawdzanie 4.5.2 Ocena zgodności procedura(y) okresowej oceny zgodności z mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi – 80 zapisy Organizacja powinna oceniać zgodność z innymi wymaganiami, które jej dotyczą - można połączyć tę ocenę z oceną zgodności z wymaganiami prawnymi lub ustanowić odrębną procedurę zapisy z wyników okresowych ocen ISO 14001 – 4.5 Sprawdzanie 4.5.3 Niezgodności działania korygujące i zapobiegawcze Procedury postępowania z rzeczywistymi lub potencjalnymi niezgodnościami – odpowiedzialność i uprawnienia – badanie przyczyn – minimalizacja skutków – działania korygujące i zapobiegawcze (proporcjonalne do skali problemu) zmiany w udokumentowanych procedurach (wynikłe z działań korygujących i zapobiegawczych) 81 wdrożone i zapisane ISO 14001 – 4.5 Sprawdzanie 4.5.4 Nadzór nad zapisami procedury dotyczące zapisów niezbędnych do wykazania zgodności z wymaganiami systemu oraz osiągniętych wyników – – – – – – 82 identyfikacja utrzymywanie dysponowanie dostępność zabezpieczenie czas przechowywania ustalony i zapisany zapisy = dowód zgodności SZŚ z normą ISO 14001 ISO 14001 – 4.5 Sprawdzanie 4.5.5 Audyt wewnętrzny cel: zbadanie czy SZŚ jest – – cel: dostarczenie danych na przegląd wykonywany przez kierownictwo program(y) i procedury okresowych audytów zakres, częstość, metodyka, przekazywanie wyników – programy zaplanowane Wybór audytorów powinien zapewnić obiektywność i bezstronność procesu audytowania – 83 zgodny planami i z wymogami normy ISO 14001 właściwie wdrożony i utrzymywany Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Planowanie Sprawdzanie i Działania Sprawadzanie Korygujące •Monitorowanie Monitorowqanie i pomiary •Dz. Korygujące i zapobiegawcze •Zapisy •Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie •odpowiedzialność i organizacja •szkolenia i komunikacja •dokumentacja •Sterowanie nadzór operacyjny operacyjne •przygotowanie do awarii 84 • Aspekty środowiskowe • Wymagania prawne i inne • Cele, Cele i zadania zadania • IProgram program zarządzania zarządzania ISO 14001 – 4.6 Przegląd zarządzania Cel przeglądu systemu zarządzania środowiskowego przez najwyższe kierownictwo: ● ● ● zapewnienie stałej przydatności i skuteczności weryfikacja polityki środowiskowej, celów i innych elementów decyzje dotyczące ciągłego doskonalenia określone odstępy czasu ●przygotowane informacje ●zapisy z przeglądu ● 85 ISO 14001 86 – 4.6 Przegląd zarządzania cdn. Dane wejściowe do przeglądu powinny obejmować: a) wyniki auditów wewnętrznych i ocen zgodności z wymaganiami prawnymi I innymi wymaganiami dotyczącymi organizacji, b) komunikację z zewnętrznymi stronami zainteresowanymi, w tym skargi, c) efekty działalności środowiskowej organizacji, d) zakres spełnienia celów i zadań ISO 14001 87 – 4.6 Przegląd zarządzania cdn. e) status działań korygujących i zapobiegawczych, f) działania podjęte w następstwie wcześniejszych przeglądów zarządzania, g) zmieniające się okoliczności, w tym zmiany w wymaganiach prawnych i innych związanych z aspektami środowiskowymi, h) zalecenia dotyczące doskonalenia. ISO 14001 – 4.6 Przegląd zarządzania cdn. Dane wyjściowe powinny zawierać „wszelkie decyzje i działania związane z możliwymi zmianami polityki środowiskowej, celów i zadań oraz innych elementów systemu zarządzania środowiskowego, zgodnie ze zobowiązaniem do ciągłego doskonalenia”. 88 System zarządzania Zarządzanie ogólne Dostawca 89 Klient Jakość Środowisko BHP ISO 9001 ISO 14001 PN-N-18001 To prawda, że żyjemy w środowisku odziedziczonym po przodkach, ale pamiętajmy inną prawdę: żyjemy w środowisku pożyczonym od przyszłych pokoleń ! 90 Dziękuję za uwagę!
