Definicje międzynarodowej integracji ekonomicznej

http://www.adamambroziak.eu
Geneza pojęcia międzynarodowa
integracja gospodarcza (1)
PODSTAWOWE POJĘCIA
ZASADY, ETAPY
INSTRUMENTY INTEGRACJI
EUROPEJSKIEJ
dr Adam A. Ambroziak
dr hab. Adam A. Ambroziak, prof. SGH
Geneza pojęcia międzynarodowa
integracja gospodarcza (2)
Eli F. Heckscher
„Merkantylizm” - 1931 r.
polityka integracyjna
państwa (integration
state policy),
przezwyciężenie
fragmentaryzacji
gospodarki
(disintegration) w skali
kraju czy prowincji
Definicje międzynarodowej
integracji ekonomicznej (2)
Jan Tinbergen
Międzynarodowa integracja ekonomiczna „wytworzenie najbardziej pożądanej
struktury gospodarki międzynarodowej
poprzez usunięcie sztucznych przeszkód
dla optymalnego działania i świadome
wprowadzenie wszystkich pożądanych
elementów koordynacji czy unifikacji”
© Adam A. Ambroziak
Słowo „integracja” (łac. integratio) - oznacza
odnowę,
Integracja - scalanie w jedną całość - 1620 r.
Oxford English Dictionary,
Integracja (w sensie ekonomicznym) - określenie
procesów łączenia się firm w drodze porozumień
prowadzących do powstania karteli, koncernów,
trustów, itp.),
Integracja - łączenie się oddzielnych gospodarek
w większe, wyodrębnione regiony - 1940 r.,
Definicje międzynarodowej
integracji ekonomicznej (1)
Jan Tinbergen
integracja „negatywna” - znoszenie
przeszkód, barier,
integracja „pozytywna” - powoływanie
instytucji, których zadaniem byłoby
harmonizowanie polityk gospodarczych
Definicje międzynarodowej
integracji ekonomicznej (3)
B. Balassa
integracja - jako proces obejmuje środki
zmierzające do likwidowania dyskryminacji
między jednostkami gospodarczymi
należącymi do różnych państw narodowych;
integracja - jako stan to brak różnych form
dyskryminacji między gospodarkami
narodowymi.
1
http://www.adamambroziak.eu
Definicje międzynarodowej
integracji ekonomicznej (4)
DYNAMICZNA - proces, w ramach którego
granice ekonomiczne między krajami
członkowskimi są stopniowo eliminowane,
dyskryminacja narodowa jest zniesiona, przy
czym oddzielone poprzednio jednostki
ekonomiczne stopniowo stapiają się w
większą całość,
STATYCZNA - sytuacja, w której narodowe
składniki większej gospodarki nie są już
dłużej oddzielane przez granice
ekonomiczne, ale funkcjonują razem jako
całość.
Fundamentalne zasady
integracji europejskiej
zasada integracji rynkowej z ograniczonym zakresem
interwencji władz publicznych,
zasada jedności celu,
zasada subsydiarności (pomocniczości i
proporcjonalności),
zasada przyznania (od TL)
zasada pogłębiania integracji,
zasada poszerzania integracji
zasada poszanowania różnorodności,
zasada konwergencji i spójności,
zasada ochrony modelu socjalnego,
zasada otwartości dla krajów europejskich,
zasada integracji z gospodarką światową
Przesłanki integracji (2)
bliskość geograficzna integrujących się krajów,
dobra infrastruktura gospodarcza (sieć drogowa,
telekomunikacyjna, bankowa itp.) zapewniająca
sprawny przepływ towarów, usług, ludności i
kapitału,
duże obroty gospodarcze danej grupy krajów w
stosunku do ich globalnej wielkości produkcji
© Adam A. Ambroziak
Definicje międzynarodowej
integracji ekonomicznej (5)
Zbigniew Kamecki:
Międzynarodowa integracja - wytworzenie się w
oparciu o wykształconą jednolitą strukturę
ekonomiczną, pewnego organizmu gospodarczego
obejmującego grupę krajów, organizmu, który - ze
względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań
ekonomicznych i osiągniętą w wyniku tego
wewnętrzną spoistość ekonomiczną - wyodrębnia
się w widoczny sposób z całokształtu gospodarki
światowej.
Przesłanki integracji (1)
potencjalna komplementarność struktur
gospodarczych integrujących się krajów
(wzajemne dopasowanie struktur gospodarczych)
- międzygałęziowy podział pracy (różnice w
zasobach czynników produkcji)
- wewnątrzgałęziowy podział pracy (różnice w
wydajności czynników produkcji),
wysoki poziom rozwoju gospodarczego i duży
udział sektora przemysłowego w tworzeniu
dochodu narodowego (szansa na zwiększenie
komplementarności,
Przesłanki integracji (3)
zastosowanie odpowiedniej polityki
gospodarczej (w szczególności handlowej)
sprzyjającej przepływowi towarów i
czynników produkcji między
zainteresowanymi integracją krajami,
zniesienie wszelkiego rodzaju taryfowych i
pozataryfowych środków dyskryminacji
utworzenie pewnych form instytucjonalnych w
ramach ugrupowania integracyjnego (np.
swh, uc)
2
http://www.adamambroziak.eu
Przyczyny międzynarodowej
integracji gospodarczej
społeczno--ekonomiczne (1)
społeczno
przyspieszenie tempa wzrostu dochodu
narodowego,
wzrost poziomu dobrobytu
Przyczyny międzynarodowej
integracji gospodarczej
społeczno--ekonomiczne (3)
społeczno
poprawa warunków rozwoju techniki:
międzynarodowy podział pracy w zakresie
postępu technicznego,
rozwój wspólnych badań w zakresie techniki
efekt:
przyspieszenie postępu technologicznego,
obniżka kosztów B+R
Przyczyny międzynarodowej
integracji gospodarczej
inne
potrzeba wspólnego kształtowania
infrastruktury (lądowej, wodnej,
powietrznej, łączności, informatyki),
potrzeba standaryzacji urządzeń oraz
unifikacji systemów ich obsługi
koordynacja działań na rzecz ochrony
środowiska naturalnego
© Adam A. Ambroziak
Przyczyny międzynarodowej
integracji gospodarczej
społeczno--ekonomiczne (2)
społeczno
poprawa warunków handlu:
korzystniejsze ceny dzięki konkurencji,
większa możliwość zakupu towarów,
koncentracja nakładów na produkty najbardziej
opłacalne (rozwój specjalizacji i kooperacji produkcyjnej)
poprawa efektywności gospodarowania za
pośrednictwem poprawy warunków rozwoju produkcji
poprzez wzrost korzyści z tytułu zwiększenia skali produkcji
większa możliwość zbytu towarów,
wydłużenie serii produkcji (korzyści skali),
Przyczyny międzynarodowej
integracji gospodarczej
społeczno--ekonomiczne (4)
społeczno
poprawa warunków rozwoju nauki:
koordynacja narodowych planów
rozwoju nauki,
współpraca i podział pracy w dziedzinie
badań podstawowych oraz wdrożeń
Główne elementy integracji
ekonomicznej
na płaszczyźnie rynków - dotyczy
integracji rynków dóbr i usług oraz
czynników produkcji
na płaszczyźnie polityki - dotyczy
wywierania przez rząd
interwencyjnego wpływu na
gospodarkę w celu realizacji
szerszego celu politycznego
3
http://www.adamambroziak.eu
Proces integracji na płaszczyźnie rynków (1)
Strefa wolnego handlu (ang. free trade area)
zniesienie tradycyjnych przeszkód handlowych
(ceł importowych, ograniczeń ilościowych)
zachowanie własnych taryf celnych w stosunku do
państw trzecich
stworzeniem tzw. świadectw pochodzenia
Proces integracji na płaszczyźnie rynków (2)
Niepełna unia celna (ang. Incomplete customs
union)
zniesienie między krajami partnerskimi
przeszkód swobodnego przemieszczania się
dóbr,
uzgodnienie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej,
która znosi potrzebę okazywania świadectw
pochodzenia,
w stosunku do pewnych kategorii dóbr i usług w
dalszym ciągu stosowane są bariery
Proces integracji -
Proces integracji -
na płaszczyźnie rynków (3)
na płaszczyźnie rynków (4)
Unia celna (ang. customs union)
zniesienie wszystkich przeszkód taryfowych
i pozataryfowych w przepływie towarów
między partnerami,
wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy
celnej.
Niepełny wspólny rynek (ang. incomplete
common market)
market)
niepełna unia celna,
swoboda wewnętrznego przemieszczania
się znaczących segmentów pracy i kapitału,
opcjonalne wspólne/indywidualne stosunki
z trzecimi krajami,
różne regulacje krajowe (swh) lub wspólne
regulacje (uc),
kombinacje wspólnej polityki i polityki na
szczeblu krajowym,
Proces integracji -
Proces integracji -
na płaszczyźnie rynków (5)
na płaszczyźnie polityki (1)
Wspólny rynek (ang. common market)
rynek wewnętrzny - w pełni swobodne
przemieszczanie się wyrobów (dóbr i usług)
i czynników produkcji (pracy i kapitału)
wspólne zewnętrzne regulacje, zarówno
wobec wyrobów, jak i czynników produkcji
© Adam A. Ambroziak
Unia gospodarcza (ang. economic union)
istnienie wspólnego rynku,
wysoki stopień koordynacji lub unifikacji
najistotniejszych dziedzin:
- polityki gospodarczej (regulacja rynku,
konkurencji i struktury przemysłu)
- polityki makroekonomicznej i monetarnej,
- polityki społecznej,
- polityki ochrony środowiska,
- wspólnej polityki handlowej wobec krajów
trzecich.
4
http://www.adamambroziak.eu
Proces integracji -
Proces integracji -
na płaszczyźnie polityk (2)
na płaszczyźnie polityk (3)
Unia walutowa (ang. monetary union)
nieodwołalne powiązanie walut krajów
członkowskich poprzez nieodwołalnie stałe
kursy walut w pełni wymienialnych lub
cyrkulacja jednej wspólnej waluty
przemieszczanie kapitału w ramach unii jest
całkowicie swobodne
Unia gospodarcza i walutowa (ang.
economic and monetary union - EMU)
połączenie cech unii gospodarczej i
walutowej,
bliskie powiązanie polityki monetarnej i
makroekonomicznej powoduje, że
integracja ewoluuje w kierunku niemal
równorzędnego rozwoju obu tych
dziedzin polityki.
Proces postępu integracji -
Proces postępu integracji -
na płaszczyźnie politycznej
na płaszczyźnie politycznej i gospodarczej
wspólna polityka walki ze zorganizowaną
przestępczością
wspólna polityka bezpieczeństwa,
wspólna polityka zagraniczna,
Instrumenty integracji
informacja
konsultacja - oczekiwanie na opinię i radę w
sprawach polityk, jakie zamierzają prowadzić,
koordynacja - uzgodnienie zestawu działań,
niezbędnych dla uzyskania spójnej polityki
harmonizacja - ograniczenie różnorodności praw i
przepisów administracyjnych poszczególnych
państw,
zbieżność (konwergencja) - ustalenie docelowych
zmiennych polityk równych państw,
unifikacja (ujednolicenie) - zniesienie krajowych
instrumentów prowadzenia polityki i zastąpienie ich
instrumentami wspólnymi albo przyjęcie
identycznych instrumentów dla wszystkich
partnerów
sytuacja jest taka sama, jak w
pojedynczym kraju, stąd przyjęcie formy
konfederacji lub federacji.
Instrumenty a stadia integracji
inne
zagadnienia
wspólna polityka zagraniczna,
Pełna unia (ang. full union)
całkowita unifikacja łączących się
gospodarek,
wspólna polityka w wielu dziedzinach
(bezpieczeństwo socjalne, podatki
pośrednie i bezpośrednie itp.)
kwestie
ekonomiczne
Unia polityczna (ang. political union)
unifikacja
UC
© Adam A. Ambroziak
NWR
WR
UGM
PU
5
http://www.adamambroziak.eu
Integracja polityk
Integracja polityk
efekt „rozlewania się”
- ang. spillspill-over
efekt „rozlewania się”
- ang. spill
spill--over
Unia celna
ustalenie wspólnej taryfy celnej wymaga
wspólnej polityki handlowej,
wspólne negocjacje z krajami trzecimi są
skuteczniejsze,
Wspólny rynek (dobra i usługi)
wewnątrz rynku łatwiej jest wyeliminować cła niż
ograniczenia pozataryfowe, stąd konieczność
zharmonizowania np. opodatkowania,
swobodny przepływ towarów to konieczność
zapewnienia przestrzegania zasad konkurencji,
zharmonizowanie polityki ochrony konsumenta
oraz polityki ochrony środowiska
Integracja polityk
efekt „rozlewania się”
- ang. spillspill-over
Wspólny rynek (czynniki produkcji)
wolny przepływ siły roboczej wymaga
wzajemnego uznawania dyplomów kwalifikacji
oraz zharmonizowania polityki społecznej
swobodny przepływ kapitału wymaga eliminacji
ograniczeń w wymienialności walut,
zharmonizowania przepisów podatkowych,
zbieżnej polityki monetarnej
© Adam A. Ambroziak
6