koncepcja-racjonalnosci

27
KONCEPCJA RACJONALNOŚCI W ŚWIETLE ROZWAŻAŃ : METODOLOGII, FILOZOFII I
EKONOMII. Zbliżający się rok dwutysięczny, ta okrągła data historii inspiruje niejako głębszą
refleksję nad dziejami naszej kultury i cywilizacji. Mnożą się pytania o ich specyfikę i o aktualną
kondycję. Powstają setki artykułów, prac popularnonaukowych i naukowych. Oczywiście, ze
zrozumiałych względów ( rok dwutysięczny datuje się od urodzenia Jezusa ) poświęca się wiele
uwagi znaczeniu idei chrześcijańskich na przykład idei odkupienia. W tym rocznicowym kontekście
podkreśla się ich znaczenie dla ugruntowania kultury i cywilizacji europejskiej. Jednak w powodzi
rocznicowych rozpraw często nie zauważa się równie istotnych fenomenów, jak powstanie
chrześcijaństwa, które przyczyniły się do tego, że staliśmy się kolebką wszechświatowej cywilizacji,
a standardy kultury europejskiej ,takie jak prawa człowieka, stały się, pomimo oskarżeń o
etnocentryzm, podstawą międzynarodowego ładu społeczno - polityczno - ekonomiczno-moralnego.
Do zespołu idei będących podstawą naszej europejskiej cywilizacji należy: filozofia, która uznaje
poznanie intelektualne za rozstrzygające, demokracja, która zastępuje argument siły siłą
argumentów, oraz duch twórczego współzawodnictwa przyczyniający się do wzrostu dobrobytu.
Idee te posiadają przedchrześcijański rodowód datowany na szósty wiek przed naszą erą. Prawdę
powiedziawszy, nic nie ujmując chrześcijaństwu, musiały one w czasach jego narodzin, jak i potem
w czasach jego zwycięstwa, walczyć o przetrwanie, o uznanie w ramach kultury chrześcijańskiej.
Historia zachowania filozofii w pierwszych wiekach chrześcijaństwa stanowi ciąg sporów o
przydatność przyjaźni mądrości dla ludzi wierzących. Zapis tej walki o uznanie i przetrwanie
możemy odczytać z kart nowego Testamentu, listów świętego Pawła, pism Tertuliana, apologii
świętego Justyna czy pism polemicznych dialektyków z anty-dialektykami. Demokracja trwała
przez wieki w zapomnieniu. Zastąpiono ją dyscypliną i podporządkowaniu hierarchii. Dopiero
protestantyzm przywracając zasadę kolegialności stworzył podstawy do odrodzenia demokracji.
Natomiast trzecia kreatywna idea, duch rywalizacji ulegał w pierwszych wiekach chrześcijaństwa
znacznemu osłabieniu . Dopiero od czasów późnego średniowiecza, racjonalna postawa z początku
nieśmiało, potem coraz bardziej konsekwentnie torowała sobie drogę w dziejach Europy. Odtąd
obserwujemy niepowstrzymany pochód racjonalizacji wyrażający się powstaniem nauki, techniki i
ich syntezy technologii. Narodziny ratio, jego upadki, zwątpienie w przydatność rozumu, jego
odrodzenie i triumf wyznaczają więc na równi z chrześcijaństwem najważniejsze rysy dziejów
kultury i cywilizacji europejskiej.
(…)
… zaś w prakseologii i teorii decyzji.” Natomiast filozofia nauki wprowadza jeszcze jedno pojęcie
racjonalności. Mówi o racjonalności metodologicznej. Stwierdza się jej występowanie, gdy
wnioskowanie w procesie poznawczym oparte jest na wiedzy należycie uzasadnionej czyli według
zasad logicznego dowodzenia. O sensowność wprowadzenia tego terminu toczą się spory wewnątrz
samej filozofii. Przykładem…
… w ekonomii . Racjonalność staje się kluczowym pojęciem dla zrozumienia: idei aktywnej
polityki gospodarczej, a w modelach makroekonomicznych: ekonomii dobrobytu i rynku. Również
w teorii mikroekonomicznej na poziomie przedsiębiorstwa autor odnajduje teoriopoznawcze aspekty
zasady racjonalności. FILOZOFIA NAUKI A ZAGADNIENIE RACJONALNOŚCI
W latach osiemdziesiątych w filozofii nauki kształtuje się wyraźnie tendencja do zakwestionowania
wartości heurystycznej kategorii racjonalności. Neguje się możliwość i przydatność wyjaśnienia
specyfiki procedur naukowych jak i samego historycznego procesu rozwoju nauki instytucjonalnej
przy użyciu kategorii racjonalności. Praca Aliny Motyckiej pod tytułem” Ideał racjonalności. Szkice
z filozofii nauki.” Autorka nawiązuje nawiązuje do dwóch sposobów rozumienia fenomenu…
… może być wstępem do rozważań nad bardziej całościową koncepcją racjonalności ludzkiego
działania. Modelem, który zbliża do pełniejszego ujęcia złożoności podejmowania racjonalnych
decyzji, jest niewątpliwie model decyzyjny, który możemy zrekonstruować na podstawie nowego
odczytania twórczości Tadeusza Kotarbińskiego. Według utartych schematów interpretacyjnych
historii filozofii, twórczość Tadeusza Kotarbińskiego…
… „ w języku profesjonalnym wypierane jest przez „ racjonalność „, wyrażenie, które nie skłania do
reifikujących nieporozumień, w ujmowaniu tego, co ma się przez nie na myśli. „ Ta tendencja
rozwinęła się szczególnie wyraźnie w filozofii nauki. Wymieńmy choćby ważną pracę Aliny
Motyckiej pod tytułem:” Ideał racjonalności, szkice o filozoficznych rozdrożach nauki.” Zdaje ona
sprawę z dyskusji na temat…
Filozofia współczesna-program wykładów
Idea polityki filozoficznej
lyotard - omówienie
Pięć ujęć racjonalności spotykanych w nauce
Filozofia prawa - skrypt 2
Modernizm i postmodernizm w filozofii prawa
Reklama




























Prawa autorskie
Reklama



Kontakt