Prognozy zapadalności na nowotwory vs oczekiwana skuteczność działań profilaktycznych – co zrobić można, co zrobić trzeba Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska Centrum Onkologii – Instytut Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Krajowy Rejestr Nowotworów Nowotwory: fakty 2008 • Liczba nowych przypadków nowotworów na świecie podwoiła się w ciągu ostatnich 30 lat. • Według szacunków WHO w 2008 roku zanotowano: – 12,4 milionów nowych przypadków nowotworów – 7,6 milionów osób umarło z tej przyczyny – 28 milionów ludzi żyje z chorobą nowotworową Żródło: World Cancer Report 2008, Edited by Peter Boyle and Bernard Levin, IARC, Lyon 2008 Zachorowania na nowotwory na świecie według regionów ŚWIAT 12.4 miliona nowych zachorowań (2008) Żródło: World Cancer Report 2008, Edited by Peter Boyle and Bernard Levin, IARC, Lyon 2008 Struktura populacji na świecie Afryka Ameryka Północna Azja Europa Żródło: World Cancer Report 2008, Edited by Peter Boyle and Bernard Levin, IARC, Lyon 2008 Prognoza populacji Polski do 2030 roku* 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5- 9 0- 4 2000 1500 1000 Mężczyźni 2008 *Prognoza GUS - Liczby w tysiącach 500 Mężczyźni 2030 0 0 500 1000 Kobiety 2008 1500 Kobiety 2030 2000 Nowotwory: prognozy do 2030 roku • Wzrost populacji świata 6.7 miliarda w 2008 roku do 8.3 miliarda w 2030 roku. • Starzenie się populacji świata spowoduje wzrost zagrożenia nowotworami. • Według prognoz w 2030 roku na świecie zanotujemy: – 27 milionów nowych nowotworów – 17 milionów osób umrze z powodu nowotworu – 75 milionów osób będzie żyło z chorobą nowotworową zdiagnozowaną w ciągu 5 poprzedzających lat Żródło: World Cancer Report 2008, Edited by Peter Boyle and Bernard Levin, IARC, Lyon 2008 Prognozy zachorowalności na nowotwory złośliwe w Polsce do 2025 roku 300 Liczby zachorowań (w tys.) 250 wsp. standaryzowane 100 91.9 84.2 200 76.4 80 74.1 64.1 150 61.9 60 100 40 50 20 0 1970 1980 1990 2000 2010 Rok mężczyźni 2020 2030 0 Mężczyźni Kobiety kobiety 2006 2015 2025 W 2025 roku – około 180 000 nowych zachorowań na nowotwory w Polsce Wzrost liczby nowych zachorowań u mężczyzn o 43% Wzrost liczby nowych zachorowań u kobiet o 36% 2% rocznie Prognoza zachorowalności na nowotwory objęte badaniami przesiewowymi w Polsce (do 2025 roku) Pierś 70 Jelito grube Szyjka macicy 20 45 40 18 35 40 30 20 wsp. standaryzowane 16 50 wsp. standaryzowane wsp. standaryzowane / stand. rates 60 14 12 10 8 30 25 20 15 6 10 4 10 5 2 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 0 1970 1980 Rok 1990 2000 2010 2020 2030 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020 Rok Rok / Year mężczyźni kobiety Pierś Szyjka macicy Jelito grube 2006 13322 3226 13900 2025 21100 (+58%) 2400 (-26%) 21600 (+55%) 2030 Pola działania Prewencja • Zapobieganie ograniczenie zachorowań • Wczesne wykrywanie ograniczenie zgonów Medycyna naprawcza • Leczenie zaawansowane metody leczenia • Opieka terminalna podniesienie komfortu życia Strategia • Organizacja opieki nad ciągle rosnącą liczbą osób w starszym wieku chorych na choroby przewlekłe • Źródła finansowania tej opieki Koszt opieki zdrowotnej w zależności od stadium choroby LECZENIE PALIATYWNE Koszt I OPIEKA TERMINALNA Leczenie Opieka paliatywna Hospicja LECZENIE Nowotwór Prewencja trzeciego rzutu DIAGNOZA Badania przesiewowe Symptomy, Choroby przednowotworowej SKRINING Prewencja wtórna PREWENCJ A Modyfikacja stylu życia; chemoprewencja; szczepienia Czas/ Wiek Brak symptomów Prewencja pierwotna Trendy umieralności na nowotwory złośliwe piersi, 1956-2008, wiek 50-69 lat* 120 zgony / 100,000 100 USA 80 W. BRYTANIA 60 POLSKA 40 20 0 1958 1968 1978 1988 1998 2008 *Średnia współczynników z grup wieku 50-54, 55-59, 60-64, 65-69 lat Odsetek kobiet w wieku 40 lat i więcej, które miały wykonaną mammografię 100 90 USA, kiedykolwiek odsetek kobiet 80 USA, w ciągu ostatnich 2 lat 70 60 50 40 Polska, kiedykolwiek 33 25.8 30 20 Polska, w ciągu ostatnich 2 lat 6.6 10 0 1989 1992 1995 1998 2001 Breast Cancer Screening, IARC Handbooks of Cancer Prevention, IARC, Lyon 2002 Stan Zdrowia Ludności GUS 2005 SIMP 12% 8% 2004 2007 2010 Umieralność na raka szyjki macicy - prognozy 10 wsp. standaryzowane (ASW) 9 8 7 6 5 Bez wprowadzenia screeningu 4 3 2 1 Po 15 latach skriningu? 0 1955 1965 1975 1985 1995 2005 2015 2025 2035 Polska Wielka Brytania Finlandia Odsetek kobiet, które brały udział w badaniach przesiewowych 2022 2026 Prognozy zapadalności na nowotwory vs oczekiwana skuteczność działań profilaktycznych – CO ZROBIĆ MOŻNA, Ewaluacja programów na poziomie województw i kraju – schemat ewaluacji, coroczna publikacja A CO ZROBIĆ TRZEBA Edukacja Zmiana zasad – przedsiębiorstwo, produktem jest badanie przesiewowe, marketing + PR + reklama