Wybrane terminy biologiczne wynikające z podstawy programowej

Wybrane terminy biologiczne wynikające z podstawy programowej
(III etap edukacyjny – GM) dotyczące genetyki klasycznej:
 fenotyp – ujawniona cecha; zespół cech danego organizmu,
 gen – odcinek DNA, który koduje cechę (białko),
 allel – jeden z dwóch odcinków DNA, które składają się na gen1,
Przyjmijmy, że „a” to gen warunkujący barwę kwiatu u grochu pachnącego (tego samego,
na którym robił badania Grzegorz Mendel).
 allel dominujący (A) – to odcinek DNA kodujący tę wersję cechy, która pojawia się
w populacji częściej; w przypadku analizowanej cechy, jest to czerwona barwa kwiatu,
 allel recesywny (a) – to odcinek DNA, który nie ma umiejętności kodowania częstszej
wersji cechy; warunkuje tym samym w układzie homozygoty recesywnej (patrz schemat
wyżej i opis niżej) rzadziej pojawiającą się w populacji wersję cechy; w przypadku cechy
analizowanej, jest to biała barwa kwiatu,
 genotyp – to struktura genu/zapis genetyczny; również rozumujemy go jako zespół genów
danego organizmu,
 homozygota dominująca (AA) – to gen złożony z dwóch alleli dominujących
[w przypadku analizowanej cechy warunkuje ona czerwoną barwę kwiatu],
 homozygota recesywna (aa) – to gen złożony z dwóch alleli recesywnych
[w przypadku analizowanej cechy warunkuje ona białą barwę kwiatu],
 heterozygota (Aa) – to gen złożony z jednego allelu dominującego i jednego allelu
recesywnego [w przypadku analizowanej cechy warunkuje ona czerwoną barwę kwiatu;
jak widać allel recesywny jest tu w pełni maskowany przez allel dominujący].
1
definicja ta nie ma zastosowania w niektórych przypadkach, np. przy dziedziczeniu daltonizmu czy hemofilii
u mężczyzn