Moduł I

Warszawa, 31 marca 2010 r.
System szkoleń w dziedzinie uzależnienia od narkotyków – moduł dla
specjalistów terapii uzależnień
Moduł I
Uszczegółowienie zakresu tematów i zagadnień z obszaru psychopatologii realizowanych
w Module I obowiązkowym dla osób nie posiadających doświadczenia w psychoterapii
uzależnień lub z doświadczeniem krótszym niż 2 lata.
Rekomenduje się aby w trakcie zajęć słuchacze mieli także możliwość zapoznania się z
przypadkiem konkretnego pacjenta, który opowie o swoich zaburzeniach i objawach.
Czas realizacji – ok. 30 godzin
1. Psychopatologia ogólna i szczegółowa, pojęcie choroby i zaburzenia psychicznego,
klasyfikacje chorób
2. Podstawowe objawy zaburzeń psychicznych
a) zaburzenia czynności poznawczych (zaburzenia uwagi, pamięci, spostrzegania,
myślenia, języka i porozumiewania się)
b) zaburzenia czynności emocjonalnych (zaburzenia uczuciowości)
c) zaburzenia czynności motywacyjnych (zaburzenia aktywności ruchowej,
impulsywnej, zaburzenia aktywności złożonej)
d) zaburzenia scalania czynności psychicznych (zaburzenia świadomości,
zaburzenia poczucia siebie, zaburzenia sprawności intelektualnej, zaburzenia
osobowości)
3. Zespoły zaburzeń psychicznych
3.1. Zespoły zaburzeń poznawczych
a. otępienny
b. upośledzenie umysłowe
c. amnestyczny
3.2. Zespoły zaburzeń przytomności
a. zespół wyłączenia
b. przymglenia prostego
d. splątaniowy
e. majaczeniowy
f. zamroczeniowy
g. odmiennej świadomości
3.3. Zespoły psychotyczne
a. omamowy
b. paranoiczny
c. paranoidalny
d. parafreniczny
e. hebefreniczny
f. katatoniczny
3.4. Zespoły zaburzeń nastroju
a. depresyjny
b. maniakalny
3.5. Zespoły lękowe
a. fobii
b. lęku napadowego
c. lęku uogólnionego
d. natręctw
e. konwersyjne i dysocjacyjne
f. derealizacyjno-depersonalizacyjny
g. somatoformiczne
h. asteniczny
3.6. Zespoły zaburzeń osobowości
3.7. Zespół uzależnień
Moduł II
Uszczegółowienie zakresu tematów i zagadnień z obszaru psychopatologii realizowanych
w Module II adresowanym do wszystkich uczestników szkolenia bez względu na staż pracy
z osobami uzależnionymi od środków psychoaktywnych.
Zaleca się, aby w trakcie zajęć słuchacze mieli możliwość zapoznania się z
przypadkiem/ami konkretnego pacjenta, który opowie o swoich zaburzeniach i
objawach związanych z uzależnieniem od środków psychoaktywnych.
Czas realizacji 20 godzin
1. Diagnozowanie (kryteria diagnostyczne) wg WHO – używanie ryzykowne, używanie
szkodliwe, uzależnienie
2. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem
substancji psychoaktywnych (łącznie z: alkoholem, lekami uspokajającymi i
nasennymi, kofeina i nikotyną) wg ICD-10
a) ostre zatrucie
b) używanie szkodliwe
c) zespół uzależnienia
d) zespół abstynencyjny
e) zespół abstynencyjny z majaczeniem
f) napady drgawkowe
g) zaburzenia psychotyczne (halucynozy, zespoły urojeniowe)
h) zespół amnestyczny, zespół Wernicke-Korsakowa
3. Inne zaburzenia psychiczne (współistniejące z używaniem substancji
psychoaktywnych):
a) zaburzenia osobowości – osobowość dyssocjalna, chwiejna emocjonalnie borderline, unikająca, zależna, inne zaburzenia osobowości
b) zaburzenia lękowe (fobie, uogólnione zaburzenia lękowe, lęk napadowy,
zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zespół stresu pourazowego, zaburzenia
adaptacyjne, zaburzenia dysocjacyjne, zaburzenia somatyzacyjne,
hipochondryczne)
c) zaburzenia nastroju (mania, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, epizod
depresyjny, zaburzenia depresyjne nawracające, dystymia)
d) zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia)
e) zaburzenia snu
f) zaburzenia psychotyczne – schizofrenia, zaburzenia schizoafektywne,
zaburzenia urojeniowe, schizotypowe
g) zaburzenia organiczne (otępienie, zaburzenia świadomości, zespół
amnestyczny, zaburzenia nastroju, urojeniowe, lekowe, organiczne zaburzenia
osobowości)
h) Zaburzenia nawyków i popędów, w tym hazard i inne uzależnienia
behawioralne (internet, komputer, praca, seks, zakupy, itp.)
4. Podstawy oceny stanu psychicznego – badanie osobiste, skale i narzędzia kliniczne
Proponowana literatura z obszaru psychopatologii:
1. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Pod redakcją Adama Bilikiewicza. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 - 2007, wyd. 3.
Rozdział pt: "Psychopatologia i syndromologia ogólna"
2. Psychiatria. Podstawy psychiatrii. Pod redakcją J. Rybakowskiego, S. Pużyńskiego, J. Wciórki.
Wyd. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, wyd. 2.
Rozdział Prof. J. Wciórki 3. "Psychopatologia: objawy i zespoły zaburzeń psychicznych".
Opracował: prof. Marcin Wojnar, dr Karina Steinbarth-Chmielewska