KSZTAŁTOWANIE TOŻSAMOŚCI PŁCIOWEJ Trudności i wyzwania a Kwestia gender LUDZKA PŁCIOWOŚĆ / SEKSUALNOŚĆ • Jest „konstruktem” złożonym, uwarunkowanym przez szereg czynników : - biologicznych: genetycznych, anatomicznych hormonalnych, enzymatycznych - środowiskowych: „dom” - otoczenie i uwarunkowania psychologiczne * Na każdym poziomie może dojść do zaburzeń! PŁEĆ LUDZI ZDETERMINOWANA JEST GENETYCZNIE *mężczyźni posiadają kariotyp 46,XY, * kobiety 46,XX * Czasami występują zaburzenia! WPŁYW PŁCI NA NASZĄ TOŻSAMOŚĆ • Płeć biologiczna stanowi podstawę określania naszej tożsamości – określenia kim jestem? • Ma specyficzne konotacje społeczne, które znajdują wyraz w systemie ról płciowych, tworzących ramy życia i funkcjonowania nas a potem naszych dzieci. • W pierwszej kolejności często mówimy o sobie „jestem kobietą” lub „jestem mężczyzną”. • Na podstawie tych deklaracji realizujemy nasze zadania życiowe, stajemy się odrębnymi jednostkami społecznymi, z innymi prawami i obowiązkami oraz stajemy się ofiarami stereotypów a nierzadko też i dyskryminacji. WPŁYW PŁCI NA NASZĄ TOŻSAMOŚĆ • Założenia płci i rodzaju są zakorzenione w psychice, kulturze i wychowaniu. Podział na dwie, różne i przeciwstawne płcie leży u podwalin człowieczeństwa. • Płeć znajduje odzwierciedlenie w większości sfer ludzkiej egzystencji. • Od kobiet i od mężczyzn oczekuje się w życiu społecznym podejmowania różnych zadań. Kobiecość i męskość jest związana z każdą sferą życia ludzkiego. OKREŚLANIE PŁCI • Płeć genetyczna / chromosomalna • Płeć gonadalna – gonady / jajniki, jądra / • Płeć genitalana – zewnętrzne narządy płciowe • Płeć gonadoforyczna – drogi wyprowadzające / nasieniowód, jajowód / • Płeć germinatywna – wytwarzanie gamet / plemników, kom. jajowych / OKREŚLANIE PŁCI • Płeć hormonalna • Płeć enzymatyczna • Płeć somatyczna – obraz antropometryczny, zewnętrzna budowa ciała • Płeć fenotypowa – drugorzędne cechy płciowe • Płeć kulturowa / społeczna / psychiczna - suma cech, zachowań, stereotypów i ról płciowych przyjmowanych przez ludzi w zależności od kultury i socjalizacji • Płeć metrykalna ANG. GENDER • płeć kulturowa, płeć społeczna, • identyfikacja jednostki z rolą płci wynikająca z uwarunkowań kulturowych i społecznych; • płeć kulturowa ma charakter wyuczony; • powstaje we wczesnym okresie socjalizacji 3 – 6 rok życia, w czasie którego następuje uwewnętrznienie norm związanych z rolami płciowymi!!! CO TO TAKIEGO GENDER? • Angielski termin gender określa płeć w kontekście kulturowym – zachowania, postawy, motywy, które dane społeczeństwa uważają za właściwe dla danej płci, niekoniecznie płeć kulturowa musi odpowiadać płci biologicznej!!! TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA • Kim jestem? - Długi proces kształtowania na „bazie biologicznej”!!! • U większości ludzi tożsamość płciowa jest zgodna z fizycznymi cechami płciowymi – „z biologią” • Jest ona tożsamością jednej z ról płci, która zaczyna się kształtować w okresie wczesnodziecięcym, kiedy to jednostka uczy się dostrzegać i odpowiadać na kierowane pod jej adresem społeczne oczekiwania. ROLE PŁCIOWE – UCZYMY SIĘ ICH NA BAZIE NASZEJ BIOLOGICZNEJ PŁCIOWOŚCI!!! • Rola związana z płcią – sposób zachowania, który w danej kulturze postrzegany jest jako typowy bądź akceptowalny dla danej płci. • Część z tych zachowań wynika z uwarunkowań biologicznych, część zaś jest wynikiem oddziaływań społecznych / kulturowych ( inni określają presji!!!) OSOBA LUDZKA • Klasyczna antropologia filozoficzna rozpoznaje, że w strukturze duchowo - cielesnej osoby ludzkiej, elementem decydującym o płci, męskiej lub żeńskiej, jest ciało ludzkie – rozumiane szerzej tzn. wraz z zespołem cech psychofizycznych • W ujęciu biologicznym – także „struktura materialna” decyduje o rozpoznaniu płci! OSOBA LUDZKA I JEJ PŁEĆ • Płeć jest istotnym elementem decydującym o sposobie wyrażania osoby w relacji z drugą osobą • Naturalnym sposobem wyrażania się osoby poprzez jej płeć jest jednoczący mężczyznę i kobietę akt seksualny / małżeński / mający swe spełnienie w zrodzeniu potomstwa! OSOBA LUDZKA I JEJ PŁEĆ • Zachowania seksualne nastawione jedynie na doznania erotyczne / jak np. prostytucja czy masturbacja / – wynikłe zazwyczaj z pobudek egoistycznych, zamknięte na relację z drugim człowiekiem, a przez to alienujące – są przez personalizm chrześcijański rozumiane jako przeciwne naturze płci, mającej charakter jednoczący RÓŻNICE WYNIKAJĄCE Z PŁCI BIOLOGICZNEJ • dotyczą przede wszystkim wpływu na zachowanie czynników biologicznych: budowa, hormony, enzymy, fizjologia – co ma wpływ na funkcjonowanie – zachowanie • Różnice w budowie mózgu!!! – mózg męski lub żeński – wpływ testosteronu na kształtowanie struktór • Do rozwinięcia różnic w budowie fizycznej dochodzi przede wszystkim w okresie płodowym i dojrzewania — ostatecznie u mężczyzn masa mięśniowa stanowi 42-47% masy ciała, zaś u kobiet 30-35%. RÓŻNICE WYNIKAJĄCE Z PŁCI BIOLOGICZNEJ • Również obserwacje dokonywane w kibucach w roku 1951 nie potwierdzają teorii o czysto kulturowym uwarunkowaniu ról płciowych. Analiza zabaw dzieci wychowywanych w ściśle egalitarnym środowisku pokazała, że chłopcy częściej niż dziewczynki bawili się przedmiotami (41% do 30%), w szczególności dużymi i wymagającymi większej siły fizycznej (17% do 9%) • Dziewczynki z kolei preferowały zabawy werbalne i związane z wyobraźnią (39% do 24%) [ • Pomimo, że od początku działalności kibuców starano się zacierać różnice między poszczególnymi płciami oraz związanymi z nimi rolami, z upływem czasu większość kobiet i mężczyzn powróciła do tradycyjnych ról płciowych. Zjawisko to występowało zwłaszcza w pokoleniu urodzonym i wychowanym w kibucu, które nie doświadczyło tradycyjnych form wychowania]. RÓŻNICE WYNIKAJĄCE Z PŁCI KULTUROWEJ • Już od momentu narodzin rozpoczyna się intensywna internalizacja oczekiwań w zakresie płci. Dziewczynki i chłopców inaczej się ubiera, inaczej traktuje. Badania nad tym zjawiskiem dowodzą, że rodzice określają swoje nowonarodzone dzieci w różny sposób, w zależności od tego jakiej są one płci. • Przez cały okres dzieciństwa oczekiwania dotyczące płci są wzmacniane poprzez różnicowanie i grupowanie dzieci pod względem płci • Rodzice, nauczyciele, oraz inne osoby mające kontakt z dziećmi używają różnych ścieżek komunikacji i inaczej traktują dzieci w zależności od tego do jakiej należą płci. W ten sposób, bezpośrednio lub poprzez kontekst przekazują młodemu pokoleniu swoje oczekiwania dotyczące jego zachowań. PROCES KSZTAŁTOWANIA TOŻSAMOŚCI • „Socjalizacja to droga do kobiecości i męskości. Dziecko kształtuje swoją tożsamość i rolę płciową nie tylko na podstawie uwarunkowań biologicznych ale też obserwacji innych ludzi, głównie rodziców. Dużą rolę mogą również odgrywać krewni, dziadkowie czy przyjaciele rodziny. • W procesie tym potrzebuje wzorców oraz przyjaznej, bezpiecznej atmosfery: miłości, akceptacji, afirmacji i atencji!!! • Dziecko poszukuje wzorów i stara się naśladować zachowanie przedstawicieli tej samej płci, a unikać zachowań płci przeciwnej, często odbieranych jako nieprawidłowych. • Błąd , który zwykle popełniamy to wartościowanie tych zachowań i określanie ich jako gorszych zamiast innych, adekwatnych dla płci przeciwnej! PROCES KSZTAŁTOWANIA TOŻSAMOŚCI • Proces kształtowania tożsamości jest długi i skomplikowany • Podstawy te są widoczne u dzieci 2 – 3 letnich, które potrafią już siebie określić – kim są, a w latach późniejszych są wzmacniane i krystalizowane lub zakłócane, co może prowadzić do zaburzeń identyfikacji płciowej! PROCES KSZTAŁTOWANIA TOŻSAMOŚCI • Proces ten osiąga pełny rozwój w wieku około 20-25 lat wraz z dojrzałością płatów czołowych odpowiedzialnych u człowieka za wyższe procesy decyzyjne i integracyjne • Osoby w wieku dojrzewania mogą jeszcze zmagać się z problemem swojej tożsamości płciowej i orientacji seksualnej – uwaga na fazę homofilną – kilkanaście procent • Nadmierna seksualizacja w tym okresie jest bardzo szkodliwa (przyzwolenie na swobodę seksualną, pornografię, ideologizowanie)!!! OSOBA LUDZKA – JEJ GODNOŚĆ I WARTOŚĆ • Z punktu widzenia dzisiejszych czasów nie ma różnicy, czy ktoś rodzi się kobietą, mężczyzną, czy też osobą o niejednoznacznie określonej płci biologicznej. Każda ludzka istota ma jednakową godność i wartość a państwo/ rząd stara się zapewnić wszystkim równe prawa. • Równe prawa ( równość ) nie zmieniają faktu, że każdy jest inny i ma różne predyspozycje / możliwości • Każda ludzka istota powinna móc żyć bez lęku, mieć możliwość swobodnego określania swoich życiowych celów i wybierania dla siebie drogi, która najbardziej jej odpowiada ale jednocześnie zobowiązana jest do przyjęcia ogólnych norm społecznych funkcjonujących w danej kulturze. • Chroni to i społeczeństwo i osobę przed wzajemnym represjonowaniem – idea poszanowania i osób i norm społecznych Według uproszczonej definicji za mężczyznę uważa się osobnika którego cechuje zgodność między płcią psychiczną męską oraz męską budową ciała i narządami płciowymi. Natomiast za kobietę uważa się osobę, którą cechuje zgodność między płcią psychiczną żeńską oraz żeńską budową ciała i narządami płciowymi. • Termin – transpozycja płci- w pierwotnym sensie oznacza przechodzenie cechy, czy też wielu cech (w okresie rozwoju płodowego człowieka i jego wczesnego okresu pourodzeniowego) właściwych ”jednej” • z płci „na drugą” płeć. I takie „przejście” ma charakter trwały. Fakt „nabycia” tej „obcej” cechy od drugiej płci przez płeć przeciwną znajduje swoje odzwierciedlenie w jej poczuciu tożsamości płciowej i seksualnej, jak też-chociaż nie jest to warunek konieczny- w jego repertuarze zachowania płciowego i seksualnego (na przykład w transwestytyzmie, transgenderyzmie i transseksualizmie), czy też tylko w jednym z tych zachowań (na przykład w biseksualizmie i homoseksualizmie). Jeśli chodzi o płeć psychiczną, a także związane z nią transpozycje można ją rozpatrywać w czterech aspektach. Wszystkie te 4 aspekty składają się na „typowo płciowe” zachowanie. 1. identyfikacja płciowa, jest to pierwotna identyfikacja z płcią męską lub żeńską 2. role płciowe, są to wszystkie aspekty zachowania (zarówno widocznego z zewnątrz, jak i przeżyć ”wewnętrznych”, dzięki którym osobnik należący do płci męskiej odróżnia się w naszej kulturze od osobnika należącego do płci żeńskiej. 3. orientacja seksualna, są to preferencje seksualne wobec partnera należącego do odmiennej lub tej samej płci. Z preferencjami tymi związany jest kierunek popędu seksualnego, nastawiony na osobników odmiennej płci ( heteroseksualizm), osobników tej samej płci (homoseksualizm) oraz osobników obu płci (biseksualizm). 4. różnice płciowe typu poznawczego, MIĘDZYNARODOWA STATYSTYCZNA KLASYFIKACJA CHORÓB I PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH REWIZJA 10 ICD – 10 ZABURZENIA PSYCHICZNE I ZABURZENIA ZACHOWANIA ( F 00 – F 99) F 52 DYSFUNKCJE SEKSUALNE F 64 ZABURZENIA IDENTYFIKACJI PŁCIOWEJ F 65 ZABURZENIA PREFERENCJI SEKSUALNYCH ( PARAFILIE) F 66 ZABURZENIA PSYCHOLOGICZNE I ZABURZENIA ZACHOWANIA ZWIĄZANE Z ROZWOJEM I ORIENTACJĄ SEKSUALNĄ Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych /ICD -10, 1992/ Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania – F-00 – F-99 Zaburzenia identyfikacji płciowej - F – 64 Transseksualizm - F – 64.0 Zaburzenia identyfikacji płciowej w okresie dojrzewania lub wieku dorosłym – F – 64.1 /typ nietransseksualny, np. Transwestytyzm, Transgenderyzm, nie obejmuje transwestytyzmu fetyszystycznego – F 65.1/ Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie /nie obejmuje okresu pokwitania/ – F -64.2 Opracowano kryteria diagnostyczne dla: dziewcząt i chłopców. REPRESJE W IMIĘ WOLNOŚCI LIKWIDACJA WOLNOŚCI W IMIĘ WOLNOŚCI • To co zaburzone potrzebuje korekty – pomocy. • Tendencja by zaburzenia określać innością i przyznawać przywileje. • Represja społeczeństwa przez grupy mniejszościowe Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych /ICD -10, 1992/ Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania – F-00 – F-99 Zaburzenia identyfikacji płciowej - F – 64 Transseksualizm - F – 64.0 Zaburzenia identyfikacji płciowej w okresie dojrzewania lub wieku dorosłym – F – 64.1 /typ nietransseksualny, np. Transwestytyzm, Transgenderyzm, nie obejmuje transwestytyzmu fetyszystycznego – F 65.1/ Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie /nie obejmuje okresu pokwitania/ – F -64.2 Opracowano kryteria diagnostyczne dla: dziewcząt i chłopców. NAPIĘCIA • Realizacja przez osobę oczekiwań społecznych - przymus realizacji sztywnych ról ? • Realizacja oczekiwań religijnych, co do roli kobiety, mężczyzny • Prawo wyboru jednostki do osobistych upodobań / predyspozycji • Działalność grup radykalnych / wojujących, żądających przywilejów dla siebie! • Relatywizm, hedonizm, indywidualizm, unifikacja - tendencje panujące w obecnej kulturze • Przyzwolenie na wszelkie zaburzenia / akceptacja dewiacji i dążenie do zrównania ich GENDEROW POSTRZEGANIE • Obserwacje dowodzą, że różnią się oczekiwania rodziców, co do swoich dzieci w zależności od ich płci. • Zróżnicowane płciowo są również zabawy chłopców i dziewcząt • Traktowane jest to podejście jako złe, niewłaściwe, wymagające korekty, ponieważ prowadzi do nietolerancji, braku równości i jest seksistowskie GENDEROW POSTRZEGANIE • Zróżnicowanie to - polaryzacja kobiet i mężczyzn prowadzi do szowinizmu i mizoginii. Seksizm jest problemem większości współczesnych społeczeństw • Walczą - uważając, za swoją misję łamanie społecznego tabu związanego ze stereotypowym postrzeganiem roli płciowej. • „Wchodzą” w rolę prześladowanej grupy , której zadaniem jest wywalczenie prawdziwej wolności i równości” dla wszystkich, w tym dla skrajnych dysfunkcjonalnych środowisk podpierając się szlachetną zasadą równość i wolność dla wszystkich. GENDEROW POSTRZEGANIE • Konformistyczne społeczeństwo Polski nie widzi potrzeby zmian, które zmniejszyłyby uciążliwe ograniczenia ciążące na kobietach i mężczyznach. • Stąd właśnie nienawiść i brak zrozumienia do feminizmu i homoseksualizmu. Istnienie feministki czy geja podważa istniejące reguły pojmowania kobiecości czy męskości. GENDER MAINSTREAMING • Strategia polityczna na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn. Polega na włączeniu zasady równości szans kobiet i mężczyzn w główny nurt polityki [1]. • Zgodnie z definicją Rady Europy Gender mainstreaming polega na (re)organizacji, poprawie, rozwoju i ewaluacji procesów decyzyjnych po to, aby umożliwić osobom obojga płci biorącym udział w życiu politycznym równoważne spojrzenie na kobiety i mężczyzn we wszystkich dziedzinach i na wszystkich płaszczyznach [2]. „PAKIET GENDEROWY” !!! • Oprócz równouprawnienia, równość kobiety i mężczyzny! • Zniesienie tożsamości płciowej obu tych płci! • Zwalczanie heteroseksualnej normatywności! • Uprzywilejowanie wszystkich nieheteroseksualnych form życia! • Aborcja jako prawo człowieka! • Seksualizacja dzieci poprzez obowiązkową ( ideologiczną) edukację seksualną w przedszkolach i szkołach – czyli w newralgicznych okresach wpływu środowiska na kształtowanie tożsamości płciowej!!! O CO CHODZI W IDEOLOGII GENDER • W ideologii genderowej chodzi o coś więcej niż tylko równouprawnienie kobiet i mężczyzn! • Chodzi o równość = jednakowość poprzez „dekonstrukcję” dwubiegunowego porządku płci! • Tam gdzie dotychczas był dualizm płci powinna być ich wielość! • Każdy, kto utrzymuje, że odgrywa jakąś rolę to, iż każda komórka ciała jest określona genetycznie jako męska lub kobieca, a mózg mężczyzn i kobiet wykazuje znaczące różnice , jest seksistowskim fundamentalistą biologicznym, a więc osobnikiem niebezpiecznym i wrogim wolności, gdyż sprzeciwia się zniesienia więzów i sideł dwubiegunowego porządku płciowego! ŚWIAT O KTÓRYM MARZYMY • Wszyscy ludzie mają te same prawa. • Każdy człowiek ma tę samą wartość i godność • Klarowny, spolaryzowany świat - Kobiety są kobietami, mężczyźni są mężczyznami, wzajemna komplementarność. • Osoby chore, zaburzone otoczone są troską, wspierane. • Ludzie nawzajem się szanują. • Każdy może być sobą, bez lęku przed ostracyzmem. • Ale tak będzie………………………. dopiero w raju!!!! • A tu na ziemi toczy się walka i to zacięta: o władzę, o bogactwa, o przekonania itp